สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 5
สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 5 เป็นสาธารณรัฐปัจจุบันของประเทศฝรั่งเศสที่ถือกำเนิดขึ้นเมื่อวันที่ 5 ตุลาคม พ.ศ. 2501 เกิดจากการล่มสลายของสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 4 โดยเปลี่ยนแปลงจากระบอบรัฐสภามาเป็นระบอบกึ่งประธานาธิบดี
สาธารณรัฐฝรั่งเศส République Française | |
|---|---|
| เมืองหลวง และ ใหญ่สุด | ปารีส |
| ภาษาราชการ | ภาษาฝรั่งเศส |
| การปกครอง | สาธารณรัฐเดี่ยว |
| การก่อตั้ง | |
| พื้นที่ | |
• รวม | 551,695 ตารางกิโลเมตร (213,011 ตารางไมล์) (47) |
| ? | |
| ประชากร | |
• 2550 ประมาณ | 64,102,1401 (20) |
| 112 ต่อตารางกิโลเมตร (290.1 ต่อตารางไมล์) (68) | |
| จีดีพี (อำนาจซื้อ) | 2548 (ประมาณ) |
• รวม | 1.871 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (7) |
• ต่อหัว | 30,100 ดอลลาร์สหรัฐ (24) |
| HDI (2546) | 0.942 สูงมาก · 16 |
| สกุลเงิน | ยูโร2 (EUR) |
| เขตเวลา | UTC+13 (CET) |
• ฤดูร้อน (DST) | UTC+23 (CEST) |
| รหัสโทรศัพท์ | 33 |
| โดเมนบนสุด | .fr |
หมายเหตุ 1: ขนาดเนื้อที่และจำนวนประชากรไม่รวมดินแดนโพ้นทะเล หมายเหตุ 2: ดินแดนโพ้นทะเลในมหาสมุทรแปซิฟิกใช้ฟรังก์ซีเอฟพี 3เฉพาะฝรั่งเศสภาคพื้นทวีปยุโรปเท่านั้น | |
การก่อตั้งโดยชาร์ล เดอ โกล
แรงผลักดันที่ทำให้สาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 5 ก่อกำเนิดนั้นมีแรงจูงใจมาจาก วิกฤตการณ์พฤษภาคม พ.ศ. 2501 (รัฐประหาร 13 พฤษภา / รัฐประหารแอลเจียร์) แม้ว่าฝรั่งเศสได้ถอนตัวจากเมืองขึ้นจำนวนมากของตนแล้ว ส่วนมากในแอฟริกาตะวันตกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่แอลจีเรียก็ยังคงเป็นส่วนหนึ่งของฝรั่งเศส และยังต้องส่งตัวแทนของตนไปยังรัฐสภาฝรั่งเศส ความห่างไกลจากแผ่นดินใหญ่และความแตกต่างทางวัฒนธรรม ด้วยอยู่กันคนละทวีปและที่สำคัญคือความแตกต่างเรื่องศาสนานำไปสู่ความกดดันที่เพิ่มขึ้นในการจะแยกตัวออยากจากประเทศฝรั่งเศส แต่สถานการณ์ก็ดูเป็นที่สับสน เพราะเหตุการณ์นี้ไม่ได้เป็นแค่เรื่องเมืองขึ้นต้องการเอกราช แต่เป็นความต้องการที่จะแบ่งแยกดินแดนมากกว่า ในขณะเดียวกันก็มีผู้ไม่เห็นด้วยกับการแยกตัวจากผืนแผ่นดินใหญ่ของแอลจีเรีย ทำให้สงครามแอลจีเรียนไม่ได้เป็นเพียงการเคลื่อนไหวแบ่งแยกดินแดน แต่เป็นสงครามการเมืองพ่วงเข้ามาอีก ความวุ่นวายถาโถมเข้ามาเพิ่มขึ้น เพราะเหล่าทหารได้ทำการหนุนหลังพวกแอลจีเรียฝรั่งเศส (Algérie française) อย่างเปิดเผย
ชาร์ล เดอ โกลได้ประณามการกระทำนี้ว่า เป็นก่อการร้ายทั้งในอัลจีเรียและฝรั่งเศสแผ่นดินใหญ่ และก็ได้ทำให้เกิดความโกรธแค้นในระหว่างสองฝ่าย ซึ่งรวมแนวหน้าทางการเมืองในปัจจุบัน เช่น ฌ็อง-มารี เลอ แปน จากการไปเจรจาต่อรองกับพวกกบฏชาตินิยม ในที่สุดอัลจีเรียก็ได้เป็นเอกราชในวันที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2505
เดอ โกล ได้ใช้วิกฤตการณ์นี้เพื่อที่จะได้ก่อตั้งระบอบการปกครองของฝรั่งเศสใหม่ เนื่องจากในยุคสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 4 นั้น รัฐบาลต่าง ๆ ก็ได้ล้มเหลวตั้งแต่การเริ่มต้นของสงครามโลกครั้งที่ 2 แล้ว และไม่มีพรรคการเมืองใดที่สามารถครองใจประชาชนชาวฝรั่งเศสได้เลย และตำแหน่งประธานาธิบดีในสมัยนั้นไม่ได้มีอำนาจเท่ากับสมัยปัจจุบัน ซึ่งเดอ โกลได้เสนอที่จะให้ประธานาธิบดีมีวาระ 7 ปี ตั้งแต่ที่ลดลงเหลือ 5 ปี และควรมีอำนาจบริหารประเทศควบคู่กับนายกรัฐมนตรี ซึ่งได้รับการแต่งตั้งจากประธานาธิบดี และต้องได้รับการเลือกตั้ง และมาจากรัฐสภาฝรั่งเศส
แนวคิดของเขานั้นเป็นที่ยอมรับประมาณร้อยละ 79.2 จากทั้งหมดที่ได้ลงประชามติในวันที่ 28 กันยายน พ.ศ. 2501 เนื่องจากการเปลี่ยนรัฐธรรมนูญทำให้เกิดสาธารณรัฐใหม่ขึ้นมา ประเทศฝรั่งเศสจึงก้าวจากสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 4 เข้าสู่สมัยสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 5
ในเบื้องต้น ตำแหน่งประธานาธิบดีนั้นจะได้รับการเลือกตั้งจากคณะผู้เลือกตั้งเท่านั้น แต่ในปี พ.ศ. 2505 ชาร์ล เดอ โกลได้เสนอให้มีการเลือกตั้งประธานาธิบดีโดยประชาชน แม้ว่าข้อเสนอของเดอ โกลนั้น เขาตั้งใจที่จะให้มีการแข่งขันกันระหว่างพรรคการเมือง ยกเว้นโกลิสต์ ถึงกระนั้นข้อเสนอนี้ได้เป็นที่ยอมรับจากคณะผู้เลือกตั้งทั้งหลาย
ปัจจุบันการเลือกตั้งตำแหน่งประธานาธิบดีฝรั่งเศสนั้นจัดขึ้นทุก ๆ 5 ปี แบ่งออกเป็น 2 รอบ รอบแรกนั้นจะเปิดให้ผู้สมัครทั้งหมดเข้ารับการเลือกตั้ง และอาจจะได้รับการแต่งตั้งเป็นประธานาธิบดี ถ้าได้รับคำแนนเสียงอย่างเด็ดขาด แต่ถ้าไม่มีผู้ชนะในรอบแรก ผู้สมัคร 2 คนที่ได้คะแนนเยอะสุดนั้น จะมาแข่งขันกันต่อในการเลือกตั้งประธานาธิบดีรอบที่ 2
รัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 5
ดูรายละเอียดได้ที่บทความรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส
ประธานาธิบดีแห่งสาธารณรัฐที่ 5
ประธานาธิบดี
โกลลิสม์ สีน้ำเงิน, สังคมนิยม สีแดง
| ประธานาธิบดี | เกิด-ตาย | จาก | ถึง | พรรค |
|---|---|---|---|---|
| ชาร์ล เดอ โกล | 1890–1970 | 21 ธันวาคม 1959 | 28 เมษายน 1969 (ลาออก) | UNR ต่อมา UDR |
| อาแล็ง ปอแอร์ | 1909–1996 | 28 เมษายน 1969 | 15 มิถุนายน 1969 (รักษาการณ์) | PDM |
| ฌอร์ฌ ปงปีดู | 1911–1974 | 15 มิถุนายน 1969 | 2 เมษายน 1974 (สิ้นชีพในตำแหน่ง) | UDR |
| อาแล็ง ปอแอร์ | 1909–1996 | 2 เมษายน 1974 | 19 พฤษภาคม 1974 (รักษาการณ์) | PDM |
| วาเลรี ฌิสการ์ แด็สแต็ง | 1926– | 19 พฤษภาคม 1974 | 10 พฤษภาคม 1981 | UDF |
| ฟร็องซัว มีแตร็อง | 1916–1996 | 10 พฤษภาคม 1981 | 17 พฤษภาคม 1995 | Socialist |
| ฌัก ชีรัก | 1932– | 17 พฤษภาคม 1995 | 16 พฤษภาคม 2007 | RPR ต่อมา UMP |
| นีกอลา ซาร์กอซี | 1955– | 16 พฤษภาคม 2007 | 15 พฤษภาคม 2012 | UMP |
| ฟร็องซัว ออล็องด์ | 1954– | 15 พฤษภาคม 2012 | 14 พฤษภาคม 2017 | Socialist |
| แอมานุแอล มาครง | ค.ศ. 1977- | 14 พฤษภาคม 2017 | ปัจจุบัน | อ็องมาร์ช ! |
รายละเอียดเพิ่มเติมดูได้ที่ ประธานาธิบดีฝรั่งเศส / รายนามประธานาธิบดีแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส
นายกรัฐมนตรีแห่งสาธารณรัฐที่ 5
นายกรัฐมนตรี
| ชื่อ | เริ่มวาระ | สิ้นสุดวาระ | พรรคการเมือง |
|---|---|---|---|
| มีแชล เดอเบร | 8 มกราคม, 1959 | 14 เมษายน, 1962 | Union for the New Republic |
| ฌอร์ฌ ปงปีดู | 14 เมษายน, 1962 | 10 กรกฎาคม, 1968 | Union for the New Republic |
| มอริส กูฟว์ เดอ มูร์วีล | 10 กรกฎาคม, 1968 | 20 มิถุนายน, 1969 | Union of Democrats for the Republic |
| ฌัก ชาบ็อง-แดลมัส | 20 มิถุนายน, 1969 | 5 เมษายน, 1973 | Union of Democrats for the Republic |
| ปีแยร์ แม็สแมร์ | 5 เมษายน, 1973 | 27 พฤษภาคม, 1974 | Union of Democrats for the Republic |
| ฌัก ชีรัก (ครั้งแรก) | 27 พฤษภาคม, 1974 | 26 เมษายน, 1976 | Union of Democrats for the Republic |
| แรมง บาร์ | 26 เมษายน, 1976 | 21 พฤษภาคม, 1981 | Union for French Democracy |
| ปีแยร์ โมรัว | 21 พฤษภาคม, 1981 | 17 กรกฎาคม, 1984 | Socialist Party |
| โลร็อง ฟาบียุส | 17 กรกฎาคม, 1984 | 20 มีนาคม, 1986 | Socialist Party |
| ฌัก ชีรัก (ครั้งที่ 2) | 20 มีนาคม, 1986 | 10 พฤษภาคม, 1988 | Rally for the Republic |
| มีแชล รอการ์ | 10 พฤษภาคม, 1988 | 15 พฤษภาคม, 1991 | Socialist Party |
| เอดิต แครซง | 15 พฤษภาคม, 1991 | 2 เมษายน, 1992 | Socialist Party |
| ปีแยร์ เบเรกอวัว | 2 เมษายน, 1992 | 29 มีนาคม, 1993 | Socialist Party |
| เอดัวร์ บาลาดูร์ | 29 มีนาคม, 1993 | 18 พฤษภาคม, 1995 | Rally for the Republic |
| อาแล็ง ฌูว์เป | 18 พฤษภาคม, 1995 | 3 มิถุนายน, 1997 | Rally for the Republic |
| ลียอแนล ฌ็อสแป็ง | 3 มิถุนายน, 1997 | 6 พฤษภาคม, 2002 | Socialist Party |
| ฌ็อง-ปีแยร์ ราฟาแร็ง | 6 พฤษภาคม, 2002 | 31 พฤษภาคม, 2005 | Union for a Popular Movement |
| ดอมีนิก เดอ วีลแป็ง | 31 พฤษภาคม, 2005 | 17 พฤษภาคม, 2007 | Union for a Popular Movement |
| ฟร็องซัว ฟียง | 17 พฤษภาคม, 2007 | 15 พฤษภาคม, 2012 | Union for a Popular Movement |
| ฌ็อง-มาร์ก เอโร | 15 พฤษภาคม, 2012 | 1 เมษายน 2014 | Socialist Party |
| มานุแอล วาลส์ | 1 เมษายน, 2014 | 6 ธันวาคม 2016 | Socialist Party |
| แบร์นาร์ กาซเนิฟว์ | 6 ธันวาคม 2016 | 10 พฤษภาคม 2017 | Socialist Party |
รายละเอียดเพิ่มเติมดูได้ที่ นายกรัฐมนตรีฝรั่งเศส / รายนามนายกรัฐมนตรีฝรั่งเศส