อำเภอเมืองลำพูน

เมืองลำพูน (คำเมือง: ) เป็นอำเภอศูนย์กลางเศรษฐกิจ การค้า การลงทุนของจังหวัดลำพูน และเป็นที่ตั้งของศาลากลางจังหวัดลำพูน อีกทั้งยังเป็นที่ตั้งของอาณาจักรหริภุญชัยที่เรืองอำนาจอยู่ในแถบภาคเหนือตอนบนในอดีตอีกด้วย ภายในเมืองมีโบราณสถานที่เก่าแก่อายุกว่า 1,300 ปีตั้งอยู่มากมาย เช่น พระรอดอายุ 1,300 ปี กำแพงเมืองโบราณ พระธาตุหริภุญชัย กู่ช้างกู่ม้า

อำเภอเมืองลำพูน
อำเภอ
คำขวัญ:  บรมธาตุคู่แคว้นโบราณ ผสานอุตสาหกรรมนำสมัย พระรอดเลื่องชื่อลำไยลือไกล ชนน้ำใจงามนามเมืองลำพูน
พิกัดภูมิศาสตร์: 18°34′42″N 99°1′6″E / 18.57833°N 99.01833°E / 18.57833; 99.01833
อักษรไทย	อำเภอเมืองลำพูน
อักษรโรมัน	Amphoe Mueang Lamphun
จังหวัด	ลำพูน
พื้นที่
• ทั้งหมด	479.825 ตร.กม. (185.261 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	146,487 คน
• ความหนาแน่น	305.29 คน/ตร.กม. (790.7 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	51000 51150 (เฉพาะตำบลหนองช้างคืน และ ตำบลอุโมงค์)
รหัสภูมิศาสตร์	5101
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเมืองลำพูน เลขที่ 200 หมู่ที่ 3 ตำบลเวียงยอง อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน 51000
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเมืองลำพูนตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสารภี (จังหวัดเชียงใหม่) และอำเภอบ้านธิ
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบ้านธิ อำเภอแม่ออน (จังหวัดเชียงใหม่) และอำเภอแม่ทา
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอแม่ทาและอำเภอป่าซาง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอป่าซาง อำเภอสันป่าตอง และอำเภอหางดง (จังหวัดเชียงใหม่)

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอเมืองลำพูนแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 15 ตำบล 149 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับที่	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	ประชากรทั้งหมด (พ.ศ. 2559)	ประชากรแยกตามส่วนท้องถิ่น (พ.ศ. 2559)
1.	ในเมือง	Nai Mueang	-	12,358	12,358	(ทม.ลำพูน)
2.	เหมืองง่า	Mueang Nga	10	15,912	15,912	(ทต.เหมืองง่า)
3.	อุโมงค์	Umong	11	13,108	13,108	(ทต.อุโมงค์)
4.	หนองช้างคืน	Nong Chang Khuen	6	3,698	3,698	(ทต.หนองช้างคืน)
5.	ประตูป่า	Pratu Pa	9	5,540	5,540	(ทต.ประตูป่า)
6.	ริมปิง	Rim Ping	10	6,870	6,870	(ทต.ริมปิง)
7.	ต้นธง	Ton Thong	11	13,333	13,333	(ทต.ต้นธง)
8.	บ้านแป้น	Ban Paen	9	5,955	3,825 2,130	(ทต.บ้านแป้น) (ทต.ท่าเชียงทอง)
9.	เหมืองจี้	Mueang Chi	14	8,847	8,847	(ทต.เหมืองจี้)
10.	ป่าสัก	Pa Sak	18	13,716	13,716	(ทต.ป่าสัก)
11.	เวียงยอง	Wiang Yong	8	6,350	6,350	(ทต.เวียงยอง)
12.	บ้านกลาง	Ban Klang	12	10,725	10,725	(ทต.บ้านกลาง)
13.	มะเขือแจ้	Makhuea Chae	21	15,702	15,702	(ทต.มะเขือแจ้)
14.	ศรีบัวบาน	Si Bua Ban	12	8,693	8,693	(ทต.ศรีบัวบาน)
15.	หนองหนาม	Nong Nam	8	4,923	2,499 2,424	(ทต.บ้านแป้น) (อบต.หนองหนาม)
รวม			159	145,730	143,306 (เทศบาล) 2,424 (อบต.)

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเมืองลำพูนประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 16 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลเมืองลำพูน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลในเมืองทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลอุโมงค์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลอุโมงค์ทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบ้านแป้น ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบ้านแป้นและตำบลหนองหนาม
• เทศบาลตำบลริมปิง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลริมปิงทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลเหมืองง่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเหมืองง่าทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบ้านกลาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านกลางทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลเวียงยอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเวียงยองทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลมะเขือแจ้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลมะเขือแจ้ทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลหนองช้างคืน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองช้างคืนทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลประตูป่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลประตูป่าทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลต้นธง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลต้นธงทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลเหมืองจี้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเหมืองจี้ทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลท่าเชียงทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านแป้น (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบ้านแป้น)
• เทศบาลตำบลศรีบัวบาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีบัวบานทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลป่าสัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าสักทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองหนาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองหนาม (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบ้านแป้น)

สถานที่สำคัญ

สถานที่ท่องเที่ยว

• วัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร
• วัดจามเทวี
• วัดมหาวัน
• พระบรมราชานุสาวรีย์พระนางจามเทวี
• กู่ช้างกู่ม้า
• กำแพงเมือง
• พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติหริภุญไชย
• ดอยขะม้อ
• วัดดอยติ

วัด

พระอารามหลวงมหานิกาย

• วัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร (พระอารามหลวงชั้นเอก ชนิดวรมหาวิหาร)

วัดราษฏร์มหานิกาย

• วัดกมลธัชชยาราม ตำบลต้นธง
• วัดกู่เหล็ก ตำบลต้นธง
• วัดจักรคำภิมุข ตำบลต้นธง
• วัดพันตาเกิน ตำบลต้นธง
• วัดรมณียาราม ตำบลต้นธง
• วัดสันต้นธง ตำบลต้นธง
• วัดหริการาม ตำบลต้นธง
• วัดไก่แก้ว ตำบลในเมือง
• วัดจามเทวี ตำบลในเมือง
• วัดชัยมงคล ตำบลในเมือง
• วัดช่างฆ้อง ตำบลในเมือง
• วัดช้างรอง ตำบลในเมือง
• วัดช้างสี ตำบลในเมือง
• วัดธงสัจจะ ตำบลในเมือง
• วัดบ้านหลวย ตำบลในเมือง
• วัดพระคงฤๅษี ตำบลในเมือง
• วัดมหาวัน ตำบลในเมือง
• วัดศรีบุญเรือง ตำบลในเมือง
• วัดสวนดอก ตำบลในเมือง
• วัดสังฆาราม ตำบลในเมือง
• วัดสันดอนรอม ตำบลในเมือง
• วัดสันป่ายางหน่อม ตำบลในเมือง
• วัดสันป่ายางหลวง ตำบลในเมือง
• วัดสุพรรณรังษี ตำบลในเมือง
• วัดหนองเส้ง ตำบลในเมือง
• วัดขี้เหล็ก ตำบลบ้านกลาง
• วัดประตูโขง ตำบลบ้านกลาง
• วัดป่าม่วง ตำบลบ้านกลาง
• วัดพญาผาบ ตำบลบ้านกลาง
• วัดพระสิงห์เคิ่ง ตำบลบ้านกลาง
• วัดร่องส้าว ตำบลบ้านกลาง
• วัดศรีคำ ตำบลบ้านกลาง
• วัดศรีชุม ตำบลบ้านกลาง
• วัดบ้านแป้น ตำบลบ้านแป้น
• วัดบ้านม่วง ตำบลบ้านแป้น
• วัดบ้านเส้ง ตำบลบ้านแป้น
• วัดบูชา ตำบลบ้านแป้น
• วัดป่าซางน้อย ตำบลบ้านแป้น
• วัดสันมะกรูด ตำบลบ้านแป้น
• วัดสันมะโก ตำบลบ้านแป้น
• วัดหนองเต่า ตำบลบ้านแป้น
• วัดชัยชนะ ตำบลประตูป่า
• วัดไชยมงคล ตำบลประตูป่า
• วัดต้นแงะ ตำบลประตูป่า
• วัดประตูป่า ตำบลประตูป่า
• วัดล้องเดื่อ ตำบลประตูป่า
• วัดล่ามช้าง ตำบลประตูป่า
• วัดศรีสุพรรณ ตำบลประตูป่า
• วัดเจ้าชัย ตำบลป่าสัก
• วัดดอยติ ตำบลป่าสัก
• วัดน้ำบ่อเหลือง ตำบลป่าสัก
• วัดน้ำพุ ตำบลป่าสัก
• วัดบ้านหลุก ตำบลป่าสัก
• วัดป่าตึงงาม ตำบลป่าสัก
• วัดพระธาตุทรายทอง ตำบลป่าสัก
• วัดสันคะยอม ตำบลป่าสัก
• วัดสันป่าสัก ตำบลป่าสัก
• วัดสันหลวง ตำบลป่าสัก
• วัดหนองซิว ตำบลป่าสัก
• วัดหนองไซ ตำบลป่าสัก
• วัดหนองท่า ตำบลป่าสัก
• วัดหนองปลาขอ ตำบลป่าสัก
• วัดห้วยม้าโก้ง ตำบลป่าสัก
• วัดกิ่วมื่น ตำบลมะเขือแจ้
• วัดดอยน้อย ตำบลมะเขือแจ้
• วัดบ้านแจ่ม ตำบลมะเขือแจ้
• วัดบ้านป่าเป้า ตำบลมะเขือแจ้
• วัดปูเลย ตำบลมะเขือแจ้
• วัดผามวัว ตำบลมะเขือแจ้
• วัดมะเขือแจ้ ตำบลมะเขือแจ้
• วัดริมร่อง ตำบลมะเขือแจ้
• วัดศรีดอนตัน ตำบลมะเขือแจ้
• วัดสะแล่ง ตำบลมะเขือแจ้
• วัดสันคะยอม ตำบลมะเขือแจ้
• วัดสันต้นผึ้ง ตำบลมะเขือแจ้
• วัดสันป่าเหียง ตำบลมะเขือแจ้
• วัดหนองป่าเหมือด ตำบลมะเขือแจ้
• วัดหนองหอย ตำบลมะเขือแจ้
• วัดเหมืองกวัก ตำบลมะเขือแจ้
• วัดฮ่องกอม่วง ตำบลมะเขือแจ้
• วัดเจดีย์ขาว ตำบลริมปิง
• วัดเชตวัน ตำบลริมปิง
• วัดบุปผาราม ตำบลริมปิง
• วัดป่ายางริมปิง ตำบลริมปิง
• วัดศรีบังวัน ตำบลริมปิง
• วัดศรีปิงชัย ตำบลริมปิง
• วัดสันริมปิง ตำบลริมปิง
• วัดต้นแก้ว ตำบลเวียงยอง
• วัดบ้านตอง ตำบลเวียงยอง
• วัดป่าขาม ตำบลเวียงยอง
• วัดป่าแดด ตำบลเวียงยอง
• วัดพระยืน ตำบลเวียงยอง
• วัดศรีบุญชู ตำบลเวียงยอง
• วัดศรีเมืองยู้ ตำบลเวียงยอง
• วัดหัวขัว ตำบลเวียงยอง
• วัดจำกู่ ตำบลศรีบัวบาน
• วัดจำขี้มด ตำบลศรีบัวบาน
• วัดดอนแก้ว ตำบลศรีบัวบาน
• วัดดอยกาศ ตำบลศรีบัวบาน
• วัดทุ่งยาว ตำบลศรีบัวบาน
• วัดบ้านม้า ตำบลศรีบัวบาน
• วัดศรีบัวบาน ตำบลศรีบัวบาน
• วัดเสาหิน ตำบลศรีบัวบาน
• วัดหนองหล่ม ตำบลศรีบัวบาน
• วัดน้ำโค้ง ตำบลหนองช้างคืน
• วัดป่าขาม ตำบลหนองช้างคืน
• วัดศรีทรายมูล ตำบลหนองช้างคืน
• วัดหนองช้างคืน ตำบลหนองช้างคืน
• วัดหัวฝาย ตำบลหนองช้างคืน
• วัดกอข่อย ตำบลหนองหนาม
• วัดต้นปัน ตำบลหนองหนาม
• วัดบ่อโจง ตำบลหนองหนาม
• วัดบ้านขว้าง ตำบลหนองหนาม
• วัดบ้านรั้ว ตำบลหนองหนาม
• วัดสุมนารามหนองเหียง ตำบลหนองหนาม
• วัดหนองเรือ ตำบลหนองหนาม
• วัดหนองหนาม ตำบลหนองหนาม
• วัดต้นผึ้ง ตำบลเหมืองง่า
• วัดบ้านหลุก ตำบลเหมืองง่า
• วัดป่าไม้แดง ตำบลเหมืองง่า
• วัดวังทอง ตำบลเหมืองง่า
• วัดศรีบุญยืน ตำบลเหมืองง่า
• วัดศรีสองเมือง ตำบลเหมืองง่า
• วัดเหมืองง่า ตำบลเหมืองง่า
• วัดกู่เรือง (กู่เรื่อง) ตำบลเหมืองจี้
• วัดเชตวันธรรมาราม ตำบลเหมืองจี้
• วัดดอยกุศล ตำบลเหมืองจี้
• วัดต้นโชค ตำบลเหมืองจี้
• วัดปงชัย ตำบลเหมืองจี้
• วัดป่าตอง ตำบลเหมืองจี้
• วัดป่าตึง ตำบลเหมืองจี้
• วัดพระธาตุดอยแต ตำบลเหมืองจี้
• วัดหนองจาง ตำบลเหมืองจี้
• วัดหมูเปิ้ง ตำบลเหมืองจี้
• วัดเหมืองจี้หลวง ตำบลเหมืองจี้
• วัดเหมืองจี้ใหม่ ตำบลเหมืองจี้
• วัดกอม่วง ตำบลอุโมงค์
• วัดชัยสถาน ตำบลอุโมงค์
• วัดเชตวัน ตำบลอุโมงค์
• วัดเทพาราม ตำบลอุโมงค์
• วัดป่าเส้า ตำบลอุโมงค์
• วัดป่าเห็ว ตำบลอุโมงค์
• วัดแม่ร่องน้อย ตำบลอุโมงค์
• วัดศรีดอนทอง ตำบลอุโมงค์
• วัดสุวรรณาราม ตำบลอุโมงค์
• วัดอุโมงค์ ตำบลอุโมงค์

สถานศึกษา

สถานศึกษาระดับอุดมศึกษา

• มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์ลำพูน
• มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ศูนย์ "หริภุญชัย" จังหวัดลำพูน
• มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง วิทยาเขตลำพูน

สถานศึกษาในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา

• วิทยาลัยเทคนิคลำพูน

โรงเรียนมัธยม สพฐ.

• โรงเรียนส่วนบุญโญปถัมภ์
• โรงเรียนจักรคำคณาทร
• โรงเรียนบ้านแป้นพิทยาคม
• โรงเรียนอุโมงค์วิทยาคม

โรงเรียนเมธีวุฒิกร

โรงเรียนประถม สพฐ.

• โรงเรียนอนุบาลลำพูน
• โรงเรียนอนุบาลเมืองลำพูน
• โรงเรียนวัดเหมืองง่า
• โรงเรียนบ้านมะเขือแจ้
• โรงเรียนวัดสันคะยอม
• โรงเรียนวัดขี้เหล็ก
• โรงเรียนบ้านฮ่องกอม่วง

โรงเรียนในสังกัดเทศบาลเมืองลำพูน

• โรงเรียนเทศบาลประตูลี้
• โรงเรียนเทศบาลจามเทวี
• โรงเรียนเทศบาลสันป่ายางหลวง
• โรงเรียนเทศบาลสันป่ายางหน่อม

โรงเรียนในสังกัดเทศบาลตำบลบ้านกลาง

• โรงเรียนบ้านกลางวิทยานุกูล

โรงเรียนเอกชน

• โรงเรียนมงคลวิทยา
• โรงเรียนอรพินพิทยา
• โรงเรียนใบบุญลำพูน
• โรงเรียนดรุณพัฒนา
• โรงเรียนธนรัตน์วิทยา
• โรงเรียนอนุบาลคริสเตียนลำพูน
• โรงเรียนเลาหจิตรวิทยา
• โรงเรียนรพีเลิศวิทยา

โรงพยาบาล

• โรงพยาบาลลำพูน
• โรงพยาบาลศิริเวช ลำพูน
• โรงพยาบาลหริภุญชัย เมโมเรียล
• โรงพยาบาลเซ็นทรัล เมโมเรียล

สถานีรถไฟ

• สถานีรถไฟหนองหล่ม
• ที่หยุดรถไฟดอยติ
• สถานีรถไฟลำพูน
• สถานีรถไฟป่าเส้า
• สถานีรถไฟความเร็วสูงลำพูน (อนาคต)

แม่น้ำ

• แม่น้ำกวง
• แม่น้ำปิง
• แม่น้ำสาร
• แม่น้ำทา

การคมนาคม

• รถไฟความเร็วสูง (โครงการในอนาคต)

อ้างอิง

1. รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้าน พ.ศ. 2559 จังหวัดลำพูน กรมการปกครอง.
2. [1]๑๖ พฤศจิกายน ๒๕๑๔ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลอุโมงค์ อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน
3. [2]๑๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๓ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านแป้น อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน
4. [3]๒๒ เมษายน ๒๕๓๕ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลริมปิง อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน