วัตถุเฮอร์บิก-ฮาโร

วัตถุเฮอร์บิก-ฮาโร (อังกฤษ: Herbig-Haro object; HH) คือชิ้นส่วนเล็กๆ ในเนบิวลาที่เกี่ยวข้องกับดาวฤกษ์เกิดใหม่ ก่อตัวขึ้นจากแก๊สที่ฉีดออกมาจากการปะทะกันระหว่างดาวฤกษ์อายุน้อยกับกลุ่มเมฆแก๊สและฝุ่นที่อยู่ใกล้เคียงที่ความเร็วหลายร้อยกิโลเมตรต่อวินาที วัตถุเฮอร์บิก-ฮาโรเป็นสิ่งที่พบเห็นได้ทั่วไปในย่านเกิดใหม่ของดาวฤกษ์ ทั้งยังสามารถพบได้รอบๆ ดาวฤกษ์เดี่ยว ตามแนวแกนการหมุนของดาวฤกษ์

วัตถุเฮอร์บิก-ฮาโร เอชเอช 47, ภาพถ่ายโดย กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล มาตราส่วนที่แสดงคือระยะทาง 1000 หน่วยดาราศาสตร์ (1000 เท่าของระยะห่างจากโลกไปยังดวงอาทิตย์) หรือประมาณ 20 เท่าของขนาดของระบบสุริยะของเรา

วัตถุเฮอร์บิก-ฮาโร เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเพียงชั่วคราว กินระยะเวลาเพียงไม่กี่พันปีเท่านั้น มันสามารถวิวัฒนาการไปได้ในเวลาอันรวดเร็วขณะที่เคลื่อนผ่านดาวต้นกำเนิดของมันเข้าไปยังกลุ่มเมฆในห้วงอวกาศระหว่างดวงดาว (สสารระหว่างดาว) การสังเกตการณ์จากกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลเผยให้เห็นวิวัฒนาการอันซับซ้อนของวัตถุชนิดนี้ภายในเวลาเพียงไม่กี่ปี เมื่อวัตถุนี้บางส่วนสลายตัวไปขณะที่บางส่วนสว่างขึ้นขณะที่ปะทะกับสสารอื่นในอวกาศระหว่างดาว

วัตถุชนิดนี้ถูกสังเกตพบครั้งแรกในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 โดย เชอร์เบอร์น เวสลีย์ เบิร์นแฮม แต่ยังไม่เป็นที่เข้าใจว่าเป็นเนบิวลาอีกชนิดหนึ่ง จนกระทั่งถึงปลายคริสต์ทศวรรษ 1940 นักดาราศาสตร์คนแรกที่ศึกษาวัตถุชนิดนี้อย่างละเอียดคือ จอร์จ เฮอร์บิก กับ กีเยร์โม ฮาโร ซึ่งเป็นผู้ให้กำเนิดชื่อวัตถุชนิดนี้ เฮอร์บิกกับฮาโรต่างฝ่ายต่างทำงานแยกกันในการศึกษาการก่อตัวของดาวฤกษ์ เมื่อตอนที่พวกเขาวิเคราะห์วัตถุเฮอร์บิก-ฮาโร และต่อมาจึงตระหนักว่ามันเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นจากกระบวนการการก่อตัวของดาวฤกษ์นั่นเอง

ดูเพิ่ม

• จานดาวเคราะห์ก่อนเกิด

แหล่งข้อมูลอื่น

• Comprehensive catalogue of HH objects at the University of Colorado 2008-03-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• HH objects in the Encyclopedia of Astrobiology, Astronomy, and Spaceflight
• Animations of HH object jets from HST observations
• A Catalogue of Molecular Hydrogen Emission-Line Objects in Outflows from Young Stars: MHO Catalogue 2011-06-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน