อำเภอบางมูลนาก

อำเภอบางมูลนาก เป็นอำเภอหนึ่งทางตอนใต้ของจังหวัดพิจิตร และเป็น 1 ใน 3 อำเภอของจังหวัดที่มีทางรถไฟสายเหนือพาดผ่าน ปัจจุบันที่ว่าการอำเภอบางมูลนากตั้งอยู่บริเวณภูมิบาลในเขตเทศบาลเมืองบางมูลนาก ห่างจากตัวจังหวัดไปทางทิศใต้ประมาณ 52 กิโลเมตร มีพื้นที่ปกครองทั้งหมด 354.94 ตารางกิโลเมตร

อำเภอบางมูลนาก
อำเภอ
คำขวัญ:  ปลายอขึ้นชื่อ เลื่องลือมะม่วงแผ่น ดินแดนหลวงพ่อหิน ถิ่นข้าวขาวกอเดียว
พิกัดภูมิศาสตร์: 16°1′42″N 100°22′42″E / 16.02833°N 100.37833°E / 16.02833; 100.37833
อักษรไทย	อำเภอบางมูลนาก
อักษรโรมัน	Amphoe Bang Mun Nak
จังหวัด	พิจิตร
พื้นที่
• ทั้งหมด	377.7 ตร.กม. (145.8 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	44,693 คน
• ความหนาแน่น	118.33 คน/ตร.กม. (306.5 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	66120 (ไปรษณีย์บางมูลนาก - เฉพาะตำบลบางมูลนาก ตำบลบางไผ่ ตำบลหอไกร ตำบลเนินมะกอก ตำบลวังสำโรง ตำบลภูมิ ตำบลวังกรด ตำบลห้วยเขน และตำบลลำประดา), 66210 (ไปรษณีย์วังตะกู - เฉพาะตำบลวังตะกู **รวมถึงตำบลวังงิ้วใต้ ตำบลวังงิ้ว ตำบลสำนักขุนเณร ตำบลห้วยร่วม และตำบลห้วยพุก ในเขตอำเภอดงเจริญ)
รหัสภูมิศาสตร์	6605
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอบางมูลนาก ถนนประเทืองถิ่น ตำบลบางมูลนาก อำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร 66120
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ชื่อ

สำหรับชื่อ "บางมูลนาก" เดิมเรียกว่า "บางขี้นาก" เพราะเดิมที่คลองบุษบง (เหนือตลาดบางมูลนาก) มีนากชุกชุมและได้ถ่ายมูลไว้เกลื่อนกลาดทั่งบริเวณนั้น จึงเรียกว่า "บางขี้นาก" ต่อมาจึงเปลี่ยนมาเป็น "บางมูลนาก"

ประวัติ

อำเภอบางมูลนาก ในอดีตเคยเป็นเมืองภูมิมาก่อน โดยมีที่ตั้งอยู่ที่บ้านหนองเต่า ตำบลภูมิ จากคำบอกเล่า ได้ความว่า เมืองภูมินี้มีพระธรรมยาเป็นเจ้าเมืองแต่ไม่ปรากฏว่าเป็นเจ้าเมืองมาตั้งแต่สมัยใด ปัจจุบันมีผู้สร้างศาลพระธรรมยาขึ้นที่วัดหนองเต่า ตำบลภูมิ ชาวบ้านนับถือกันมาก

หลักฐานเอกสารที่เกี่ยวข้องกับเมืองภูมิก็คือ ใบบอกเมืองพิจิตร พ.ศ. 2432 ในสมัยรัชกาลที่ 5 และราชกิจจานุเบกษา เล่ม 10 แผ่นที่ 12 วันที่ 18 มิถุนายน พ.ศ. 2436 ได้ความต้องตรงกันว่าเมืองภูมิเป็นเมืองขึ้นของเมืองพิจิตรและผู้ว่าราชการเมืองชื่อพระณรงค์เรืองนาช

ใน พ.ศ. 2446 เมืองพิจิตรแบ่งเป็น 3 อำเภอ ได้แก่ อำเภอเมือง อำเภอบางคลาน และอำเภอเมืองภูมิ สันนิษฐานว่าที่ว่าการอำเภอเมืองภูมินี้ตั้งอยู่ที่บ้านหนองเต่า ตำบลภูมิ ต่อมา พ.ศ. 2450 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอไปตั้งใหม่ที่ริมแม่น้ำน่านด้านตะวันตกเหนือวัดบางมูลนาก แต่ยังคงใช้ชื่ออำเภอภูมิอย่างเดิม จนกระทั่งวันที่ 29 เมษายน 2460 กระทรวงมหาดไทยจึงได้มีประกาศใช้ชื่ออำเภอที่เปลี่ยนใหม่ให้ตรงกับชื่อตำบลที่ตั้งว่าการอำเภอ ซึ่งที่ว่าอำเภอเมืองภูมิตั้งอยู่ที่ตำบลบางมูลนาก จึงเปลี่ยนชื่อเป็นอำเภอบางมูลนาก และมาตั้งถิ่นฐานใหม่ ณ ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำน่านกระทั่งปัจจุบัน

ท้องที่อำเภอบางมูลนากมีตลาดเป็นที่ประชุมชน มีบ้านเรือนราษฎรตั้งอยู่เป็นปึกแผ่น มีการคมนาคมและการค้าขายเจริญมาก ยังขาดการบำรุงรักษา ทางราชการจึงได้จัดตั้ง "สุขาภิบาลท้องที่บางมูลนาก" ขึ้น เพื่อบำรุงความสุขและความสะดวกของประชาชนให้ยิ่งขึ้น นับว่าเป็นสุขาภิบาลท้องที่เพียงแห่งเดียวของจังหวัด ก่อนที่จะยกขึ้นเป็น "เทศบาลเมืองบางมูลนาก" ในปี 2478 และนับว่าเป็นเทศบาลเมืองแห่งแรกของจังหวัดพิจิตร ซึ่งนับได้ว่าอำเภอบางมูลนาก เป็นอำเภอที่มีความเจริญมากมาตั้งแต่ในอดีต

• วันที่ 17 มกราคม 2460 จัดตั้งสุขาภิบาลท้องที่บางมูลนาก ในท้องที่บางส่วนของตำบลบางมูลนาก
• วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอภูมิ จังหวัดพิจิตร มณฑลพิษณุโลก เป็น อำเภอบางมูลนาก
• วันที่ 6 กันยายน 2468 ขยายเขตสุขาภิบาลท้องที่บางมูลนาก เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น
• วันที่ 22 มีนาคม 2478 ตั้งตำบลทับคล้อ แยกออกจากตำบลท้ายทุ่ง
• วันที่ 10 ธันวาคม 2478 ยกฐานะท้องถิ่นสุขาภิบาลท้องที่บางมูลนาก ให้เป็น เทศบาลเมืองบางมูลนาก
• วันที่ 24 มกราคม 2479 แยกพื้นที่ตำบลห้วยเกตุ ของอำเภอเมืองพิจิตร ตำบลทับคล้อ ตำบลคลองคูณ ของอำเภอบางมูลนาก และตำบลวังสำโรง ของอำเภอโพทะเล มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอตะพานหิน ขึ้นกับอำเภอเมืองพิจิตร
• วันที่ 17 เมษายน 2482 เปลี่ยนแปลงชื่อตำบลหนองเต่า อำเภอบางมูลนาก เป็น ตำบลภูมิ
• วันที่ 25 มีนาคม 2482 เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอบางมูลนาก กับกิ่งอำเภอตะพานหิน อำเภอเมืองพิจิตร โดยโอนพื้นที่ตำบลทุ่งโพธิ์ และตำบลท้ายทุ่ง ของอำเภอบางมูลนาก ไปขึ้นกับกิ่งอำเภอตะพานหิน อำเภอเมืองพิจิตร
• วันที่ 7 ตุลาคม 2484 ตั้งตำบลวังงิ้ว แยกออกจากตำบลวังตะกู และตำบลหนองกลับ
• วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลห้วยเขน แยกออกจากตำบลวังกรด
• วันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2493 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดพิจิตร และจังหวัดนครสวรรค์ โดยโอนพื้นที่ตำบลหนองกลับ ของอำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร มาขึ้นกับกิ่งอำเภอหนองบัว อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์ และโอนพื้นที่หมู่ 1,2 และ 3 (ในขณะนั้น) ของตำบลเนินมะกอก อำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร ไปขึ้นกับตำบลพิกุล อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์
• วันที่ 1 มีนาคม 2501 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลภูมิ ในท้องที่ตำบลภูมิ
• วันที่ 23 ธันวาคม 2501 ตั้งตำบลห้วยพุก แยกออกจากตำบลห้วยร่วม
• วันที่ 15 พฤศจิกายน 2509 จัดตั้งสุขาภิบาลวังตะกู ในท้องที่บางส่วนของตำบลวังตะกู และจัดตั้งสุขาภิบาลบางไผ่ ในท้องที่บางส่วนของตำบลบางไผ่
• วันที่ 21 มีนาคม 2510 ตั้งตำบลสำนักขุนเณร แยกออกจากตำบลวังงิ้ว
• วันที่ 4 ธันวาคม 2522 ตั้งตำบลลำประดา แยกออกจากตำบลภูมิ
• วันที่ 4 พฤษภาคม 2525 โอนพื้นที่หมู่ 9 บ้านสามแยก และหมู่ 13 บ้านห้วยหลัว (ในขณะนั้น) ของตำบลบางไผ่ ไปขึ้นกับตำบลลำประดา และจัดตั้งเป็นหมู่ 6 บ้านสามแยก และหมู่ 7 บ้านห้วยหลัว ของตำบลลำประดา
• วันที่ 18 ตุลาคม 2526 โอนพื้นที่หมู่ 5,6 (ในขณะนั้น) ของตำบลห้วยเขน ไปตั้งเป็นหมู่ 8,9 ของตำบลลำประดา ตามลำดับ
• วันที่ 3 มิถุนายน 2529 จัดตั้งสุขาภิบาลสำนักขุนเณร ในท้องที่บางส่วนของตำบลสำนักขุนเณร
• วันที่ 9 มกราคม 2539 ตั้งตำบลวังงิ้วใต้ แยกออกจากตำบลวังงิ้ว
• วันที่ 26 มิถุนายน 2539 แยกพื้นที่ตำบลวังงิ้วใต้ ตำบลวังงิ้ว ตำบลห้วยร่วม ตำบลห้วยพุก และตำบลสำนักขุนเณร อำเภอบางมูลนาก มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอดงเจริญ ขึ้นกับอำเภอบางมูลนาก
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลวังตะกู สุขาภิบาลบางไผ่ และสุขาภิบาลสำนักขุนเณร เป็นเทศบาลตำบลวังตะกู เทศบาลตำบลบางไผ่ และเทศบาลตำบลสำนักขุนเณร ตามลำดับ
• วันที่ 8 กันยายน 2550 ยกฐานะกิ่งอำเภอดงเจริญ อำเภอบางมูลนาก เป็น อำเภอดงเจริญ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอบางมูลนากตั้งอยู่ทางตอนใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอตะพานหิน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอทับคล้อและอำเภอดงเจริญ
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอหนองบัวและอำเภอชุมแสง (จังหวัดนครสวรรค์)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอโพทะเล

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอบางมูลนากแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 10 ตำบล 78 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

บางมูลนาก

(Bang Mun Nak)

-

6.

ภูมิ

(Phum)

5 หมู่บ้าน

2.

บางไผ่

(Bang Phai)

12 หมู่บ้าน

7.

วังกรด

(Wang Krot)

6 หมู่บ้าน

3.

หอไกร

(Ho Krai)

9 หมู่บ้าน

8.

ห้วยเขน

(Huai Khen)

5 หมู่บ้าน

4.

เนินมะกอก

(Noen Makok)

12 หมู่บ้าน

9.

วังตะกู

(Wang Taku)

12 หมู่บ้าน

5.

วังสำโรง

(Wang Samrong)

7 หมู่บ้าน

10.

ลำประดา

(Lam Prada)

10 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอบางมูลนากประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 11 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลเมืองบางมูลนาก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางมูลนากทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบางไผ่ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบางไผ่
• เทศบาลตำบลวังตะกู ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลวังตะกู
• เทศบาลตำบลหอไกร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหอไกรทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลเนินมะกอก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเนินมะกอกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางไผ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางไผ่ (นอกเขตเทศบาลตำบลบางไผ่)
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังสำโรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังสำโรงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลภูมิ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลภูมิและตำบลห้วยเขนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังกรด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังกรดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังตะกู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังตะกู (นอกเขตเทศบาลตำบลวังตะกู)
• องค์การบริหารส่วนตำบลลำประดา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลำประดาทั้งตำบล

สถานที่ท่องเที่ยว

• ศูนย์ชัยพัฒนาการเกษตร สิรินธร ตั้งอยู่ที่บ้านสะพานยาว หมู่ที่ 11 ตำบลเนินมะกอก มีพื้นที่ 91 ไร่ 2 งาน 44 ตารางวา ซึ่งนางจรัสศรี จินดาสงวน ได้ทูลเกล้าถวายให้มูลนิธิศูนย์ชัยพัฒนา กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้รับพระราชานุญาต โดยมีวัตถุประสงค์ให้เป็นศูนย์เรียนรู้ด้านเกษตรกรรมตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง และด้านการใช้ประโยชน์ที่ดินในพื้นที่ที่ประสบปัญหาอุทกภัย ลักษณะการดำเนินงานของศูนย์ชัยพัฒนาการเกษตร สิรินธร แบ่งออกเป็น 13 กิจกรรมได้แก่ จุดการเรียนรู้การปลูกผัก เพราะเห็ด ปลูกพืชสมุนไพร เลี้ยงปลาดุกในบ่อพลาสคิก เลี้ยงกบ สวนผักสมุนไพรพื้นบ้าน การผลิตปุ๋ยอินทรีย์การผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว เพราะพันธุ์ปลานิล เพาะพันธุ์ปลาสวยงามและปลากัด การเลี้ยงโคนม พันธุ์ไม้ผล และกิจกรรมระบบชลประทานภายในศูนย์ฯ
• ศาลเจ้าพ่อแก้ว ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลเมืองบางมูลนาก ใกล้ที่ว่าการอำเภอบางมูลนาก เป็นศาลเจ้าหลังใหม่ที่สร้างแทนหลังเก่า เพื่อประดิษฐานองค์เจ้าพ่อแก้ว ที่ชาวบางมูลนากต่างเคารพ ซึ่งทุกปีจะมีงานงิ้วเจ้าพ่อแก้วประจำทุกเดือนธันวาคม เพื่อแห่องค์เจ้าพ่อแก้วรอบตลาดเพื่อให้ชาวบางมูลนากสักการะ ซึ่งเป็นงานที่ยิ่งใหญ่ระดับอำเภออีกงานหนึ่ง
• วัดห้วยเขน ตั้งอยู่ที่ตำบลห้วยเขน อยู่ห่างจากตัวอำเภอประมาณ 8 กิโลเมตร ไปตามถนนสายบางมูลนาก-วังงิ้ว ภายในวัดมีโบสถ์เก่าซึ่งกรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนอนุรักษ์ไว้ ภายในโบสถ์มีภาพจิตรกรรมฝาผนังเกี่ยวกับเรื่องพุทธประวัติเรื่องรามเกียรติ์
• วัดท่าช้าง ตั้งอยู่ที่ตำบลเนินมะกอก ภายในวัดมีพระพุทธรูปหินที่เก่าแก่คู่บ้านคู่เมือง มีรูปปั้นช้างขนาดใหญ่ 2 เชือก อยู่บริเวณด้านหน้าวัด
• วัดบางมูลนาก ตั้งอยู่ที่ตำบลบางมูลนาก ภายในวัดมีพระพุทธรูปทองสำริด(หลวงพ่อพระพุทธชินวร)ที่เก่าแก่คู่บ้านคู่เมืองอายุราว 100-150 ปี สันนิษฐานว่าวัดบางมูลนากสร้างในสมัยกรุงธนบรี ประมาณ 235 ปีได้
• วัดสุขุมาราม  ตั้งอยู่ในอำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร  วัดนี้ประดิษฐานพระพุทธไสยาสน์ ซึ่งมีความยาวถึง 55 เมตร ซึ่งใหญ่ เป็นอันดับ 3 ของประเทศ เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแด่สมเด็จ พระเจ้าอยู่หัว เนื่องในวโรกาสเฉลิมพระชนมพรรษา 84 พรรษา 5 ธันวามหาราช ยิ่งใหญ่สวยสดงดงามบนพื้นที่กว่า 40 ไร่ ที่มีการก่อสร้างอาคารด้วยประติมากรรม ที่งดงามและสอดแทรกด้วย ศิลปะร่วมสมัยป็นที่ฝึกสมาธิ ปฏิบัติธรรม ฝึกกรรมฐาน บริเวณโดยรอบมีการปลูกต้นไม้น้อยใหญ่นานาชนิดให้ครึ้มร่มเย็น เพื่อให้ เป็นลานปฏิบัติธรรมสำหรับชาวพุทธจากทั่วโลกที่จะมาแสวงหาความสงบร่วมเย็นภายใต้แสงเทียนแห่งธรรมะ

อ้างอิง

1. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ประกาศจัดการศุขาภิบาล อำเภอบางมูลนาค จังหวัดพิจิตร์ มณฑลพิศณุโลก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 34 (0 ก): 576–578. 27 มกราคม 2460. Check date values in: |date= (help)
2. "พระราชกฤษฎีกา จัดตั้งเทศบาลเมืองบางมูลนาค จังหวัดพิจิตร พุทธศักราช ๒๔๗๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 52 (0 ก): 1777–1780. 10 ธันวาคม 2478. Check date values in: |date= (help)
3. [1]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ
4. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ขยายเขตร์สุขาภิบาล ท้องที่บางมูลนาค อำเภอบางมูลนาค จังหวัดพิจิตร์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 42 (0 ก): 153–155. 6 กันยายน 2468. Check date values in: |date= (help)
5. "แก้คำผิด ราชกิจจานุเบกษา แผนกกฤษฎีกา เล่ม ๔๒ ตอนที่ ๒๓ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ขยายเขตร์สุขาภิบาล ท้องที่บางมูลนาค อำเภอบางมูลนาค จังหวัดพิจิตร์ หน้า ๑๕๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 42 (0 ง): 1841. 13 กันยายน 2468. Check date values in: |date= (help)
6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลทับคล้อ อำเภอบางมูลนาค จังหวัดพิจิตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 52 (0 ง): 3938–3939. 22 มีนาคม 2478. Check date values in: |date= (help)
7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งกิ่งอำเภอตะพานหิน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 53 (0 ง): 2715. 24 มกราคม 2479. Check date values in: |date= (help)
8. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามอำเภอ กิ่งอำเภอ และตำบลบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 56 (0 ก): 354–363. 17 เมษายน 2482. Check date values in: |date= (help)
9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอในจังหวัดพิจิตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 56 (0 ง): 3703. 25 มีนาคม 2482. Check date values in: |date= (help)
10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดพิจิตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 58 (0 ง): 3571. 7 ตุลาคม 2484. Check date values in: |date= (help)
11. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (26 ง): 1114–1433. 10 มิถุนายน 2490. Check date values in: |date= (help)
12. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดนครสวรรค์ และจังหวัดพิจิตร พ.ศ. ๒๔๙๓" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 67 (10 ก): 196–198. 14 กุมภาพันธ์ 2493. Check date values in: |date= (help)
13. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การจัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบล [จำนวน ๕๙ แห่ง]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 75 (18 ง): (ฉบับพิเศษ) 2-6. 1 มีนาคม 2501. Check date values in: |date= (help)
14. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอยางตลาด และอำเภอสหัสขันธ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ อำเภอขาณุวรลักษณ์บุรี จังหวัดกำแพงเพชร อำเภอน้ำพอง อำเภอเมืองขอนแก่น อำเภอพล อำเภอบ้านไผ่ และอำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น อำเภอบัวใหญ่ อำเภอพิมาย และอำเภอจักราช จังหวัดนครราชสีมา อำเภอบรรพตพิสัย จังหวัดนครสวรรค์ อำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์ อำเภอศรีมหาโพธิ์ และอำเภอกบินทร์บุรี จังหวัดปราจีนบุรี กับอำเภอตะพานหิน และอำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 75 (109 ง): 3084–3117. 23 ธันวาคม 2501. Check date values in: |date= (help)
15. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลวังตะกู อำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 83 (102 ง): 3355–3356. 15 พฤศจิกายน 2509. Check date values in: |date= (help)
16. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลบางไผ่ อำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 83 (102 ง): 3357–3358. 15 พฤศจิกายน 2509. Check date values in: |date= (help)
17. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอโพทะเล และอำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 84 (26 ง): 977–982. 21 มีนาคม 2510. Check date values in: |date= (help)
18. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอตะพานหิน อำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 96 (200 ง): 4611–4616. 4 ธันวาคม 2522. Check date values in: |date= (help)
19. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 99 (64 ง): 1436–1440. 4 พฤษภาคม 2525. Check date values in: |date= (help)
20. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 100 (167 ง): 3860–3863. 18 ตุลาคม 2526. Check date values in: |date= (help)
21. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลสำนักขุนเณร อำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 103 (95 ง): 2403–2405. 3 มิถุนายน 2529. Check date values in: |date= (help)
22. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอบางมูลนาก อำเภอโพทะเล อำเภอตะพานหิน และกิ่งอำเภอสากเหล็ก จังหวัดพิจิตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 113 (3 ง): 25–47. 9 มกราคม 2539. Check date values in: |date= (help)
23. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งเขตท้องที่อำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร ตั้งเป็นกิ่งอำเภอดงเจริญ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 1113 (พิเศษ 18 ง): 17. 26 มิถุนายน 2539. Check date values in: |date= (help)
24. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. 24 กุมภาพันธ์ 2542. Check date values in: |date= (help)
25. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอฆ้องชัย...และอำเภอเหล่าเสือโก้ก พ.ศ. ๒๕๕๐" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 124 (46 ก): 14–21. 24 สิงหาคม 2550. Check date values in: |date= (help)