งูกะปะ

งูกะปะ
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ไฟลัมย่อย:	Vertebrata
ชั้น:	Reptilia
อันดับ:	Squamata
อันดับย่อย:	Serpentes
วงศ์:	Viperidae
วงศ์ย่อย:	Crotalinae
สกุล:	Calloselasma Cope, 1860
สปีชีส์:	C.  rhodostoma
ชื่อทวินาม
Calloselasma rhodostoma Kuhl, 1824
ชื่อพ้อง
ชื่อพ้อง Tisiphone - Fitzinger, 1843 Leiolepis - AMC Duméril, 1853 Calloselasma - Cope, 1860 [Trigonocephalus] rhodostoma - Kuhl, 1824 [Trigonocephalus] rhodostoma - F. Boie, 1827 [Trigonocephalus] praetextatus - Gravenhorst, 1832 Tisiphone rhodostoma - Fitzinger, 1843 L[eiolepis]. rhodostoma - AMC Duméril, 1853 [Calloselasma] rhodostomus - Cope, 1860 T[isiphone]. rhodostoma - Peters, 1862 T[rigonocephalus]. (Tisiphone) rhodostoma - Jan, 1863 Calloselasma rhodostoma - Günther, 1864 Calloselma rhodostoma - Morice, 1875 Ancistrodon rhodostoma - Boettger, 1892 Ancistrodon rhodostoma - Boulenger, 1896 Agkistrodon rhodostoma - Barbour, 1912 Ancistrodon (Calloselasma) rhodostoma - Bourret, 1927 Ancistrodon annamensis - Angel, 1933 [Agkistrodon] annamensis - Pope, 1935 Calloselasma rhodostoma - Campden-Main, 1970

งูกะปะ(Malayan pit viper) เป็นงูพิษที่มีพิษรุนแรงมากมีผลต่อ ระบบเลือด มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Calloselasma rhodostoma จัดเป็นงูเพียงชนิดเดียวเท่านั้นที่อยู่ในสกุล Calloselasma โดยไม่มีชนิดย่อย ที่อยู่ในวงศ์งูแมวเซา (Viperidae)

ลักษณะ

ลักษณะหัวเป็นรูปสามเหลี่ยม คอเล็ก ลำตัวอ้วน หางเรียวสั้น มีลายเป็นรูปเหมือนหลังคาบ้านอยู่ด้านข้างตลอดลำตัว มีสีเทาอมชมพูลายสีน้ำตาลเข้ม เกล็ดมีขนาดใหญ่ จะงอยปากงอนขึ้นข้างบน หากินเวลาพลบค่ำและกลางคืน โดยเฉพาะในเวลาที่มีความชื้นในอากาศสูง เช่น หลังฝนตก ชอบอาศัยในดินปนทรายที่มีใบไม้หรือเศษซากไม้ทับถมกันเพื่อซ่อนตัว ด้วยสีสันและลวดลายจึงทำให้กลมกลืนกับสภาพแวดล้อมได้อย่างดีเยี่ยม เป็นงูที่ไม่ปราดเปรียว เวลาตกใจจะงอตัวหรือขดนิ่ง แต่ฉกกัดรวดเร็วมาก กินอาหารได้แก่ สัตว์ขนาดเล็ก เช่น หนู, นก หรือสัตว์เลื้อยคลานขนาดเล็ก มีความยาวเต็มที่ประมาณ 1 เมตร ออกไข่ครั้งละ 10–20 ฟอง สามารถผสมพันธุ์และวางไข่ได้ทุกฤดูกาล ในตัวที่มีสีคล้ำเรียกว่า "งูปะบุก"

สถานที่พบ

พบกระจายพันธุ์ทั่วไปในภูมิภาคอินโดจีนไปจนถึงแหลมมลายู สำหรับในประเทศไทยพบได้ทั่วทุกภาค แต่จะพบมากที่สุดในภาคใต้ เป็นงูที่ปรับตัวให้อาศัยอยู่ในพื้น ๆ ที่มีการทำเกษตรกรรมได้ เช่น สวนยางพาราหรือสวนปาล์มน้ำมัน จึงมักจะมีผู้ถูกกัดอยู่บ่อย ๆ นับเป็นงูพิษที่มีอันตรายต่อมนุษย์มากที่สุดที่พบในประเทศไทย ซึ่งพิษของงูกะปะนั้นมีผลต่อระบบเลือด ทำให้เลือดออกมากผิดปกติ เมื่อถูกกัดภายใน 10 นาทีหลังบริเวณรอบแผลที่ถูกกัดจะบวมขึ้นอย่างรวดเร็วจนกระทั่งแขนหรือขาข้างนั้นบวมไปหมดภายใน 1 ชั่วโมง โดยในรอยเขี้ยวจะมีเลือดไหลตลอดเวลา บริเวณแขนขาที่บวมจะมีสีเขียวคล้ำ ผิวหนังเกิดพองตอนแรกมีน้ำใสต่อมาภายหลังมีเลือด ภายหลังถูกกัดไม่กี่วันรอยเขี้ยวจะเกิดการเน่า ทำให้ผิวหนังมีเลือดออกเป็นรอยคล้ำ เลือดออกทางเดินอาหาร ผู้ที่โดนกัดจะเสียชีวิตได้จากความดันโลหิตต่ำ ซึ่งความดันโลหิตต่ำ เกิดจากการเสียเลือดนั่นเอง โดยคำว่า "กะปะ" เป็นภาษาใต้ แปลว่า "ปากเหม็น" ซึ่งหมายถึง แผลของผู้ที่ถูกกัดจะเน่าเหม็น จัดเป็น 1 ใน 7 งูพิษที่มีความสำคัญต่อวงการแพทย์และพิษวิทยา

อ้างอิง

1. McDiarmid RW, Campbell JA, Touré T. 1999. Snake Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference, vol. 1. Herpetologists' League. 511 pp. ISBN 1-893777-00-6 (series). ISBN 1-893777-01-4 (volume).
2. "Calloselasma". ระบบข้อมูลการจำแนกพันธุ์แบบบูรณาการ.
3. "งูกะปะ". 2snake2fish.
4. "ความหมายของคำว่า กะปะ". พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542.
5. "งูพิษ/งูกะปะ". siamhealth.
6. จุดประกาย 7 26NOW Feature, กะปะ อสรพิษแห่งเมืองตรัง. กรุงเทพธุรกิจปีที่ 29 ฉบับที่ 10539: วันจันทร์ที่ 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2560

แหล่งข้อมูลอื่น

•   ข้อมูลเกี่ยวข้องกับ Calloselasma rhodostoma จากวิกิสปีชีส์