ไนเตรต
ไนเตรต ในทางอนินทรีย์เคมีเป็นเกลือของกรดไนตริก ไนเตรตไอออน เป็น พอลิอะตอมิกไอออน (polyatomic ion) ซึ่งมีสูตรเอมไพริกัล ดังนี้ NO3− และมีน้ำหนักโมเลกุลเท่ากับ 62.01 ดัลตัน (daltons) มันเป็นด่างร่วม (conjugate) ของกรดไนตริก ไนเตรตไอออนมีโครงสร้างเป็นสามเหลี่ยมแบนราบ (trigonal planar-โดยแต่ละออร์บิทัลทำมุมกัน 120 องศา) และสามารถแทนด้วยลูกผสม (hybrid) ดังรูปข้างล่างนี้
ไนเตรต | |
---|---|
ชื่อเรียกตามระบบ | Nitrate |
เลขทะเบียน | |
เลขทะเบียน CAS | [14797-55-8][CAS] |
PubChem | |
ChEBI | |
SMILES | |
InChI | |
ChemSpider ID | |
คุณสมบัติ | |
สูตรโมเลกุล | NO3 |
มวลโมเลกุล | 62 g mol−1 |
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa | |
สถานีย่อย:เคมี |
เกลือไนเตรตเกิดเมื่อไอออนประจุไฟฟ้าบวกเข้าเชื่อมต่อกับอะตอมของออกซิเจน ประจุไฟฟ้าลบตัวหนึ่งของไนเตรตไอออน
ประโยชน์ (Uses)
ไนเตรต เช่น โพแทสเซียมไนเตรต (ซอลต์ปีเตอร์) และ แอมโมเนียมไนเตรต (ammonium nitrate) เป็นแหล่งสำคัญของ ไนโตรเจน ใน ปุ๋ย ไนเตรตจะต้องถูกใช้อย่างรวดเร็วโดยพืชเพราะมันจะสูญเสียง่ายจากการซึมชะละลาย (leaching) หรือกระบวนการเปลี่ยนไนเตรตเป็นไนโตรเจน (denitrification) โดยแบคทีเรียมลพิษของไนเตรตได้กลายไปเป็นปัญหาสิ่งแวดล้อม (environmentalism issue) ในแม่น้ำและ มหาสมุทร ตัวอย่างแม่น้ำที่มีระดับไนเตรตสูงติดอันดับโลกได้แก่
- เคาน์ตีแบล็กฮอก (Black Hawk County) ในรัฐไอโอวา กรีนพาร์ตี (Green Party)
- แม่น้ำซีดาร์ (รัฐไอโอวา)
ไนเตรตเป็นออกซิไดซิ่งเอเจนต์ที่ดี เมื่อผสมกับไฮโดรคาร์บอน หรือคาร์โบไฮเดรต ไนเตรตสามารถทำให้ส่วนผสมเกิดเปลวไฟหรือระเบิดได้ ตัวอย่างเช่นโพแทสเซียมไนเตรตเป็นออกซิไดซิ่งในดินปืน
ในทางการแพทย์ไนเตรตอินทรีย์ เช่น ไนโตรกลีเซอรีน (nitroglycerin) ไอโซซอร์ไบด์โมโนไนเตรต (ISMN) และ ไอโซซอร์ไบด์ไดไนเตรต (ISDN) ใช้ประโยชน์เฉพาะในการป้องกันและรักษาอาการปวดเค้นหัวใจ (angina pectoris) แต่อย่างไรก็ดีมันก็อาจเกิดปฏิกิริยาผลข้างเคียงได้หากรับประทานหลังใช้ยาซิลเดนาฟิลซิเตรต (sildenafil citrate-Viagra) หรือยาประเภทเดียวกันในระยะเวลา 24 ชั่วโมง
แหล่งข้อมูลอื่น
- Case Studies in Environmental Medicine - Nitrate/Nitrite Toxicity
- Computational Chemistry Wiki