อุปัชฌาย์ (/อุ-ปัด-ชา/) ความหมายโดยพยัญชนะว่าผู้เข้าไปเพ่ง กล่าวคือ ได้แก่ผู้คอยดูแลเอาใจใส่ คอยแนะนำพรำเตือนสัทธิวิหาริก (ลูกศิษย์) ของตน ซึ่งก็คือพระเถระผู้ทำหน้าที่เป็นประธานในการบวชกุลบุตรในพระพุทธศาสนา เรียกทั่วไปว่า พระอุปัชฌาย์ ในภาษาอังกฤษเรียกว่า "Preceptor"
พระอุปัชฌาย์มีหน้าที่หลัก 2 อย่างคือเป็นผู้รับผิดชอบและรับรองผู้บวชในพิธีบรรพชาอุปสมบทและเป็นผู้รับปกครองดูแล แนะนำ ตักเตือนและติดตามความเป็นอยู่ของผู้ที่ตนบวชให้ เหมือนบิดาปกครองดูแลบุตร ตามกฎมหาเถรสมาคมนั้นได้กำหนดให้เขตปกครองคณะสงฆ์ตำบลหนึ่ง ให้มีพระอุปัชฌาย์เพียงหนึ่งรูป เว้นแต่ มีกรณีพิเศษ
ปรากฏในช่วงเริ่มตติยสังคยานา หลังพุทธปรินิพพานประมาณ 300 ปี หลังจากที่พระเจ้าอโศกทรงเลิกทำสงคราม ก็คิดจะหาความสงบพระทัย เดิมทีพระองค์ทรงนับถือลัทธินอกพุทธศาสนาอยู่ 3 ปี ได้ถวายภัตตาหารให้แก่นักบวชในลัทธิต่างๆ วันละหลายแสนคน พอเข้าปีที่ 4 ก็ได้หันมาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา เพราะอานุภาพของสามเณรนิโครธ
นิโครธสามเณรได้กล่าวหัวข้อธรรม เรื่องความไม่ประมาทให้พระราชาหรือพระเจ้าอโศกได้สดับว่า อปฺปมาโท อมตํ ปทํ ความไม่ประมาท เป็นทางไม่ตาย ปมาโท มจฺจุโน ปทํ ความประมาท เป็นทางแห่งความตาย จากนั้นก็เทศน์ด้วยสำเนียงที่ไพเราะเพราะพริ้ง นี่ขนาดถ่อมตนว่ารู้น้อยแล้ว แต่เทศน์ได้ยอดเยี่ยมมาก ไพเราะทั้งเบื้องต้น ท่ามกลาง และเบื้องปลาย พระราชาพอได้สดับแล้ว ก็ปลื้มปีติในธรรมที่สามเณรน้อยได้แสดง มีรับสั่งว่า พ่อเณร โยมจะขอบูชากัณฑ์เทศน์ด้วยการถวายภัตรประจำแก่พ่อเณรวันละ 8 สำรับ
สามเณรถวายพระพรว่า “มหาบพิตร อาตมภาพ จะถวายธุวภัตรเหล่านั้นแก่พระอุปัชฌาย์” พระราชาตรัสถามว่า “พ่อเณร ผู้ที่ชื่อว่าอุปัชฌาย์ของท่านคือใคร” สามเณรถวายพระพรว่า “ มหาบพิตร ผู้ที่เห็นโทษน้อยใหญ่ แล้วคอยตักเตือน และให้ระลึกไม่ให้ทำบาปอกุศล ชื่อว่าพระอุปัชฌาย์”
พระราชามีรับสั่งว่า “พ่อเณร งั้นโยมจะถวายภัตรเพิ่มอีก 8 สำหรับ แก่พ่อเณร” สามเณรก็ถวายพระพรว่า “มหาบพิตร อาตมภาพจะถวายภัตรเหล่านั้นแก่พระอาจารย์” พระราชาตรัสถามว่า “ พ่อเณร ผู้ที่ชื่อว่าพระอาจารย์นี้คือใคร” สามเณรถวายพระพรว่า “มหาบพิตร ผู้ที่ให้อันเตวาสิก และสัทธิวิหาริก ตั้งอยู่ในธรรมที่ควรศึกษาในพระศาสนานี้ ชื่อว่าพระอาจารย์”
การแต่งตั้ง ปัจจุบันอุปัชฌาย์ในประเทศไทยจะต้องได้รับการแต่งตั้งอย่างถูกต้องตามกฎหมายว่าด้วยการคณะสงฆ์ เป็นเองไม่ได้ กล่าวคือ ต้องเป็นพระอุปัชฌาย์ ตามกฎมหาเถรสมาคม ฉบับที่ 17 ( พ.ศ. 2536 ) ว่าด้วยการแต่งตั้งถอดถอนพระอุปัชฌาย์
ประเภท ปัจจุบันพระอุปัชฌาย์มี 3 ประเภท อันได้แก่
- พระอุปัชฌาย์สามัญ ซึ่งหมายถึง พระอุปัชฌาย์ที่ได้รับแต่งตั้งจากเจ้าคณะใหญ่
- พระอุปัชฌาย์วิสามัญ ซึ่งหมายถึง พระอุปัชฌาย์ที่ได้รับแต่งตั้งจากสมเด็จพระสังฆราช
- พระอุปัชฌาย์ผู้ได้รับตราตั้งพระอุปัชฌาย์อยู่ก่อนใช้กฎมหาเถรสมาคม
คุณสมบัติ - มีตำแหน่งในทางการปกครองชั้นเจ้าอาวาสขึ้นไป เว้นแต่พระอารามหลวง
- มีพรรษามากกว่า 10 ปี
- ไม่เป็นผู้มีร่างกายทุพพลภาพไร้ความสามารถ หรือมีจิตฟั่นเฟือน ไม่สมประกอบ หรืออาพาธเป็นโรคติดต่อ เช่น โรคเรื้อน หรือวัณโรคในระยะอันตราย
- มีประวัติความประพฤติดี
- เป็นที่นับถือของประชาชน ทั้งบรรพชิตและคฤหัสถ์
- เป็นเปรียญหรือนักธรรมเอก เว้นแต่ในบางท้องถิ่นซึ่งเจ้าคณะพิจารณาเห็นสมควรผ่อนผัน
- มีความสามารถฝึกสอนผู้อยู่ในปกครองให้เป็นพระภิกษุสามเณรที่ดี ตามพระธรรมวินัย และสามารถบำเพ็ญกรณียกิจอันอยู่ในหน้าที่ของพระอุปัชฌาย์ได้
- มีความรู้ความสามารถ ทำอุปสมบทกรรมให้ถูกต้องตามพระธรรมวินัย และระเบียบแบบแผนของคณะสงฆ์
เขตความรับผิดชอบในการบรรพชาอุปสมบท พระอุปัชฌาย์จะให้บรรพชาอุปสมบทแก่กุลบุตรได้ภายในเขตที่ระบุไว้ในตราตั้ง หรือเขตอำนาจที่ตนปกครองอยู่ในปัจจุบัน คือ ถ้าเป็น
- เจ้าอาวาส ภายในวัดของตน
- เจ้าคณะตำบล ภายในเขตตำบลของตน
- เจ้าคณะอำเภอ ภายในเขตอำเภอของตน
- เจ้าคณะจังหวัด ภายในเขตจังหวัดของตน
- เจ้าคณะภาค ภาคในเขตภาคของตน
- เจ้าคณะใหญ่ ภายในเขตหนของตน
- พระอุปัชฌาย์ที่ดำรงตำแหน่งประธานและกรรมการมหาเถรสมาคม ไม่จำกัดเขต
จริยาพระอุปัชฌาย์ - พระอุปัชฌาย์ ต้องเอื้อเฟื้อ สังวร ประพฤติ ตามพระธรรมวินัย และกฎหมายอย่างเคร่งครัด เพื่อเป็นแบบอย่างอันดีของสัทธิวิหาริก
- พระอุปัชฌาย์ ต้องปฏิบัติหน้าที่ตามบทบัญญัติแห่งกฎมหาเถรสมาคมนี้
- พระอุปัชฌาย์ ต้องปฏิบัติหน้าที่ตามคำสั่งหรือคำแนะนำชี้แจงของพระสังฆาธิการ ผู้บังคับบัญชา ซึ่งสั่งโดยชอบด้วยพระธรรมวินัยและกฎมหาเถรสมาคมนี้
- พระอุปัชฌาย์ ต้องปฏิบัติหน้าที่ด้วยความระมัดระวัง มิให้บรรพชาอุปสมบทกรรมวิบัติบกพร่องไม่ว่าด้วยเหตุใด ๆ
การระงับหน้าที่ของพระอุปัชฌาย์ หน้าที่พระอุปัชฌาย์ต้องระงับในเมื่อ
- พ้นจากตำแหน่งหน้าที่ในทางปกครอง และมิได้เป็นกิตติมศักดิ์ในตำแหน่งนั้น ๆ หรือถูกให้พ้นจากตำแหน่งหน้าที่ในทางปกครอง
- ขาดคุณสมบัติอย่างใดอย่างหนึ่งตามความในข้อ 8
- ถูกเป็นจำเลยในอธิกรณ์ที่มีโทษถึงให้สึก และอยู่ในระหว่างไต่สวนพิจารณาวินิจฉัย
- ถูกถอดถอนจากตำแหน่งหน้าที่พระอุปัชฌาย์
ปัญหาการบวชกับอุปัชฌาย์ที่ปาราชิก ความเห็นที่หนึ่ง เห็นว่าการบวชนั้นสมบูรณ์เพราะการบวชมิได้เป็นไปแต่โดยลำพังของอุปัชฌาย์เท่านั้น หากพระคู่สวด พระอันดับมิได้อาบัติปาราชิกด้วย การบวชย่อมสมบูรณ์
ความเห็นที่สอง ในการทำสังฆกรรมนั้น แค่มีฆราวาสมาอยู่ใกล้หัตถบาสก์พระสงฆ์ ก็ถือว่าสังฆกรรมนั้นไม่บริสุทธิ์แล้ว ให้ขับออกห่างเกินหัตถบาสก์ก่อนแล้วเริ่มทำสังฆกรรมใหม่ หรือหากมีคนที่ขาดจากภิกษุภาวะที่มีบริสุทธิ์ สังฆกรรมนั้นก็โมฆะตั้งแต่ต้น จะนับเป็นพระได้ก็คือให้ชำระสงฆ์ก่อนแล้วเริ่มบวชใหม่เท่านั้น
อ้างอิง - พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) ป.ธ. 9 ราชบัณฑิต พจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ ชุด คำวัด, วัดราชโอรสาราม กรุงเทพฯ พ.ศ. 2548
- พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505 แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ ( ฉบับที่ 2 ) พ.ศ. 2535
- กฎมหาเถรสมาคม ฉบับที่ 17 ( พ.ศ. 2536 ) ว่าด้วยการแต่งตั้งถอดถอนพระอุปัชฌาย์
ชฌาย, บทความน, ได, บแจ, งให, ปร, บปร, งหลายข, กร, ณาช, วยปร, บปร, งบทความ, หร, ออภ, ปรายป, ญหาท, หน, าอภ, ปราย, บทความน, องการจ, ดร, ปแบบข, อความ, การจ, ดหน, การแบ, งห, วข, การจ, ดล, งก, ภายใน, และอ, บทความน, งขาดแหล, งอ, างอ, งเพ, อพ, จน, ความถ, กต, อง, ชา, ค. bthkhwamniidrbaecngihprbprunghlaykhx krunachwyprbprungbthkhwam hruxxphipraypyhathihnaxphipray bthkhwamnitxngkarcdrupaebbkhxkhwam karcdhna karaebnghwkhx karcdlingkphayin aelaxun bthkhwamniyngkhadaehlngxangxingephuxphisucnkhwamthuktxng xupchchay xu pd cha khwamhmayodyphyychnawaphuekhaipephng klawkhux idaekphukhxyduaelexaicis khxyaenanaphraetuxnsththiwiharik luksisy khxngtn sungkkhuxphraethraphuthahnathiepnprathaninkarbwchkulbutrinphraphuththsasna eriykthwipwa phraxupchchay inphasaxngkvseriykwa Preceptor phraxupchchaymihnathihlk 2 xyangkhuxepnphurbphidchxbaelarbrxngphubwchinphithibrrphchaxupsmbthaelaepnphurbpkkhrxngduael aenana tketuxnaelatidtamkhwamepnxyukhxngphuthitnbwchih ehmuxnbidapkkhrxngduaelbutr tamkdmhaethrsmakhmnnidkahndihekhtpkkhrxngkhnasngkhtablhnung ihmiphraxupchchayephiynghnungrup ewnaet mikrniphiess enuxha 1 hlkthankarichkhawaxupchchayinxdit 2 karaetngtng 3 praephth 4 khunsmbti 5 ekhtkhwamrbphidchxbinkarbrrphchaxupsmbth 6 criyaphraxupchchay 7 karrangbhnathikhxngphraxupchchay 8 pyhakarbwchkbxupchchaythiparachik 9 xangxinghlkthankarichkhawaxupchchayinxdit aekikhpraktinchwngerimttiysngkhyana hlngphuththpriniphphanpraman 300 pi 1 hlngcakthiphraecaxoskthrngelikthasngkhram kkhidcahakhwamsngbphrathy edimthiphraxngkhthrngnbthuxlththinxkphuththsasnaxyu 3 pi idthwayphttaharihaeknkbwchinlththitang wnlahlayaesnkhn phxekhapithi 4 kidhnmaeluxmisinphraphuththsasna ephraaxanuphaphkhxngsamenrniokhrthniokhrthsamenridklawhwkhxthrrm eruxngkhwamimpramathihphrarachahruxphraecaxoskidsdbwa xp pmaoth xmt pth khwamimpramath epnthangimtay pmaoth mc cuon pth khwampramath epnthangaehngkhwamtay caknnkethsndwysaeniyngthiipheraaephraaphring nikhnadthxmtnwarunxyaelw aetethsnidyxdeyiymmak ipheraathngebuxngtn thamklang aelaebuxngplay phrarachaphxidsdbaelw kplumpitiinthrrmthisamenrnxyidaesdng mirbsngwa phxenr oymcakhxbuchaknthethsndwykarthwayphtrpracaaekphxenrwnla 8 sarbsamenrthwayphraphrwa mhabphitr xatmphaph cathwaythuwphtrehlannaekphraxupchchay phrarachatrsthamwa phxenr phuthichuxwaxupchchaykhxngthankhuxikhr samenrthwayphraphrwa mhabphitr phuthiehnothsnxyihy aelwkhxytketuxn aelaihralukimihthabapxkusl chuxwaphraxupchchay phrarachamirbsngwa phxenr ngnoymcathwayphtrephimxik 8 sahrb aekphxenr samenrkthwayphraphrwa mhabphitr xatmphaphcathwayphtrehlannaekphraxacary phrarachatrsthamwa phxenr phuthichuxwaphraxacarynikhuxikhr samenrthwayphraphrwa mhabphitr phuthiihxnetwasik aelasththiwiharik tngxyuinthrrmthikhwrsuksainphrasasnani chuxwaphraxacary karaetngtng aekikhpccubnxupchchayinpraethsithycatxngidrbkaraetngtngxyangthuktxngtamkdhmaywadwykarkhnasngkh epnexngimid klawkhux txngepnphraxupchchay tamkdmhaethrsmakhm chbbthi 17 ph s 2536 wadwykaraetngtngthxdthxnphraxupchchaypraephth aekikhpccubnphraxupchchaymi 3 praephth xnidaek phraxupchchaysamy sunghmaythung phraxupchchaythiidrbaetngtngcakecakhnaihy phraxupchchaywisamy sunghmaythung phraxupchchaythiidrbaetngtngcaksmedcphrasngkhrach phraxupchchayphuidrbtratngphraxupchchayxyukxnichkdmhaethrsmakhmkhunsmbti aekikhmitaaehnnginthangkarpkkhrxngchnecaxawaskhunip ewnaetphraxaramhlwng miphrrsamakkwa 10 pi imepnphumirangkaythuphphlphaphirkhwamsamarth hruxmicitfnefuxn imsmprakxb hruxxaphathepnorkhtidtx echn orkheruxn hruxwnorkhinrayaxntray miprawtikhwampraphvtidi epnthinbthuxkhxngprachachn thngbrrphchitaelakhvhsth epnepriyyhruxnkthrrmexk ewnaetinbangthxngthinsungecakhnaphicarnaehnsmkhwrphxnphn mikhwamsamarthfuksxnphuxyuinpkkhrxngihepnphraphiksusamenrthidi tamphrathrrmwiny aelasamarthbaephykrniykicxnxyuinhnathikhxngphraxupchchayid mikhwamrukhwamsamarth thaxupsmbthkrrmihthuktxngtamphrathrrmwiny aelaraebiybaebbaephnkhxngkhnasngkhekhtkhwamrbphidchxbinkarbrrphchaxupsmbth aekikhphraxupchchaycaihbrrphchaxupsmbthaekkulbutridphayinekhtthirabuiwintratng hruxekhtxanacthitnpkkhrxngxyuinpccubn khux thaepn ecaxawas phayinwdkhxngtn ecakhnatabl phayinekhttablkhxngtn ecakhnaxaephx phayinekhtxaephxkhxngtn ecakhnacnghwd phayinekhtcnghwdkhxngtn ecakhnaphakh phakhinekhtphakhkhxngtn ecakhnaihy phayinekhthnkhxngtn phraxupchchaythidarngtaaehnngprathanaelakrrmkarmhaethrsmakhm imcakdekhtcriyaphraxupchchay aekikhphraxupchchay txngexuxefux sngwr praphvti tamphrathrrmwiny aelakdhmayxyangekhrngkhrd ephuxepnaebbxyangxndikhxngsththiwiharik phraxupchchay txngptibtihnathitambthbyytiaehngkdmhaethrsmakhmni phraxupchchay txngptibtihnathitamkhasnghruxkhaaenanachiaecngkhxngphrasngkhathikar phubngkhbbycha sungsngodychxbdwyphrathrrmwinyaelakdmhaethrsmakhmni phraxupchchay txngptibtihnathidwykhwamramdrawng miihbrrphchaxupsmbthkrrmwibtibkphrxngimwadwyehtuid karrangbhnathikhxngphraxupchchay aekikhhnathiphraxupchchaytxngrangbinemux phncaktaaehnnghnathiinthangpkkhrxng aelamiidepnkittimskdiintaaehnngnn hruxthukihphncaktaaehnnghnathiinthangpkkhrxng khadkhunsmbtixyangidxyanghnungtamkhwaminkhx 8 thukepncaelyinxthikrnthimiothsthungihsuk aelaxyuinrahwangitswnphicarnawinicchy thukthxdthxncaktaaehnnghnathiphraxupchchaypyhakarbwchkbxupchchaythiparachik aekikhkhwamehnthihnung ehnwakarbwchnnsmburnephraakarbwchmiidepnipaetodylaphngkhxngxupchchayethann hakphrakhuswd phraxndbmiidxabtiparachikdwy karbwchyxmsmburnkhwamehnthisxng inkarthasngkhkrrmnn aekhmikhrawasmaxyuiklhtthbaskphrasngkh kthuxwasngkhkrrmnnimbrisuththiaelw ihkhbxxkhangekinhtthbaskkxnaelwerimthasngkhkrrmihm hruxhakmikhnthikhadcakphiksuphawathimibrisuththi sngkhkrrmnnkomkhatngaettn canbepnphraidkkhuxihcharasngkhkxnaelwerimbwchihmethannxangxing aekikhphrathrrmkittiwngs thxngdi suretoch p th 9 rachbnthit phcnanukrmephuxkarsuksaphuththsasn chud khawd wdrachoxrsaram krungethph ph s 2548 phrarachbyytikhnasngkh ph s 2505 aekikhephimetimodyphrarachbyytikhnasngkh chbbthi 2 ph s 2535 kdmhaethrsmakhm chbbthi 17 ph s 2536 wadwykaraetngtngthxdthxnphraxupchchay http www se ed net tummachat pataipidug 01 14 htm bangaehngklawwa ph s 224 oprddu prawtiphraecaxoskmharach http web archive org 20050504102808 www geocities com watdonta y asoka doc bthkhwamekiywkbsasnaphuththniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodyephimkhxmul duephimthi sthaniyxy phraphuththsasnaekhathungcak https th wikipedia org w index php title xupchchay amp oldid 9384294, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
