อำเภอบ้านหลวง

บ้านหลวง (คำเมือง: ) เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดน่าน

อำเภอบ้านหลวง
อำเภอ
คำขวัญ:  แดนดินถิ่นไม้ป่า บูชาพระแก้วมรกต เลิศรสมะขามหวาน ตำนานกู่เขาเขียว ท่องเที่ยวป่าสนยักษ์ สักการะพระธาตุเมล็ดข้าว
พิกัดภูมิศาสตร์: 18°51′5″N 100°26′18″E / 18.85139°N 100.43833°E / 18.85139; 100.43833
อักษรไทย	อำเภอบ้านหลวง
อักษรโรมัน	Amphoe Ban Luang
จังหวัด	น่าน
พื้นที่
• ทั้งหมด	338.210 ตร.กม. (130.584 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	11,542 คน
• ความหนาแน่น	34.13 คน/ตร.กม. (88.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	55190
รหัสภูมิศาสตร์	5503
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอบ้านหลวง เลขที่ 108 หมู่ที่ 2 ตำบลป่าคาหลวง อำเภอบ้านหลวง จังหวัดน่าน 55190
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอบ้านหลวงตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเชียงม่วน (จังหวัดพะเยา)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองน่านและอำเภอเวียงสา
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเวียงสา และอำเภอสอง (จังหวัดแพร่)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอสอง (จังหวัดแพร่) และอำเภอเชียงม่วน (จังหวัดพะเยา)

ประวัติ

พื้นที่ของอำเภอบ้านหลวงเดิมเป็นที่รู้จักในชื่อ เมืองสวด อยู่ในเขตการปกครองของอำเภอปง จังหวัดน่านในขณะนั้น ต่อมาในวันที่ 30 ธันวาคม พ.ศ. 2495 มีพระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดน่าน จังหวัดเชียงราย และจังหวัดแพร่ โดยโอนอำเภอปง ยกเว้นตำบลสระเอียบและตำบลสวด ไปขึ้นจังหวัดเชียงราย โอนตำบลสระเอียบไปขึ้นอำเภอสอง จังหวัดแพร่ และเมื่อวันที่ 17 มีนาคม พ.ศ. 2496 ได้มีพระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอเมืองน่าน โดยโอนตำบลสวดไปขึ้นกับอำเภอเมืองน่าน

ต่อมาเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม พ.ศ. 2518 ได้มีประกาศกระทรวงมหาดไทยให้แยกตำบลป่าคาหลวง ตำบลสวด และตำบลบ้านฟ้า ออกจากการปกครองของอำเภอเมืองน่าน รวมตั้งเป็น กิ่งอำเภอบ้านหลวง และในวันที่ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2523 มีประกาศกระทรวงมหาดไทยให้แยกบางหมู่บ้านออกมาจากการปกครองของตำบลป่าคาหลวง รวมตั้งเป็นตำบลบ้านพี้ จนกระทั่งเมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2536 จึงมีพระราชกฤษฎีกาฯ ยกฐานะขึ้นเป็น อำเภอบ้านหลวง จนถึงปัจจุบัน

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอบ้านหลวงแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 4 ตำบล 26 หมู่บ้าน ได้แก่

ที่	ชื่อตำบล	ตัวเมือง	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนครัวเรือน	จำนวนประชากร
1.	บ้านฟ้า		Ban Fa	8	1,084	3,647
2.	ป่าคาหลวง		Pa Kha Luang	5	1,024	2,730
3.	สวด		Suat	8	929	2,978
4.	บ้านพี้		Ban Phi	5	795	2,490

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอบ้านหลวงประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 4 แห่ง ได้แก่

• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านฟ้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านฟ้าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลป่าคาหลวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าคาหลวงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสวด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสวดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านพี้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านพี้ทั้งตำบล

การคมนาคม

• ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1091 (จุน-บ้านหลวง-น่าน)

สถานที่ท่องเที่ยว

• พระธาตุเมล็ดข้าว
• พระธาตุภูเขาเขียว
• หน่วยศึกษาการพัฒนาการอนุรักษ์ต้นน้ำน้ำพี้
• หน่วยศึกษาพัฒนาการอนุรักษ์ต้นน้ำแม่สะลา
• หน่วยศึกษาพัฒนาการอนุรักษ์ต้นน้ำขุนเคียน
• อ่างเก็บน้ำห้วยสีพัน
• ป่าสนยักษ์
• น้ำตกห้วยพริก
• น้ำตกห้วยไฟ

อ้างอิง

1. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดน่าน จังหวัดเชียงราย และจังหวัดแพร่ พ.ศ. ๒๔๙๕" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 77 (69): 1440–1441. 30 ธันวาคม 2495. Check date values in: |date= (help)
2. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน พ.ศ. ๒๔๙๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 70 (19): 432–434. 17 มีนาคม 2496. Check date values in: |date= (help)
3. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ" (PDF). 92 (92). 13 พฤษภาคม 2518: 1192. Text "journalRoyราชกิจจานุเบกษา" ignored (help); Cite journal requires |journal= (help); Check date values in: |date= (help)
4. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเชียงกลาง อำเภอแม่จริม และกิ่งอำเภอบ้านหลวง อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน" (PDF). ราชกิจจาบุเบกษา. 97 (133): 2957–2963. 26 สิงหาคม 2523. Check date values in: |date= (help)
5. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอลำทับ อำเภอร่องคำ อำเภอเวียงแหง อำเภอนาโยง อำเภอแก้งสนามนาง อำเภอโนนแดง อำเภอบ้านหลวง อำเภอกะพ้อ อำเภอศรีบรรพต อำเภอแก่งกระจาน อำเภอหนองสูง อำเภอสบเมย อำเภอเมยวดี อำเภอโคกเจริญ อำเภอทุ่งหัวช้าง อำเภอผาขาว อำเภอวังหิน อำเภอดอนพุด อำเภอบึงโขงหลง และอำเภอห้วยคต พ.ศ. ๒๕๓๖" (PDF). ราชกิจจาบุเบกษา. 110 (179 ฉบับพิเศษ): 1–3. 3 พฤศจิกายน 2536. Check date values in: |date= (help)
6. จำนวนประชากรและบ้าน จำแนกเป็นรายอำเภอ และรายตำบล จังหวัดน่าน ณ เดือนธันวาคม พ.ศ. 2558, สำนักบริหารทะเบียน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย