การบวช

การบวช เป็นศัพท์ที่ใช้ในทางศาสนาโดยมีขั้นตอนที่จะทำให้บุคคลธรรมดาผู้นับถือศาสนาต่างๆ กลายเป็นนักบวชของศาสนาที่ตนนับถือนั้น การบวชมักประกอบไปด้วยพิธีกรรมและแบบพิธีต่าง ๆ ซึ่งขั้นตอนการ

การบวชในศาสนาพุทธ

 

การบรรพชาเป็นสามเณร ตามพระวินัยบัญญัติ อนุญาตให้พระอุปัชฌาย์สามารถทำการบรรพชาได้โดยไม่ต้องประชุมสงฆ์

ดูบทความหลักที่: บรรพชา และ อุปสมบท

ในพระพุทธศาสนา เรียกการบวชว่าการอุปสมบท (บาลี: อุปสมฺปทา) แต่เดิมนั้น การบวชเรียกว่าบรรพชา (บาลี: ปพฺพชฺชา แปลว่า เว้นทั่ว, เว้นจากความชั่วทุกอย่าง) ปัจจุบันคำว่าบรรพชาใช้กับการบวชสามเณร ในขณะที่อุปสมบทใช้กับการบวชพระภิกษุ

การบวชโดยนัยแล้วคือ การละทิ้งวิถีชีวิตความเป็นอยู่เดิม สู่ วิถีชีวิตความเป็นอยู่ใหม่ ตามครรลองแห่งมรรค เพื่อเป็นการง่าย เพื่อเป็นการสะดวก เป็นทางอันปลอดโปร่ง แก่การบรรลุถึงซึ่งวัตถุประสงค์ คือ ความบริสุทธิ์หลุดพ้น ปราศจากมิลทิน หมดจดจากความเศร้าหมอง และเป็นอิสระจากพันธนาการเครื่องร้อยรัดทั้งปวง

ในสมัยพุทธกาล การบวชมี 8 อย่างได้แก่ คือ

• เอหิภิกขุอุปสัมปทา เป็นการบวชที่พระโคตมพุทธเจ้าประทานแก่พระสาวกบางองค์ด้วยพระองค์เอง ด้วยการตรัสว่า "เอหิ ภิกขุ แปลว่า เธอจงมาเป็นภิกษุเถิด" พระอัญญาโกณฑัญญะเป็นคนแรกและพระสุภัททะเป็นคนสุดท้ายที่พระพุทธเจ้าทรงบวชด้วยวิธีนี้
• ติสรณคมนูปสัมปทา เป็นการบวชโดยให้ผู้ขอบวชเปล่งวาจาต่อหน้าพระสาวกว่าขอพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งสามครั้ง ปัจจุบันวิธีนี้ใช้ในการบรรพชาสามเณร
• ญัตติจตุตถกัมมอุปสัมปทา เป็นการบวชโดยให้คณะสงฆ์ประชุมกันในอุโบสถ โดยมีพระภิกษุรูปหนึ่งแจ้งว่ามีผู้ขอบวช เมื่อประกาศครบสี่ครั้งไม่มีพระรูปใดคัดค้าน ถือว่าผู้ขอบวชได้รับการยอมรับให้เป็นพระภิกษุ
• ครุธัมมปฏิคคหณูปสัมปทา เป็นการบวชโดยที่พระพุทธเจ้าประทานครุธรรม 8 ประการ แก่พระนางมหาปชาบดีและสตรีชาวสากยะ 500 คน เมื่อพวกนางยอมรับครุธรรมก็ได้รับสถานะเป็นภิกษุณี
• อัฏฐวาจิกาอุปสัมปทา เป็นการบวชภิกษุณีโดยให้รับญัตติจตุตถกัมมอุปสัมปทาจากภิกษุณีสงฆ์ก่อนครั้งหนึ่ง และจึงรับญัตติจตุตถกัมมอุปสัมปทาจากภิกษุสงฆ์อีกครั้ง เมื่อผ่านการอุปสมบททั้งสองครั้งแล้วจึงเป็นภิกษุณี
• โอวาทปฏิคคหณูปสัมปทา เป็นการบวชโดยพระพุทธเจ้าประทานพระโอวาทแก่พระมหากัสสปะ เมื่อท่านรับโอวาทแล้วก็เป็นพระภิกษุ
• ปัญหาพยากรณูปสัมปทา เป็นการบวชโดยพระพุทธเจ้าทรงตอบปัญหาของสามเณรโสปาก
• ทูเตนอุปสัมปทา เป็นการบวชโดยพระพุทธเจ้าทรงส่งทูตของพระองค์ไปบวชหญิงโสเภณีชื่ออัฑฒกาสี

การบวชในศาสนาคริสต์

 

อัครมุขนายกเกรียงศักดิ์ โกวิทวาณิช ปกมือเหนือศีรษะผู้ขอบวชเพื่อโปรดศีลบวชเป็นบาทหลวงโรมันคาทอลิกเมื่อวันอาทิตย์ที่ 12 มิถุนายน พ.ศ. 2554 ณ เซมินารีนักบุญยอแซฟ สามพราน

โรมันคาทอลิก

ดูบทความหลักที่: ศีลอนุกรม

ในคริสตจักรโรมันคาทอลิก การบวชคือพิธีรับศีลอนุกรมซึ่งมีอยู่ 3 ขั้น คือ พันธบริกร บาทหลวง และมุขนายก พิธีบวชมุขนายกเรียกว่าการอภิเษก (consecration)

กฎเกณฑ์การบวชในนิกายโรมันคาทอลิกคริสตจักรละตินถูกกำหนดไว้ในประมวลกฎหมายพระศาสนจักร ค.ศ. 1983 เช่นผู้บวชต้องเป็นบุรุษที่บรรลุนิติภาวะแล้ว ไม่เบี่ยงเบนทางเพศ สมัครใจถวายชีวิตรับใช้พระเจ้าด้วยการทำงานในคริสตจักร และต้องถือโสดตลอดชีพ ผู้ที่บวชแล้วไม่ว่าในขั้นใดเรียกโดยรวมว่าเคลอจี เคลอจีแต่ละประเภทจะมีหน้าที่แตกต่างกันในพิธีมิสซา

โปรเตสแตนต์

ในคริสตจักรฝ่ายโปรเตสแตนต์เรียกการบวชว่าการสถาปนา มีเฉพาะในบางคริสตจักร เช่น แองกลิคัน มีการสถาปนา 3 ขั้นเช่นเดียวกับนิกายโรมันคาทอลิก แต่บัญญัติศัพท์ต่างกัน โดยเรียกว่า มัคนายก ปุโรหิต และบิชอป ในคริสตจักรฝ่ายแองกลิคันอนุญาตการสถาปนาสตรีเป็นเคลอจีในทุกระดับขั้น เมื่อรับการสถาปนาถือว่าเป็นศาสนาจารย์ และใช้คำว่าศาสนาจารย์นำหน้าชื่อ

การบวชในศาสนาอิสลาม

การบวชในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู

การบวชในศาสนาซิกข์

การบวชในศาสนายูดาห์

อ้างอิง

1. ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรมศัพท์ศาสนาสากล อังกฤษ-ไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน, ราชบัณฑิตยสถาน, 2548, หน้า 606-7
2. Code of Canon Law, Can. 1009 §1
3. การสถาปนาของคริสตจักรแองลิกัน 2, คริสตจักรไคร้สตเชิช กรุงเทพฯ.