เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์ย้อย ในรัชกาลที่ 5
เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์ย้อย (ราชสกุลเดิม: อิศรางกูร; เกิด: 14 มิถุนายน พ.ศ. 2398 — อสัญกรรม: 19 เมษายน พ.ศ. 2439) เป็นพระสนมในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และเป็นเจ้าจอมมารดาของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค
| เจ้าจอมมารดา หม่อมราชวงศ์ ย้อย ในรัชกาลที่ 5 | |
|---|---|
| เกิด | หม่อมราชวงศ์ย้อย อิศรางกูร 14 มิถุนายน พ.ศ. 2398 |
| เสียชีวิต | 19 เมษายน พ.ศ. 2439 (40 ปี) |
| คู่สมรส | พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
| บุตร | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค |
| บิดามารดา | หม่อมเจ้าโสภณ อิศรางกูร หม่อมอิ่ม อิศรางกูร ณ อยุธยา |
เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์ย้อย เป็นพระธิดาในหม่อมเจ้าโสภณ อิศรางกูร กับหม่อมอิ่ม อิศรางกูร ณ อยุธยาบิดาเป็นพระโอรสในสมเด็จพระสัมพันธวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศรานุรักษ์ ต้นราชสกุลอิศรางกูร เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์ย้อยมีน้องสาวคนหนึ่งถวายตัวเป็นเจ้าจอมในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเช่นกัน คือ เจ้าจอมหม่อมราชวงศ์มณี
เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์ย้อย ได้สนองพระเดชพระคุณรับราชการเป็นพระสนม ประสูติกาลพระราชธิดาเพียงพระองค์เดียวคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาค เมื่อพระราชธิดาทรงพระเจริญขึ้น ท่านจึงได้ประดิษฐ์ตุ๊กตาชาววังที่ปั้นจากดินเหนียวเพื่อให้พระองค์เจ้าอรพินทุ์เพ็ญภาคทรงเล่น จนเป็นที่โปรดปรานของเด็ก ๆ ในวัง แต่เดิมเจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์ย้อยได้ปั้นแจกแก่เด็กคนอื่นบ้าง แต่ภายหลังได้พัฒนาจนมีรูปแบบที่หลากหลาย ก่อนนำออกจำหน่ายตุ๊กตาชาววังในตำหนักนั่นเอง
เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์ย้อย ถึงแก่อสัญกรรมหลังป่วยด้วยอหิวาตกโรค เมื่อวันที่ 19 เมษายน พ.ศ. 2439 สิริอายุ 41 ปี โดยมีอนุสาวรีย์อยู่ที่สุสานหลวง วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร
อ้างอิง
- ข่าวพระราชทานเพลิงศพ
- เจฟฟี่ ไฟน์สโตน. จุฬาลงกรณ์ราชสันตติวงศ์ พระบรมราชวงศ์แห่งประเทศไทย. กรุงเทพฯ:พิษณุโลกการพิมพ์. 2532
- ศันสนีย์ วีระศิลป์ชัย. หอมติดกระดาน. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ:มติชน. 2553, หน้า 30
- "ข่าวตาย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 13 (6): 80. 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2439. Check date values in:
|date=(help)
- สาระ มีผลกิจ. ราชสำนักฝ่ายในสมัยรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : มิวเซียมเพรส, 2551. 296 หน้า. ISBN 9744516817
- ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ฐานบุ๊คส์, ครั้งที่ 5 พ.ศ. 2554. 368 หน้า. ISBN 9786167058580