วงศ์นกยาง

นกยาง หรือ นกกระยาง (อังกฤษ: Heron, Bittern, Egret) เป็นนกวงศ์หนึ่ง ที่อยู่ในอันดับนกกระทุง (Pelecaniformes) ใช้ชื่อวงศ์ว่า Ardeidae

วงศ์นกยาง ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: พาลีโอซีน-ปัจจุบัน, 55–0Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
นกยางโทนใหญ่ หรือ นกกระยางขาว (Ardea alba)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	สัตว์
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง
ชั้น:	สัตว์ปีก
อันดับ:	นกกระทุง
วงศ์:	วงศ์นกยาง Leach, 1820
วงศ์ย่อย
Ardeinae Leach, 1820 Botaurinae Reichenbach, 1850 Cochleariinae Chenu & Des Murs, 1854 Tigrisomatinae
แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์

มีลักษณะโดยรวม คือ เป็นนกน้ำที่มีทั้งขนาดเล็ก, ขนาดกลาง และขนาดใหญ่มีคอและขายาว มักพบเดินท่องน้ำหากินหรือยืนนิ่งบนกอหญ้าหรือพืชน้ำ คอยใช้ปากแหลมยาวจับสัตว์น้ำเล็ก ๆ หรือแมลงบนพื้นเป็นอาหาร ขณะบินจะพับหัวและคอแนบลำตัว เหยียดขาไปข้างหลัง ทำรังรวมกันอยู่เป็นกลุ่มใหญ่บนต้นไม้ ใช้กิ่งไม้สานกันอย่างหยาบ ๆ พบทั้งหมด 61 ชนิดทั่วโลก พบในประเทศไทย 20 ชนิด หากินในเวลากลางวัน

รายชื่อนกในวงศ์นกยางที่พบในประเทศไทย

ชื่อ	ชื่อวิทยาศาสตร์	สถานะ
นกกระสานวล	Ardea cinerea	นกอพยพ, เคยขยายพันธุ์ในประเทศไทย
นกกระสาใหญ่	Ardea sumatrana	หายากมาก
นกกระสาแดง	Ardea purpurea	นกอพยพ
นกยางโทนใหญ่	Ardea alba
นกยางโทนน้อย	Egretta intermedia	นกอพยพ
นกยางเปีย	Egretta garzetta
นกยางจีน	Egretta eulophotes	นกอพยพ, หายากมาก เสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ทั่วโลก
นกยางทะเล	Egretta sacra
นกยางกรอกพันธุ์อินเดีย	Ardeola grayii
นกยางกรอกพันธุ์จีน	Ardeola bacchus	นกอพยพ
นกยางกรอกพันธุ์ชวา	Ardeola speciosa
นกยางควาย	Bubulcus ibis
นกยางเขียว	Butorides striata
นกแขวก	Nycticorax nycticorax
นกยางลายเสือ	Gorsachius melanolophus
นกยางไฟหัวดำ	Ixobrychus sinensis
นกยางไฟหัวเทา	Ixobrychus eurhythmus	นกอพยพผ่าน
นกยางไฟธรรมดา	Ixobrychus cinnamomeus
นกยางดำ	Ixobrychus flavicollis
นกยางแดงใหญ่	Botaurus stellaris	นกอพยพ

ความเชื่อ

นกยาง หรือ นกกระยาง เป็นนกที่ปรากฏอยู่ในความเชื่อร่วมของชาวเอเชียหลายชนชาติ ที่เกี่ยวข้องหรือเกี่ยวพันกับพิธีศพหรือความตาย โดยชาวญี่ปุ่นเรียกว่า "ตันโจะ" (ญี่ปุ่น: 丹頂; อันเป็นชื่อร่วมกับนกกระเรียนมงกุฎแดง) เชื่อว่าเป็นนกที่เป็นพาหนะนำพาดวงวิญญาณผู้ตายไปสู่สัมปรายภพ หรือหลักฐานทางโบราณคดีของเวียดนาม ย้อนไปในยุควัฒนธรรมดงเซินเมื่อ 2,500 ปีก่อน ปรากฏรูปนกในกลองมโหระทึก เชื่อกันว่าเป็นนกยาง (บ้างก็ว่าเป็นนกกระเรียน)

ในความเชื่อของชาวโตบา กลุ่มปฐมชาติของเกาะซาโมเซอร์ ในเกาะสุมาตรา อินโดนีเซีย มีการเก็บศพไว้ภายในอาคารที่มีรูปทรงคล้ายบ้าน เรียกอาคารนี้ว่า "โจโร" (joro) จากภาพถ่ายเก่าปี ค.ศ. 1920 ปรากฏลักษณะของอาคารนี้มีห้องเป็นรูปสี่เหลี่ยม ยกพื้นเรือนสูง และบนหลังคามีโลงศพจำลอง และมีนกสองตัวยืน เรียกว่า "มานุก-มานุก" (manuk-manuk) มีหน้าที่ปกป้องดวงวิญญาณของผู้ตายตลอดการเดินทางไปสู่โลกหน้า เชื่อกันว่าเป็นนกกระยาง

อ้างอิง

1. "Ardeidae". ระบบข้อมูลการจำแนกพันธุ์แบบบูรณาการ.
2. วงศ์นกยาง (Ardeidae)
3. Walters, Michael P. (1980). Complete Birds of the World. David & Charles PLC. ISBN 0715376667.
4. "ฟ้าวันใหม่สุดสัปดาห์ 28 10 60 เบรก 1". ฟ้าวันใหม่. 2017-10-28. สืบค้นเมื่อ 2017-10-28.
5. BirdLife International (2004). Egretta eulophotes. 2006 IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2006. Retrieved on 11 May 2006. Database entry includes a brief justification of why this species is vulnerable
6. "นักวิชาการประวัติศาสตร์ เผยความรู้เรื่อง "นกส่งวิญญาณ" หลังมีการแชร์นกบินวนยอดพระเมรุมาศ". ข่าวสด. 2017-10-27. สืบค้นเมื่อ 2017-10-28.

แหล่งข้อมูลอื่น