เล่าจื๊อ

เล่าจื๊อ (พินอิน: Lǎo zǐ; อังกฤษ: Lao Zi หรือ Lao Tzu) นักปรัชญาชาวจีนที่มีชื่อเสียงที่สุดท่านหนึ่ง เชื่อกันว่ามีชีวิตอยู่ในช่วงศตวรรษที่ 6 ก่อนคริสต์ศักราช ในช่วงของสงครามปรัชญา และสงครามการเมืองยุคชุนชิว เล่าจื๊อได้เขียนตำราอันเป็นแบบแผนในทางเต๋า นั่นคือ "เต้าเต๋อจิง" (道德經) ซึ่งเป็นวรรณกรรมทางศาสนาเต๋าที่ยังคงตกทอดมาถึงยุคปัจจุบันนี้ เล่าจื๊อเป็นนักปราชญ์ที่เชี่ยวชาญทางเต๋า ประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ ดาราศาสตร์

เล่าจื๊อ, จาก ไมท์แอนด์ลีเจนส์ออฟไชน่า, ค.ศ. 1922 โดย อี.ที.ซี. เวอร์เนอร์

ประวัติ

ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์ เรารู้จักเล่าจื๊อ (เหลาจื่อ) น้อยมาก แต่มีพงศาวดารจีนหลายชิ้นที่กล่าวถึงเล่าจื๊อ ในฐานะที่เป็นผู้แต่งคัมภีร์ เต๋าเต็กเก็ง หรือ เต้าเต๋อจิง ซึ่งเนื้อหาในคัมภีร์นี้ มีความสำคัญกับวัฒนธรรมจีนในรุ่นต่อๆมาอย่างมาก ถือได้ว่าเทียบเท่าได้กับ ขงจื๊อ ตามพงศาวดารระบุไว้ว่า เล่าจื๊อ เกิดในแคว้นขู่ (苦縣 Kǔ Xiàn) ซึ่งในปัจจุบันคือบริเวณ อำเภอลู่อี้ (鹿邑) ของมณฑลเหอหนาน บางตำนานกล่าวไว้ว่าเล่าจื๊อเมื่อเกิดมามีผมสีขาว และอยู่ในครรภ์มารดานานถึง 8 ทศวรรษ หรือ 80 ปี ชื่อของเล่าจื๊อแปลโดยนัยได้ 2 แบบว่า "อาจารย์ผู้อาวุโส" หรือ "เด็กผู้อาวุโส" เกิดที่หมู่บ้านชีเหยินลี อำเภอขู่เสี้ยน แคว้นฉู่ เมื่อวันที่ 15 เดือนยี่ ก่อนค.ศ.ราว 576 ปี (ก่อนพ.ศ. 33 ปี)

จากพงศาวดารของซือหม่า เชียน กล่าวว่า เล่าจื๊อมีอายุมากกว่าขงจื๊อ แต่อยู่ในยุคสมัยเดียวกัน และเคยได้พบปะเสวนากัน เล่าจื๊อได้ทำงานในราชวงศ์โจว ขงจื๊อและเล่าจื๊อได้มาพบเจอโดยบังเอิญกันในแคว้นโจว (ปัจจุบันคือแถบเมืองลั่วหยาง) โดยขงจื๊อได้มาค้นหาตำราในห้องสมุด จากเรื่องเล่านี้ ทั้งสองได้แลกเปลี่ยนทรรศนะคติความเห็นในหลาย ๆ ด้าน เป็นเวลาหลายเดือน หลังจากการเสวนาในครั้งนี้ ขงจื๊อกล่าวว่า "การได้เสวนากับท่านเล่าจื๊อ ถือว่าเป็นการศึกษาที่ล้ำลึก และดีเยี่ยมกว่าหนังสือในห้องสมุดเสียอีก"

ผลงาน

ผลงานที่สำคัญที่สุดของเล่าจื๊อคือ "คัมภีร์เต๋าเต็กเก็ง หรือ เต้าเต๋อจิง" เป็นคัมภีร์ที่มีอักษรจีน 5,000 อักษร ซึ่งมีอิทธิพลต่อวัฒนธรรมของประเทศจีนอย่างมาก โดยภายในคัมภีร์นั้น มีเนื้อหาในด้านปรัชญาบุคคล ความกลมกลืนต่อการใช้ชีวิตกับธรรมชาติ จนไปถึงปรัชญาการเมือง

จากการตีความ คำว่า "เต๋า" ในคัมภีร์ มักจะหมายถึง มรรค หรือ หนทาง (The way) หรือ ธรรม ซึ่งมีความหมายกว้าง ๆ และมักตีความหมายในแนวเป็นไปตามธรรมชาติ การกระทำที่สอดคล้องกับวิถีแห่งเต๋าใด ๆ จะสามารถบรรลุมรรคผลได้โดยง่าย เล่าจื๊อเชื่อว่า ควรหลีกเลี่ยงความรุนแรงต่าง ๆ เท่าที่จะเป็นไปได้ ส่วนคำว่า "เต็ก หรือ เต๋อ" นั้นหมายถึง "คุณธรรม" คัมภีร์นี้แบ่งออกเป็น 81 บทด้วยกัน

ถึงแม้ว่าเล่าจื๊อจะไม่ได้ปลูกฝังวัฒนธรรมหยั่งลึกได้เทียบเท่ากับ ขงจื๊อ ในอารยธรรมจีน แต่ท่านก็ยังเป็นที่เคารพนับถือโดยทั่วไป แม้แต่ขงจื๊อยังเรียกท่านว่าอาจารย์ทั้งแนวความคิดและการปฏิบัติตามหนทางแห่งเต๋า

อิทธิพลต่อปัญญาชนรุ่นหลัง

ผู้ติดตามเล่าจื้อที่มีชื่อเสียงที่สุดคือจวงจื๊อ (Zhuang Zi) ได้เขียนตำราที่มีอิทธิพลต่อวงการวรรณกรรมของจีนมาก โดยให้ข้อคิดเกี่ยวกับ ปัจเจกนิยม, วิมุตติ และ ความปราศจากกังวล

อ้างอิง

• Ariel, Yoav, and Gil Raz. “Anaphors or Cataphors? A Discussion of the Two qi 其 Graphs in the First Chapter of the Daodejing.” PEW 60.3 (2010): 391–421.
• Bellamy, James A.B. Some Proposed Emendations to the Text of the Koran, The Journal of the American Oriental Society 113.4 (1993), citing work by Aad Vervoorn
• Boaz, David (1998). The libertarian reader: classic and contemporary readings from Lao-tzu to Milton Friedman. New York: Free Press. ISBN 0-684-84767-1.
• Creel, Herrlee G. (1982). What Is Taoism?: and Other Studies in Chinese Cultural History. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0-226-12047-3.
• Dumoulin, Heinrich (2005). Zen Buddhism: A History (Volume 1: India and China ed.). Bloomington, IN: World Wisdom. ISBN 0941532895.
• Dorn, James A. (2008). Hamowy, Ronald (บ.ก.). The Encyclopedia of Libertarianism. SAGE. p. 282. ISBN 1412965802. สืบค้นเมื่อ May 12, 2010.
• Drompp, Michael Robert (2004). Tang China And The Collapse Of The Uighur Empire: A Documentary History. Brill Academic Publishers. ISBN 9004140964.
• Fowler, Jeaneane (2005). An Introduction To The Philosophy And Religion Of Taoism: Pathways To Immortality. Brighton: Sussex Academic Press. ISBN 1-84519-085-8.
• Kohn, Livia (2000). Daoism Handbook (Handbook of Oriental Studies / Handbuch der Orientalisk — Part 4: China, 14). Boston: Brill Academic Publishers. ISBN 90-04-11208-1.
• Kohn, Livia & Lafargue, Michael, editors (1998). Lao-Tzu and the Tao-Te-Ching. Albany: State University of New York Press. ISBN 0791435997.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
• Komjathy, Louis. Handbooks for Daoist Practice. 10 vols. Hong Kong: Yuen Yuen Institute, 2008.
• Kramer, Kenneth (1986). World scriptures: an introduction to comparative religions. New York, NY: Paulist Press. ISBN 0-8091-2781-4.
• Long, Roderick T. Austro-Libertarian Themes in Early Confucianism, The Journal of Libertarian Studies Vol XVII No 3 (Summer 2003), pp. 35–62. [1]PDF (129 KiB)
• Luo, Jing (2004). Over a cup of tea: an introduction to Chinese life and culture. Washington, D.C: University Press of America. ISBN 0-7618-2937-7.
• Maspero, Henri (1981). Taoism and Chinese religion. Amherst: University of Massachusetts Press. ISBN 0-87023-308-4.
• Morgan, Diane (2001). The Best Guide to Eastern Philosophy and Religion. New York: St. Martin's Griffin. ISBN 1-58063-197-5.
• Porter, Bill (Red Pine) (2009). Lao-Tzu's Taoteching. Port Townsend, WA: Copper Canyon Press. ISBN 978-1-55659-290-4.
• Renard, John (2002). 101 Questions and answers on Confucianism, Daoism, and Shinto. New York, NY: Paulist Press. ISBN 0-8091-4091-8.
• Roberts, Moss (2004). Dao De Jing: The Book of the Way. Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-24221-1.
• Robinet, Isabelle (1997). Taoism: Growth of a Religion. Stanford University Press. ISBN 0804728399.
• Rothbard, Murray N. The Ancient Chinese Libertarian Tradition, Ludwig von Mises Institute (2005).[2]
• Rothbard, Murray N. Concepts in the Role of Intellectuals in Social Change Towards Laissez Faire, The Journal of Libertarian Studies Vol IX No 2 (Fall 1990), pp. 43–67.[3]PDF (1.20 MiB)
• Simpkins, Annellen M.; Simpkins, C. Alexander (1999). Taoism: a guide to living in the balance. Boston: Tuttle Pub. ISBN 0-8048-3173-4.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
• Van Norden, Bryan W.; Ivanhoe, Philip J. (2005). Readings in Classical Chinese Philosophy. Indianapolis, Ind: Hackett Publishing Company. ISBN 0-87220-780-3.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
• Watson, Burton (1968). Complete Works of Chuang Tzu. New York: Columbia Univ. Press (UNESCO Collection of Representative Works: Chinese Series). p. 408. ISBN 0-231-03147-5.
• Watts, Alan with Huan, Al Chung-liang (1975). Tao: The Watercourse Way. New York: Pantheon Books. p. 134. ISBN 0-394-73311-8.CS1 maint: multiple names: authors list (link)

แหล่งข้อมูลอื่น

 

วิกิคำคม มีคำคมภาษาอังกฤษ ที่กล่าวโดยหรือเกี่ยวกับ: Laozi

• ผลงานของ Lao Zi ที่ โครงการกูเทินแบร์ค
• Stanford Encyclopedia of Philosophy: Laozi
• Internet Encyclopedia of Philosophy: Laozi
• Lǎozǐ Dàodéjīng Chinese + English + German, verbatim + analogous
• China Spirituality of Seeraa: The Biography of Lao Zi 2013-04-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน