อำพันขี้ปลา อำพันทอง อำพันทะเล หรือ ขี้วาฬ เป็นสารประกอบอินทรีย์ชนิดหนึ่ง มีลักษณะคล้ายกับอำพัน เป็นสิ่งที่ได้มาจากทะเลและมหาสมุทร โดยเป็นผลิตผลจากสัตว์ทะเลขนาดใหญ่คือ วาฬชนิดวาฬหัวทุย มีลักษณะเด่นคือ มีกลิ่นหอม
ในยุคโบราณชาวตะวันตกเชื่อว่า อำพันขี้ปลาเกิดจากวาฬกลืนน้ำสีดำจากแม่น้ำสีดำแถบตะวันออกกลางที่มีกลิ่นหอม ชาวเปอร์เซียเรียกว่า อัมบาร์ (ambar) เมื่อแพร่หลายไปยังยุโรป ชาวฝรั่งเศสจึงเรียกว่า อ็องบร์กรี (ambre gris) ซึ่งแปลว่า "อำพันสีเทา" เพื่อแยกแยะจากอำพันอย่างอื่นทั่วไป
อำพันขี้ปลาเป็นผลิตผลที่มาจากการสำรอกหรือการขับถ่ายของวาฬหัวทุย มีลักษณะเป็นของแข็งซึ่งเป็นก้อนไขมันมีหลายเฉดสีตั้งแต่สีเทาหรือสีดำ ไปจนถึงสีโทนอ่อนอย่างสีส้มหรือสีขาวคล้ายหินอ่อน ที่พบเฉพาะในลำไส้ของวาฬหัวทุย มีส่วนประกอบของคอเลสเตอรอลและไขมันร้อยละ 80, สารเบนโซอิก และแอลกอฮอล์เชิงซ้อนทำให้มีกลิ่นหอม โดยวาฬหัวทุยจะกินสัตว์น้ำไม่มีกระดูกสันหลังจำพวกหมึกเป็นอาหารหลัก แต่จะกินเข้าไปโดยไม่มีการเคี้ยวอย่างละเอียดอย่างสัตว์บก แต่จะใช้วิธีการกลืนเข้าไปทั้งตัวแล้วไปย่อยสลายในกระเพาะ แต่คอเลสเตอรอลของหมึกไม่อาจจะย่อยได้ง่าย ประกอบกับหมึกมีปากที่แข็งระคายเนื้อเยื่อของวาฬ คอเลสเตอรอลดังกล่าวจึงไปสะสมเป็นก้อนอยู่ในลำไส้ของวาฬ ซึ่งขณะอยู่ในลำไส้ของวาฬ จะไม่มีกลิ่นหอม แต่จะมีกลิ่นเหม็นเหมือนสิ่งขับถ่ายทั่วไป และมีลักษณะเป็นก้อนสีดำมีความนิ่ม แต่เมื่อวาฬได้ขับถ่ายออกมาแล้วได้เกิดปฏิกิริยากับสายลมและแสงแดดนานนับปี โดยล่องลอยอยู่ในทะเลด้วยค่าความถ่วงจำเพาะที่มีน้อยกว่าน้ำทะเลจึงมีคุณสมบัติทางเคมีเปลี่ยนไป ทำให้มีลักษณะเป็นก้อนแข็งสีขาว น้ำตาล เทา หรือดำ ตามระยะเวลาในการทำปฏิกิริยา ละลายที่อุณหภูมิมากกว่า 62 องศาเซลเซียส แต่ด้วยอุณหภูมิ 100 องศาเซลเซียสจะระเหยเป็นไอ
อำพันขี้ปลานับเป็นของมีค่า ราคาแพง และหาได้ยากยิ่งตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน มีประโยชน์ในการทำเป็นหัวน้ำหอมและเครื่องสำอาง หรือนำไปแต่งกลิ่นในอาหารหรือไวน์ สำหรับตำราสมุนไพรไทยใช้ทำยาได้ ทำให้มีราคาซื้อขายกิโลกรัมละหลายหมื่นบาท
การหาอำพันขี้ปลากระทำได้ 2 วิธี คือ รอให้ลอยมาติดตามชายฝั่ง หรือล่องเรือออกไปหากลางทะเลและออกล่าวาฬ แล้วผ่าท้องหาจากลำไส้ซึ่งถือเป็นส่วนหนึ่งของการล่าวาฬ ปัจจุบันมีการคุ้มครองตามกฎหมายสากล
ภาพคุณสมบัติทางเคมีอ้างอิง - ↑ ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2556, หน้า 1515.
- ↑ เรื่องของปลาวาฬสเปิร์ม
- ↑ . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2013-02-03. สืบค้นเมื่อ 2012-12-07.
- (PDF). คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2012-12-07.
อำพ, นข, ปลา, อำพ, นทอง, อำพ, นทะเล, หร, วาฬ, เป, นสารประกอบอ, นทร, ชน, ดหน, กษณะคล, ายก, บอำพ, เป, นส, งท, ได, มาจากทะเลและมหาสม, ทร, โดยเป, นผล, ตผลจากส, ตว, ทะเลขนาดใหญ, วาฬชน, ดวาฬห, วท, กษณะเด, นค, กล, นหอม, ในย, คโบราณชาวตะว, นตกเช, อว, เก, ดจากวาฬกล, นน. xaphnkhipla 1 xaphnthxng 1 xaphnthael hrux khiwal epnsarprakxbxinthriychnidhnung milksnakhlaykbxaphn epnsingthiidmacakthaelaelamhasmuthr odyepnphlitphlcakstwthaelkhnadihykhux walchnidwalhwthuy milksnaednkhux miklinhxmxaphnkhipla inyukhobranchawtawntkechuxwa xaphnkhiplaekidcakwalklunnasidacakaemnasidaaethbtawnxxkklangthimiklinhxm chawepxresiyeriykwa xmbar ambar emuxaephrhlayipyngyuorp chawfrngesscungeriykwa xxngbrkri ambre gris sungaeplwa xaphnsietha ephuxaeykaeyacakxaphnxyangxunthwipxaphnkhiplaepnphlitphlthimacakkarsarxkhruxkarkhbthaykhxngwalhwthuy milksnaepnkhxngaekhngsungepnkxnikhmnmihlayechdsitngaetsiethahruxsida ipcnthungsiothnxxnxyangsismhruxsikhawkhlayhinxxn thiphbechphaainlaiskhxngwalhwthuy miswnprakxbkhxngkhxelsetxrxlaelaikhmnrxyla 80 sarebnosxik aelaaexlkxhxlechingsxnthaihmiklinhxm odywalhwthuycakinstwnaimmikraduksnhlngcaphwkhmukepnxaharhlk aetcakinekhaipodyimmikarekhiywxyanglaexiydxyangstwbk aetcaichwithikarklunekhaipthngtwaelwipyxyslayinkraephaa aetkhxelsetxrxlkhxnghmukimxaccayxyidngay prakxbkbhmukmipakthiaekhngrakhayenuxeyuxkhxngwal khxelsetxrxldngklawcungipsasmepnkxnxyuinlaiskhxngwal sungkhnaxyuinlaiskhxngwal caimmiklinhxm aetcamiklinehmnehmuxnsingkhbthaythwip aelamilksnaepnkxnsidamikhwamnim aetemuxwalidkhbthayxxkmaaelwidekidptikiriyakbsaylmaelaaesngaeddnannbpi odylxnglxyxyuinthaeldwykhakhwamthwngcaephaathiminxykwanathaelcungmikhunsmbtithangekhmiepliynip thaihmilksnaepnkxnaekhngsikhaw natal etha hruxda tamrayaewlainkarthaptikiriya lalaythixunhphumimakkwa 62 xngsaeslesiys aetdwyxunhphumi 100 xngsaeslesiyscaraehyepnix 2 3 xaphnkhiplanbepnkhxngmikha rakhaaephng aelahaidyakyingtngaetxditcnthungpccubn mipraoychninkarthaepnhwnahxmaelaekhruxngsaxang hruxnaipaetngklininxaharhruxiwn sahrbtarasmuniphrithyichthayaid 1 thaihmirakhasuxkhaykiolkrmlahlayhmunbath 4 karhaxaphnkhiplakrathaid 2 withi khux rxihlxymatidtamchayfng hruxlxngeruxxxkiphaklangthaelaelaxxklawal aelwphathxnghacaklaissungthuxepnswnhnungkhxngkarlawal pccubnmikarkhumkhrxngtamkdhmaysakl 2 3 phaphkhunsmbtithangekhmi aekikh aexmebriyn aexmbrxk aexmbrinxlxangxing aekikhkhxmmxns miphaphaelasuxekiywkb xaphnkhipla 1 0 1 1 1 2 rachbnthitysthan phcnanukrm chbbrachbnthitysthan ph s 2554 echlimphraekiyrtiphrabathsmedcphraecaxyuhw enuxnginoxkasphrarachphithimhamngkhlechlimphrachnmphrrsa 7 rxb 5 thnwakhm 2554 krungethph rachbnthitysthan 2556 hna 1515 2 0 2 1 eruxngkhxngplawalsepirm 3 0 3 1 xaphnthael xuwalrakhasudaephng ichskdthanahxm khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2013 02 03 subkhnemux 2012 12 07 xaphncakthael khiplawal kk lahmunbath PDF khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2016 03 04 subkhnemux 2012 12 07 ekhathungcak https th wikipedia org w index php title xaphnkhipla amp oldid 9674634, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
