เทศบาลเมืองน่าน

บทความนี้เกี่ยวกับเทศบาลเมือง สำหรับความหมายอื่น ดูที่ น่าน (แก้ความกำกวม)

เทศบาลเมืองน่าน เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นประเภทเทศบาลเมือง ตั้งอยู่ในเขตอำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน มีพื้นที่ครอบคลุม 2 ตำบล คือ ตำบลในเวียงทั้งตำบล และบางส่วนของตำบลผาสิงห์ ภายในเขตเทศบาลมีที่ตั้งของศูนย์ราชการ สถานศึกษา สถาบันการเงินต่างๆ ทำให้มีฐานะเป็นศูนย์กลางความเจริญของจังหวัด

เทศบาลเมืองน่าน
เทศบาลเมือง
จากบนซ้ายไปล่างขวา: วัดภูมินทร์, เสาพระหลักเมืองน่านในวัดมิ่งเมือง, วัดพระธาตุช้างค้ำ, พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ น่าน, และแม่น้ำน่าน
ตรา
คำขวัญ:  เทศบาลเมืองน่าน เมืองแห่งคนอายุยืน คืนถิ่น เอกลักษณ์เมืองเก่า เรามุ่งเป็น ชุมชนแห่งปัญญา ปรารถนา สู่สังคมคุณภาพ
เทศบาลเมืองน่าน ที่ตั้งของเทศบาลเมืองน่านในจังหวัดน่าน
พิกัดภูมิศาสตร์: 18°47′N 100°47′E / 18.783°N 100.783°E / 18.783; 100.783พิกัดภูมิศาสตร์: 18°47′N 100°47′E / 18.783°N 100.783°E / 18.783; 100.783
จังหวัด	น่าน
อำเภอ	เมืองน่าน
ตำบล	ในเวียง (ทั้งตำบล) ผาสิงห์ (บางส่วน)
การปกครอง
• นายกเทศมนตรี	นายสุรพล เธียรสูตร (เลือกตั้งปี 2564)
พื้นที่
• ทั้งหมด	7.6 ตร.กม. (2.9 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2560)
• ทั้งหมด	20,012 คน
• ความหนาแน่น	2,633.16 คน/ตร.กม. (6,819.9 คน/ตร.ไมล์)
ที่อยู่ สำนักงาน	สำนักงานเทศบาลเมืองน่าน เลขที่ 214/10 ถนนมหายศ ตำบลในเวียง อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน 55000
โทรศัพท์	0-5471-0234
โทรสาร	054-771646
เว็บไซต์	www.nancity.go.th
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

เทศบาลเมืองน่านเดิมเป็นบริเวณตำบลในเวียง ได้รับการยกฐานะเป็น “เทศบาลเมืองน่าน” ตามพระราชกฤษฎีการจัดตั้งเทศบาลเมืองน่าน จังหวัดน่าน พ.ศ. 2497 ตราไว้ ณ วันที่ 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2497 กระทรวงมหาดไทยได้มีคำสั่งแต่งตั้งหลวงวรวิทย์ วรรณการเป็นนายกเทศมนตรี โดยมีหลวงธนานุสรณ์ และนายกลิ่น ดวงพิกุล เป็นเทศมนตรีชุดแรก มีสำนักงานชั่วคราวอยู่ที่ “ศาลาบาตร” หน้าศาลากลางจังหวัดหลังเก่า (พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ น่าน ในปัจจุบัน) ต่อมาได้โดยขอที่ดินราชพัสดุบริเวณข้างที่ว่าการอำเภอเมืองน่าน (ที่ตั้งศาลากลางจังหวัดในปัจจุบัน) สร้างเป็นสำนักงานเทศบาล จนกระทั่ง พ.ศ. 2510 จังหวัดน่านได้ดำเนินการก่อสร้างศาลากลางหลังใหม่ขึ้นและต้องการที่ดินคืน เทศบาลเมืองน่านโดยคณะเทศมนตรีชุด ร.ต.ต.ชาญ เวชเจริญ นายกเทศมนตรี จึงได้พิจารณาใช้สถานีอนามัยชั้นหนึ่งของเทศบาลเป็นที่ทำการเทศบาลแทน ต่อมาได้ทำการก่อสร้างอาคารสำนักงานเทศบาลขึ้นใหม่ในสมัยนายกเทศมนตรี พ.ต.ท.อุ่น วุฒิการณ์ เมื่อ พ.ศ. 2515

ต่อมาในปี พ.ศ. 2543 การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยได้ขอความร่วมมือมายังเทศบาลเมืองน่านเพื่อหาสถานที่ใช้เป็นที่ตั้งศูนย์บริการนักท่องเที่ยวจังหวัดน่าน คณะผู้บริหารเทศบาลเมืองน่านมีนางสิรินทร รามสูต เป็นนายกเทศมนตรี ได้เห็นชอบให้ใช้พื้นที่บริเวณด้านหลังอาคารสำนักงานเทศบาลเมืองน่านเป็นที่ก่อสร้างศูนย์บริการนักท่องเที่ยวจังหวัดน่าน และได้เริ่มก่อสร้างสำนักงานหลังปัจจุบันบนบริเวณที่ดินของเทศบาล เนื้อที่ 14 ไร่ ถนนมหายศ จนแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2548 โดยพื้นที่สำนักงานเทศบาลเมืองน่านหลังเดิมได้รับการปรับปรุงให้เป็นสวนสาธารณะและจุดพักผ่อนสำหรับนักท่องเที่ยวจนถึงปัจจุบัน

ในปี พ.ศ. 2552 ราษฎรจำนวน 3 หมู่บ้าน ของตำบลผาสิงห์ ได้แก่ บ้านสวนหอม บ้านดอนสวรรค์ และบ้านฟ้าใหม่ ได้แสดงเจตจำนงค์ขอรวมพื้นที่เข้ากับเทศบาลเมืองน่าน หลังจากทำการสำรวจเจตนารมณ์แล้วจึงได้มีประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองน่าน อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน เมื่อวันที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2554 ให้เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองน่าน โดยนับรวมพื้นที่ของหมู่บ้านทั้งสามเข้ากับเทศบาลเมืองน่าน นับเป็นการเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเป็นครั้งแรกตั้งแต่มีการจัดตั้ง

ภูมิศาสตร์

ที่ตั้ง

• ทิศเหนือ ติดต่อกับองค์การบริหารส่วนตำบลผาสิงห์ อำเภอเมืองน่าน และองค์การบริหารส่วนตำบลฝายแก้ว อำเภอภูเพียง
• ทิศใต้ ติดต่อกับเทศบาลตำบลดู่ใต้ อำเภอเมืองน่าน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับองค์การบริหารส่วนตำบลฝายแก้ว และองค์การบริหารส่วนตำบลม่วงตึ๊ด อำเภอภูเพียง โดยมีแม่น้ำน่านเป็นแนวแบ่งเขต
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับองค์การบริหารส่วนตำบลผาสิงห์ และองค์การบริหารส่วนตำบลไชยสถาน อำเภอเมืองน่าน

ภูมิอากาศ

ข้อมูลภูมิอากาศของเทศบาลเมืองน่าน
เดือน	ม.ค.	ก.พ.	มี.ค.	เม.ย.	พ.ค.	มิ.ย.	ก.ค.	ส.ค.	ก.ย.	ต.ค.	พ.ย.	ธ.ค.	ทั้งปี
อุณหภูมิสูงสุดที่เคยบันทึก °C (°F)	35.2 (95.4)	38.3 (100.9)	40.8 (105.4)	43.0 (109.4)	42.0 (107.6)	38.7 (101.7)	37.4 (99.3)	38.4 (101.1)	36.3 (97.3)	35.7 (96.3)	34.9 (94.8)	33.8 (92.8)	43.0 (109.4)
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F)	29.8 (85.6)	32.7 (90.9)	35.3 (95.5)	36.5 (97.7)	34.6 (94.3)	32.9 (91.2)	31.9 (89.4)	31.7 (89.1)	32.2 (90)	32.0 (89.6)	30.6 (87.1)	29.0 (84.2)	32.43 (90.38)
อุณหภูมิเฉลี่ยแต่ละวัน °C (°F)	20.8 (69.4)	23.3 (73.9)	26.4 (79.5)	28.9 (84)	28.6 (83.5)	28.1 (82.6)	27.5 (81.5)	27.1 (80.8)	27.0 (80.6)	26.2 (79.2)	23.8 (74.8)	20.7 (69.3)	25.7 (78.26)
อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F)	13.4 (56.1)	15.1 (59.2)	18.3 (64.9)	22.0 (71.6)	23.6 (74.5)	24.1 (75.4)	23.8 (74.8)	23.7 (74.7)	23.3 (73.9)	21.8 (71.2)	18.6 (65.5)	14.3 (57.7)	20.17 (68.3)
อุณหภูมิต่ำสุดที่เคยบันทึก °C (°F)	3.5 (38.3)	7.0 (44.6)	9.1 (48.4)	16.2 (61.2)	18.5 (65.3)	20.1 (68.2)	19.6 (67.3)	19.4 (66.9)	18.8 (65.8)	12.1 (53.8)	6.2 (43.2)	4.9 (40.8)	3.5 (38.3)
หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว)	8 (0.31)	14 (0.55)	27 (1.06)	103 (4.06)	175 (6.89)	156 (6.14)	207 (8.15)	248 (9.76)	205 (8.07)	95 (3.74)	19 (0.75)	6 (0.24)	1,263 (49.72)
วันที่มีหยาดน้ำฟ้าโดยเฉลี่ย (≥ 1.0 mm)	1	1	2	7	14	13	16	18	14	8	2	1	97
แหล่งที่มา 1: Hong Kong Observatory
แหล่งที่มา 2: NOAA

เขตการปกครอง

เทศบาลเมืองน่านมีพื้นที่ 7.6 ตารางกิโลเมตร หรือ 4,750 ไร่ ประกอบด้วย 2 ตำบล คือ ตำบลในเวียงทั้งตำบล และบางส่วนของตำบลผาสิงห์ ซึ่งภายในเขตเทศบาลมีการจัดตั้งชุมชนย่อยซึ่งแบ่งตามความศรัทธาในวัดที่ชาวบ้านได้ถือปฏิบัติกันมาเป็นเวลานาน จำนวน 31 ชุมชน ดังนี้

1. ชุมชนบ้านช้างค้ำ
2. ชุมชนบ้านมิ่งเมือง
3. ชุมชนบ้านศรีพันต้น
4. ชุมชนบ้านอภัย
5. ชุมชนบ้านพวงพยอม
6. ชุมชนบ้านมณเฑียร
7. ชุมชนบ้านไผ่เหลือง
8. ชุมชนบ้านหัวข่วง
9. ชุมชนบ้านมงคล
10. ชุมชนบ้านภูมินทร์–ท่าลี่
11. ชุมชนบ้านพญาภู
12. ชุมชนบ้านดอนศรีเสริม
13. ชุมชนบ้านสวนหอม
14. ชุมชนบ้านหัวเวียงใต้
15. ชุมชนบ้านสวนตาล
16. ชุมชนบ้านดอนแก้ว
17. ชุมชนวัดอรัญญาวาส
18. ชุมชนบ้านเมืองเล็น
19. ชุมชนบ้านท่าช้าง
20. ชุมชนบ้านพระเกิด
21. ชุมชนบ้านพระเนตร
22. ชุมชนบ้านช้างเผือก
23. ชุมชนบ้านสถารส
24. ชุมชนบ้านมหาโพธิ์
25. ชุมชนบ้านเชียงแข็ง
26. ชุมชนบ้านน้ำล้อม
27. ชุมชนบ้านประตูปล่อง
28. ชุมชนค่ายสุริยพงษ์
29. ชุมชนบ้านสวนหอม ม.3 ตำบลผาสิงห์
30. ชุมชนบ้านดอนสวรรค์ ม.8 ตำบลผาสิงห์
31. ชุมชนบ้านฟ้าใหม่ ม.9 ตำบลผาสิงห์

ประชากร

จำนวนประชาชนในเขตเทศบาลเมืองน่าน ณ เดือนธันวาคม พ.ศ. 2560 มีจำนวน 20,012 คน แยกเป็นชาย 9,894 คน หญิง 10,118 คน ความหนาแน่นของประชากรประมาณ 2,633.16 คนต่อตารางกิโลเมตร จำนวนบ้าน 10,567 หลังคาเรือน

การขนส่ง

การคมนาคมทางบกมีถนนสายสำคัญดังนี้

1.

ถนนสุริยพงษ์

ยาว 1,300 เมตร

13.

ถนนเทศบาลดำริห์

ยาว 1,100 เมตร

2.

ถนนผากอง

ยาว 2,000 เมตร

14.

ถนนรอบเมืองทิศเหนือ

ยาว 0350 เมตร

3.

ถนนสุมนเทวราช

ยาว 3,000 เมตร

15.

ถนนรอบเมืองทิศใต้

ยาว 0700 เมตร

4.

ถนนอนัตวรฤทธิเดช

ยาว 1,100 เมตร

16.

ถนนรอบเมืองทิศตะวันตก

ยาว 1,100 เมตร

5.

ถนนมหายศ

ยาว 3,700 เมตร

17.

ถนนถนนมะโน

ยาว 3,000 เมตร

6.

ถนนมหาวงศ์

ยาว 1,200 เมตร

18.

ถนนราษฎร์ประสงค์

ยาว 0650 เมตร

7.

ถนนมหาพรหม

ยาว 1,100 เมตร

19.

ถนนราชอำนวย

ยาว 1,400 เมตร

8.

ถนนเจ้าฟ้า

ยาว 0500 เมตร

20.

ถนนสวนตาล

ยาว 0400 เมตร

9.

ถนนข้าหลวง

ยาว 1,200 เมตร

21.

ถนนสายท่าลี่

ยาว 0950 เมตร

10.

ถนนหน่อคำ

ยาว 0550 เมตร

22.

ถนนเปรมประชาราษฎร์

ยาว 0650 เมตร

11.

ถนนคำยอด

ยาว 0650 เมตร

23.

ถนนวรนคร

ยาว 0400 เมตร

12.

ถนนวรวิชัย

ยาว 1,000 เมตร

24.

ถนนอริยวงศ์

ยาว 1,000 เมตร

โครงสร้างพื้นฐาน

การศึกษา

สถานศึกษาในเขตเทศบาลเมืองน่านมีดังนี้

สังกัดเทศบาลเมืองน่าน โรงเรียนจุมปีวนิดาภรณ์ เทศบาลเมืองน่าน (บ้านภูมินทร์) โรงเรียนสามัคคีวิทยาคาร เทศบาลเมืองน่าน (บ้านพระเนตร) โรงเรียนดรุณวิทยา เทศบาลเมืองน่าน (บ้านสวนตาล) สังกัดสำนักงานการศึกษาขั้นพื้นฐาน โรงเรียนบ้านดอน (ศรีเสริมกสิกร) โรงเรียนราชานุบาล โรงเรียนสตรีศรีน่าน

สังกัดสำนักงานคณะกรรมการอาชีวศึกษา วิทยาลัยเทคนิคน่าน วิทยาลัยสารพัดช่างน่าน สังกัดสำนักงานการศึกษาเอกชน โรงเรียนซินจง โรงเรียนน่านคริสเตียนศึกษา โรงเรียนนันทบุรีวิทยา โรงเรียนอนุบาลอยู่วิทยา

การสาธารณสุข

มีสถานพยาบาลของรัฐจำนวน 1 แห่ง คือ โรงพยาบาลน่าน นอกจากนี้ยังมีศูนย์บริการสาธารณสุข จำนวน 1 แห่ง คือ ศูนย์บริการสาธารณสุข เทศบาลเมืองน่าน และคลินิกเอกชน จำนวน 14 แห่ง

สถานประกอบการ

ในเขตเทศบาลเมืองน่านมีสถานประกอบการในด้านต่าง ๆ ดังนี้

• ธนาคาร 10 แห่ง

1. ธนาคารกรุงไทย จำกัด (มหาชน)
2. ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (มหาชน)
3. ธนาคารกรุงศรีอยุธยา จำกัด (มหาชน)
4. ธนาคารกสิกรไทย จำกัด (มหาชน)
5. ธนาคารทหารไทย จำกัด (มหาชน)
6. ธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน)
7. ธนาคารธนชาต จำกัด (มหาชน)
8. ธนาคารออมสิน
9. ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร
10. ธนาคารพัฒนาวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อมแห่งประเทศไทย

• ตลาดสด 6 แห่ง
• ศูนย์การค้า 1 แห่ง
• สถานีบริการน้ำมัน 5 แห่ง
• สถานีขนส่ง 1 แห่ง
• สถานธนานุบาล 1 แห่ง

ศาสนสถาน

วัดในเขตเทศบาลเมืองน่าน

1. วัดพระธาตุช้างค้ำวรวิหาร พระอารามหลวง (หรือวัดหลวงกลางเวียงที่มีหอไตรปิฎกที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย)
2. วัดพญาภ พระอารามหลวง (วัดพระคู่งามปางลีลาค่าควรเมือง)
3. วัดภูมินทร์ (วัดทรงจัตุรมุขแห่งเดียวในประเทศไทยและภาพจิตรกรรมฝาพนังอันเลื่องชื่อ)
4. วัดมิ่งเมือง (พระเสาหลักเมืองน่าน มิ่งมงคลแห่งชีวิต พระวิหารปูนปั้นสถาปัตยกรรมล้านนาศิลปะเชียงแสน)
5. วัดกู่คำ (พระเกศาธาตุและผ้าอาบน้ำทองคำของพระพุทธเจ้าและพระพุทธรูปนั่งศิลปะสุโขทัยซึ่งได้รับพระราชทานมาจากพระพุทธเจ้าหลวง รัชกาลที่ 5)
6. วัดไผ่เหลือง (พระเกศาธาตุของพระพุทธเจ้า วัดเก่าแก่อายุกว่า 430 ปี))
7. วัดสวนตาล (พระเจ้าทองทิพย์ ทิพย์แห่งทอง)
8. วัดหัวข่วง (สถาปัตยกรรมแบบล้านนารูปแบบเอกลักษณ์ช่างสกุลน่าน เช่น หอไตร ประกาศเป็นโบราณสถานแห่งชาติของกรมศิลปากร เมื่อวันที่ 12 สิงหาคม 2523)
9. วัดศรีพันต้น (ภาพวาดในวิหารตำนานเมืองน่าน หน้าบันพระวิหารเป็นปูนปั้นลวดลายนักษัตร 12 ราศี)
10. วัดพวงพยอม (สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 1220 โดยท่านมหาเถรเป็นผู้สร้าง ต่อมาในปี พ.ศ. 1840 ได้ทำการบูรณะขึ้นเป็นครั้งแรก และต่อมาได้เป็นวัดร้างอีกครั้ง และได้กลับมาบรณะอีกครั้งเป็นครั้งที่ สองเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2010 โดยไม่ได้บันทึกว่าผู้ใดมาบูรณะ และได้เป็นวัดร้างอีกครั้ง ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2498 ไดบูรณะให้เป็นวัดอีกครั้ง ตราบจนถึงปัจจุบัน)
11. วัดมณเฑียร (วัดเก่าแก่อายุกว่า 250 ปี)
12. วัดมงคล (สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 1 ผู้สร้างคือ เจ้าฟ้าอัตถวรปัญโญ เจ้าผู้ครองนครน่าน เพื่ออุทิศถวายเป็นกุศลให้แก่เจ้าพญามงคลวรยศ จึงได้ประทานนามว่า วัดมงคล อายุกว่า 230 ปี
13. วัดอภัย (สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2330 วัดเก่าแก่อายุกว่า 160 ปี)
14. วัดพระเกิด (สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2370 ได้รับประราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อปี พ.ศ. 2381 ที่ มาของชื่อวัด จากตำนานคำบอกเล่าของคนเฒ่าคนแก่ ระบุว่าตอนที่ปรับสถานที่สร้างวัดนี้ได้พบพระแก้วแกะสีขาวใสอยู่ในกล่องไม้ สานวางอยู่บนตอไม้ จึงตั้งชื่อวัดว่า “วัดพระเกิด” ตั้งแต่นั้นมา)
15. วัดพระเนตร (สร้างเมื่อปี พ.ศ. 2376 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา พ.ศ. 2379 เขตวิสุคามสีมา กว้าง 9.7 เมตร ยาว 17.5 เมตร
16. วัดเชียงแข็ง
17. วัดน้ำล้อม
18. วัดหัวเวียงใต้
19. วัดช้างเผือก
20. วัดท่าช้าง
21. วัดมหาโพธิ
22. วัดอรัญญาวาส
23. วัดสวนหอม
24. วัดดอนแก้ว
25. วัดเมืองเล็น
26. วัดสถารศ

อ้างอิง

1. รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้าน ประจำปี พ.ศ. 2560 ท้องถิ่นเทศบาลเมืองน่าน ระบบสถิติทางการทะเบียน กรมการปกครอง
2. ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองน่าน อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน
3. "Climatological Information for Nan, Thailand". Hong Kong Observatory. สืบค้นเมื่อ November 20, 2012.
4. "NAN/MUANG NAN Climate Normals 1961-1990". National Oceanic and Atmospheric Administration. สืบค้นเมื่อ November 20, 2012.
5. ระบบข้อมูลกลางองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น

แหล่งข้อมูลอื่น

•   เมืองน่าน คู่มือการท่องเที่ยวจากวิกิเดินทาง (อังกฤษ)
• เทศบาลเมืองน่าน
• กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย