อำเภอพาน

พาน (คำเมือง: ) เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดเชียงราย

อำเภอพาน
อำเภอ
คำขวัญ:  พระธาตุจอมแว่ศักดิ์สิทธิ์ แหล่งผลิตลำไย ถ้ำ​ผา​โขง งามสดใส เลื่องลือไกลถิ่นข้าวสาร งามตระการ พระธาตุสามดวง​ ​เที่ยวดอยหลวงน้ำตกปูแกง
พิกัดภูมิศาสตร์: 19°33′14″N 99°44′26″E / 19.55389°N 99.74056°E / 19.55389; 99.74056
อักษรไทย	อำเภอพาน
อักษรโรมัน	Amphoe Phan
จังหวัด	เชียงราย
พื้นที่
• ทั้งหมด	1,023.0 ตร.กม. (395.0 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	119,226 คน
• ความหนาแน่น	116.55 คน/ตร.กม. (301.9 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	57120, 57250 (เฉพาะตำบลธารทอง), 57280 (เฉพาะตำบลแม่เย็นและตำบลทานตะวัน)
รหัสภูมิศาสตร์	5705
ที่ตั้งที่ว่าการ	ถนนพหลโยธิน ตำบลเมืองพาน อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย 57120
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

ที่ตั้ง​

อำเภอพานตั้งอยู่ทางด้านทิศใต้ของอำเภอเมืองเชียงราย​ ระยะห่าง​ประมาณ ​43 ​กิโลเมตร​

อาณาเขตติดต่อ

• ทิศเหนือ ​ติดต่อกับอำเภอแม่ลาวและอำเภอเมืองเชียงราย
• ทิศตะวันออก​ ติดต่อกับ​อำเภอเมืองเชียงรายและอำเภอป่าแดด
• ทิศใต้ ​ติดต่อกับ​อำเภอแม่ใจ (​จังหวัดพะเยา) ​อำเภอวังเหนือ​ (จังหวัดลำปาง) และอำเภอเวียงป่าเป้า
• ทิศตะวันตก​ ติดต่อกับอำเภอแม่สรวย

ประวัติ

• วันที่ 8 ธันวาคม 2455 ยกฐานะกิ่งอำเภอเมืองพาน มณฑลพายัพ ขึ้นเป็น อำเภอเมืองพาน
• วันที่ 23 ธันวาคม 2460 ยุบอำเภอแม่ใจ จังหวัดเชียงราย และแบ่งท้องที่รวมเข้ากับอำเภอเมืองพาน
• วันที่ 24 พฤษภาคม 2474 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดลำปางและจังหวัดเชียงราย โดยโอนพื้นที่หมู่ 1 บ้านงิ้วเฒ่า และหมู่ 15 บ้านผาวี ตำบลทุ่งฮั้ว อำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง มาขึ้นกับตำบลป่าหุ่ง อำเภอเมืองพาน จังหวัดเชียงราย
• วันที่ 23 มกราคม 2481 ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในอำเภอพาน (1,2,3,4,5,6)
  • (1) รวมตำบลแม่หนาด กับพื้นที่หมู่ 1,16 ตำบลฝั่งตื้น และพื้นที่หมู่ 3-10,12,14 ตำบลสันกลาง แล้วจัดตั้งเป็น ตำบลแม่คาวโตน
  • (2) รวมตำบลฝั่งตื้น ตำบลป่าทุ่ง และพื้นที่หมู่ 1,2,11,13 ตำบลสันกลาง แล้วจัดตั้งเป็น ตำบลเมืองพาน
  • (3) รวมตำบลป่าแฝก ตำบลแม่เย็น แล้วจัดตั้งเป็น ตำบลแม่เย็น
  • (4) รวมตำบลแม่ใจเหนือ ตำบลแม่ใจใต้ ตำบลแม่สุก แล้วจัดตั้งเป็น ตำบลแม่ใจ
  • (5) รวมตำบลป่าแดด กับพื้นที่หมู่ 1 ตำบลหัวง้ม และตำบลแม่อ้อ แล้วจัดตั้งเป็น ตำบลแม่อ้อ
  • (6) ยุบท้องที่ตำบลป่าทุ่ง ยุบตำบลสันกลาง ยุบตำบลป่าแฝก ยุบตำบลแม่สุก ยุบตำบลป่าแดด ยุบตำบลแม่ใจใต้ ยุบตำบลแม่ใจเหนือ ยุบตำบลแม่หนาด และยุบตำบลฝั่งตื้น ในท้องที่อำเภอเมืองพาน
  • วันที่ 14 พฤศจิกายน 2481 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอเมืองพาน จังหวัดเชียงราย เป็น อำเภอพาน
• วันที่ 12 พฤศจิกายน 2483 ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในอำเภอพาน (1,2,3) โอนพื้นที่หมู่ 21,25 ตำบลแม่คาวโตน ไปขึ้นกับตำบลเมืองพาน กับตั้งตำบลป่าแดด แยกออกจากตำบลแม่อ้อ และโอนพื้นที่หมู่ 12 ตำบลหัวง้ม ไปขึ้นกับตำบลแม่อ้อ
• วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลสันกลาง แยกออกจากตำบลเมืองพาน และตำบลแม่คาวโตน ตั้งตำบลป่าหุ่ง แยกออกจากตำบลเมืองพาน ตั้งตำบลป่าแฝก แยกออกจากตำบลแม่เย็น ตั้งตำบลศรีถ้อย แยกออกจากตำบลแม่ใจ และตั้งตำบลแม่สุก แยกออกจากตำบลแม่ใจ
• วันที่ 17 กันยายน 2498 จัดตั้งสุขาภิบาลเมืองพาน ในท้องที่บางส่วนของตำบลเมืองพาน
• วันที่ 5 กุมภาพันธ์ 2506 แยกพื้นที่ตำบลแม่ใจ ตำบลป่าแฝก ตำบลศรีถ้อย และตำบลแม่สุก อำเภอพาน มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอแม่ใจ ขึ้นกับอำเภอพาน
• วันที่ 27 กรกฎาคม 2508 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอแม่ใจ อำเภอพาน เป็น อำเภอแม่ใจ
• วันที่ 3 มิถุนายน 2512 แยกพื้นที่ตำบลป่าแดด อำเภอพาน มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอป่าแดด ขึ้นกับอำเภอพาน
• วันที่ 1 กันยายน 2513 ตั้งตำบลม่วงคำ แยกออกจากตำบลเมืองพาน ตั้งตำบลเจริญเมือง แยกออกจากตำบลแม่คาวโตน ตั้งตำบลสันมะเค็ด แยกออกจากตำบลแม่อ้อ ตั้งตำบลป่าแงะ แยกออกจากตำบลป่าแดด และตั้งตำบลสันมะค่า แยกออกจากตำบลป่าแดด
• วันที่ 4 มกราคม 2515 จัดตั้งสุขาภิบาลป่าแดด ในท้องที่บางส่วนของตำบลป่าแดด
• วันที่ 11 เมษายน 2515 เปลี่ยนแปลงชื่อตำบลแม่คาวโตน อำเภอพาน เป็น ตำบลทรายขาว
• วันที่ 12 กันยายน 2515 ตั้งตำบลดอยงาม แยกออกจากตำบลหัวง้ม
• วันที่ 21 สิงหาคม 2518 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอป่าแดด อำเภอพาน เป็น อำเภอป่าแดด
• วันที่ 9 ตุลาคม 2522 ตั้งตำบลธารทอง แยกออกจากตำบลทรายขาว
• วันที่ 12 พฤษภาคม 2524 ตั้งตำบลสันติสุข แยกออกจากตำบลเมืองพาน
• วันที่ 10 ตุลาคม 2529 ตั้งตำบลทานตะวัน แยกออกจากตำบลแม่เย็น
• วันที่ 1 กรกฎาคม 2534 ตั้งตำบลเวียงห้าว แยกออกจากตำบลดอยงาม
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลเมืองพาน เป็นเทศบาลตำบลเมืองพาน
• วันที่ 25 มิถุนายน 2558 เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่ 14 บ้านร่วมใจพัฒนา ตำบลดอยงาม อำเภอพาน เป็น หมู่ 14 บ้านสารภี
• วันที่ 13 กรกฎาคม 2560 เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่ 5 บ้านทุ่งพัฒนา ตำบลแม่เย็น อำเภอพาน เป็น หมู่ 5 บ้านแม่เย็นกลาง
• วันที่ 31 ตุลาคม 2562 แยกพื้นที่หมู่ 3 บ้านสันนคร ตำบลสันมะเค็ด มาตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 20 บ้านศรีนคร และ แยกพื้นที่หมู่ 16 บ้านกล้วยทรายทอง ตำบลสันมะเค็ด มาตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 21 บ้านกล้วยทรายเงิน

ภูมิประเทศ

พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่มและที่ราบระหว่างภูเขา

• ทิวเขาสูงระหว่าง 350-600 เมตรจากระดับน้ำทะเล เป็นแนวยาวทางทิศตะวันออกและตะวันตก
• ลำน้ำที่สำคัญ ได้แก่ น้ำแม่ส้าน น้ำแม่ลาว น้ำร่องธาร​ และน้ำแม่เย็น​ ​
• แหล่งน้ำที่สำคัญ ได้แก่ หนองฮ่าง หนองเวียงห้าว ​หนองบวกปลาค้าว และหนองควายหลวง ​

รายชื่อนายอำเภอ

ชื่อ	ปีที่ดำรงตำแหน่ง
พระศุภการกำจร	พ.ศ. 2458-พ.ศ. 2464
หลวงปรีชานรัฐกิจ	พ.ศ. 2464-พ.ศ. 2470
นายชื่น ไชยศิริ	พ.ศ. 2470-พ.ศ. 2473
ขุนวรคุตต์คณารักษ์	พ.ศ. 2473-พ.ศ. 2473
หลวงนิคมเปาวเขตต์	พ.ศ. 2474-พ.ศ. 2479
นายปาน พรหมพยัตย์	พ.ศ. 2479-พ.ศ. 2479
นายสุจิตต์ สมบัติศิริ	พ.ศ. 2479-พ.ศ. 2482
ขุนนาควรรณไวยโรจน์	พ.ศ. 2482-พ.ศ. 2483
ขุนพิพิธสุขอำนวย	พ.ศ. 2483-พ.ศ. 2489
นายถนอม โฆษโยธิน	พ.ศ. 2489-พ.ศ. 2490
นายกมล สุทธนะ	พ.ศ. 2490-พ.ศ. 2495
นายจรูญ ธนะสังข์	พ.ศ. 2495-พ.ศ. 2504
นายสุชาติ ส. วงค์พันธ์	พ.ศ. 2504-พ.ศ. 2508
นายรอด พวงจันทร์	พ.ศ. 2508-พ.ศ. 2511
นายพุธ ศิริพงษ์	พ.ศ. 2511-พ.ศ. 2514
นายสมเกียรติ เกียรติสมฤทธิ์	พ.ศ. 2514-พ.ศ. 2519
ว่าที่ ร.ต.สุพงศ์ มนัสไพบูลย์	พ.ศ. 2519-พ.ศ. 2523
นายพิศิษฐ์ ผโลศิลป์	พ.ศ. 2523-พ.ศ. 2525
นายชาญณรงค์ ยงพาณิชย์	พ.ศ. 2525-พ.ศ. 2528
นายสำเริง ปุณโยปกรณ์	พ.ศ. 2528-พ.ศ. 2529
นายเรียบ นราดิศร	พ.ศ. 2529-พ.ศ. 2530
นายจรัส ฤทธิ์อุดม	พ.ศ. 2530-พ.ศ. 2532
นายโกเมศ แดงทองดี	พ.ศ. 2532-พ.ศ. 2534
นายบรรจง สุทธิคมน์	พ.ศ. 2534-พ.ศ. 2539
นายศักดา คิดหาทอง	พ.ศ. 2539-พ.ศ. 2541
นายสัญญา สันทัด	พ.ศ. 2541-พ.ศ. 2546
นายวิชิต บุญกังวาน	พ.ศ. 2546-พ.ศ. 2547
นายสุชาติ สุวรรณกาศ	พ.ศ. 2547-พ.ศ. 2548
นายมนัส โสกันธิกา	พ.ศ. 2548-พ.ศ. 2549
นายวิชิต บุญกังวาน	พ.ศ. 2549-พ.ศ. 2550
นายชนะชัย เศรษฐพัฒน์	พ.ศ. 2550
นายประพันธ์ ภู่งาม	พ.ศ. 2550-พ.ศ. 2551
นายชวลิต เมฆจำเริญ	พ.ศ. 2551-พ.ศ. 2553
นายชัยณรงค์ บุญวิวัฒนาการ	พ.ศ. 2553-พ.ศ. 2554
นายสัมฤทธิ์ สวามิภักดิ์	พ.ศ. 2554 - พ.ศ. 2559
นางภัทราวดี ปัญญาบุญ	พ.ศ. 2559 - พ.ศ. 2563
นายกิตติ ชัยดรุณ	พ.ศ. 2563 - ปัจจุบัน

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอพานแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น ​15 ตำบล​ จำนวน ​231 หมู่บ้าน​ ดังนี้

ที่	ชื่อตำบล	ตัวเมือง	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนครัวเรือน	จำนวนประชากร
1.	สันมะเค็ด		San Makhet	21	3,483	10,539
2.	แม่อ้อ		Mae O	20	3,301	9,506
3.	ธารทอง		Than Thong	11	2,421	6,534
4.	สันติสุข		Santi Suk	9	1,983	5,349
5.	ดอยงาม		Doi Ngam	14	2,228	6,394
6.	หัวง้ม		Hua Ngom	13	2,446	6,923
7.	เจริญเมือง		Charoen Mueang	22	2,977	8,403
8.	ป่าหุ่ง		Pa Hung	17	3,702	9,526
9.	ม่วงคำ		Muang Kham	17	3,050	8,343
10.	ทรายขาว		Sai Khao	17	3,950	9,831
11.	สันกลาง		San Klang	17	3,124	8,437
12.	แม่เย็น		Mae Yen	11	2,033	5,573
13.	เมืองพาน		Mueang Phan	24	7,623	19,301
14.	ทานตะวัน		Than Tawan	12	2,211	6,264
15.	เวียงห้าว		Wiang Hao	8	1,262	3,441

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอพานประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 16 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลเมืองพาน ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลเมืองพาน
• เทศบาลตำบลสันมะเค็ด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสันมะเค็ดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแม่อ้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่อ้อทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลธารทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลธารทองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสันติสุข ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสันติสุขทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอยงาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอยงามทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหัวง้ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหัวง้มทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเจริญเมือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเจริญเมืองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลป่าหุ่ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าหุ่งทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลม่วงคำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลม่วงคำทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลทรายขาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทรายขาวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสันกลาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสันกลางทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแม่เย็น ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่เย็นทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเมืองพาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองพาน (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลเมืองพาน)
• องค์การบริหารส่วนตำบลทานตะวัน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทานตะวันทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเวียงห้าว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเวียงห้าวทั้งตำบล

สถานที่สำคัญ

สถานที่ท่องเที่ยว

• วัดพระธาตุจอมแจ้ง

• วัดพระธาตุจอมแว่
• พระธาตุสามดวง
• วัดห้วยประสิทธิ์
• ศาลพระจี้กงหน่ำพิ้งฮง
• ถ้ำผาโขง
• อุทยานแห่งชาติดอยหลวง
• น้ำตกปูแกง
• ฝายน้ำล้นห้วยปูแกง
• ถ้ำผายาว
• บ่อน้ำร้อนห้วยทรายขาว
• อ่างเก็บน้ำหนองผา
• ถ้ำพระถ้ำลม
• น้ำตกห้วยทรายขาว
• น้ำตกขุนแก้ว

วัด

วัดราษฏร์มหานิกาย

• วัดคีรีมงคล ตำบลเจริญเมือง
• วัดเจริญเมือง ตำบลเจริญเมือง
• วัดดงตะเคียน ตำบลเจริญเมือง
• วัดเดื่อป่อง ตำบลเจริญเมือง
• วัดป่ายาง ตำบลเจริญเมือง
• วัดศรีทรายมูล (เจริญเมือง) ตำบลเจริญเมือง
• วัดจำคาวตอง ตำบลดอยงาม
• วัดท่าดอกแก้ว ตำบลดอยงาม
• วัดสันกำแพง ตำบลดอยงาม
• วัดสันช้างตาย ตำบลดอยงาม
• วัดสันธาตุ ตำบลดอยงาม
• วัดสันป่าหนาด ตำบลดอยงาม
• วัดสันมะกอก ตำบลดอยงาม
• วัดหนองควาย ตำบลดอยงาม
• วัดหนองหมด ตำบลดอยงาม
• วัดหัวง้ม (ดอยงาม) ตำบลดอยงาม
• วัดห้วยทรายขาว ตำบลทรายขาว
• วัดท่าฮ่อ ตำบลทรายขาว
• วัดโป่งแดง ตำบลทรายขาว
• วัดแม่คาววัง ตำบลทรายขาว
• วัดร่องธาร ตำบลทรายขาว
• วัดสันทราย ตำบลทรายขาว
• วัดหนองตุ้ม ตำบลทรายขาว
• วัดหนองผักจิก ตำบลทรายขาว
• วัดอุดมวารี ตำบลทรายขาว
• วัดดงเวียง ตำบลทานตะวัน
• วัดท่าหล่ม ตำบลทานตะวัน
• วัดป่าสักใต้ ตำบลทานตะวัน
• วัดร่องคต ตำบลทานตะวัน
• วัดสันป่ง ตำบลทานตะวัน
• วัดสันปูเลย (ทานตะวัน) ตำบลทานตะวัน
• วัดอรัญวิเวก ตำบลทานตะวัน
• วัดกำพร้าวัวทอง ตำบลธารทอง
• วัดดงขนุน ตำบลธารทอง
• วัดไตรมัคคาราม ตำบลธารทอง
• วัดป่ารวก ตำบลธารทอง
• วัดราษฎร์ดำรงค์ ตำบลธารทอง
• วัดราษฎร์บำรุง ตำบลธารทอง
• วัดสองแคว ตำบลธารทอง
• วัดสันมะแฟน ตำบลธารทอง
• วัดคีรีธรรมาราม ตำบลป่าหุ่ง
• วัดงิ้วเฒ่า ตำบลป่าหุ่ง
• วัดทุ่งมะฝาง ตำบลป่าหุ่ง
• วัดป่าแขม ตำบลป่าหุ่ง
• วัดปางเกาะทราย ตำบลป่าหุ่ง
• วัดป่าแดด ตำบลป่าหุ่ง
• วัดป่าบงหลวง ตำบลป่าหุ่ง
• วัดป่าหัด ตำบลป่าหุ่ง
• วัดป่าหุ่ง ตำบลป่าหุ่ง
• วัดปิงเมือง ตำบลป่าหุ่ง
• วัดผาวี ตำบลป่าหุ่ง
• วัดห้วยประสิทธิ์ ตำบลป่าหุ่ง
• วัดทุ่งพร้าว ตำบลม่วงคำ
• วัดพระธาตุจอมแจ้ง ตำบลม่วงคำ
• วัดนันทาราม ตำบลม่วงคำ
• วัดป่าถ่อนดอนแก้ว ตำบลม่วงคำ
• วัดพระหิน ตำบลม่วงคำ
• วัดม่วงคำ ตำบลม่วงคำ
• วัดสันกำแพง ตำบลม่วงคำ
• วัดสันขี้เม้า ตำบลม่วงคำ
• วัดสันต้นต้อง ตำบลม่วงคำ
• วัดสันน้ำบ่อ ตำบลม่วงคำ
• วัดสันผักแค ตำบลม่วงคำ
• วัดสันมะเหม้า ตำบลม่วงคำ
• วัดเกตุแก้ว ตำบลเมืองพาน
• วัดชัยมงคล (เมืองพาน) ตำบลเมืองพาน
• วัดดอนตัน ตำบลเมืองพาน
• วัดทรายมูล ตำบลเมืองพาน
• วัดเทพวัน ตำบลเมืองพาน
• วัดป่ากว๋าว ตำบลเมืองพาน
• วัดป่าซาง ตำบลเมืองพาน
• วัดป่าไผ่ ตำบลเมืองพาน
• วัดพระธาตุจอมแว่ ตำบลเมืองพาน
• วัดม่วงชุม ตำบลเมืองพาน
• วัดร้องหลอด ตำบลเมืองพาน
• วัดสันปลาดุก ตำบลเมืองพาน
• วัดหนองบัวเงิน ตำบลเมืองพาน
• วัดใหม่เจริญ ตำบลเมืองพาน
• วัดดงน้ำล้อม ตำบลแม่เย็น
• วัดป่าสักเหนือ ตำบลแม่เย็น
• วัดปูแกง ตำบลแม่เย็น
• วัดแม่เย็นเหนือ ตำบลแม่เย็น
• วัดสันกอง ตำบลแม่เย็น
• วัดสันต้นแหน ตำบลแม่เย็น
• วัดสันไม้ฮาม ตำบลแม่เย็น
• วัดกู่แก้ว ตำบลแม่อ้อ
• วัดจำผักกูด ตำบลแม่อ้อ
• วัดดงชัย ตำบลแม่อ้อ
• วัดปอเรียง ตำบลแม่อ้อ
• วัดโป่งทะลาย ตำบลแม่อ้อ
• วัดม่อนป่าสัก ตำบลแม่อ้อ
• วัดแม่แก้วใต้ ตำบลแม่อ้อ
• วัดแม่แก้วเหนือ ตำบลแม่อ้อ
• วัดแม่อ้อนอก ตำบลแม่อ้อ
• วัดแม่อ้อใน ตำบลแม่อ้อ
• วัดทุ่งสามเหลี่ยม ตำบลเวียงห้าว
• วัดเชียงยืน ตำบลสันกลาง
• วัดเชียงหมั้น ตำบลสันกลาง
• วัดดวงดี ตำบลสันกลาง
• วัดทาดง ตำบลสันกลาง
• วัดผาแดง ตำบลสันกลาง
• วัดพื้นเมือง ตำบลสันกลาง
• วัดศรีชุม (สันกลาง) ตำบลสันกลาง
• วัดสันโค้ง ตำบลสันกลาง
• วัดหนองถ้ำ ตำบลสันกลาง
• วัดหัวฝาย (สันกลาง) ตำบลสันกลาง
• วัดใหม่พัฒนา (บ้านใหม่พัฒนา) ตำบลสันกลาง
• วัดศรีสุวรรณ ตำบลสันติสุข
• วัดสว่างจันทร์ ตำบลสันติสุข
• วัดสันกอตาล ตำบลสันติสุข
• วัดสันกอเหียง ตำบลสันติสุข
• วัดเหมืองง่า ตำบลสันติสุข
• วัดกว๋าวโท้ง ตำบลสันมะเค็ด
• วัดทันใจ ตำบลสันมะเค็ด
• วัดท่าเรือ ตำบลสันมะเค็ด
• วัดบ้านกล้วย ตำบลสันมะเค็ด
• วัดป่าแดงงาม ตำบลสันมะเค็ด
• วัดผาเต่าคำ ตำบลสันมะเค็ด
• วัดวังผาข้อน ตำบลสันมะเค็ด
• วัดสันต้นดู่ ตำบลสันมะเค็ด
• วัดสันมะเค็ด ตำบลสันมะเค็ด
• วัดสันละคร ตำบลสันมะเค็ด
• วัดห้วยเครือบ้า ตำบลสันมะเค็ด
• วัดกู่สูง ตำบลหัวง้ม
• วัดเขื่อนเมือง ตำบลหัวง้ม
• วัดดงเจริญ ตำบลหัวง้ม
• วัดดงมะคอแลน ตำบลหัวง้ม
• วัดบวกปลาค้าว ตำบลหัวง้ม
• วัดป่าคา ตำบลหัวง้ม
• วัดศรีเมืองมูล ตำบลหัวง้ม
• วัดสันหลวง ตำบลหัวง้ม
• วัดหนองฮ่าง ตำบลหัวง้ม

วัดราษฏร์ธรรมยุติกนิกาย

• วัดอุดมวารี ตำบลทรายขาว

โรงเรียน

โรงเรียนมัธยม สพฐ.

• โรงเรียนพานพิทยาคม
• โรงเรียนพานพิเศษพิทยา
• โรงเรียนแม่อ้อวิทยาคม
• โรงเรียนนครวิทยาคม
• โรงเรียนดอยงามวิทยาคม

โรงเรียนประถม สพฐ.

• โรงเรียนบ้านทุ่งสามเหลี่ยม
• โรงเรียนบ้านท่าดอกแก้ว
• โรงเรียนบ้านป่าคา
• โรงเรียนบ้านหนองฮ่างสันหลวง
• โรงเรียนบ้านห้วยเครือบ้าโรงเรียน
• โรงเรียนบ้านกล้วย
• โรงเรียนบ้านสันต้นดู่
• โรงเรียนบ้านกว๋าวโท้ง
• โรงเรียนชุมชนสันมะเค็ด
• โรงเรียนบ้านจำคาวตอง
• โรงเรียนบ้านสิบสอง
• โรงเรียนบ้านปอเรียง
• โรงเรียนบ้านแม่อ้อ
• โรงเรียนบ้านแม่อ้อนอก
• โรงเรียนบ้านแม่แก้วใต้
• โรงเรียนบ้านแม่แก้ว
• โรงเรียนบ้านแม่แก้วเหนือ
• โรงเรียนบ้านแม่แก้วเด่นชัย
• โรงเรียนโป่งทะลายใหม่เจริญ
• โรงเรียนบ้านจำผักกูด
• โรงเรียนริมวัง ๒
• โรงเรียนริมวัง ๑
• โรงเรียนบ้านปางเกาะทราย
• โรงเรียนบ้านศาลา
• โรงเรียนบ้านป่าหุ่ง
• โรงเรียนบ้านห้วยประสิทธิ์
• โรงเรียนบ้านป่าหัดป่าแขม
• โรงเรียนบ้านดงเวียง
• โรงเรียนบ้านร่องคตสันปูเลย
• โรงเรียนบ้านสันป่ง
• โรงเรียนบ้านสันต้นแหน
• โรงเรียนบ้านดง
• โรงเรียนบ้านแม่เย็น
• โรงเรียนบ้านป่าสัก
• โรงเรียนบ้านสันต้นผึ้ง
• โรงเรียนบ้านม่วงคำ
• โรงเรียนบ้านสันผักแค
• โรงเรียนบ้านป่าส้าน
• โรงเรียนบ้านหนองบัว
• โรงเรียนอนุบาลพาน(ป่ากว๋าวมิตรภาพที่ ๖๘)
• โรงเรียนบ้านไร่อ้อย
• โรงเรียนบ้านเหมืองง่า
• โรงเรียนบ้านสันกอเหียง
• โรงเรียนบ้านสันติวัน
• โรงเรียนพานพสกสวัสดิ์
• โรงเรียนบ้านแม่คาวหลวง
• โรงเรียนบ้านถ้ำ
• โรงเรียนบ้านป่าต้าก
• โรงเรียนบ้านป่าตึง
• โรงเรียนบ้านเจริญเมือง
• โรงเรียนเจริญเมืองวิทยา
• โรงเรียนบ้านห้วยทรายขาว
• โรงเรียนบ้านหนองผักจิก
• โรงเรียนบ้านหนองตุ้ม
• โรงเรียนบ้านสันมะแฟน
• โรงเรียนบ้านดงขนุน

โรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา

• โรงเรียนเวียงห้าว
• โรงเรียนธารทองวิทยา(ป่ารวก)
• โรงเรียนบ้านโป่งแดง
• โรงเรียนร่องธารวิทยา
• โรงเรียนบ้านป่าบง
• โรงเรียนสันกลางวิทยา
• โรงเรียนบ้านฝั่งตื้น
• โรงเรียนปูแกง(อินทราราษฎร์อุปถัมภ์)
• โรงเรียนชุมชนบ้านทุ่งป่าแดด
• โรงเรียนป่าแดงวิทยา
• โรงเรียนบ้านป่าแดงงาม
• โรงเรียนทานตะวันวิทยา
• โรงเรียนสันหนองควาย
• โรงเรียนบ้านใหม่ท่าต้นเกี๋ยง

โรงเรียนเอกชน

• โรงเรียนศิริมาตย์เทวี
• โรงเรียนวัฒนศึกษา
• โรงเรียนอนุบาลวัดเหมืองง่า(ถทธิไกรอุปถัมภ์)

โรงพยาบาล

• โรงพยาบาลพาน

ธนาคารและรัฐวิสาหกิจ

• การไฟฟ้าส่วนภูมิภาคอำเภอพาน
• การประปาส่วนภูมิภาคอำเภอพาน
• บริษัท ไปรษณีย์ไทย จำกัด สาขาพาน
• บริษัท ทีโอที จำกัด (มหาชน) สาขาพาน
• ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร สาขาพาน
• ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร สาขาบ้านปูแกง
• ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร สาขาท่าต้นเกี๋ยง
• ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร สาขาเจริญเมือง
• ธนาคารออมสิน สาขาพาน
• ธนาคารกรุงไทย สาขาพาน
• ธนาคารกรุงศรีอยุธยา สาขาพาน
• ธนาคารไทยพานิชย์ สาขาพาน
• ธนาคารกรุงเทพ สาขาพาน
• ธนาคารกสิกรไทย สาขาพาน
• สถานีเดินรถเมืองพาน จังหวัดเชียงราย (บริษัท ขนส่ง จำกัด )

การขนส่ง

รถโดยสารประจำทาง

• สาย 90 กรุงเทพฯ-เชียงราย (ก) (กรุงเทพฯ-นครสวรรค์-กำแพงเพชร-ตาก-ลำปาง-พะเยา-เชียงราย) บริษัทผู้เดินรถ ได้แก่ สมบัติทัวร์ สยามเฟิร์สทัวร์ เชิดชัยทัวร์ หนานคำทัวร์
• สาย 909 กรุงเทพฯ-เชียงราย (ข) (กรุงเทพฯ-นครสวรรค์-พิษณุโลก-อุตรดิตถ์-แพร่-พะเยา-เชียงราย) บริษัทผู้เดินรถ ได้แก่ บขส.จำกัด สมบัติทัวร์ โชครุ่งทวีทัวร์ สยามเฟิร์สทัวร์ เชิดชัยทัวร์
• สาย 957 กรุงเทพฯ-แม่สาย (กรุงเทพฯ-นครสวรรค์-พิษณุโลก-อุตรดิตถ์-แพร่-พะเยา-เชียงราย-แม่สาย) บริษัทผู้เดินรถ ได้แก่ บขส.จำกัด สมบัติทัวร์ โชครุ่งทวีทัวร์ สยามเฟิร์สทัวร์ เชิดชัยทัวร์
• สาย 622 พิษณุโลก-เชียงราย-แม่สาย (พิษณุโลก-สุโขทัย-สวรรคโลก-ศรีสัชนาลัย-อุตรดิตถ์-แพร่-พะเยา-เชียงราย-แม่สาย) บริษัทผู้เดินรถได้แก่ สุโขทัยธานีวินทัวร์ จำกัด
• สาย 660 ระยอง-เชียงราย-แม่สาย (ป.1 ป.2) (ระยอง-พัทยา-ชลบุรี-ฉะเชิงเทรา-พิษณุโลก-อุตรดิตถ์-แพร่-พะเยา-เชียงราย-แม่สาย) บริษัทผู้เดินรถได้แก่ นครชัยแอร์ จำกัด
• สาย 660 ระยอง-เชียงราย-แม่สาย (VIP ด่วนพิเศษ) (ระยอง-พัทยา-ชลบุรี-ฉะเชิงเทรา-นครสวรรค์-กำแพงเพชร-ตาก-ลำปาง-พะเยา-เชียงราย-แม่สาย) บริษัทผู้เดินรถได้แก่ นครชัยแอร์ จำกัด
• สาย 651 นคราชสีมา-แม่สาย (นครราชสีมา-สระบุรี-โคกสำโรง-ตากฟ้า-พิษณุโลก-อุตรดิตถ์-แพร่-พะเยา-เชียงราย-แม่สาย) บริษัทผู้เดินรถได้แก่ นครชัยทัวร์ จำกัด
• สาย 661 เชียงราย-นครพนม (นครพนม-สกลนคร-อุดรธานี-เลย-หล่มสัก-พิษณุโลก-อุตรดิตถ์-แพร่-พะเยา-เชียงราย-แม่สาย) บริษัทผู้เดินรถ ได้แก่ สมบัติทัวร์ จักรพงษ์ทัวร์
• สาย 622 พิษณุโลก-เชียงราย-แม่สาย (พิษณุโลก-สุโขทัย-สวรรคโลก-อุตรดิตถ์-แพร่-พะเยา-เชียงราย-แม่สาย) บริษัทผู้เดินรถ ได้แก่ สุโขทัยวินทัวร์
• สาย 663 นครสวรรค์-เชียงราย (นครสวรรค์-พิษณุโลก-อุตรดิตถ์-แพร่-พะเยา-เชียงราย) บริษัทผู้เดินรถ ได้แก่ นครสวรรค์ยานยนต์ (ถาวรฟาร์มทัวร์)
• สาย 637 ขอนแก่น-เชียงราย (ขอนแก่น-ชุมแพ-หล่มสัก-พิษณุโลก-อุตรดิตถ์-แพร่-งาว-พะเยา-เชียงราย) บริษัทผู้เดินรถ ได้แก่ อีสานทัวร์ สมบัติทัวร์
• สาย 780 ภูเก็ต-เชียงราย (ภูเก็ต-สุราษฎร์ธานี-ชุมพร-ประจวบฯ-หัวหิน-ชะอำ-เพชรบุรี-อยุธยา-นครสวรรค์-พิษณุโลก-อุตรดิตถ์-แพร่-พะเยา-เชียงราย) บริษัทผู้เดินรถ ได้แก่ โชครุ่งทวีทัวร์
• สาย 148 เชียงใหม่-เชียงราย (เชียงใหม่-ลำพูน-ดอยติ-ลำปาง-งาว-พะเยา-พาน-เชียงราย) บริษัท ไทยพัฒนกิจขนส่ง จำกัด
• สาย 149 เชียงใหม่-แม่สาย (เชียงใหม่-ลำพูน-ดอยติ-ลำปาง-งาว-พะเยา-พาน-เชียงราย-แม่จัน-แม่สาย) บริษัท ไทยพัฒนกิจขนส่ง จำกัด
• สาย 1661 เชียงใหม่-เชียงราย-สามเหลี่ยมทองคำ (ข) (เชียงใหม่-ลำพูน-ดอยติ-ลำปาง-งาว-พะเยา-พาน-เชียงราย-แม่จัน-เชียงแสน-สามเหลี่ยมทองคำ) บริษัท ไทยพัฒนกิจขนส่ง จำกัด
• สาย 147 เชียงใหม่-พาน (เชียงใหม่-ลำปาง-งาว-พะเยา-แม่ใจ-พาน) บริษัท ไทยพัฒนกิจขนส่ง จำกัด
• สาย 144 เชียงราย-เด่นชัย (เชียงราย-พาน-พะเยา-แพร่-เด่นชัย) บริษัท แพร่ยานยนต์ขนส่ง (หนานคำทัวร์) จำกัด

อ้างอิง

1. ชื่อเขียนตามที่ปรากฏในตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับวัดพระงาม จ.ศ. 1216
2. "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและรวมกิ่งอำเภอขึ้นเป็นอำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 29 (0 ง): 2041. 8 ธันวาคม 2455. Check date values in: |date= (help)
3. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ให้ยุบอำเภอแม่ใจแลอำเภอดอกคำใต้" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 34 (0 ก): 505. 23 ธันวาคม 2460. Check date values in: |date= (help)
4. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง โอนหมู่บ้านในจังหวัดลำปาง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 48 (0 ก): 88. 24 พฤษภาคม 2474. Check date values in: |date= (help)
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดเชียงราย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3449–3457. 23 มกราคม 2481. Check date values in: |date= (help)
6. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามจังหวัด และอำเภอบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๑" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ก): 658–666. 14 พฤศจิกายน 2481. Check date values in: |date= (help)
7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดเชียงราย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 57 (0 ง): 2773–2778. 12 พฤศจิกายน 2483. Check date values in: |date= (help)
8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (26 ง): 1114–1433. 10 มิถุนายน 2490. Check date values in: |date= (help)
9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลเมืองพาน อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 72 (74 ง): (ฉบับพิเศษ) 76-78. 17 กันยายน 2498. Check date values in: |date= (help)
10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ (กิ่งอำเภอดอกคำใต้ อำเภอเมืองเชียงราย กิ่งอำเภอแม่ใจ อำเภอพาน กิ่งอำเภอจุน อำเภอเชียงคำ จังหวัดเชียงราย ,กิ่งอำเภอเด่นชัย อำเภอสูงเม่น จังหวัดแพร่ และกิ่งอำเภอดอนตาล อำเภอมุกดาหาร จังหวัดนครพนม)" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (14 ง): 221–222. 5 กุมภาพันธ์ 2506. Check date values in: |date= (help)
11. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอศรีสวัสดิ์ อำเภอสังขละบุรี อำเภอท่าคันโท อำเภอดอกคำใต้ อำเภอแม่ใจ อำเภอจุน อำเภอขามทะเลสอ อำเภอไพศาลี อำเภอท่าวังผา อำเภอบ้านกรวด อำเภอเด่นชัย อำเภอปทุมรัตน์ อำเภอกะเปอร์ อำเภออากาศอำนวย อำเภอดอนเจดีย์ อำเภอจอมพระ และอำเภอสามโก้ พ.ศ. ๒๕๐๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 82 (59 ก): 565–569. 27 กรกฎาคม 2508. Check date values in: |date= (help)
12. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 49 (49 ง): 1863. 3 มิถุนายน 2512. Check date values in: |date= (help)
13. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเชียงคำ อำเภอพาน กิ่งอำเภอป่าแดด และกิ่งอำเภอเชียงม่วน จังหวัดเชียงราย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 87 (83 ง): 2451–2463. 1 กันยายน 2513. Check date values in: |date= (help)
14. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลป่าแดด กิ่งอำเภอป่าแดด อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 89 (3 ง): 8–9. 4 มกราคม 2515. Check date values in: |date= (help)
15. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่อตำบลบางแห่ง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 89 (58 ง): 857–858. 11 เมษายน 2515. Check date values in: |date= (help)
16. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอพาน และอำเภอเชียงคำ จังหวัดเชียงราย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 89 (135 ง): 2307–2312. 12 กันยายน 2515. Check date values in: |date= (help)
17. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอแวงน้อย อำเภอป่าแดด อำเภอเรณูนคร อำเภอคูเมือง อำเภอคุระบุรี อำเภอแม่ลาน้อย อำเภอเสริมงาม อำเภอไพรบึง และอำเภหนองโดน พ.ศ. ๒๕๑๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 92 (166 ก): (ฉบับพิเศษ) 1-4. 21 สิงหาคม 2518. Check date values in: |date= (help)
18. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอพาน อำเภอเวียงชัย อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 96 (174 ง): 3509–3516. 9 ตุลาคม 2522. Check date values in: |date= (help)
19. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอพาน และอำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 98 (71 ง): 1360–1363. 12 พฤษภาคม 2524. Check date values in: |date= (help)
20. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเวียงชัย อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 103 (175 ง): (ฉบับพิเศษ) 130-136. 10 ตุลาคม 2529. Check date values in: |date= (help)
21. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอพานและอำเภอแม่จัน จังหวัดเชียงราย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 108 (115 ง): (ฉบับพิเศษ) 69-88. 1 กรกฎาคม 2534. Check date values in: |date= (help)
22. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. 24 กุมภาพันธ์ 2542. Check date values in: |date= (help)
23. "ประกาศจังหวัดเชียงราย เรื่อง เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่บ้านในท้องที่อำเภอพาน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 132 (60 ง): 124. 25 มิถุนายน 2558. Check date values in: |date= (help)
24. "ประกาศจังหวัดเชียงราย เรื่อง เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่บ้านในท้องที่อำเภอพาน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 134 (53 ง): 129. 13 กรกฎาคม 2560. Check date values in: |date= (help)
25. "ประกาศจังหวัดเชียงราย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตหมู่บ้าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 136 (83 ง): 132–152. 31 ตุลาคม 2562. Check date values in: |date= (help)
26. จำนวนประชากรและบ้าน จำแนกเป็นรายอำเภอ และรายตำบล จังหวัดเชียงราย ณ เดือนธันวาคม พ.ศ. 2553, สำนักบริหารทะเบียน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย

แหล่งข้อมูลอื่น

• ข้อมูลอำเภอพาน จากสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเชียงราย 2007-05-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน