ระบบดาวคู่รังสีเอ็กซ์

ระบบดาวคู่รังสีเอ็กซ์ (อังกฤษ: X-ray binaries) เป็นระบบดาวคู่ประเภทหนึ่งที่มองเห็นสว่างชัดเจนในคลื่นรังสีเอ็กซ์ รังสีเอ็กซ์นี้เกิดขึ้นจากการที่สสารจะดาวดวงหนึ่ง (โดยมากเป็นดาวฤกษ์ปกติ) ตกลงไปยังดาวคู่ของมันซึ่งมักเป็นดาวฤกษ์หนาแน่นสูง เช่น ดาวแคระขาว ดาวนิวตรอน หรือหลุมดำ สสารที่ตกลงไปจะปล่อยพลังงานศักย์โน้มถ่วงออกมาเป็นรังสีเอ็กซ์ที่มีขนาดมากกว่ามวลที่เหลือของมันหลายสิบเท่า (ฟิวชั่นของไฮโดรเจนปล่อยพลังงานออกมาเพียง 0.7 เปอร์เซ็นต์ของมวลที่เหลือ)

ภาพวาดโดยศิลปินแสดงระบบดาวคู่รังสีเอ็กซ์

การจัดประเภท

ระบบดาวคู่รังสีเอ็กซ์สามารถแบ่งออกเป็นประเภทย่อยได้อีกหลายประเภท บางระบบก็คาบเกี่ยวกัน ถึงทราบว่าการจัดประเภทนี้แยกตามมวล (มาก, ปานกลาง, น้อย) ของดาวฤกษ์ดวงที่สามารถมองเห็นได้ ไม่ใช่มวลของดาวคู่หนาแน่นสูงที่เป็นวัตถุตัวที่แผ่พลังงานออกมา

• Low-mass X-ray binaries (LMXBs)
  • Soft X-ray transients (SXTs)
  • Symbiotic X-ray binary
  • Super-soft x-ray source หรือ Super soft sources (SSSs)
• Intermediate-mass X-ray binaries (IMXBs)
• High-mass X-ray binaries (HMXBs)
  • Be/X-ray binaries (BeXRBs)
  • Supergiant X-ray binaries (SGXBs)
  • Supergiant Fast X-ray Transients (SFXTs)
• อื่นๆ
  • ดาวระเบิดรังสีเอ็กซ์
  • พัลซาร์รังสีเอ็กซ์
  • ไมโครเควซาร์ (ระบบดาวคู่รังสีเอ็กซ์แบบลำวิทยุ ที่อาจเกิดจากดาวนิวตรอนหรือหลุมดำ)

ดูเพิ่ม

• เควซาร์

อ้างอิง

1. Introduction to Cataclysmic Variables (CVs), NASA, 2006.
2. Negueruela et al, 2005 Supergiant Fast X-ray Transients: A new class of high mass X-ray binaries unveiled by INTEGRAL
3. L. Sidoli, 2008 Transient outburst mechanisms

แหล่งข้อมูลอื่น

• Title: Supergiant Fast X-ray Transients and Other Wind Accretors, Negueruela et al. 2008
• "List of known radio emitting X-ray binaries". University of Manchester, UK. สืบค้นเมื่อ 2008-04-10.^{[ลิงก์เสีย]}