เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต

เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต คือเจ้าคณะใหญ่ผู้ปฏิบัติหน้าที่ในคณะสงฆ์ธรรมยุติกนิกายทุกภาค

เจ้าคณะใหญ่ คณะธรรมยุต
ตราคณะธรรมยุต
ผู้ดำรงตำแหน่งคนปัจจุบัน สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อัมพร อมฺพโร) ตั้งแต่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2560
ที่พำนัก	วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร
ผู้แต่งตั้ง	พระมหากษัตริย์ โดยพระบรมราชโองการ
วาระ	ไม่ได้กำหนด
ผู้ประเดิมตำแหน่ง	สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์
สถาปนา	พ.ศ. 2394
เงินตอบแทน	23,900 บาท

พัดแฉกงาพิเศษประดับพลอย
พระราชทานแก่เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุตบางรูป

เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุตรูปปัจจุบันคือสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อัมพร อมฺพโร) ซึ่งที่ประชุมมหาเถรสมาคมได้ลงมติเมื่อวันที่ 21 มิถุนายน พ.ศ. 2560 ให้ความเห็นชอบกราบทูลให้ทรงดำรงตำแหน่ง ต่อมาในวันที่ 27 มิถุนายน จึงมีพระบัญชารับทราบ อนุโมทนา และถวายสมเด็จพระวันรัต (จุนท์ พฺรหฺมคุตฺโต) ปฏิบัติหน้าที่เจ้าคณะใหญ่ธรรมยุตแทน

ตามมาตรา 10 แห่งพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535 กำหนดให้มีเจ้าคณะใหญ่ปฏิบัติหน้าที่ในเขตปกครองคณะสงฆ์ตามที่กำหนดในกฎมหาเถรสมาคม

มหาเถรสมาคมจึงตรา "กฎมหาเถรสมาคม ฉบับที่ 15 (พ.ศ. 2535) ว่าด้วยระเบียบการปกครองคณะสงฆ์" กำหนดให้มีเจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุตปฏิบัติหน้าที่ในเขตปกครองคณะธรรมยุตภาคทุกภาค

หน้าที่

เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต มีหน้าที่ดังนี้

1. ดำเนินการปกครองคณะสงฆ์ธรรมยุตให้เป็นไปตามพระธรรมวินัย กฎหมาย กฎมหาเถรสมาคม ข้องบังคับ ระเบียบ คำสั่ง มติ ประกาศ พระบัญชาสมเด็จพระสังฆราช
2. ควบคุมและส่งเสริมการรักษาความเรียบร้อยดีงามการศาสนศึกษา การศึกษาสงเคราะห์ การเผยแผ่พระพุทธศาสนา การสาธารณูปการ และสาธารณสงเคราะห์ ให้ดำเนินไปด้วยดี
3. วินิจฉัยการลงนิคหกรรม วินิจฉัยข้ออุทธรณ์คำสั่ง หรือคำวินิจฉัยชั้นภาค หรือมีอำนาจหน้าที่ในกรณีที่ได้รับมอบหมายอย่างอื่นจากมหาเถรสมาคม
4. แก้ไขข้อขัดข้องของเจ้าคณะภาคให้เป็นไปโดยชอบ
5. ควบคุมบังคับบัญชาเจ้าคณะและเจ้าอาวาส ตลอดถึงพระภิกษุสามเณรผู้อยู่ในบังคับบัญชา หรืออยู่ในเขตปกครองของตน และชี้แจงแนะนำการปฏิบัติหน้าที่ของผู้อยู่ในบังคับบัญชาให้เป็นไปโดยความเรียบร้อย

รายนามเจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต

คณะธรรมยุตยุคแรกยังรวมอยู่กับคณะสงฆ์ดั้งเดิม เพิ่งได้รับอำนาจในการปกครองตนเองในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และมีพระเถระดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุตสืบมาดั้งนี้

ลำดับ	รูป	รายพระนาม	เริ่มวาระ	สิ้นสุดวาระ	สถิต ณ
1		สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์	พ.ศ. 2394	พ.ศ. 2435	วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร
2		สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส	พ.ศ. 2436	พ.ศ. 2464	วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร
3		พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า	พ.ศ. 2465	พ.ศ. 2471	วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร
4		สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์	พ.ศ. 2471	พ.ศ. 2501	วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร
5		สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (จวน อุฏฺฐายี)	พ.ศ. 2501	พ.ศ. 2514	วัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร
6		สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาสน์ วาสโน)	พ.ศ. 2515	พ.ศ. 2531	วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร
7		สมเด็จพระญาณสังวร (เจริญ สุวฑฺฒโน)	พ.ศ. 2532	พ.ศ. 2556	วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร
8		สมเด็จพระวันรัต (จุนท์ พฺรหฺมคุตฺโต)	21 ธันวาคม พ.ศ. 2558	20 มิถุนายน พ.ศ. 2560	วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร
9		สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (อัมพร อมฺพโร)	27 มิถุนายน พ.ศ. 2560	ปัจจุบัน	วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร

อ้างอิง

1. "บัญชีนิตยภัต ฉบับปรับปรุงใหม่ เริ่มใช้ตั้งแต่ 1 เมษายน 2554 เป็นต้นไป". สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดภูเก็ต. 27 เมษายน 2555. สืบค้นเมื่อ 15 กุมภาพันธ์ 2559. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
2. "เสนอแต่งตั้งเจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต". มหาเถรสมาคม. 20 มิถุนายน 2560. สืบค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
3. "สมเด็จพระสังฆราชถวายสมเด็จพระวันรัต ปฏิบัติหน้าที่เจ้าคณะใหญ่ธรรมยุตแทน". พัดยศ สมณศักดิ์พระสงฆ์ไทย. 20 มิถุนายน 2560. สืบค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
4. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535, เล่ม 109, ตอนที่ 16, 4 มีนาคม 2535, หน้า 8
5. "กฎมหาเถรสมาคม ฉบับที่ 15 (พ.ศ. 2535) ว่าด้วยระเบียบการปกครองคณะสงฆ์". วัดโมลีโลกยาราม ราชวรวิหาร. 2555. สืบค้นเมื่อ 9 มกราคม 2558. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
6. ประวัติคณะธรรมยุต, กรุงเทพฯ:มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2547, หน้า 313-42
7. "สมเด็จพระวันรัต ขอลาออกจากตำแหน่ง เจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต". มหาเถรสมาคม. 20 มิถุนายน 2560. สืบค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)