fbpx
วิกิพีเดีย

หม่อมเจ้าพิจิตรจิราภา เทวกุล

สิงหาคม 06, 2021

หม่อมเจ้าพิจิตรจิราภา เทวกุล (25 สิงหาคม พ.ศ. 2424 - 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2486) อดีตอาจารย์ใหญ่และผู้จัดการของโรงเรียนราชินี และ โรงเรียนราชินีบน ผู้ทรงมีคุณูปการอย่างยิ่งแก่วงการการศึกษาของสตรีไทย

หม่อมเจ้าพิจิตรจิราภา เทวกุล
หม่อมเจ้า ชั้น 4
ราชสกุลเทวกุล
ราชวงศ์จักรี
พระบิดาสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ
พระมารดาหม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา
ประสูติ25 สิงหาคม พ.ศ. 2424
ชีพิตักษัย19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2486 (61 ปี)

พระประวัติ

หม่อมเจ้าหญิงพิจิตรจิราภา เทวกุล เป็นพระธิดาองค์ที่ 3 ในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ กับหม่อมใหญ่ เทวกุล ณ อยุธยา ( สกุลเดิม สุจริตกุล ) ประสูติเมื่อวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2424 ณ วังสะพานถ่าน ( ปัจจุบัน เป็น ตลาดบำเพ็ญบุญ ) ได้รับพระราชทานพระนาม "พิจิตรจิราภา" จากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

มีเชษฐภคินี อนุชา ร่วมหม่อมมารดา คือ

  1. หม่อมเจ้าอัปษรสมาน กิติยากร
  2. หม่อมเจ้าบรรสานสนิท เทวกุล
  3. หม่อมเจ้าพิจิตรจิราภา เทวกุล *องค์เอง
  4. หม่อมเจ้าสุธาสิโนทัย เทวกุล
  5. หม่อมเจ้าจันทรนิภา เทวกุล
  6. หม่อมเจ้าพงศ์ทินเทพ เทวกุล
  7. หม่อมเจ้าทิพรัตนประภา เทวกุล
  8. หม่อมเจ้าวงศ์นิรชร เทวกุล
  9. หม่อมเจ้าดาราจรัสศรี เทวกุล
  10. หม่อมเจ้าไตรทิพเทพสุต เทวกุล
  11. หม่อมเจ้าอนันตนรชัย เทวกุล

เมื่อทรงพระเยาว์ สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ทรงรับเป็นพระราชธิดาแทน เจ้าฟ้าหญิงวิจิตรจิรประภา ซึ่งสิ้นพระชนม์ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ศึกษาหนังสือไทย กับ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประภัศร พระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จนเมื่อมีการจัดตั้งโรงเรียนสุนันทาลัยขึ้น พระบิดาจึงส่งไปศึกษา จนถึงชั้นมัธยมปีที่ 5 แต่ยังไม่จบชั้นมัธยมปีที่ 6 ก็ต้องทรงลาออก เพราะสมัยนั้นไม่นิยมให้กุลสตรีเรียนในชั้นสูง แต่ทรงมีอุตสาหะ ได้ศึกษาหาความรู้เพิ่มเสมอ จึงทรงมีความรู้แตกฉานทั้งภาษาไทย และ ภาษาอังกฤษ ภายหลังสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง โปรดฯ ให้เป็นผู้ถวายพระอักษรแก่พระราชธิดา ตลอดจนพระญาติในสำนักของพระองค์

ในปี พ.ศ. 2450 ภายหลังการจัดตั้งโรงเรียนราชินี ที่ปากคลองตลาด ได้ 4 ปี สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงพระกรุณาโปรดฯ ให้ท่านรับหน้าที่เป็นอาจารย์ใหญ่ของโรงเรียน เมื่อวันที่ 14 มิถุนายน พ.ศ. 2450 และต่อมาเมื่อมีตำแหน่งผู้จัดการโรงเรียนขึ้น ตามพระราชบัญญัติโรงเรียนราษฎร์ ก็ได้ทรงรับตำแหน่งนี้ด้วย ซึ่งได้ทรงดำรงตำแหน่งทั้งสองนี้ มาตลอดจนสิ้นชีพิตักษัย รวมระยะเวลากว่า 36 ปี

โรงเรียนราชินีจัดการสอนตามหลักสูตร ของ กระทรวงศึกษาธิการ หม่อมเจ้าหญิงพิจิตรจิราภา เทวกุล ก็โปรดที่จะสอนประจำชั้นเองบ้างในบางวิชา เช่น ภาษาอังกฤษ และการเรือน ในบางคราวถึงกับเสด็จไปประทับประจำในโรงเรียน เพื่อที่จะทรงทำหน้าที่"ครู"ได้อย่างเต็มที่ ได้ทรงสั่งสอนนักเรียนหญิงหลายคนด้วยพระวิริยะอุตสาหะ จนเป็นกำลังสร้างนักเรียนให้สามารถเรียนจนจบ และไปศึกษาต่อ ยังต่างประเทศก็ไม่น้อย ศิษย์นั้นมีมากหลายพันคน และบางครั้ง ก็ทรงสอนถึงสามชั่วคน ( ตั้งแต่รุ่นยายจนถึงรุ่นหลาน )

ต่อมาเมื่อ สมเด็จพระราชปิตุจฉา เจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร ทรงจัดตั้งโรงเรียนราชินีบนขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2472 ก็ได้ทรงรับตำแหน่งอาจารย์ใหญ่และผู้จัดการโรงเรียนด้วย จนถึง พ.ศ. 2480 จึงทรงมอบตำแหน่งให้ หม่อมเจ้าหญิงวงศ์ทิพย์สุดา เทวกุล พระภคินีต่างพระมารดา เป็นอาจารย์ใหญ่แทน โดยทรงเป็นเพียงผู้จัดการ ตามพระราชบัญญัติโรงเรียนราษฎร์ฉบับใหม่ ที่ห้ามไม่ให้บุคคลคนเดียว เป็นอาจารย์ใหญ่พร้อมกัน 2 โรงเรียน

มีพระอัจฉริยะภาพ และก้าวหน้า ได้ทรงจัดตั้งสมาคมนักเรียนเก่าราชินีขึ้น โดยมีพระประสงค์ ให้เป็นที่ประสานสามัคคีของนักเรียนทุกรุ่น นับว่าเป็นสมาคมนักเรียนเก่าแห่งแรก ของไทยด้วย

นอกจากนี้ ยังทรงดำรงตำแหน่งพิเศษอีกหลายอย่าง คือ

1. ประธานกรรมการราชินีมูลนิธิ

2. นายกกิตติมศักดิ์ สมาคมนักเรียนเก่าราชินี

3. ผู้จัดการผลประโยชน์ ของ สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า

4. กรรมการมูลนิธิช่วยและให้การศึกษาแก่คนตาบอด

5. กรรมการสภากาชาดไทย

6. กรรมการกลางอนุสภากาชาด

พระปรีชาสามารถของพระองค์อีกสิ่ง ที่สำคัญ คือ ด้านกวีนิพนธ์ ได้ทรงพระนิพนธ์ กาพย์ กลอน ไว้มากมาย ทั้งที่เป็นบทดอกสร้อย บทเพลง บทละครตลอดจนคำอวยพรที่ประทานให้นักเรียนอีกมาก พระนิพนธ์ที่สำคัญชิ้นหนึ่ง คือ พระนิพนธ์ " เรื่องการศึกษาของโรงเรียนผู้หญิง " ลงพิมพ์ในหนังสือดุสิตสมิต ฉบับพิเศษ พ.ศ. 2463

นอกจากนี้ ยังได้ทรงริเริ่มให้มีการออกหนังสือพิมพ์ของโรงเรียน ชื่อ "สตรีพจน์" ขึ้นเป็นครั้งแรก เมื่อ พ.ศ. 2456 เพื่อให้นักเรียนหญิง มีความชำนาญในการเขียน ทั้งร้อยแก้วร้อยกรอง และฝึกฝนให้รักการอ่าน ซึ่งต่อมาได้รับพระราชทานนามใหม่ว่า "ราชินีบำรุง" หนังสือพิมพ์นี้ได้ทรงประทานบทความลงแทบจะทุกฉบับ โดยมีพระนามแฝงว่า " พ.จ." และ " คนครึ " และคงออกเรื่อยมาจนสงครามโลกครั้งที่ 2 จึงยุติการพิมพ์ เพราะไม่สามารถหากระดาษได้

หม่อมเจ้าหญิงพิจิตรจิราภา เทวกุล สิ้นชีพิตักษัย เมื่อวันที่ 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2486 ด้วยอาการหทัยวายเฉียบพลัน ณ บ้านตากอากาศของคุณหญิงสวาท โทณวณิกมนตรี อำเภอบางแสน จังหวัดชลบุรี สิริชันษา 62 ปี

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

อ้างอิง

  1. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2464/D/2471.PDF
  2. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2451/039/1153.PDF
  3. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2464/D/2378.PDF
  4. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2463/D/3731.PDF

สิงหาคม 06, 2021
หม, อมเจ, าพ, ตรจ, ราภา, เทวก, บทความน, ไม, การอ, างอ, งจากแหล, งท, มาใดกร, ณาช, วยปร, บปร, งบทความน, โดยเพ, มการอ, างอ, งแหล, งท, มาท, าเช, อถ, เน, อความท, ไม, แหล, งท, มาอาจถ, กค, ดค, านหร, อลบออก, เร, ยนร, าจะนำสารแม, แบบน, ออกได, อย, างไรและเม, อไร, งหาคม,. bthkhwamniimmikarxangxingcakaehlngthimaidkrunachwyprbprungbthkhwamni odyephimkarxangxingaehlngthimathinaechuxthux enuxkhwamthiimmiaehlngthimaxacthukkhdkhanhruxlbxxk eriynruwacanasaraemaebbnixxkidxyangiraelaemuxir hmxmecaphicitrcirapha ethwkul 25 singhakhm ph s 2424 19 kumphaphnth ph s 2486 xditxacaryihyaelaphucdkarkhxngorngeriynrachini aela orngeriynrachinibn phuthrngmikhunupkarxyangyingaekwngkarkarsuksakhxngstriithyhmxmecaphicitrcirapha ethwkulhmxmeca chn 4rachskulethwkulrachwngsckriphrabidasmedcphraecabrmwngsethx krmphrayaethwawngsworpkarphramardahmxmihy ethwkul n xyuthyaprasuti25 singhakhm ph s 2424chiphitksy19 kumphaphnth ph s 2486 61 pi phraprawti aekikhhmxmecahyingphicitrcirapha ethwkul epnphrathidaxngkhthi 3 insmedcphraecabrmwngsethx krmphrayaethwawngsworpkar kbhmxmihy ethwkul n xyuthya skuledim sucritkul prasutiemuxwnthi 25 singhakhm ph s 2424 n wngsaphanthan pccubn epn tladbaephybuy idrbphrarachthanphranam phicitrcirapha cakphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhwmiechsthphkhini xnucha rwmhmxmmarda khux hmxmecaxpsrsman kitiyakr hmxmecabrrsansnith ethwkul hmxmecaphicitrcirapha ethwkul xngkhexng hmxmecasuthasionthy ethwkul hmxmecacnthrnipha ethwkul hmxmecaphngsthinethph ethwkul hmxmecathiphrtnprapha ethwkul hmxmecawngsnirchr ethwkul hmxmecadaracrssri ethwkul hmxmecaitrthiphethphsut ethwkul hmxmecaxnntnrchy ethwkulemuxthrngphraeyaw smedcphrasriswrinthirabrmrachethwi phraphnwssaxyyikaeca thrngrbepnphrarachthidaaethn ecafahyingwicitrcirprapha sungsinphrachnm thrngphrakrunaoprdekla ihsuksahnngsuxithy kb phraecabrmwngsethx phraxngkhecapraphsr phrarachthidainphrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhw cnemuxmikarcdtngorngeriynsunnthalykhun phrabidacungsngipsuksa cnthungchnmthympithi 5 aetyngimcbchnmthympithi 6 ktxngthrnglaxxk ephraasmynnimniymihkulstrieriyninchnsung aetthrngmixutsaha idsuksahakhwamruephimesmx cungthrngmikhwamruaetkchanthngphasaithy aela phasaxngkvs phayhlngsmedcphrasriphchrinthrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng oprd ihepnphuthwayphraxksraekphrarachthida tlxdcnphrayatiinsankkhxngphraxngkhinpi ph s 2450 phayhlngkarcdtngorngeriynrachini thipakkhlxngtlad id 4 pi smedcphrasriphchrinthrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwng thrngphrakrunaoprd ihthanrbhnathiepnxacaryihykhxngorngeriyn emuxwnthi 14 mithunayn ph s 2450 aelatxmaemuxmitaaehnngphucdkarorngeriynkhun tamphrarachbyytiorngeriynrasdr kidthrngrbtaaehnngnidwy sungidthrngdarngtaaehnngthngsxngni matlxdcnsinchiphitksy rwmrayaewlakwa 36 piorngeriynrachinicdkarsxntamhlksutr khxng krathrwngsuksathikar hmxmecahyingphicitrcirapha ethwkul koprdthicasxnpracachnexngbanginbangwicha echn phasaxngkvs aelakareruxn inbangkhrawthungkbesdcipprathbpracainorngeriyn ephuxthicathrngthahnathi khru idxyangetmthi idthrngsngsxnnkeriynhyinghlaykhndwyphrawiriyaxutsaha cnepnkalngsrangnkeriynihsamartheriyncncb aelaipsuksatx yngtangpraethskimnxy sisynnmimakhlayphnkhn aelabangkhrng kthrngsxnthungsamchwkhn tngaetrunyaycnthungrunhlan txmaemux smedcphrarachpituccha ecafawilyxlngkrn krmhlwngephchrburirachsirinthr thrngcdtngorngeriynrachinibnkhunemux ph s 2472 kidthrngrbtaaehnngxacaryihyaelaphucdkarorngeriyndwy cnthung ph s 2480 cungthrngmxbtaaehnngih hmxmecahyingwngsthiphysuda ethwkul phraphkhinitangphramarda epnxacaryihyaethn odythrngepnephiyngphucdkar tamphrarachbyytiorngeriynrasdrchbbihm thihamimihbukhkhlkhnediyw epnxacaryihyphrxmkn 2 orngeriynmiphraxcchriyaphaph aelakawhna idthrngcdtngsmakhmnkeriynekarachinikhun odymiphraprasngkh ihepnthiprasansamkhkhikhxngnkeriynthukrun nbwaepnsmakhmnkeriynekaaehngaerk khxngithydwynxkcakni yngthrngdarngtaaehnngphiessxikhlayxyang khux1 prathankrrmkarrachinimulnithi2 naykkittimskdi smakhmnkeriynekarachini3 phucdkarphlpraoychn khxng smedcphrasriswrinthirabrmrachethwi phraphnwssaxyyikaeca4 krrmkarmulnithichwyaelaihkarsuksaaekkhntabxd5 krrmkarsphakachadithy6 krrmkarklangxnusphakachadphraprichasamarthkhxngphraxngkhxiksing thisakhy khux dankwiniphnth idthrngphraniphnth kaphy klxn iwmakmay thngthiepnbthdxksrxy bthephlng bthlakhrtlxdcnkhaxwyphrthiprathanihnkeriynxikmak phraniphnththisakhychinhnung khux phraniphnth eruxngkarsuksakhxngorngeriynphuhying lngphimphinhnngsuxdusitsmit chbbphiess ph s 2463nxkcakni yngidthrngrierimihmikarxxkhnngsuxphimphkhxngorngeriyn chux striphcn khunepnkhrngaerk emux ph s 2456 ephuxihnkeriynhying mikhwamchanayinkarekhiyn thngrxyaekwrxykrxng aelafukfnihrkkarxan sungtxmaidrbphrarachthannamihmwa rachinibarung hnngsuxphimphniidthrngprathanbthkhwamlngaethbcathukchbb odymiphranamaefngwa ph c aela khnkhru aelakhngxxkeruxymacnsngkhramolkkhrngthi 2 cungyutikarphimph ephraaimsamarthhakradasidhmxmecahyingphicitrcirapha ethwkul sinchiphitksy emuxwnthi 19 kumphaphnth ph s 2486 dwyxakarhthywayechiybphln n bantakxakaskhxngkhunhyingswath othnwnikmntri xaephxbangaesn cnghwdchlburi sirichnsa 62 piekhruxngrachxisriyaphrn aekikhph s 2464 ekhruxngrachxisriyaphrnculcxmekla chnthi 2 thutiyculcxmekla th c fayin 1 ph s 2455 ekhruxngrachxisriyaphrnculcxmekla chnthi 3 ttiyculcxmekla t c fayin ph s 2451 ehriyyrtnaphrn rchkalthi 5 chnthi 4 c p r 4 2 ph s 2464 ehriyyrtnaphrn rchkalthi 6 chnthi 2 w p r 2 3 ph s 2463 ehriyyrtnaphrn rchkalthi 6 chnthi 3 w p r 3 4 ph s 2453 ehriyyrtnaphrn rchkalthi 6 chnthi 4 w p r 4 ph s 2469 ehriyyrtnaphrn rchkalthi 7 chnthi 3 p p r 3 ph s 2484 ehriyychwyrachkarekhtphayin karrbsngkhrammhaexechiyburpha ch r xangxing aekikh http www ratchakitcha soc go th DATA PDF 2464 D 2471 PDF http www ratchakitcha soc go th DATA PDF 2451 039 1153 PDF http www ratchakitcha soc go th DATA PDF 2464 D 2378 PDF http www ratchakitcha soc go th DATA PDF 2463 D 3731 PDFekhathungcak https th wikipedia org w index php title hmxmecaphicitrcirapha ethwkul amp oldid 9279880, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม