การทดสอบด้วยความเย็นร้อน
ในการแพทย์ การทดสอบด้วยความเย็นร้อน (อังกฤษ: caloric test, caloric testing, caloric stimulation, Caloric reflex test) เป็นการทดสอบระบบการทรงตัว/หลอดกึ่งวงกลม/ก้านสมอง/สมองใหญ่/vestibulo-ocular reflex และสามารถใช้ช่วยวินิจฉัยเนื้องอกเส้นประสาทแบบ vestibular schwannoma (acoustic neuroma) โดยใส่น้ำเย็นหรืออุ่น หรือเป่าลมเย็นหรืออุ่น เข้าที่ช่องหูภายนอกทีละข้าง เป็นการทดสอบที่พัฒนาขึ้นโดยแพทย์โสตวิทยาชาวออสโตร-ฮังการี Robert Bárány ผู้ต่อมาได้รับรางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ปี ค.ศ. 1914 เพราะการค้นพบนี้
| การทดสอบด้วยความเย็นร้อน (caloric test) | |
|---|---|
| การวินิจฉัยทางการแพทย์ | |
การทดสอบด้วยความเย็นร้อน - น้ำเย็นที่ใส่เข้ารูหูทำให้เกิดผลตรงข้ามกับที่เกิดเมื่อใส่ด้วยน้ำร้อน (Lawrence et. al 1960) | |
| ICD-9-CM | 95.44&Submit=Search&action=search 95.44 |
| เม็ดไลน์พลัส | 003429 |
การใช้
แพทย์ นักโสตสัมผัสวิทยา และผู้ประกอบการมืออาชีพอื่น ๆ มักใช้การทดสอบนี้เพื่อยืนยันการทำงานไม่เท่ากันทั้งสองข้างของระบบการทรงตัวนอกประสาทส่วนกลาง โดยบางครั้งใช้เป็นส่วนย่อยของการทดสอบการเคลื่อนไหวของตาที่ไม่ได้อยู่ใต้อำนาจจิตใจ คือ electronystagmography (ENG) เพื่อวินิจฉัยเหตุของอาการรู้สึกหมุน อาการเวียนศีรษะ หรือปัญหาการทรงตัว เป็นการทดสอบอย่างหนึ่งเพื่อตรวจสอบความเสียหายต่อก้านสมองในคนไข้โคม่า และสามารถแสดงการมีเนื้องอกที่เส้นประสาทสมองที่ 8 (vestibulocochlear nerve) แบบ vestibular schwannoma (acoustic neuroma) อย่างเชื่อถือได้
การทดสอบนี้ไม่ควรใช้ในคนไข้ที่อาจบาดเจ็บที่คอ ผู้มีเลือดอยู่ในช่องหู หรือผู้มีแก้วหูทะลุ
การใช้ใหม่ ๆ อย่างหนึ่งก็คือเพื่อบรรเทาความปวดจากความเจ็บปวดซึ่งเกิดจากแขนขาที่ไม่มีในผู้ได้ตัดแขนขาออก และในผู้อัมพาตครึ่งล่าง มันอาจใช้ทุเลาอย่างชั่วคราวซึ่งภาวะเสียสำนึกความพิการ ภาวะละเลยกึ่งปริภูมิในด้านการเห็นและส่วนร่างกาย อาการไม่รู้สึกร่างกายข้างหนึ่ง (hemianesthesia) และอาการอื่น ๆ เนื่องจากความเสียหายที่สมองข้างขวา
เทคนิคและผลที่ได้
น้ำเย็นหรืออุ่น (ประมาณ 10-20 มิลลิลิตร) หรือลม จะฉีดเข้าในช่องหูชั้นนอก ปกติด้วยกระบอกฉีดยา โดยให้คนไข้นอนหงายและยกศีรษะขึ้น 30 องศาจากแนวราบ ซึ่งทำให้หลอดกึ่งวงกลมด้านข้าง (lateral semicircular canal) โค้งขึ้นเกือบเป็นแนวตั้ง ความแตกต่างระหว่างอุณหภูมิของร่างกายและน้ำที่ฉีด จะสร้างกระแสน้ำพาความร้อนใน endolymph ของหลอดกึ่งวงกลมด้านข้างที่อยู่ใกล้ ๆ โดยน้ำเย็นน้ำอุ่นจะสร้างกระแสในทิศทางตรงกันข้ามกัน และดังนั้น จึงเป็นเหตุให้ตากระตุกในแนวนอน (horizontal nystagmus) ในทิศทางตรงกันข้ามกัน ซึ่งจะเกิดเป็นเวลา 2-3 นาที
ในคนไข้ที่ก้านสมองไม่เสียหาย
- ถ้าใช้น้ำอุ่น (อุณหภูมิเท่ากับหรือมากกว่า 44 องศาเซลเซียส) น้ำในหลอดกึ่งวงกลมด้านข้างในซีกร่างกายเดียวกันจะไหลย้อนขึ้น ทำให้เส้นประสาท vestibular ส่งสัญญาณในอัตราสูงขึ้น สถานการณ์นี้เหมือนกับหมุนศีรษะไปทางหูข้างเดียวกัน มีผลทำให้ตาทั้งสองหมุนไปทางตรงข้าม คือไปจากหูที่ทำการ โดยมีการกระตุกตาเร็ว (nystagmus) ในแนวนอนไปทางหูที่ทำการ
- ถ้าน้ำเย็นเมื่อเทียบกับอุณหภูมิร่างกาย (เช่น 30 องศาหรือต่ำกว่า) น้ำ endolymph ในหลอดก็จะไหลลง ซึ่งลดการส่งสัญญาณในเส้นประสาท vestibular มีผลทำให้ตาทั้งสองหมุนไปทาหูที่ทำการ โดยมีการกระตุกตาเร็วในแนวนอนไปยังหูตรงกันข้าม
การขาดการตอบสนองของตาแสดงนัยว่า มีปัญหาในหลอดกึ่งวงกลมด้านข้างของระบบการทรงตัวข้างที่ทำการ หรือมีรอยโรคที่ก้านสมอง/รอยโรคในระบบการทรงตัวนอกประสาทกลาง สำหรับคนไข้ vestibular schwannoma ในหูที่ทำการ มีการพบว่า การตอบสนองของตาลดลงอย่างสำคัญในคนไข้ถึง 94% ซึ่งแสดงว่าการทดสอบนี้อาจช่วยวินิจฉัยอาการนี้อย่างเชื่อถือได้
ในคนไข้โคม่าที่บาดเจ็บในสมองใหญ่ การกระตุกตาในระยะเร็วจะไม่มีเพราะเป็นการเคลื่อนไหวที่ควบคุมโดยสมองใหญ่ ดังนั้น การทดสอบด้วยน้ำเย็นจะมีผลเป็นการเคลื่อนตาไปทางหูที่ทำการโดยไม่มีการกระตุกตาแบบเร็วในทิศตรงกันข้าม แต่ถ้าไม่มีการเคลื่อนตาแบบทั้งสอง นี่แสดงนัยว่า ก้านสมองของคนไข้เสียหาย และจึงมีพยากรณ์โรคที่ไม่ดี
สำหรับคนไข้ที่ตอบสนองด้วยการเคลื่อนตาข้างเดียวโดยไม่มีการกระตุกตาในระยะเร็ว นี่แสดงรอยโรคใน medial longitudinal fasciculus (MLF) ทั้งสองข้างของก้านสมอง
| รีเฟล็กซ์ในคนไข้ที่รู้สึกตัว | รีเฟล็กซ์ในคนไข้ที่ไม่รู้สึกตัว | |||
|---|---|---|---|---|
| น้ำที่หูขวา | ปกติ | ก้านสมองปกติ | รอยโรคที่ MLF ทั้งสองข้าง | รอยโรคที่ก้านสมองด้านล่าง |
| เย็น | ตาทั้งสองเคลื่อนไปทางขวา กระตุกไปทางซ้าย | ตาทั้งสองเคลื่อนไปทางขวา ไม่มีการกระตุก | ตาขวาเคลื่อนไปทางขวา ตาซ้ายไม่ขยับ ไม่มีการกระตุก | ตาทั้งสองไม่ขยับ |
| อุ่น | ตาทั้งสองเคลื่อนไปทางซ้าย กระตุกไปทางขวา | ตาทั้งสองเคลื่อนไปทางซ้าย ไม่มีการกระตุก | ตาขวาไม่ขยับ ตาซ้ายเคลื่อนไปทางซ้าย ไม่มีการกระตุก | ตาทั้งสองไม่ขยับ |
วลีช่วยจำ
วลีช่วยจำทิศทางของการกระตุกตาเร็ว (nystagmus) ภาษาอังกฤษก็คือ COWS โดยย่อมาจาก Cold (เย็น) Opposite (ข้างตรงข้าม), Warm (อุ่น) Same (ข้างเดียวกัน) และหมายความว่า น้ำเย็นทำให้ตากระตุกเร็วไปทางข้างตรงข้ามของหูที่ใส่น้ำ น้ำอุ่นทำให้ตากระตุกเร็วไปทางข้างเดียวกันที่ใส่น้ำ
อีกอย่างก็คือ Contralateral (ข้างตรงข้าม) เมื่อใช้ cold (น้ำเย็น) และ ipsilateral (ข้างเดียวกัน) เมื่อใช้น้ำอุ่น
ดูเพิ่ม
- ความผิดปกติการทรงตัว
- หูชั้นใน
เชิงอรรถและอ้างอิง
- ↑ Kriegstein, Arnold R; Brust, John CM (2013). "Appendix B - The Neurological Examination of the Patient". ใน Kandel, Eric R; Schwartz, James H; Jessell, Thomas M; Siegelbaum, Steven A; Hudspeth, AJ (บ.ก.). Principles of Neural Science (5th ed.). United State of America: McGraw-Hill. Caloric test, p. 1541. ISBN 978-0-07-139011-8.CS1 maint: uses authors parameter (link) CS1 maint: uses editors parameter (link) CS1 maint: ref=harv (link)
- ↑ Meadows, Mary-Ellen (2011). Kreutzer, Jeffrey S; DeLuca, John; Caplan, Bruce (บ.ก.). Conjugate Gaze. Encyclopedia of Clinical Neuropsychology. Springer. Calroic test, p. 675. doi:10.1007/978-0-387-79948-3. ISBN 978-0-387-79947-6.
...This test should not be used in a patient who has possible cervical injuries, or who has blood in the ear canal or a perforated eardrum...
CS1 maint: uses editors parameter (link) - ↑ Caloric test. The British Medical Association Illustrated Medical Dictionary. Dorling Kindersley. 2002. p. 105. ISBN 0-7513-3383-2.
- ↑ Purves, Dale; Augustine, George J; Fitzpatrick, David; Hall, William C; Lamantia, Anthony Samuel; McNamara, James O; White, Leonard E, บ.ก. (2008a). "14 - The Vestibular System". Neuroscience (4th ed.). Sinauer Associates. BOX 14C - Throwing Cold Water on the Vestibular System, pp. 354-355. ISBN 978-0-87893-697-7.CS1 maint: uses editors parameter (link)
- ↑ Augustine, James R. (2008). 13.13. EXAMINATION OF THE VESTIBULAR SYSTEM. Human Neuroanatomy. San Diego, CA: Academic Press. pp. 233–234. ISBN 978-0-12-068251-5.
- André, JM; Martinet, N; Paysant, J; Beis, JM; L, Le Chapelain (2001). "Temporary phantom limbs evoked by vestibular caloric stimulation in amputees". Neuropsychiatry Neuropsychol Behav Neurol. 14 (3): 190–6. PMID 11513103.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
- Le Chapelain, L; Beis, JM; Paysant, J; André, JM (2001-02). "Vestibular caloric stimulation evokes phantom limb illusions in patients with paraplegia". Spinal Cord. 39 (2): 85–7. doi:10.1038/sj.sc.3101093. PMID 11402363. Check date values in:
|date=(help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) - Robertson, Ian H.; Marshall, John C. (1993). Unilateral neglect: clinical and experimental studies. pp. 111–113. ISBN 978-0-86377-208-5. สืบค้นเมื่อ 2010-06-04.
- Nystagmus, Acquired จาก eMedicine
- Narenthiran, G. "Neurosurgery Quiz". Annals of Neurosurgery. สืบค้นเมื่อ 2006-08-17.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Mueller-Jensen, A; Neunzig, HP; Emskötter, T (1987-04). "Outcome prediction in comatose patients: significance of reflex eye movement analysis". J. Neurol. Neurosurg. Psychiatr. 50 (4): 389–92. doi:10.1136/jnnp.50.4.389. PMC 1031870. PMID 3585347. Check date values in:
|date=(help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) - Webb, C (1985). "COWS caloric test". Ann Emerg Med. 14 (9): 938. doi:10.1016/S0196-0644(85)80671-5. PMID 4026002.