วิกิพีเดีย
อำเภอนครชัยศรี
นครชัยศรี เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดนครปฐม เป็นเมืองที่มีประวัติศาสตร์เก่าแก่ มีเรื่องราวบันทึกไว้ตั้งแต่สมัยสุโขทัยเป็นราชธานี นอกจากนี้ยังมีการค้นพบโบราณวัตถุจำนวนหนึ่งในบริเวณอำเภอนครชัยศรี ปัจจุบันนครชัยศรีนับเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญแห่งหนึ่งของจังหวัดนครปฐม และอยู่ไม่ไกลจากกรุงเทพมหานคร
อำเภอนครชัยศรี | |
|---|---|
| คำขวัญ: ส้มโอหวาน ข้าวสารขาว ลูกสาวสวย | |
| พิกัดภูมิศาสตร์: 13°48′4″N 100°16′18″E / 13.80111°N 100.27167°E | |
| อักษรไทย | อำเภอนครชัยศรี |
| อักษรโรมัน | Amphoe Nakhon Chai Si |
| จังหวัด | นครปฐม |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 284.031 ตร.กม. (109.665 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2563) | |
| • ทั้งหมด | 111,747 คน |
| • ความหนาแน่น | 393.43 คน/ตร.กม. (1,019.0 คน/ตร.ไมล์) |
| รหัสไปรษณีย์ | 73120 |
| รหัสภูมิศาสตร์ | 7303 |
| ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอนครชัยศรี เลขที่ 7 หมู่ที่ 1 ตำบลนครชัยศรี อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม 73120 |
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอนครชัยศรีมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอต่าง ๆ เรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอดอนตูมและอำเภอบางเลน
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอพุทธมณฑลและอำเภอสามพราน
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอสามพราน
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองนครปฐม
ประวัติศาสตร์
ในสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี พื้นที่อำเภอนครชัยศรีเคยเป็นที่ตั้งเมืองนครชัยศรี ในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าจักรพรรดิ (พ.ศ. 2091-2111) โปรดให้สร้างเมืองใหม่ แขวงเมืองราชบุรีจึงถูกแบ่งพื้นที่บางส่วนรวมกับพื้นที่บางส่วนของแขวงเมืองสุพรรณบุรี ตั้งเป็นเมืองนครชัยศรี เพื่อรองรับพลเมืองไทยที่หนีสงครามระหว่างไทยกับพม่าที่เริ่มมาตั้งแต่รัชสมัยสมเด็จพระชัยราชาธิราช (พ.ศ. 2077-2089) ไปอยู่ตามป่าเขา ให้กลับเข้ามาเป็นกำลังของพระนครยามมีศึก โดยมีตัวเมืองอยู่ใต้ปากคลองบางแก้ว (ห่างจากตัวอำเภอปัจจุบันประมาณ 2 กิโลเมตร) เดิมนั้นสังกัดกรมมหาดไทย ภายหลังได้โอนไปสังกัดกรมท่า
เมืองนครชัยศรีมีความสำคัญมากในยุคนั้น ดังจะเห็นได้จากมีการขุดคลองมหาสวัสดิ์ทะลุจากแม่น้ำเจ้าพระยามายังแม่น้ำนครชัยศรี และขุดคลองเจดีย์บูชา เพื่อให้สามารถเดินทางจากกรุงเทพฯไปนมัสการพระปฐมเจดีย์ที่เมืองนครปฐมเมื่อครั้งยังเป็นมณฑลนครชัยศรี นอกจากนี้ยังมีการก่อสร้างทางรถไฟสายใต้ไปถึงจังหวัดเพชรบุรี ซึ่งแล้วเสร็จในสมัยรัชการที่ 6 โดยในเขตอำเภอนครชัยศรี มีสถานีรถไฟถึง 3 สถานี คือ สถานีวัดงิ้วราย สถานีนครชัยศรี (บ้านเขมร) และสถานีท่าแฉลบ ไม่นับรวมสถานีคลองมหาสวัสดิ์ สถานีวัดสุวรรณ และสถานีศาลายา ในเขตอำเภอพุทธมณฑล ซึ่งแยกออกไปจากอำเภอนครชัยศรี เมื่อปี พ.ศ. 2534
ครั้นเมื่อมีการปรับปรุงการปกครองใหม่ เมื่อ พ.ศ. 2437 ในรัชกาลที่ 5 มีการจัดตั้งกระทรวงมหาดไทยขึ้น และจัดรูปการปกครองเป็นมณฑลเทศาภิบาล เมืองนครชัยศรีได้โอนไปสังกัดกระทรวงมหาดไทย และตั้งมณฑลขึ้นโดยรวมเมืองนครชัยศรี สมุทรสาคร และสุพรรณบุรีไว้ในมณฑลเดียวกัน เรียกว่า มณฑลนครชัยศรี มีที่ตั้งอยู่ ณ เมืองนครชัยศรี ครั้นในสมัยรัชกาลที่ 6 ได้ยุบมณฑลนครชัยศรีลง เมืองนครชัยศรีเดิมถูกเปลี่ยนเป็นอำเภอนครชัยศรี ขึ้นอยู่กับจังหวัดนครปฐม
ส่วนนี้ ตั้งแต่ พ.ศ. 2499 ถึงปัจจุบัน (รายปี)
- วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลในอำเภอนครชัยศรี (1-18)
- (1) ตั้งตำบลวัดแค แยกออกจากตำบลนครชัยศรี และตำบลสัมปทวน
- (2) ตั้งตำบลท่าเรือ แยกออกจากตำบลนครชัยศรี
- (3) ตั้งตำบลวัดสำโรง แยกออกจากตำบลสัมปทวน
- (4) ตั้งตำบลดอนแฝก แยกออกจากตำบลห้วยพลู
- (5) ตั้งตำบลบางแก้วฟ้า แยกออกจากตำบลห้วยพลู และตำบลบางพระ
- (6) ตั้งตำบลวัดละมุด แยกออกจากตำบลบางพระ
- (7) ตั้งตำบลศรีมหาโพธิ์ แยกออกจากตำบลสัมปทวน
- (8) ตั้งตำบลแหลมบัว แยกออกจากตำบลสัมปทวน
- (9) ตั้งตำบลท่าพระยา แยกออกจากตำบลศีรษะทอง
- (10) ตั้งตำบลพะเนียด แยกออกจากตำบลศีรษะทอง
- (11) ตั้งตำบลโคกพระเจดีย์ แยกออกจากตำบลบางระกำ
- (12) ตั้งตำบลท่ากระชับ แยกออกจากตำบลบางแก้ว
- (13) ตั้งตำบลท่าตำหนัก แยกออกจากตำบลบางแก้ว
- (14) ตั้งตำบลบางกระเบา แยกออกจากตำบลนครชัยศรี
- (15) ตั้งตำบลขุนแก้ว แยกออกจากตำบลนครชัยศรี
- (16) ตั้งตำบลไทยาวาส แยกออกจากตำบลนครชัยศรี
- (17) ตั้งตำบลมหาสวัสดิ์ แยกออกจากตำบลงิ้วราย
- (18) ตั้งตำบลคลองโยง แยกออกจากตำบลศาลายา และตำบลห้วยพลู
- วันที่ 18 กรกฎาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลนครชัยศรี ในพื้นที่บางส่วนของตำบลวัดแค ตำบลนครชัยศรี ตำบลบางกะเบา และตำบลท่าตำหนัก
- วันที่ 14 กันยายน 2522 จัดตั้งสุขาภิบาลห้วยพลู ในพื้นที่บางส่วนตำบลห้วยพลู
- วันที่ 1 มกราคม 2527 ได้โอนพื้นที่หมู่ที่ 3 และหมู่ที่ 6 (ที่มีพื้นที่อยู่ในพุทธมณฑล) ของตำบลบางกระทึก อำเภอสามพราน มาขึ้นกับตำบลศาลายา อำเภอนครชัยศรี (ในขณะนั้น)
- วันที่ 1 เมษายน 2534 แยกพื้นที่ตำบลศาลายา ตำบลคลองโยง และตำบลมหาสวัสดิ์ออกมาจัดตั้งเป็นกิ่งอำเภอพุทธมณฑล โดยให้ขึ้นกับอำเภอนครชัยศรี
- วันที่ 5 ธันวาคม 2539 ยกฐานะกิ่งอำเภอพุทธมณฑลเป็นอำเภอพุทธมณฑล
- วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลนครชัยศรีและสุขาภิบาลห้วยพลู เป็นเทศบาลตำบลนครชัยศรีและเทศบาลตำบลห้วยพลูตามลำดับ
การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอนครชัยศรีแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 24 ตำบล 108 หมู่บ้าน ได้แก่
| 1. | นครชัยศรี | (Nakhon Chai Si) | 3 หมู่บ้าน | 13. | แหลมบัว | (Laem Bua) | 8 หมู่บ้าน | |||||||||
| 2. | บางกระเบา | (Bang Krabao) | 3 หมู่บ้าน | 14. | ศรีมหาโพธิ์ | (Si Maha Pho) | 5 หมู่บ้าน | |||||||||
| 3. | วัดแค | (Wat Khae) | 4 หมู่บ้าน | 15. | สัมปทวน | (Sampathuan) | 6 หมู่บ้าน | |||||||||
| 4. | ท่าตำหนัก | (Tha Tamnak) | 4 หมู่บ้าน | 16. | วัดสำโรง | (Wat Samrong) | 4 หมู่บ้าน | |||||||||
| 5. | บางแก้ว | (Bang Kaeo) | 4 หมู่บ้าน | 17. | ดอนแฝก | (Don Faek) | 4 หมู่บ้าน | |||||||||
| 6. | ท่ากระชับ | (Tha Krachap) | 4 หมู่บ้าน | 18. | ห้วยพลู | (Huai Phlu) | 5 หมู่บ้าน | |||||||||
| 7. | ขุนแก้ว | (Khun Kaeo) | 4 หมู่บ้าน | 19. | วัดละมุด | (Wat Lamut) | 5 หมู่บ้าน | |||||||||
| 8. | ท่าพระยา | (Tha Phraya) | 5 หมู่บ้าน | 20. | บางพระ | (Bang Phra) | 4 หมู่บ้าน | |||||||||
| 9. | พะเนียด | (Phaniat) | 4 หมู่บ้าน | 21. | บางแก้วฟ้า | (Bang Kaeo Fa) | 5 หมู่บ้าน | |||||||||
| 10. | บางระกำ | (Bang Rakam) | 4 หมู่บ้าน | 22. | ลานตากฟ้า | (Lan Tak Fa) | 5 หมู่บ้าน | |||||||||
| 11. | โคกพระเจดีย์ | (Khok Phra Chedi) | 5 หมู่บ้าน | 23. | งิ้วราย | (Ngio Rai) | 4 หมู่บ้าน | |||||||||
| 12. | ศีรษะทอง | (Sisa Thong) | 5 หมู่บ้าน | 24. | ไทยาวาส | (Thaiyawat) | 4 หมู่บ้าน |
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอนครชัยศรีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 25 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลตำบลนครชัยศรี ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลนครชัยศรี ตำบลบางกระเบา ตำบลวัดแค ตำบลท่าตำหนัก และตำบลบางแก้ว
- เทศบาลตำบลห้วยพลู ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลห้วยพลู
- เทศบาลตำบลขุนแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลขุนแก้วทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลศีรษะทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศีรษะทองทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลนครชัยศรี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนครชัยศรี (นอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลวัดแค ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดแค (นอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่าตำหนัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางกระเบาและตำบลท่าตำหนัก (นอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางแก้ว (นอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่ากระชับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ากระชับทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่าพระยา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าพระยาทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลพะเนียด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพะเนียดทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางระกำ ครอบคลุมพึ้นที่ตำบลบางระกำทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลโคกพระเจดีย์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกพระเจดีย์ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลแหลมบัว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแหลมบัวทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลศรีมหาโพธิ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีมหาโพธิ์ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลสัมปทวน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสัมปทวนทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลวัดสำโรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดสำโรงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลดอนแฝก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนแฝกทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยพลู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยพลู (นอกเขตเทศบาลตำบลห้วยพลู)
- องค์การบริหารส่วนตำบลวัดละมุด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดละมุดทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางพระทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางแก้วฟ้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางแก้วฟ้าทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลลานตากฟ้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลานตากฟ้าทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลงิ้วราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลงิ้วรายทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลไทยาวาส ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไทยาวาสทั้งตำบล
บุคคลที่มีชื่อเสียงของอำเภอ
- เจนภพ จบกระบวนวรรณ
- ทินวัฒน์ มฤคพิทักษ์
- พลเอก ประสงค์ หวลประไพ
- วรนุช ภิรมย์ภักดี (วงษ์สวรรค์)
- ชัชฎาภรณ์ ธนันทา
- ทิชา เหลืองไพโรจน์ (อดีตมิสไทยแลนด์เวิลด์ ปี 2545)
- ธีรศักดิ์ กรรณสูต
- คุณยายอาจารย์มหารัตนอุบาสิกาจันทร์ ขนนกยูง (ผู้ให้กำเนิดวัดพระธรรมกาย)
- ไบร์ท วชิรวิชญ์ ชีวอารี (นักแสดง)
- ประทีป เพ็งตะโก อธิบดีกรมศิลปากร
วัดในอำเภอนครชัยศรี
ได้แก่วัดดังต่อไปนี้
- วัดประชานาถ ตำบลขุนแก้ว
- วัดสว่างอารมณ์ ตำบลขุนแก้ว
- วัดโคกพระเจดีย์ ตำบลโคกพระเจดีย์
- วัดงิ้วราย ตำบลงิ้วราย
- วัดท่ากระชับ ตำบลท่ากระชับ
- วัดไทร ตำบลท่ากระชับ
- วัดท่าใน ตำบลท่าพระยา
- วัดน้อยเจริญสุข ตำบลท่าพระยา
- วัดหลวง ตำบลท่าพระยา
- วัดไทยาวาส ตำบลไทยาวาส
- วัดกลางบางแก้ว ตำบลนครชัยศรี
- วัดใหม่สุประดิษฐาราม ตำบลนครชัยศรี
- วัดตุ๊กตา ตำบลบางกระเบา
- วัดบางแก้ว ตำบลบางแก้ว
- วัดสิงห์ ตำบลท่าพระยา
- วัดบางพระ ตำบลบางแก้วฟ้า
- วัดกลางบางพระ ตำบลบางพระ
- วัดบ่อตะกั่วพุทธาราม ตำบลบางระกำ
- วัดวังกล่ำ ตำบลบางระกำ
- วัดห้วยตะโก ตำบลพะเนียด
- วัดมะขาม ตำบลพะเนียด
- วัดพุทธธรรมรังษี ตำบลลานตากฟ้า
- วัดลานตากฟ้า ตำบลลานตากฟ้า
- วัดแค (วัดกัมพูชาราม) ตำบลวัดแค
- วัดละมุด ตำบลวัดละมุด
- วัดลานแหลม ตำบลวัดละมุด
- วัดใหม่สุคนธาราม ตำบลวัดละมุด
- วัดศรีมหาโพธิ์ ตำบลศรีมหาโพธิ์
- วัดศีรษะทอง ตำบลศีรษะทอง
- วัดเสถียรรัตนาราม ตำบลศีรษะทอง
- วัดกกตาล ตำบลสัมปทวน
- วัดกลางคูเวียง ตำบลสัมปทวน
- วัดสัมปตาก ตำบลสัมปทวน
- วัดบ้านกล้วย ตำบลสัมปทวน
- วัดสำโรง ตำบลสำโรง
- วัดห้วยพลู ตำบลห้วยพลู
- วัดโคกเขมา ตำบลแหลมบัว
- วัดท้องไทร ตำบลแหลมบัว
- วัดทุ่งน้อย ตำบลแหลมบัว
- วัดคอกช้าง ตำบลแหลมบัว
- วัดท่าตำหนัก ตำบลท่าตำหนัก
- วัดสัมปทวน ตำบลวัดแค
โรงเรียนในอำเภอนครชัยศรี
- โรงเรียนสาธิตวิทยา
- โรงเรียนเพิ่มวิทยา
- โรงเรียนแหลมบัววิทยา
- โรงเรียนเดชอนุสรณ์
- โรงเรียนวัดบ่อตะกั่ว
- โรงเรียน สารสาสน์วเทศนครปฐม
- โรงเรียนวัดกลางบางแก้ว
- โรงเรียนวัดใหม่สุคนธาราม
- โรงเรียนวัดสว่างอารมณ์
- โรงเรียนวัดโคกเขมา
- โรงเรียนพลอยจาตุรจินดา
- โรงเรียนแสงทองวิทยานครชัยศรี
- โรงเรียนภัทรญาวิทยา
- โรงเรียนวัดท่าตำหนัก
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบล
- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำตำบลธรรมศาลา
- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจำศีรษะทอง
- โรงพยาบาลบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลดอนแฝก
- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลขุนแก้ว
- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านห้วยตะโก
- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลโคกพระเจดีย์
- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลท่ากระชับ
- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบางแก้วฟ้า
- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลไทยาวาส
- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลวัดเสถียร
- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลท่าตำหนัก
- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลธรรมศาลา
อ้างอิง
- [1]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ
- "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลนครชัยศรี อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (60 ง): (ฉบับพิเศษ) 87-88. 3 สิงหาคม 2499. Check date values in:
|date=(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลห้วยพลู อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 96 (184 ง): 3890–3891. 30 ตุลาคม 2522. Check date values in:
|date=(help) - "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอสามพราน กับอำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม พ.ศ. ๒๕๒๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 100 (206 ก): (ฉบับพิเศษ) 10-12. 31 ธันวาคม 2526. Check date values in:
|date=(help) - "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งเขตท้องที่อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม ตั้งเป็นกิ่งอำเภอพุทธมณฑล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 108 (15 ง): (ฉบับพิเศษ) 1067. 31 มกราคม 2534. Check date values in:
|date=(help) - "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอเหนือคลอง อำเภอนายายอาม อำเภอท่าตะเกียบ อำเภอขุนตาล อำเภอแม่ฟ้าหลวง อำเภอแม่ลาว อำเภอรัษฎา อำเภอพุทธมณฑล อำเภอวังน้ำเขียว อำเภอเจาะไอร้อง อำเภอชำนิ อำเภอโนนดินแดง อำเภอปางมะผ้า อำเภอสนธิ อำเภอหนองม่วง อำเภอเบญจลักษ์ อำเภอโพนนาแก้ว อำเภอบุ่งคล้า อำเภอดอนมดแดง และอำเภอลืออำนาจ พ.ศ. ๒๕๓๙" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 113 (62 ก): 5–8. 20 พฤศจิกายน 2539. Check date values in:
|date=(help) - watsawangarom999.blogspot.com/p/blog-page.html
- http://www.bp.or.th/watbangphra/
