สกุลชิมแปนซี

สกุลชิมแปนซี ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: 4 ล้านปีก่อน-ปัจจุบัน
ชิมแปนซี (Pan troglodytes)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Mammalia
อันดับ:	Primates
วงศ์ใหญ่:	Hominoidea
วงศ์:	Hominidae
วงศ์ย่อย:	Homininae
เผ่า:	Hominini
เผ่าย่อย:	Panina
สกุล:	Pan
ชนิดต้นแบบ
Simia troglodytes Blumenbach, 1775
ชนิด
Pan troglodytes Pan paniscus
แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์ของสกุลชิมแปนซี (สีแดง คือที่อยู่ของโบโนโบ)
ชื่อพ้อง
Anthropithecus Lesson, 1840 Anthropopithecus de Blainville, 1838 Bonobo Tratz and Heck, 1954 Chimpansee Voigt, 1831 Engeco Haeckel, 1866 Fsihego de Pauw, 1905 Hylanthropus Gloger, 1841 Mimetes Anon, 1820 Pongo Haeckel, 1866 Pseudanthropos Reichenbach, 1860 Satyrus Mayer, 1856 Theranthropus Brookes, 1828 Troglodytes É. Geoffroy, 1812

สกุลชิมแปนซี (อังกฤษ: Chimpanzee, Bonobo, Chimp) เป็นสกุลของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีวิวัฒนาการสูง ใกล้เคียงกับมนุษย์มากที่สุด ในอันดับวานร เป็นลิงไม่มีหาง ใช้ชื่อสกุลว่า Pan

มีถิ่นที่อยู่ในแถบทวีปแอฟริกาตะวันออกและแอฟริกากลางระดับเส้นศูนย์สูตร ตัวผู้จะหนักราว 110 ปอนด์ มีส่วนสูงเฉลี่ย 5 ฟุต ส่วนตัวเมียหนักราว 88 ปอนด์และสูงเฉลี่ย 4 ฟุต สามารถปีนป่ายต้นไม้ได้เป็นอย่างดี แต่ชอบที่จะหากินและอาศัยอยู่บนพื้นดินมากกว่า ขนตามลำตัวสั้นสีน้ำตาลดำหรือเทาเข้ม แต่ที่มือและเท้าไม่มีขน รวมทั้งบริเวณใบหน้าและใบหู

มีลักษณะเด่น คือ ไม่มีดั้งจมูก ขากรรไกรค่อนข้างยื่นออกมา มีฟันกรามที่พัฒนาใช้การได้ดี มีปริมาตรสมองราว 400 ลูกบาศก์เซนติเมตร มีโครโมโซมจำนวน 24 คู่ และมีดีเอ็นเอร่วมกับมนุษย์ถึงร้อยละ 99.4 เนื่องจากมีบรรพบุรุษร่วมกันมา แต่ได้แยกวิวัฒนาการออกจากกันเมื่อราว 5-6 ล้านปีก่อน

มีพฤติกรรมกินพืชเป็นอาหารหลัก โดยปกติเป็นสัตว์ที่รักสงบ แต่ก็มีบางครั้งที่ตัวผู้จะมีพฤติกรรมดุร้าย มักยกพวกเข้าโจมตีกัน และยังมีพฤติกรรมล่าลิงชนิดอื่น ได้แก่ ลิงโลกเก่ากินเป็นอาหารอีกด้วย เป็นสัตว์ที่อยู่รวมกันเป็นครอบครัว มีความสัมพันธ์เป็นเครือญาติกัน โดยมีตัวผู้เป็นจ่าฝูง ออกลูกครั้งละเพียง 1 ตัว อายุขัยโดยเฉลี่ย 40 ปี เป็นสัตว์ที่มีความเฉลียวฉลาด มีการแสดงออกทางอารมณ์คล้ายคลึงและใกล้เคียงกับมนุษย์มากที่สุด รวมทั้งกล้ามเนื้อและสรีระ ทั้งนี้เพราะระบบกล้ามเนื้อของมนุษย์และชิมแปนซีนั้นคล้ายกันมาก แต่ถึงอย่างนั้นเมื่อเปรียบเทียบกันต่อหน่วยน้ำหนักแล้ว ชิมแปนซีมีกล้ามเนื้อที่แข็งแรงกว่ามนุษย์ 2-3 เท่า โดยมีการศึกษาพบว่า ชิมแปนซีมีความทรงจำดีเสียยิ่งกว่ามนุษย์ที่เป็นผู้ใหญ่เสียอีก และจดจำคำศัพท์ของมนุษย์ได้ถึง 125 คำ

แบ่งออกได้เป็น 2 ชนิด คือ

• ชิมแปนซี (Pan troglodytes) แบ่งออกได้เป็น 4 ชนิดย่อย
• โบโนโบ (Pan paniscus) มีขนาดเล็กลงมา หรือมีอีกชื่อหนึ่งว่า ชิมแปนซีแคระ

โดยนักวิทยาศาสตร์ที่ศึกษาด้านชิมแปนซี ที่มีชื่อเสียงและได้รับการยอมรับมากที่สุด คือ เจน กูดดอลล์ นักวานรวิทยาหญิงชาวอเมริกัน ที่เริ่มศึกษาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1960 เริ่มต้นที่ประเทศอูกันดา

อ้างอิง

1. 1985: OPINION 1368. THE GENERIC NAMES PAN AND PANTHERA (MAMMALIA, CARNIVORA): AVAILABLE AS FROM OKEN, 1816. Bulletin of zoological nomenclature, 42: 365-370. ISSN: 0007-5167 Internet Archive BHL BioStor [corrigendum in Bulletin of zoological nomenclature, 45: 304. (1988) Internet Archive BHL]
2. หน้า 176, สัตว์สวยป่างาม (สิงหาคม, 2518) โดย ชมรมนิเวศวิทยามหาวิทยาลัยมหิดล
3. ยีน-โครโมโซม-ดีเอ็นเอ( การพิสูจน์ความเป็นพ่อ-แม่-ลูก )
4. ยกชั้นลิงชิมแปนซีพวกเดียวกับคนมีดีเอ็นเอร่วมกันเกือบ100%
5. บทที่ 5 ไพรเมตกับบรรพบุรุษของมนุษย์
6. อย่างโหด ชิมแปนซีกินลิง!
7. หน้า 177, สัตว์สวยป่างาม (สิงหาคม, 2518) โดย ชมรมนิเวศวิทยามหาวิทยาลัยมหิดล
8. “เรา” กับ “ลิงชิมป์” ต่างกันแค่ไหน? จากผู้จัดการออนไลน์
9. ลูกชิมแปนซี ความจำดีกว่าคน
10. จาก itis.gov (อังกฤษ)

แหล่งข้อมูลอื่น

•   ข้อมูลเกี่ยวข้องกับ Pan จากวิกิสปีชีส์