อำเภอพบพระ

อำเภอพบพระ เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดตาก เดิมเป็นส่วนหนึ่งของตำบลช่องแคบ อำเภอแม่สอด ความสำคัญของอำเภอพบพระในทางภูมิศาสตร์ที่สำคัญก็คือมันเป็นอำเภอที่เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำเมย แม่น้ำพรมแดนสายสำคัญระหว่างไทยกับพม่า

อำเภอพบพระ
อำเภอ
คำขวัญ:  เมืองสนสองใบ ศิวิไลซ์น้ำตก พืชผลดกการเกษตร งามเนตรบ่อน้ำร้อน น่าพักผ่อนอากาศดี มากมีชาวเขา
พิกัดภูมิศาสตร์: 16°23′10″N 98°41′25″E / 16.38611°N 98.69028°E / 16.38611; 98.69028
อักษรไทย	อำเภอพบพระ
อักษรโรมัน	Amphoe Phop Phra
จังหวัด	ตาก
พื้นที่
• ทั้งหมด	1,006.5 ตร.กม. (388.6 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	89,108 คน
• ความหนาแน่น	88.53 คน/ตร.กม. (229.3 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	63160
รหัสภูมิศาสตร์	6307
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอพบพระ หมู่ที่ 3 ถนนดอนเจดีย์-วาเล่ย์ ตำบลพบพระ อำเภอพบพระ จังหวัดตาก 63160
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอพบพระตั้งอยู่ทางตอนกลางของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตปกครองข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอแม่สอด
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองตาก อำเภอวังเจ้า และอำเภอคลองลาน (จังหวัดกำแพงเพชร)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภออุ้มผาง และรัฐกะเหรี่ยง (ประเทศพม่า)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับรัฐกะเหรี่ยง (ประเทศพม่า)

ประวัติ

อำเภอพบพระ เดิมตั้งอยู่ในเขตปกครองของตำบลช่องแคบ อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก จากคำบอกเล่าของนายสูน อดีตผู้ใหญ่บ้านคนที่สองของบ้านเพอะพะ ทราบว่าคำว่า “พบพระ” เป็นคำที่เพี้ยนมาจากคำว่า “เพอะพะ” โดยเล่ารายละเอียดว่า เมื่อตนเองอายุประมาณ 12 ปี บิดาพร้อมญาติ พี่น้องจากบ้านแม่ตาว อำเภอแม่สอด จำนวน 4 ครอบครัว ได้มาตั้งบ้านเรือนอยู่บริเวณที่เป็นที่ตั้งของโรงพยาบาลพบพระ ในปัจจุบัน ซึ่งในอดีตท้องที่นี้มีความอุดมสมบูรณ์มาก มีลักษณะพื้นที่เป็น ป่าหวาย ป่าเตย และป่าแขม มีบริเวณแหล่งน้ำผุดหลายแห่งทั่วบริเวณ ทำให้มีน้ำท่วมขังและเฉอะแฉะ จึงเรียกบริเวณนี้ว่า “เพอะพะ” ซึ่งเป็นภาษาพื้นเมืองภาคเหนือ แปลว่า บริเวณที่มีน้ำขังเป็นแอ่งกระจัดกระจายเปรอะเฉอะแฉะไปทั่วนั้น

เนื่องจากตำบลพบพระมีพื้นที่กว้างขวาง มีอุปสรรคต่อการปกครองดูแลราษฎรที่อยู่ในพื้นที่ห่างไกล และการบริหารจัดการพื้นที่ของหน่วยงานราชการต่าง ๆ เป็นไปด้วยความยากลำบาก โดยเฉพาะพื้นที่ตำบลช่องแคบและตำบลพบพระ ที่มีผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์แทรกซึมอยู่ทั่วพื้นที่จึงได้ขอแยกตำบลคีรีราษฎร์เป็นออกจากตำบลช่องแคบอีกตำบลหนึ่ง และได้ขอเสนอตั้งกิ่งอำเภอใหม่ ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2520 ได้มีการตั้งกิ่งอำเภอใหม่ เรียกว่า “กิ่งอำเภอพบพระ” มี 3 ตำบล ประกอบด้วยตำบลพบพระ ตำบลช่องแคบ และตำบลคีรีราษฎร์ และเมื่อวันที่ 12 สิงหาคม 2530 กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศให้  “กิ่งอำเภอพบพระ” ตั้งเป็นอำเภอพบพระ

• วันที่ 31 มีนาคม 2507 ตั้งตำบลพบพระ แยกออกจากตำบลช่องแคบ
• วันที่ 1 กรกฎาคม 2512 ตั้งตำบลคีรีราษฎร์ แยกออกจากตำบลช่องแคบ
• วันที่ 29 มีนาคม 2520 แยกพื้นที่ตำบลพบพระ ตำบลช่องแคบ และตำบลคีรีราษฎร์ อำเภอแม่สอด มาจัดตั้งเป็น กิ่งอำเภอพบพระ และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอแม่สอด
• วันที่ 5 เมษายน 2526 จัดตั้งสุขาภิบาลพบพระ ในท้องที่บางส่วนของตำบลพบพระ
• วันที่ 16 สิงหาคม 2526 ตั้งตำบลวาเล่ย์ แยกออกจากตำบลพบพระ
• วันที่ 12 สิงหาคม 2530 ยกฐานะกิ่งอำเภอพบพระ อำเภอแม่สอด เป็น อำเภอพบพระ
• วันที่ 27 ตุลาคม 2536 ตั้งตำบลรวมไทยพัฒนา แยกออกจากตำบลช่องแคบ และตำบลพบพระ
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลพบพระ เป็นเทศบาลตำบลพบพระ ด้วยผลของกฎหมาย

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอพบพระแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 5 ตำบล 52 หมู่บ้าน ได้แก่

1.	พบพระ		(Phop Phra)		9 หมู่บ้าน
2.	ช่องแคบ		(Chong Khaep)		15 หมู่บ้าน
3.	คีรีราษฎร์		(Khiri Rat)		11 หมู่บ้าน
4.	วาเล่ย์		(Wale)		7 หมู่บ้าน
5.	รวมไทยพัฒนา		(Ruam Thai Phatthana)		11 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอพบพระประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 6 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลพบพระ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลพบพระ
• องค์การบริหารส่วนตำบลพบพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพบพระ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลพบพระ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลช่องแคบ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลช่องแคบทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลคีรีราษฎร์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคีรีราษฎร์ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวาเล่ย์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวาเล่ย์ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลรวมไทยพัฒนา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลรวมไทยพัฒนาทั้งตำบล

อ้างอิง

1. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอแม่สอด และอำเภอสามเงา จังหวัดตาก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 81 (29 ง): 899–902. March 31, 1964.
2. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 86 (60 ง): 2074–2076. July 1, 1969.
3. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก ตั้งเป็นกิ่งอำเภอพบพระ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 94 (26 ง): 1315. March 29, 1977.
4. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลพบพระ กิ่งอำเภอพบพระ อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 100 (54 ง): 1073–1075. April 5, 1983.
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลภายในท้องที่กิ่งอำเภอพบพระ อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 100 (133 ง): 2860–2864. August 16, 1983.
6. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งอำเภอพญาเม็งราย อำเภอพบพระ อำเภอทับคล้อ อำเภอบ้านโคก และอำเภอโพธิ์ไทร พ.ศ. ๒๕๓๐" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 104 (156 ง): (ฉบับพิเศษ) 26-28. August 12, 1987.
7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอพบพระ จังหวัดตาก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (173 ง): (ฉบับพิเศษ) 53-57. October 27, 1993.
8. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. February 24, 1999.