มะกล่ำตาหนู มะกล่ำเครือ หรือ ก่ำเคือ (อังกฤษ: Jequirity) เป็นพืชไม้เถาในวงศ์ถั่ว เมล็ดมีพิษ หรือที่รู้จักกันในชื่อ "Gunja" ในภาษาสันสกฤต เป็นพื้นพื้นเมืองของประเทศอินโดนีเซีย เติบโตได้ดีในเขตร้อนและใกล้เขตร้อน ทำให้มีแนวโน้มที่จะกลายเป็นวัชพืชต่างถิ่นที่รุกรานในพื้นที่ที่มะกล่ำตาหนูถูกนำเข้ามา
มะกล่ำตาหนูยังมีชื่อพื้นเมืองอื่น ๆ อีกดังนี้: กล่ำเครือ กล่ำตาไก่ มะกล่ำเครือ มะกล่ำแดง มะแค๊ก (เชียงใหม่) เกมกรอม (สุรินทร์) ชะเอมเทศ ตากล่ำ (กลาง) มะขามเถา ไม้ไฟ (ตรัง) หมากกล่ำตาแดง (ตะวันออกเฉียงเหนือ)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ มะกล่ำตาหนูเป็นพรรณไม้เถา ลำต้นเล็ก มีขนสั้น ๆ ขึ้นประปราย ใบเป็นใบรวม มีใบย่อยเรียงสลับกันคล้ายขนนก ยาวประมาณ 3.8-10 ซม. ใบย่อยเป็นรูปกลมถึงรี ปลายใบแหลมมน โคนใบกลมมน ขอบใบเรียบ ผิวใบเกลี้ยง ใบมีขนาดยาว 5-20 ม.ม. กว้างประมาณ 3-8 ม.ม. ใต้ท้องใบมีขนเล็กน้อย ดอกเป็นช่อตามบริเวณง่ามใบ ดอกมีกลีบเลี้ยงเป็นสีเขียวเรียงซ้อนกันตามเข็มนาฬิกา กลีบมีรอยหยัก 4 รอย สีขาว ผิวข้างนอกมีขนนุ่มปกคลุม ผลเป็นฝัก พองเป็นคลื่นเมล็ด ฝักเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ฝักอ่อนมีสีเขียว เนื้อเปลือกฝักจะเหนียว เมื่อแก่จะแตกอ้าออกจากกัน ข้างในมีเมล็ด 1-5 เมล็ด เมล็ดเป็นรูปกลมรี สีแดง บริเวณขั้วมีจุดสีดำ ผิวเรียบเกลี้ยง เมล็ดเหนียวและแข็ง
พิษ พิษที่มีอยู่ในมะกล่ำตาหนูเป็นพิษที่คล้ายกับไรซินที่เรียกว่าเอบริน (abrin) ประกอบไปด้วยโปรตีนย่อยของตัวคือ A และ B สาย B จะทำให้การแพร่เข้าสู่เซลล์ของเอบรินสะดวกขึ้นด้วยการพันเข้ากับโปรตีนขนส่งบนพลาสมา เมมเบรนซึ่งจะช่วยขนส่งพิษเข้าสู่เซลล์ ภายในเซลล์สาย A จะป้องกันการสังเคราะห์โปรตีนด้วยการหยุดยั้งการทำงานของ 26S ของไรโบโซม หนึ่งโมเลกุลของเอบรินสามารถหยุดการทำงานของไรโบโซมได้ถึง 1,500 ไรโบโซมต่อวินาที นอกจากนี้ยังมีสารแอกกลูตินิน (Abrus agglutinin) ซึ่งพบได้ในสารสกัดน้ำของเมล็ดมะกล่ำตาหนู มีฤทธิ์ทำให้เม็ดเลือดแดงในเลือดคนจับตัวกัน อาการเมื่อได้รับพิษจะแสดงเช่นเดียวกับไรซิน ยกเว้นเอบรินจะแสดงอาการออกมาหลายรูปแบบมากกว่า เอบรินสามารถทำให้ถึงตายได้เมื่อได้รับน้อยกว่า 3 μg
มะกล่ำตาหนูถูกเรียกว่า "kudri mani" ในภาษาทมิฬและถูกใช้ในหลักการณ์แพทย์สิทธะมากว่าหนึ่งร้อยปี สิทธะชาวทมิฬรู้ถึงพิษของมะกล่ำตาหนูและเสนอวิธีทำให้บริสุทธิ์หรือที่เรียกว่า "suththi seythal" การต้มเมล็ดในนมและตากแห้งจะช่วยกำจัดพิษได้
การใช้ประโยชน์ ในรากมีสารที่มีรสหวานคล้ายชะเอม ใช้เป็นยาทาภายนอก แก้กลากเกลื้อน ฆ่าพยาธิผิวหนัง ฝีมีหนอง รากมีรสหวาน ใช้แก้เจ็บคอ หลอดลมอักเสบ ใบมีรสหวาน ใช้แก้เจ็บคอขับปัสสาวะ น้ำหนักของเมล็ดมะกล่ำตาหนู 1 เมล็ดใช้เทียบเป็นหน่วยกล่อมในมาตราชั่งตวงวัดโบราณ โดย 4 เมล็ดข้าวเปลือกเป็น 1 กล่อม และ 2 กล่อมเป็น 1 กล่ำ
อ้างอิง - สำนักงานหอพรรณไม้. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิตินันทน์ -- กรุงเทพมหานคร : กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช, พ.ศ. 2549
- พจนานุกรมสมุนไพรไทย, ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม
- Stripe F& Barbieri L. Symposium: Molecular Mechanisms of Toxicity, Toxic Lectins from Plants. Human Toxicology 5 (2); 1986: 108-9.
- ชยันต์ พิเชียรสุนทร ศุภชัย ติยวรนันท์ และ วิเชียร จีรวงศ์. คู่มือเภสัชกรรมแผนไทยเล่ม 6 เภสัชกรรม. กทม. อัมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. 2555. หน้า 63 – 65
แหล่งข้อมูลอื่น - ITIS * North America: Abrus precatorius
มะกล, ำตาหน, การจำแนกช, นทางว, ทยาศาสตร, อาณาจ, กร, plantaeหมวด, magnoliophytaช, magnoliopsidaอ, นด, fabalesวงศ, fabaceaeวงศ, อย, faboideaeเผ, abreaeสก, abrusสป, precatoriusช, อทว, นามabrus, precatoriusl, 1753, abrus, precatorius, มะกล, ำเคร, หร, ำเค, งกฤษ, je. maklatahnukarcaaenkchnthangwithyasastrxanackr Plantaehmwd Magnoliophytachn Magnoliopsidaxndb Fabaleswngs Fabaceaewngsyxy Faboideaeepha Abreaeskul Abrusspichis A precatoriuschuxthwinamAbrus precatoriusL 1753 Abrus precatorius maklatahnu maklaekhrux hrux kaekhux xngkvs Jequirity epnphuchimethainwngsthw emldmiphis hruxthiruckkninchux Gunja inphasasnskvt epnphunphunemuxngkhxngpraethsxinodniesiy etibotiddiinekhtrxnaelaiklekhtrxn thaihmiaenwonmthicaklayepnwchphuchtangthinthirukraninphunthithimaklatahnuthuknaekhamamaklatahnuyngmichuxphunemuxngxun xikdngni klaekhrux klataik maklaekhrux maklaaedng maaekhk echiyngihm ekmkrxm surinthr chaexmeths takla klang makhametha imif trng hmakklataaedng tawnxxkechiyngehnux 1 enuxha 1 lksnathangphvkssastr 2 phis 3 karichpraoychn 4 xangxing 5 aehlngkhxmulxunlksnathangphvkssastr aekikhmaklatahnuepnphrrnimetha latnelk mikhnsn khunprapray ibepnibrwm miibyxyeriyngslbknkhlaykhnnk yawpraman 3 8 10 sm ibyxyepnrupklmthungri playibaehlmmn okhnibklmmn khxbiberiyb phiwibekliyng ibmikhnadyaw 5 20 m m kwangpraman 3 8 m m itthxngibmikhnelknxy dxkepnchxtambriewnngamib dxkmiklibeliyngepnsiekhiyweriyngsxnkntamekhmnalika klibmirxyhyk 4 rxy sikhaw phiwkhangnxkmikhnnumpkkhlum phlepnfk phxngepnkhlunemld fkepnrupsiehliymphunpha fkxxnmisiekhiyw enuxepluxkfkcaehniyw emuxaekcaaetkxaxxkcakkn khanginmiemld 1 5 emld emldepnrupklmri siaedng briewnkhwmicudsida phiweriybekliyng emldehniywaelaaekhng 2 phis aekikhphisthimixyuinmaklatahnuepnphisthikhlaykbirsinthieriykwaexbrin abrin prakxbipdwyoprtinyxykhxngtwkhux A aela B say B cathaihkaraephrekhasuesllkhxngexbrinsadwkkhundwykarphnekhakboprtinkhnsngbnphlasma emmebrnsungcachwykhnsngphisekhasuesll phayinesllsay A capxngknkarsngekhraahoprtindwykarhyudyngkarthangankhxng 26S khxngirobosm 3 hnungomelkulkhxngexbrinsamarthhyudkarthangankhxngirobosmidthung 1 500 irobosmtxwinathi nxkcakniyngmisaraexkklutinin Abrus agglutinin sungphbidinsarskdnakhxngemldmaklatahnu mivththithaihemdeluxdaedngineluxdkhncbtwkn xakaremuxidrbphiscaaesdngechnediywkbirsin ykewnexbrincaaesdngxakarxxkmahlayrupaebbmakkwa exbrinsamarththaihthungtayidemuxidrbnxykwa 3 mgmaklatahnuthukeriykwa kudri mani inphasathmilaelathukichinhlkkarnaephthysiththamakwahnungrxypi siththachawthmilruthungphiskhxngmaklatahnuaelaesnxwithithaihbrisuththihruxthieriykwa suththi seythal kartmemldinnmaelatakaehngcachwykacdphisidkarichpraoychn aekikhinrakmisarthimirshwankhlaychaexm ichepnyathaphaynxk aekklakekluxn khaphyathiphiwhnng fimihnxng rakmirshwan ichaekecbkhx hlxdlmxkesb ibmirshwan ichaekecbkhxkhbpssawa nahnkkhxngemldmaklatahnu 1 emldichethiybepnhnwyklxminmatrachngtwngwdobran ody 4 emldkhawepluxkepn 1 klxm aela 2 klxmepn 1 kla 4 xangxing aekikh sanknganhxphrrnim chuxphrrnimaehngpraethsithy etm smitinnthn krungethphmhankhr krmxuthyanaehngchati stwpa aelaphnthuphuch ph s 2549 phcnanukrmsmuniphrithy dr withy ethiyngburnthrrm Stripe F amp Barbieri L Symposium Molecular Mechanisms of Toxicity Toxic Lectins from Plants Human Toxicology 5 2 1986 108 9 chynt phiechiyrsunthr suphchy tiywrnnth aela wiechiyr cirwngs khumuxephschkrrmaephnithyelm 6 ephschkrrm kthm xmrinthrphrintingaexndphblichching 2555 hna 63 65aehlngkhxmulxun aekikhkhxmmxns miphaphaelasuxekiywkb Jequiritykhxmmxns miphaphaelasuxekiywkb maklatahnuwikispichismikhxmulphasaxngkvsekiywkb Abrus precatoriusITIS North America Abrus precatoriusekhathungcak https th wikipedia org w index php title maklatahnu amp oldid 7519049, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
