หลวงชาติตระการโกศล (เจียม ลิมปิชาติ)

พลตำรวจเอก หลวงชาติตระการโกศล นามเดิม เจียม ลิมปิชาติ (ได้รับพระราชทานนามสกุลนี้เมื่อครั้งยังเป็นนักเรียนมหาดเล็กหลวง) เกิดเมื่อวันที่ 10 มีนาคม พ.ศ. 2445 ที่ตำบลท่าวัง อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นบุตรคนโตของขุนสุมนสุขการ และนางสุมนสุขการ (จือ ลิมปิชาติ) มีน้องร่วมบิดามารดา 7 คน

พลตำรวจเอก หลวงชาติตระการโกศล (เจียม ลิมปิชาติ) ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ.ว.
อธิบดีกรมตำรวจ
ดำรงตำแหน่ง 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 – 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2494
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	10 มีนาคม พ.ศ. 2445 จังหวัดนครศรีธรรมราช ประเทศสยาม
เสียชีวิต	29 กรกฎาคม พ.ศ. 2538 (93 ปี) กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
บิดา	ขุนสุมนสุขการ
มารดา	นางสุมนสุขการ (จือ ลิมปิชาติ)
คู่สมรส	นางสุคนธ์ ชาติตระการโกศล (สุคนธ์ สุขุม)
บุตร	3 คน
การเข้าเป็นทหาร
ยศ	พลตำรวจเอก

การศึกษา

ได้รับการศึกษาขั้นแรกในโรงเรียนสอนศาสนาอเมริกัน ที่จังหวัดนครศรีธรรมราช จนถึง พ.ศ. 2456 จึงติตตามมหาอำมาตย์นายก เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) ซึ่งขณะนั้นยังมีบรรดาศักดิ์เป็นพระยาสุขุมนัยวินิต เทศาภิบาลมณฑลนครศรีธรรมราช เข้ามาอาศัยที่บ้านศาลาแดง และศึกษาต่อในกรุงเทพฯ โดยเข้ารับการศึกษาที่โรงเรียนมหาดเล็กหลวง

ถึง พ.ศ. 2460 พลตำรวจเอก หลวงชาติตระการโกศล ได้เดินทางไปศึกษาต่อที่สหรัฐอเมริกา พร้อมกับนักเรียนไทยอีก 18 คน (คราวเดียวกับที่สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีเสด็จไปทรงศึกษาวิชาพยาบาล) ได้ศึกษาชั้นมัธยมที่วอชิงตัน ดีซี, แมตซาชูเซส และนิวเจอร์ซี ตามลำดับ จนจบการศึกษาเมื่อ พ.ศ. 2467 นอกเหนือจากการเรียนแล้ว ยังมีความสามารถในทางแสดงละครของโรงเรียน การกีฬา ตลอดจนการเล่นดนตรี Dixieland Jazz ด้วย โดยเครื่องดนตรีที่ถนัดคือ แซกโซโฟน

ต่อมาท่านได้รับทุนจากกระทรวงมหาดไทย ให้ศึกษาวิชาการตำรวจที่ Police Academy Of New York City ที่เมืองชิคาโก, ฟิลาเดเฟีย, วอชิงตัน ดีซี และบอสตัน ตามลำดับ จนสำเร็จการศึกษาเมื่อ พ.ศ. 2468 ก่อนเดินทางกลับยังได้ฝึกงานในกรมตำรวจประเทศอังกฤษ 6 เดือน

การรับราชการ

เมื่อกลับประเทศไทยแล้ว ได้เข้ารับราชการในกรมตำรวจ เมื่อเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2469 ยศว่าที่ร้อยตำรวจตรี และได้รับพระราชทานยศ ร้อยตำรวจโท ภายในงานพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษาเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2471 และได้เลื่อนยศตำแหน่งตามลำดับ อาทิ ผู้กำกับการตำรวจเทศบาล, รองผู้บังคับการตำรวจนครบาล, ผู้บังคับการตำรวจภูธรเขต 1 จังหวัดลำปาง, ผู้บังคับการตำรวจภูธรเขต 7 จังหวัดนครปฐม, ผู้บังคับการตำรวจสนามประจำกองข้าหลวงใหญ่ทหาร 4 รัฐ, ผู้บัญชาการตำรวจนครบาล จนได้ดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมตำรวจ ในรัฐบาลของพันตรี ควง อภัยวงศ์ เป็นนายกรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 ขณะมียศเป็น พลตำรวจตรี และได้รับพระราชทานยศ พลตำรวจโท เมื่อวันที่ 22 มิถุนายน พ.ศ. 2491 พร้อมกับ พันเอก เผ่า ศรียานนท์ ที่ได้รับพระราชทานยศเป็น พลตำรวจตรี กระทั่งได้รับโปรดเกล้าฯ พระราชทานยศ พลตำรวจเอก เมื่อวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2493

ต่อมาท่านได้ย้ายไปดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมศุลกากร, อธิบดีกรมมหาดไทย, อธิบดีกรมการปกครอง และดำรงตำแหน่งปลัดกระทรวงมหาดไทยเป็นตำแหน่งสุดท้าย ก่อนเกษียณอายุราชการเมื่อเดือนตุลาคม พ.ศ. 2506 ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก, มหาวชิรมงกุฎ, ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ, เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 และ 9 ชั้นที่ 2 เป็นเกียรติยศ

ภายหลังจากเกษียณอายุราชการแล้ว ท่านยังดำรงตำแหน่งทางเอกชนและสาธารณกุศลต่อมาอีกมาก เช่น กรรมการธนาคารไทยพาณิชย์, ผู้อำนวยการสำนักงานสลากกินแบ่ง, กรรมการและประธานในองค์การส่งเสริมการกีฬาแห่งประเทศไทย, กรรมการสภากาชาดไทย, กรรมการโอลิมปิกแห่งประเทศไทย, สมาชิกวุฒิสภา เป็นต้น

ยศและบรรดาศักดิ์

• 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2471 - ร้อยตำรวจโท
• 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2473 - ร้อยตำรวจเอก
• 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 - หลวงชาติตระการโกศล ถือศักดินา ๖๐๐
• 1 เมษายน พ.ศ. 2476 - พันตำรวจตรี
• 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2478 - พันตำรวจโท
• 15 มกราคม พ.ศ. 2482 - พันตำรวจเอก
• 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2490 - พลตำรวจตรี
• 22 มิถุนายน พ.ศ. 2491 - พลตำรวจโท
• 3 มิถุนายน พ.ศ. 2493 - พลตำรวจเอก

ครอบครัว

ด้านชีวิตครอบครัว ได้สมรสกับนางสาวสุคนธ์ สุขุม (นางชาติตระการโกศล) ธิดาพระยาสุขุมนัยวินิต (สวาสดิ์ สุขุม) และคุณหญิงถนิม สุขุมนัยวินิต มีบุตร-ธิดารวม 3 คน คือ

• นางตระการ เลขยานนท์
• พลตำรวจโทโกศล ลิมปิชาติ
• นางสุคนธา ณ สงขลา

ถึงแก่อนิจกรรม

บั้นปลายชีวิต พลตำรวจเอก หลวงชาติตระการโกศล ได้พำนักอยู่กับครอบครัวที่บ้านเลขที่ 40 ถนนคอนแวนต์ จวบจนกระทั่งถึงอนิจกรรมด้วยโรคการหายใจล้มเหลวและกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ณ โรงพยาบาลตำรวจ เมื่อวันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2538 สิริอายุได้ 95 ปี โดยเมื่อถึงแก่อนิจกรรมแล้วยังได้บริจาคดวงตาและร่างกายให้สภากาชาดไทยไว้ใช้ประโยชน์ในการศึกษาของนักเรียนแพทย์ด้วย

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2502 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2506 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2501 –   เหรียญราชการชายแดน (ช.ด.)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
• พ.ศ. 2511 –   เหรียญลูกเสือสดุดี ชั้นที่ 1

อ้างอิง

1. พระราชทานบรรดาศักดิ์ (หน้า ๓๐๓๔)
2. http://web2.sat.or.th/museum/index.php?option=com_sportperson&id=23&task=view
3. เรื่อง แต่งตั้งอธิบดีกรมตำรวจ
4. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศตำรวจ
5. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศตำรวจ
6. พระราชทานยศพลเรือน (หน้า ๒๔๖๐)
7. พระราชทานยศ (หน้า ๒๙๕๒)
8. ประกาศ เรื่อง พระราชทานยศตำรวจ (หน้า ๒๖๘)
9. ประกาศเรื่องพระราชทานยศตำรวจ
10. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศตำรวจ
11. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศตำรวจ
12. แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
13. "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้าและฝ่ายใน ประจำปี 2506" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (45ง ฉบับพิเศษ): 11. 13 พฤษภาคม 2506. สืบค้นเมื่อ 20 กุมภาพันธ์ 2564. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
14. แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
15. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง พระราชทานเหรียญลูกเสือสดุดี, เล่ม ๘๕ ตอนที่ ๖๓ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๒, ๑๒ กรกฎาคม ๒๕๑๑

แหล่งข้อมูล

• อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พลตำรวจเอก หลวงชาติตระการโกศล (เจียม ลิมปิชาติ) ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส พ.ศ. 2540