ปลาแค้

ปลาแค้ ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ยุคไพลโอซีน - ปัจจุบัน
ปลาแค้ยักษ์ (Bagarius yarrelli) ซึ่งเป็นชนิดที่ใหญ่ที่สุด
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Actinopterygii
อันดับ:	Siluriformes
วงศ์:	Sisoridae
วงศ์ย่อย:	Sisorinae
สกุล:	Bagarius Bleeker, 1855
ชนิดต้นแบบ
Pimelodus bagarius Hamilton, 1822
ชนิด
B. bagarius (Hamilton, 1822) B. rutilus Ng & Kottelat, 2000 B. suchus Roberts, 1983 B. yarrelli (Sykes, 1839)
ชื่อพ้อง
Pimelodus Lacepède, 1803

ปลาแค้ (อังกฤษ: Devil catfish, Goonch, Bagarius catfish; เบงกอล: বাঘাইর) เป็นปลากระดูกแข็งในสกุล Bagarius (/บา-กา-เรียส/) อยู่ในอันดับปลาหนัง ในวงศ์ปลาแค้ (Sisoridae)

ลักษณะ

มีรูปร่างโดยรวมคือ ส่วนหัวโต ปากกว้างมากและอยู่ด้านล่าง ภายในปากมีฟันซี่แหลม ๆ อยู่ ช่องเหงือกกว้าง ผิวหนังบนหัวและตัวไม่เรียบ อาจสากหรือเป็นตุ่มนิ่มเล็ก ๆ บนหัวมีสันตื้น ๆ ไปถึงด้านหลัง ครีบไขมันมีขนาดเล็ก มีหนวด 4 คู่ หนวดที่ริมฝีปากเป็นเส้นแบนและแข็งเป็นพิเศษ หนวดที่จมูกสั้น หนวดใต้คางยาว ก้านครีบหลังมีก้านครีบเดี่ยวเป็นกระโดงสูงและยื่นเป็นเส้นเดี่ยว ครีบอกมีก้านครีบเดี่ยวที่มีปลายยื่นออกมาเป็นเส้นเดี่ยวเช่นเดียวกัน ครีบท้องใหญ่ ครีบก้นเล็ก ครีบหางเว้าลึก ตามีขนาดเล็ก ข้อหางไปจรดปลายหางเรียวลู่ มีสีลำตัวน้ำตาลเขียวและมีลวดลายสีดำ

จัดเป็นปลาขนาดใหญ่ มีขนาดโดยรวมตั้งแต่ 2 เมตร-75 เซนติเมตร ถือได้ว่าเป็นปลาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในวงศ์นี้ พบแพร่กระจายพันธุ์ตั้งแต่อนุทวีปอินเดีย, เอเชียอาคเนย์ จนถึงมณฑลยูนนานในประเทศจีน

มีพฤติกรรมอาศัยอยู่ในแม่น้ำสายใหญ่ ที่มีคุณภาพน้ำใสสะอาด มีปริมาณออกซิเจนละลายในน้ำสูง และมีกระแสน้ำไหลพอสมควร โดยมักจะกบดานตัวอยู่นิ่ง ๆ ที่ใต้พื้นน้ำเพื่อดักรออาหาร ซึ่งได้แก่ ปลาชนิดต่าง ๆ

มีด้วยกันทั้งหมด 4 ชนิด ได้แก่

• B. bagarius
• B. yarrelli เป็นชนิดที่ใหญ่ที่สุด โดยพบยาวได้ถึง 2 เมตร
• B. suchus
• B. rutilus เป็นชนิดที่เพิ่งอนุกรมวิธานเมื่อปี ค.ศ. 2000 พบในเวียดนามและมณฑลยูนาน

ทั้งหมดนี้ นิยมบริโภคกันมาก เพราะเนื้อมีรสชาติอร่อย และตกเป็นเกมกีฬา โดยเฉพาะใน 2 ชนิดแรก เนื่องจากมีขนาดใหญ่และพบได้มากกว่า ในภาษาไทยจะเรียกปลาสกุลนี้ชื่ออื่น ๆ อีก เช่น "แข้" หรือ "ตุ๊กแก" เป็นต้น

ฟอสซิล

 

Bagarius gigas ที่สูญพันธุ์ไปแล้ว

ชนิดที่สูญพันธุ์ไปแล้ว คือ B. gigas ได้รับรายงานจากเกาะสุมาตรา ในยุคอีโอซีน แต่อายุของสถานที่ถูกขุดค้นพบนั้นยังไม่เป็นที่ทราบแน่แนอน

ปลาชนิดที่เก่าแก่ที่สุดเท่าที่รู้จักของสกุลนี้และมีซากดึกดำบรรพ์ที่ได้รับการยืนยัน คือ ปลาแค้วัว พบในเกาะสุมาตราและอินเดียในยุคไพลโอซีน

อ้างอิง

1. Zhou, Wei (2007). "A Review of the Catfish Genus Pseudexostoma (Siluriformes: Sisoridae) with Description of a New Species from the Upper Salween (Nujiang) Basin of China" (PDF). The Raffles Bulletin of Zoology. 55 (1): 147–155. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
2. หน้า 40, สาระน่ารู้ปลาน้ำจืดไทย เล่ม ๒ โดย สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์ (พ.ศ. 2547) ISBN 974-00-8738-8
3. ITIS
4. หมายความของคำว่า "แค้" ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542
5. Ferraris, Carl J., Jr. (2007). "Checklist of catfishes, recent and fossil (Osteichthyes: Siluriformes), and catalogue of siluriform primary types" (PDF). Zootaxa. 1418: 1–628.

แหล่งข้อมูลอื่น

•   ข้อมูลเกี่ยวข้องกับ Bagarius จากวิกิสปีชีส์