ละเอียด พิบูลสงคราม
พันโทหญิง ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม (สกุลเดิม: พันธุ์กระวี; 25 ตุลาคม พ.ศ. 2446 – 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2527) หรืออาจรู้จักในชื่อ ล. พิบูลสงคราม เป็นภริยาจอมพล แปลก พิบูลสงคราม อดีตนายกรัฐมนตรี
พันโทหญิง ท่านผู้หญิง ละเอียด พิบูลสงคราม ป.จ., ม.ว.ม., ป.ช., อ.ป.ร.1, ภ.ป.ร.1 | |
---|---|
เกิด | ละเอียด พันธุ์กระวี 25 ตุลาคม พ.ศ. 2446 ตำบลดอนพุทรา อำเภอกำแพงแสน (ปัจจุบันอำเภอดอนตูม) เมืองนครไชยศรี ประเทศสยาม |
เสียชีวิต | 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2527 (80 ปี) ประเทศไทย |
คู่สมรส | แปลก พิบูลสงคราม |
บุตร | 6 คน |
บิดามารดา | เจริญ พันธุ์กระวี แช่ม พันธุ์กระวี |
ประวัติ
ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงครามเป็นบุตรคนโตในจำนวน 9 คนของเจริญ กับแช่ม พันธุ์กระวี เกิดที่ตำบลดอนพุทรา จังหวัดนครปฐม ครอบครัวเป็นตระกูลที่มีบรรดาศักดิ์ เพราะบิดาเป็นบุตรของขุนสุนทรลิขิต (กะวี) กับนางกอง มีปู่ทวดคือจ่าอัศวราช (ศรีจันทร์) ละเอียดศึกษาชั้นต้นที่โรงเรียนสตรีวิทยา ต่อมาย้ายไปอาศัยที่จังหวัดพิษณุโลก เข้าศึกษาต่อที่โรงเรียนตัวอย่างประจำมณฑลพิษณุโลก (ปัจจุบัน คือ โรงเรียนพิษณุโลกพิทยาคม) ซึ่งเป็นโรงเรียนชายประจำจังหวัด แล้วย้ายไปศึกษาต่อที่โรงเรียนผดุงนารี
ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม พบรักกับร้อยตรีแปลก ขีตตะสังคะ เมื่ออายุได้ 14 ปี และได้สมรสกันที่จังหวัดพิษณุโลก และได้ย้ายติดตามสามีเรื่อยมา มีบุตรธิดาด้วยกัน 6 คน คือ
- พลตรี อนันต์ พิบูลสงคราม สมรสกับหม่อมหลวงพร้อมศรี สนิทวงศ์
- พลเรือโท ประสงค์ พิบูลสงคราม สมรสกับเรืองยศ เกตุนุติ
- ร้อยเอกหญิง จีรวัสส์ ปันยารชุน (ชื่อเดิม: ผอบ; 1 ตุลาคม 2464 – 6 มีนาคม 2560) สมรสกับพันตรี ดร.รักษ ปันยารชุน
- รัชนิบูล ปราณีประชาชน สมรสกับพลตำรวจโทชูลิต ปราณีประชาชน (สกุลเดิม: หงสเวส)
- พัชรบูล เบลซ์ สมรสกับเรือโทราล์ฟ เปอรอตตา และปีเตอร์ เบลซ์
- นิตย์ พิบูลสงคราม (30 มิถุนายน 2484 – 24 พฤษภาคม 2557) สมรสกับพัชรินทร์ (นามเดิม: แพทริเชีย ออสมอนด์)
ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2527 สิริอายุได้ 80 ปี
การทำงาน
ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม ได้ช่วยเหลือกิจการงานของจอมพล ป. เป็นผู้บุกเบิกงานด้านสังคมสงเคราะห์ และงานพัฒนากิจการสตรีไทย เป็นผู้ร่วมก่อตั้ง สภาสตรีแห่งชาติ เมื่อ พ.ศ. 2497 ริเริ่มจัดตั้งโรงพยาบาลสงเคราะห์หญิงมีครรภ์และบุตร (ปัจจุบันคือ โรงพยาบาลราชวิถี)
ในทางการเมือง เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของจังหวัดนครนายก สังกัดพรรคเสรีมนังคศิลา ในการเลือกตั้งเมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 โดยใช้ชื่อขณะหาเสียงว่า "ล. พิบูลสงคราม"
ยศทหาร
- พ.ศ. 2485 : พันโทหญิง
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พ.ศ. 2496 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายใน)
- พ.ศ. 2497 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
- พ.ศ. 2494 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
- พ.ศ. 2499 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
- พ.ศ. 2484 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามอินโดจีน (ช.ร.)
- พ.ศ. 2487 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ร.)
- พ.ศ. 2481 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 1 (อ.ป.ร.1)
- พ.ศ. 2496 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 1 (ภ.ป.ร.1)
อ้างอิง
- กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์. สตรีสำคัญในประวัติศาสตร์ไทย. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, พ.ศ. 2547. 360 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-9527-87-9
- อนุสรณ์ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม. จัดพิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม ณ เมรุวัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร วันอังคารที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2527. 2527 , หน้า 1
- จากซางฮี้ถึงพร้อมพงษ์ พ.ศ. ๒๕๕๑
- อภิรดา มีเดช (6 มีนาคม 2560). "ลูกทหารรักชาติ: จีรวัสส์ พิบูลสงคราม". WAY. สืบค้นเมื่อ 17 เมษายน 2560. Check date values in:
|accessdate=, |date=
(help) - จีรวัสส์ ปันยารชุน บุตรี 'จอมพล ป. พิบูลสงคราม' เสียชีวิต
- ประวัติบริษัทฯ ยุคแรกปี พ.ศ. 2499–ปี พ.ศ. 2530 article
- ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ผลการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทั่วไป
- หนังสือ นายควง อภัยวงศ์ กับพรรคประชาธิปัตย์ โดย ณัฐวุฒิ สุทธิสงคราม (กรุงเทพ, พ.ศ. 2522)
- แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ หน้า ๕๕ ๑๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๘๕
- "เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้าและฝ่ายใน ประจำปี 2496" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 70 (29): 2055. 12 พฤษภาคม 2496. Check date values in:
|date=
(help) - "แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกและเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสายสะพาย ประจำปี 2497" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 71 (84): 2807. 14 ธันวาคม 2497. Check date values in:
|date=
(help) - "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกและเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ประจำปี 2494" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 74 (68): 5656. 11 ธันวาคม 2494. Check date values in:
|date=
(help) - "แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม)" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (81): 3005. 9 ตุลาคม 2499. Check date values in:
|date=
(help) - "แจ้งสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานเหรียญช่วยราชการภายใน ประจำปี 2484" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 58: 1956. 21 มิถุนายน 2484. Check date values in:
|date=
(help) - "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญช่วยราชการเขตภายใน ประจำปี 2487" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 61 (33): 952. 9 พฤษภาคม 2487. Check date values in:
|date=
(help) - "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55: 3020. 5 ธันวาคม 2481. Check date values in:
|date=
(help) - "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ ประจำปี 2496" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 70 (80): 5433. 29 ธันวาคม 2496. Check date values in:
|date=
(help)
แหล่งข้อมูลอื่น
- ชานันท์ ยอดหงษ์. “การช่วงชิง ‘ความเป็นหญิงไทย’ ระหว่างท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงครามกับปฏิปักษ์ปฏิวัติ 2475 ฝ่ายหญิง.” ใน ถนอม ชาภักดี และคนอื่นๆ (บก.), เอกสารประกอบการประชุมวิชาการระดับชาติ เวทีวิจัยมนุษยศาสตร์ไทย ครั้งที่ 11 เปิดโลกสุนทรีย์ในวิถีมนุษยศาสตร์, เล่ม 1. น. 309-319. กรุงเทพฯ: มีดี กราฟิก, 2560.
- ชานันท์ ยอดหงษ์. “‘หลังบ้าน’ คณะราษฎร กับการอภิวัฒน์ 2475.” ใน สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (บก.), 70 ปีแห่งการสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2: ไทยจากเอกสารจดหมายเหตุต่างประเทศ สหรัฐอเมริกา อังกฤษ ฝรั่งเศส รัสเซีย เยอรมนี ญี่ปุ่น ตุรกี และจีน. หน้า 168-186. มปท: มปพ, 2558.
- Natanaree Posrithong. “Women Enter the ‘public Sphere’: Thailand’s Post-Revolutionary Period 1932-1956.” Rian Thai: International Journal of Thai Studies 6 (2013): 137-161.
ก่อนหน้า | ละเอียด พิบูลสงคราม | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
คุณหญิงพิจ พหลพลพยุหเสนา | คู่สมรสนายกรัฐมนตรีไทย (สมัยที่ 1) (16 ธันวาคม พ.ศ. 2481 - 1 สิงหาคม พ.ศ. 2487) | คุณหญิงเลขา อภัยวงศ์ | ||
คุณหญิงเลขา อภัยวงศ์ | คู่สมรสนายกรัฐมนตรีไทย (สมัยที่ 2) (8 เมษายน พ.ศ. 2491 - 16 กันยายน พ.ศ. 2500) | คุณหญิงศิริ สารสิน |