ไวยากรณ์ภาษาตากาล็อก

ภาษาตากาล็อกเป็นภาษารูปคำติดต่อ มีการผันคำกริยาที่ซับซ้อน เรียงประโยคแบบกริยา-ประธาน-กรรม

คำนาม

การใช้คำนำหน้า (Articles) ว่า Si และ Ang ซึ่งนามตัวใดก็แล้วแต่ ที่เป็นประธานในประโยค รวมไปถึงชื่อคน สถานที่ และสิ่งของต่างๆ

ล้วนต้องมี Articles เหล่านี้นำหน้าอยู่ เว้นแต่ในเฉพาะ Imperative (ประโยคคำสั่ง,ขอร้อง)

   1. การใช้ Si และ Sina ซึ่ง Si เป็น Article ใช้นำหน้าชื่อเฉพาะ เป็นเอกพจน์

ส่วน Sina เป็นพหุพจน์ แสดงถึงคนที่มากกว่าคนหนึ่ง เช่น

   

- Si Ruth ay babae.     (Ruth เป็นผู้หญิง) (Ay เสมือน verb to be บอกความเป็น)

   - Si Peter ay lalaki.     (Peter เป็นผู้ชาย)

   - Si Helen ay batang babae.     (Helen เป็นหญิงสาว)

   - Si Tom ay batang lalaki.     (Tom เป็นชายหนุ่ม)

   - Si Ruth ay maganda.     (Ruth เป็นคนน่ารัก)

   - Si Peter ay marunong     (Peter เป็นคนฉลาด)

   - Sina Helen at Tom ay mababait.     (Helen และ Tom เป็นคนดี)

   - Sina Helen at Tom ay mga bata.     (Helen และ Tom เป็นเด็ก)

อนึ่ง ว่าด้วยกฏเกณฑ์ของพหุพจน์ในภาษาตากาล็อก เมื่อใดที่ประธานเป็นพหุพจน์

ภาคแสดงที่เกี่ยวเนื่องกับประธาน ก็จะเป็นพหุพจน์ตามไปด้วย สังเกตจาก

ตัวอย่างสุดท้าย ที่ใช้ Article พหุพจน์ คือ Sina เพราะประธานมี 2 คน คือ

Helen กับ Tom ส่วนภาคแสดงที่บอกว่าเป็นเด็ก ก็ต้องเป็นพหุพจน์ตามประธานไปด้วย

bata (เด็ก) ทำให้เป็นพหุพจน์โดยการเติม mga ไว้หน้านาม เพื่อแสดงสิ่งที่เป็นพหุพจน์นั้นด้วย

คล้ายกับการเติม s ในภาษาอังกฤษ แต่ภาษาตากาล็อก แค่เติม mga ไว้ข้างหน้านี้เอง

คำนามในภาษาตากาล็อกไม่มีการผันคำ แต่มีการใช้เครื่องหมายการกซึ่งมีสามแบบคือการกประธาน แสดงความเป็นเจ้าของ และการกกรรมรอง ภาษาตากาล็อกต่างจากภาษาอังกฤษและภาษาสเปนตรงที่รูปประโยคมักอยู่ในรูปประธานถูกกระทำ เครื่องหมายของการกประธานแสดงการกระทำของอกรรมกิริยา และกรรมของสกรรมกิริยา การกแสดงความเป็นเจ้าของจะแสดงส่วนเติมเต็มของอกรรมกิริยาและการกระทำของสกรรมกิริยา ส่วนการกกรรมรองจะเหมือนคำบุพบทในภาษาอังกฤษ เช่นแสดงตำแหน่งและทิศทาง

ต่อไปนี้เป็นตารางแสดงเครื่องหมายการก Mga (มานา) แสดงรูปพหูพจน์

	ประธาน	ความเป็นเจ้าของ	กรรมรอง
เอกพจน์ ทั่วไป	ang	ng [naŋ]	sa
พหูพจน์ ทั่วไป	ang mga	ng mga	sa mga
บุคคล เอกพจน์	si	ni	kay
บุคคล พหูพจน์	sina	nina	kina

ตัวอย่าง

• Dumatíng ang lalaki = ผู้ชายมาถึง
• Nakita ni Juan si Maria = จอห์นเห็นมาเรีย
• Pupuntá sina Elena at Roberto sa bahay ni Miguél = อีเลนาและโรเบอร์โตจะไปบ้านของมิเกล
• Nasaán ang mga libró? = หนังสือเหล่านั้นอยู่ที่ไหน
• Na kay Tatay ang susí = พ่อมีกุญแจ

คำสรรพนาม

คำสรรพนามมีการกเช่นเดียวกับคำนาม

	ประธาน	ความเป็นเจ้าของ	กรรมรอง
บุรุษที่ 1 เอกพจน์	akó	ko	akin
บุรุษที่ 1 ทวิพจน์	kitá/katá	nitá/nata	kanitá/kanatá (ata)
บุรุษที่ 2 เอกพจน์	ikáw (ka)	mo	iyó
บุรุษที่ 3 เอกพจน์	siyá	niyá	kaniyá
บุรุษที่ 1 พหูพจน์ รวมผู้ฟัง	táyo	nátin	átin
บุรุษที่ 1 พหูพจน์ ไม่รวมผู้ฟัง	kamí	námin	ámin
บุรุษที่ 2 พหูพจน์	kayó	ninyó	inyó
บุรุษที่ 3 พหูพจน์	silá	nilá	kanilá

ตัวอย่าง

• Sumulat akó = ฉันเขียน
• Sinulatan akó = (เขา) เขียนฉัน
• Ibibigay ko sa kaniyá = ฉันจะให้มันแด่เธอ

คำสรรพนามแสดงความเป็นเจ้าของตามหลังคำที่ขยาย คำสรรพนามแสดงกรรมรองอาจใช้แทนที่คำสรรพนามแสดงความเป็นเจ้าของได้ แต่จะมาก่อนคำที่ขยาย เช่น

• Ang bahay ko = Ang aking bahay = บ้านของฉัน

คำสรรพนามทวิพจน์มีใช้น้อย มีการใช้คำ kitá แทนที่ ko ikáw เช่น

• Mahál kitá = ฉันรักคุณ
• Kabigan kitá = คุณเป็นเพื่อนของฉัน
• Bibigyán kitá ng pera = ฉันจะให้เงินแก่คุณ
• Nakita kitá sa tindahan kahapon = ฉันเห็นคุณที่ร้านค้าเมื่อวานนี้

คำสรรพนามรวมผู้ฟัง táyo ใช้อ้างถึงบุรุษที่ 1 และ 2 และอาจรวมถึงบุรุษที่ 3 ด้วย ส่วนคำสรรพนามไม่รวมผู้ฟัง ใช้อ้างถึง บุรุษที่ 1 และ 3 ไม่รวมบุรุษที่ 2 เช่น

• Walâ táyong bigas = เรา (คุณและฉัน) ไม่มีข้าว
• Walâ kaming bigas = เรา (คนอื่นและฉัน ไม่ใช่คุณ) ไม่มีข้าว

บุรุษที่ 2 เอกพจน์มีสองรูปคือ ikáw กับ ka โดย ka ไม่ใช้ขึ้นต้นประโยค รูปพหูพจน์ kayo ใช้เป็นรูปเอกพจน์ได้เมื่อต้องการแสดงความยกย่อง คำนามโดยทั่วไปไม่ระบุเพศ เช่น siyá หมายถึงผ้ชายหรือผู้หญิงก็ได้

คำสรรพนามชี้เฉพาะ

	ประธาน	เจ้าของ	กรรมรอง	สถานที่	ดำรงอยู่
ใกล้ผู้พูดที่สุด (นั่น, นี่)	iré	niré	díne	nandine	ére
ใกล้ผู้พูด, บอกตำแหน่ง (นี่, ที่นี่)	itó	nitó	díto/ríto	nandíto/nárito	héto
ตำแหน่งที่ใกล้ (ที่นั่น)	iyán	niyán	diyán/riyán	nandiyán/náriyan	ayán
ไกล (ที่โน่น)	iyón	niyón	doón/roón	nandoón/nároon	ayón

ตัวอย่าง

• Anó itó? = นี่คืออะไร
• Sino ang lalaking iyon? = ใครคือผู้ชายคนนั้น
• Galing kay Pedro ang liham na itó = จดหมายนี้มาจากเปโดร
• Nandito akó = ฉันอยู่ที่นี่
• Heto isang regalo para sa iyó = นี่คือของขวัญสำหรับคุณ

คำกริยา

รูปของคำกริยาในภาษาตากาล็อกค่อนข้างซับซ้อนและมีการผันคำด้วยปัจจัย

แผนผังการรวมคำ

ต่อไปนี้คือแผนผังของการรวมปัจจัยที่ใช้ผันคำกริยา มีทั้งเติมข้างหน้า ต่อท้าย เติมกลางคำ และเติมทั้งข้างหน้าข้างหลัง CV หมายถึงการซ้ำพยางค์ต้นของรากศัพท์ มักเป็นพยัญชนะและสระตัวแรกของคำ N หมายถึงพยัญชนะนาสิก เช่น ng n m ขึ้นกับพยัญชนะที่ตามมา

-um- เป็นคำที่เติมลงกลางคำระหว่างพยัญชนะและสระตัวแรกเช่น sumulat มาจากรากศัพท์ sulat เติม -um- ระหว่าง s กับ u คำนี้อาจผันเป็น susulat และ sumusulat

สำหรับคำกริยาในรูปบ่งชี้กรรมหน่วยเติม –in- มักเป็น –ni- ถ้ารากศัพท์ขึ้นต้นด้วย /l/, /r/ ,/w/ หรือ /y/ เช่น linalapitan หรือ nilalapitan และ inilagay หรือ ilinagay

	นามกริยา	การไตร่ตรอง	กำลังกระทำ	สัมบูรณ์	Imperative
เน้นการกระทำ ^1	-um-	CV-	CumV-	-um-	0
เน้นการกระทำ ^2	mag-	magCV-	nagCV-	nag-	pag-
เน้นการกระทำ ^3	ma-	maCV-	naCV-	na-
เน้นการกระทำ 4	mang-	mangCV-	nangCV-	nang-	pang-
เน้นกรรม 1	-in	CV- ... -in	CinV-	-in-	-a
เน้นกรรม 2	i-	iCV-	iCinV-	i-in-	-an
เน้นกรรม 3	-an	CV- ... -an	CinV- ... -an	-in- ... -an	-i
เน้นสถานที่	-an	CV- ... -an	CinV- ... -an	-in- ... -an
เน้นการใช้ประโยชน์	i-	iCV-	iCinV-	i-in-
เน้นเครื่องมือ	ipaN-	ipaNCV-	ipinaNCV-	ipinaN-
เน้นเหตุผล	ika-	ikaCV-	ikinaCV-	ikina-

จุดเน้น

ลักษณะที่น่าสนใจอีกอย่างหนึ่งของคำกริยาในภาษาตากาล็อกและภาษาอื่นๆในฟิลิปปินส์คือระบบจุดเน้นของคำกริยา ซึ่งเป็นกฎของความสัมพันธ์ระหว่างคำนาม (ที่มีเครื่องหมายประธาน) ในจุดเน้นต่างๆซึ่งจะมีการผันที่คำกริยา จุดเน้นมีหกแบบคือการกระทำ กรรม ตำแหน่ง การใช้ประโยชน์ เครื่องมือ และเหตุผล โดยทั่วไปนอกจากจุดเน้นและการกระทำแล้ว คำกริยาเหล่านั้นมักเป็นสกรรมกริยา

การเน้นการกระทำ

ปัจจัยที่สำคัญคือ mag-, maN- และ ma- ความแตกต่างระหว่าง –um- และ mag- สร้างความสับสนให้ผู้เรียนมาก โดยทั่วไป mag- ใช้กับการกระทำที่เกิดขึ้นจากอิทธิพลภายนอกและ –um- ใช้กับการกระทำที่เกิดขึ้นจากอิทธิพลภายใน ตัวอย่างเช่น bumilí แปลว่าซื้อ ขณะที่ magbilí แปลว่าขาย อย่างไรก็ตาม mag-ahit แปลว่าโกนผมของตนเองส่วน umahit แปลว่าโกนหัวของคนอื่น ma- ใช้กับคำกริยาไม่กี่ตัว เช่น matulog (นอนหลับ) ตัวอย่างประโยคได้แก่

• Bumilí ng saging ang lalaki sa tindahan para sa unggóy = ผู้ชายซื้อกล้วยจากร้านค้าสำหรับลิง

การเน้นกรรม

ปัจจัยที่สำคัญมีสามตัวคือ

• -in ใช้กับกรรมซึ่งเคลื่อนที่เข้าหาการกระทำ เช่น kainin (กินบางอย่าง) bilhín (ซื้อบางอย่าง) กรรมที่เปลี่ยนไปโดยถาวร เช่น basagin (ทำบางอย่างให้แตกหัก) และสิ่งที่คิดได้ เช่น isipin (คิดถึง) alalahanin (จำได้)
• i- ใช้กับกรรมที่เปลี่ยนแปลงเป็นขั้นตอน เช่นถูกทำให้เคลื่อนออกจากการกระทำ itaním (ปลูก)
• -an ใช้กับกรรมที่มีการเปล่ยนแปลงบนพื้นผิว เช่น hugasan (ล้างด้วยน้ำไหลผ่าน)

ปัจจัยยังใช้ได้กับนามหรือคุณศัพท์ เช่น baligtaran (จาก baligtád เปลี่ยนกลับ) เป็นเปลียนแปลงได้ คำกริยาที่มีปัจจัยใช้เป็นคำนามโดยการเปลี่ยนตำแหน่งเน้นเสียงหนักภายในคำ เช่น panoorin เป็น panoorín (สิ่งที่ถูกมอง)

การเน้นตำแหน่ง

ใช้อ้างถึงตำแหน่งและทิศทางของการกระทำ เช่น

• Binilhán ng lalaki ng saging ang tindahan = ผู้ชายซื้อกล้วยที่ร้านค้า

การเน้นการใช้ประโยชน์

ใช้อ้างถึงบุคคลหรือสิ่งของที่การกระทำนั้นกระทำต่อ เช่น

• Ibinilí ng lalaki ng saging ang unggóy = ผู้ชายซื้อกล้วยสำหรับลิง

การเน้นเครื่องมือ

ใช้อ้างถึงสิ่งที่ประกอบการกระทำ เช่น

• Ipinambilí ng lalaki ng saging ang pera ng asawa niyá = ผู้ชายซื้อกล้วยด้วยเงินของ

การเน้นเหตุผล

ใช้อ้างถึงสาเหตุของการกระทำ เช่น

• Ikinabilí ng lalaki ng saging ang pagdatíng ng unggóy = ผู้ชายซื้อกล้วยเพราะการมาถึงของลิง

จุดมุ่งหมาย

คำกริยาในภาษาตากาล็อกมีจุดมุ่งหมายมากกว่ากาล มีสี่อย่างคือ นามกริยา (รวมคำสั่ง) สัมบูรณ์ กำลังกระทำ และการไตร่ตรอง (มักเป็นอนาคต) ตัวอย่างนามกริยา เช่น Gustó kong matulug = ฉันต้องการนอน Matulug ka na! = ไปนอนเดี๋ยวนี้ ตัวอย่างกริยาสัมบูรณ์ เช่น Sinulatan ka ni Maria (มาเรียเขียนถึงคุณ) ตัวอย่างกริยากำลังกระทำ เช่น Sumasayáw siyá ngayón (เขากำลังเต้นรำอยู่ในขณะนี้) ตัวอย่างกริยาความไตร่ตรอง เช่น Hahanapin ba natin ang susí ko? (เราจะมองหากุญแจของเราไหม?)

รูปแบบกริยา

กริยาในภาษาตากาล็อกมีปัจจัยที่บอกรูปแบบของกริยา เช่นการชี้เฉพาะ ความเป็นเหตุเป็นผล ศักยภาพ สังคม และการกระจายตัว ตัวอย่างเช่น

• รูปแบบการชี้เฉพาะ Kumain ako = ฉันกิน
• รูปแบบสาเหตุ Nagpadalá siya ng liham sa kaniyáng ina = เขาส่งจดหมายไปให้แม่ของเขา
• รูปแบบการกระจายตัว Namili kamí sa palengke = เขาไปซื้อของที่ตลาด
• รูปแบบสังคม Nakikain akó sa mga kaibigan ko = ฉันกินกับเพื่อนของฉัน
• รูปแบบศักยภาพ Hindî siyá nakakapagsalitâ ng Tagalog = เขาพูดภาษาตากาล็อกไม่ได้

คำขยาย

ในภาษาตากาล็อกคำขยายใช้ขยายได้ทั้งนามและกริยา คำคุณศัพท์ขยายนามโดยใช้ตัวเชื่อม na แต่ถ้าตามหลังคำที่ลงท้ายด้วยเสียงสระ na จะกลายเป็น ng คำคุณศัพท์จะมาก่อนหรือตามหลังคำที่ขยายก็ได้ คำกริยาวิเศษณ์ ถ้าตามหลังกริยา แสดงด้วย nang หรือนำหน้ากริยาด้วยตัวเชื่อม na หรือ ng ตัวอย่างเช่น การใช้คำ mabilís (เร็ว) เป็นดังนี้

• Mabilís ang kabayo = Ang mabilís na kabayo = Ang kabayong mabilís = ม้าเร็ว
• Tumatakbó ang kabayo nang mabilís = Mabilís na tumakbo ang kabayo = ม้าวิ่งเร็ว

คำคุณศัพท์เป็นได้ทั้งรากศัพท์ธรรมดา และรากศัพท์ที่เติมปัจจัยได้ คำอุปสรรค ma- ใช้เติมหน้าคำคุณศัพท์ได้ ปัจจัยบางตัวเช่น –pinaká ใช้บอกการเปรียบเทียบขั้นสุด

การเรียงคำ

การเรียงคำในภาษาตากาล็อกเป็นแบบ กริยา-ประธาน-กรรม การเรียงลำดับอาจสลับกันโดยใช้เครื่องหมาย ay หรือ –y หลังสระตัวอย่างเช่น

• Ang ulán ay malakás = Ang ulán, malakás = Malakás ang ulán

การแสดงการมีอยู่ ใช้คำ may หรือ mayroón เช่น

• May pera ako = Mayroón akóng pera = ฉันมีเงิน

การปฏิเสธ

มีสามคำคือ Hindî ใช้ปฏิเสธการกระทำและการเปรียบเทียบ walâ เป็นคำตรงข้ามของ may หรือ mayroón และ huwág ใช้แสดงอารมณ์และใช้กับอนาคตได้ ตัวอย่างเช่น

• Hindî mayaman ang babae = ผู้หญิงคนนั้นไม่รวย
• Walâ pera akóng = ฉันไม่มีเงิน
• Huwág kang umiyák = อย่าร้องไห้

คำแสดงคำถาม

คำเหล่านี้จะวางไว้หน้ากริยาในประโยค ได้แก่ alín (สิ่งไหน) anó (อะไร) saán (ที่ไหน, เน้นกริยา) nasaán (ที่ไหน, เน้นกรรม) sino (ใคร) ใช้เป็นทั้งรูปประธานและกรรม bakit (ทำไม) gaano (อย่างไร) ilán (มากเท่าใด) kalian (เมื่อไร) kanino (ของใคร) kumusta (เป็นอย่างไร) magkano (ราคาเท่าใด) nino (ใคร, รูปความเป็นเจ้าของ) paano (อย่างไร, เน้นการกระทำ)