เสือดาวแอฟริกา
| เสือดาวแอฟริกา | |
|---|---|
| บนต้นไม้ที่อุทยานแห่งชาติครูเกอร์ ประเทศแอฟริกาใต้ | |
| สถานะการอนุรักษ์ | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Animalia |
| ไฟลัม: | Chordata |
| ชั้น: | Mammalia |
| อันดับ: | Carnivora |
| วงศ์: | Felidae |
| สกุล: | Panthera |
| สปีชีส์: | P. pardus |
| สปีชีส์ย่อย: | P. p. pardus |
| Trinomial name | |
| Panthera pardus pardus Linnaeus, 1758 | |
เสือดาวแอฟริกา (อังกฤษ: African leopard; ชื่อวิทยาศาสตร์: Panthera pardus pardus) เป็นชนิดย่อยชนิดหนึ่งในบรรดา 8 ชนิดของเสือดาว จัดอยู่ในวงศ์เสือและแมว (Felidae)
ลักษณะและพฤติกรรม
จัดเป็นเสือใหญ่อีกชนิดหนึ่งที่พบได้ทั่วไปในทวีปแอฟริกานอกเหนือจากสิงโต จัดเป็น 1 ใน 5 ของสัตว์ป่าผู้ยิ่งใหญ่แห่งแอฟริกา หรือ "บิ๊ก 5" ที่นักท่องเที่ยวต่างต้องการที่จะพบเห็นตัวในการเที่ยวแบบซาฟารี ซึ่งประกอบไปด้วยสิงโต, เสือดาว, ช้างป่า, ควายป่า และแรดขาว แต่เสือดาวนับเป็นสัตว์ป่าที่หาตัวได้ยากที่สุด เพราะมีทักษะในการหลบซ่อนตัวเก่งและมีพฤติกรรมที่อยู่ลำพังเพียงตัวเดียว นอกจากฤดูผสมพันธุ์ ที่จะอยู่เป็นคู่
เสือดาวแอฟริกาตัวผู้ มีน้ำหนักเมื่อโตเต็มที่ 50–80 กิโลกรัม ในขณะที่ตัวเมียประมาณ 32–55 กิโลกรัม ความสูงจากตีนจนถึงหัวไหล่ 60–70 เซนติเมตร ความยาวลำตัว 1.2–1.8 เมตร ความยาวหาง 70 เซนติเมตร–1 เมตร ถือเป็นเสือดาวชนิดย่อยที่มีขนาดใหญ่ที่สุด อายุโดยเฉลี่ย 12–15 ปี นอกจากนี้แล้ว เสือดาวแอฟริกายังเชื่อว่าเป็นต้นสายพันธุ์ของบรรดาเสือดาวทั้งหมดในปัจจุบัน โดยกำเนิดขึ้นเมื่อ 500,000 ปีที่แล้วที่ทวีปแอฟริกา ก่อนที่จะแพร่ขยายพันธุ์และถิ่นที่อยู่ออกไปในทวีปเอเชีย
เสือดาวแอฟริกาล่าสัตว์กินพืชอย่างทอมสันส์กาเซลล์, อิมพาลา, หมูป่า, กระต่ายป่า รวมถึงงูเหลือมกินเป็นอาหาร โดยมักเลือกเหยื่อขนาดกลางที่น้ำหนักไม่เกิน 200 กิโลกรัม แต่ก็อาจจะล่าเหยื่อขนาดใหญ่อย่างอีแลนด์ ที่มีน้ำหนักกว่า 900 กิโลกรัมได้ โดยใช้วิธีแอบซุ่มจู่โจมไม่ให้เหยื่อทันรู้ตัว โดยแอบย่องเข้าไปใกล้เหยื่อในระยะ 5–9 เมตร โดยใช้ลายตามลำตัวพรางตัว แล้วจึงพุ่งเข้าใส่ เสือดาวสามารถวิ่งได้เร็วประมาณ 60 กิโลเมตร/ชั่วโมง มีอาณาบริเวณหากินประมาณ 35–40 กิโลเมตร แต่จะไม่วิ่งไล่เหยื่อนานเท่าเสือชีตาห์ และเมื่อได้เหยื่อแล้วเมื่อกินไม่หมด และมีการเอาเหยื่อขึ้นไปซ่อนหรือแขวนไว้บนต้นไม้ เพื่อที่จะกลับมากินต่อในมื้อถัดไป แต่ถ้าล่าเหยื่อได้บนต้นไม้ จะลากลงมากินบนพื้น ซึ่งพฤติกรรมเช่นนี้ไม่พบในเสือดาวในทวีปเอเชีย นอกจากนี้แล้วเสือดาวยังสามารถว่ายน้ำ หาอาหารที่เป็นสัตวน้ำ เช่น ปู, ปลา หรือแม้แต่กระทั่งจระเข้ขนาดย่อม ๆ กินเป็นอาหารได้ด้วย รวมถึงแม้แต่ หมาจิ้งจอก หรือไฮยีน่าที่มารังควานได้ด้วย
เสือดาวแอฟริกา กระจายพันธุ์ทั่วทวีปแอฟริกา ตั้งแต่ใต้สะฮาราเป็นต้นไป อาศัยอยู่ได้ในทุกภูมิประเทศทั้งทะเลทรายแห้งแล้ง จนถึงป่าโปร่ง หรือป่าทึบ และพบได้ในที่สูง โดยมีบันทึกว่าพบที่ความสูงถึง 5,700 เมตร (18,700 ฟุต) บนเนินภูเขาไฟที่ทิวเขารูเวนโซรีและเทือกเขาวีรุงกาในสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก และกินน้ำที่มีอุณหภูมิสูงถึง 37 องศาเซลเซียส (99 ฟาเรนไฮต์) ได้ในอุทยานแห่งชาติวิรุงกา
แม้จะเป็นสัตว์นักล่าขั้นสูงสุด แต่บางครั้งเสือดาวแอฟริกาก็ถูกสิงโตล่าเป็นอาหารได้ ลูกเสือที่ยังเล็กก็ตกเป็นอาหารของสิงโตและไฮยีน่าได้เช่นกัน รวมถึงถูกล่าโดยมนุษย์เพื่อความต้องการหนังที่มีลวดลายสวยงาม โดยหนังของเสือดาวแอฟริกาใช้เป็นเครื่องแต่งกายในพิธีกรรมทางศาสนาของชนพื้นเมืองแถบแอฟริกา คือ ชนเผ่าซูลู เสือดาวแอฟริกาตัวเมียที่มีลูกอ่อน จะย้ายที่อยู่ตลอดเวลารวมถึงคาบลูกไปหลบซ่อนตามที่ต่าง ๆ อยู่เสมอ โดยจำนวนของเสือดาวแอฟริกาในธรรมชาติ ปัจจุบันไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด
การจำแนก
เสือดาวที่พบในทวีปแอฟริกา บางครั้งยังถูกจำแนกออกเป็นชนิดย่อย ๆ ต่าง ๆ ได้มากกว่านี้ คือ
- เสือดาวแอฟริกากลาง P. p. pardus (Linnaeus, 1758): ซูดานและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของสาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก
- เสือดาวบาร์บารี P. p. panthera (Schreber, 1777): แอฟริกาเหนือ
- เสือดาวป่าแอฟริกาตะวันตก P. p. leopardus (Schreber, 1777): ป่าดิบของแอฟริกากลางและแอฟริกาตะวันตก
- เสือดาวแหลม P. p. melanotica (Günther, 1885): แอฟริกาใต้
- เสือดาวแอฟริกาตะวันออก P. p. suahelica (Neumann, 1900): แอฟริกาตะวันออก
- เสือดาวโซมาลี P. p. nanopardus (Thomas, 1904): เขตแห้งแล้งของโซมาเลีย
- เสือดาวรูเวนโซรี P. p. ruwenzori (Camerano, 1906): เทือกเขารูเวนโซรีและวิรุงกา
- เสือดาวแอบิสซิเนีย P. p. adusta (Pocock, 1927): ที่ราบสูงเอธิโอเปีย
- เสือดาวแอฟริกาตะวันตก P. p. reichenovi (Cabrera 1927): ทุ่งหญ้าซะวันน่าของคาเมอรูน
- เสือดาวแซนซิบาร์ P. p. adersi (Pocock, 1932): เกาะอังกูจา แซนซิบาร์
แต่จากการวิเคราะห์ทางพันธุกรรมพบว่า เสือดาวแอฟริกาทั้งหมดมีสายพันธุ์กรรมใกล้ชิดกันมากที่สุด โดยเสือดาวที่พบในแถบแอฟริกาใต้ เป็นเสือดาวที่มีอุปนิสัยขี้อายและมักอาศัยอยู่ตามแถบภูเขาสูง และมีขนาดลำตัวเล็กกว่าเสือดาวแอฟริกาที่อาศัยอยู่ในทุ่งหญ้า
อ้างอิง
- ↑ Henschel, P., Hunter, L., Breitenmoser, U., Purchase, N., Packer, C., Khorozyan, I., Bauer, H., Marker, L., Sogbohossou, E., Breitenmoser-Würsten, C. (2008). [[[:แม่แบบ:IUCNlink]] "Panthera pardus"] Check
|url=value (help). International Union for Conservation of Nature and Natural Resources.CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ หน้า 100-119, ก้าวย่างจากเงื้อมเงา โดย ริชาร์ด คอนนิฟฟ์. เนชั่นแนลจีโอกราฟิก ฉบับภาษาไทย ฉบับที่ 173: ธันวาคม 2558
- ↑ สามเหลี่ยมโอคาแวนโก ตอนที่ 4, สุดหล้าฟ้าเขียว. สารคดีโดย ปองพล อดิเรกสาร ทางช่อง 3: เสาร์ที่ 21 ธันวาคม 2556
- เสือดาวจากเว็บไซต์สวนสัตว์อุบลราชธานี. สืบค้น 17 ตุลาคม 2556.
- Nowell, K., Jackson, P. (1996) Leopard Panthera pardus In Wild Cats: status survey and conservation action plan. IUCN/SSC Cat Specialist Group, Gland, Switzerland.
- ปองพล อดิเรกสาร. สัตว์ป่าแอฟริกา. กรุงเทพฯ : เอเรียสบุ๊คส์, 2553. 272 หน้า. หน้า 132-133. ISBN 978-616-90508-0-3
- Sunquist, M. E., Sunquist, F. C. (2009) Family Felidae (Cats) Pages 137 in: Don E. Wilson, Russell A. Mittermeier (Eds.) Handbook of the Mammals of the World, Volume 1: Carnivores; Lynx Edicions. ISBN 978-84-96553-49-1
- Uphyrkina, O., Johnson, W. E., Quigley, H. B., Miquelle, D. G., Marker, L., Bush, M. E., O'Brien, S. J. (2001) Phylogenetics, genome diversity and origin of modern leopard, Panthera pardus. Molecular Ecology (2001) 10: 2617−2366.
| คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: Panthera pardus pardus |
แหล่งข้อมูลอื่น
- ข้อมูลเกี่ยวข้องกับ Panthera pardus pardus จากวิกิสปีชีส์
