Echinococcosis

เอไคโนค็อกโคซิส หรือที่เรียกกันว่า โรคพยาธิไฮดาติด (hydatid), hydatidosis หรือ โรคพยาธิเอไคโนค็อกคอล เป็น โรคที่เกิดจากปรสิต สายพันธ์ พยาธิตัวตืด สกุลEchinococcus โรคพยาธิชนิดหลักๆ ที่คนได้รับมีสองชนิดคือ cystic echinococcosis และ alveolar echinococcosis ส่วนชนิดที่พบได้น้อยกว่าคือ polycystic echinococcosis และ unicystic echinococcosis โรคนี้เริ่มแรกจะไม่แสดงอาการและอาจไม่มีอาการนานร่วมปี อาการและสัญญานของโรคที่เกิดขึ้นมักขึ้นอยู่กับตำแหน่งและขนาดของถุงซิสต์ที่พยาธิอาศัยอยู่ โรค Alveolar มักเริ่มต้นที่ตับ แต่ก็อาจแพร่สู่อวัยวะส่วนอื่นๆ เช่นปอดและสมองได้ เมื่อตับติดเชื้อผู้ป่วยมักมี การปวดท้อง น้ำหนักลด และ ตัวเหลือง การติดเชื้อที่ปอดอาจเป็นสาเหตุของการปวดที่บริเวณหน้าอก หายใจถี่ และการไอ

Echinococcosis
วงจรชีวิตของ Echinococcus (คลิกเพื่อขยาย)
บัญชีจำแนกและลิงก์ไปภายนอก
ICD-10	B67
ICD-9	122.4, 122
DiseasesDB	4048
eMedicine	med/629 med/1046
MeSH	D004443

สาเหตุ

โรคนี้แพร่กระจายจากการกินอาหารหรือน้ำที่มีไข่ของพยาธิปะปนอยู่หรือการอยู่ใกล้หรือสัมผัสกับสัตว์ที่ติดเชื้อ ไข่พยาธิจะถูกปล่อยมากับอุจจระของสัตว์กินเนื้อที่ติดเชื้อโรคของพยาธินี้ โดยทั่วไปสัตว์ที่ติดเชื้อ มักได้แก่: สุนัข สุนัขจิ้งจอกและหมาป่า สัตว์เหล่านี้มักติดเชื้อจากการกิน อวัยวะ ของสัตว์ที่มีถุงซิสต์ที่พยาธิอาศัยอยู่ เช่น แกะและสัตว์จำพวกหนู ประเภทของโรคที่เกิดในคนนั้นขึ้นอยู่กับประเภทของ Echinococcus ที่เป็นสาเหตุของการติดเชื้อ โดยทั่วไปการวินิจฉัยอาจใช้วิธี อัลตราซาวนด์ โดยการเอกซ์เรย์คอมพิวเตอร์ (CT) หรือ การตรวจเอ็กซ์เรย์ด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) การตรวจเลือดเพื่อหา สารภูมิต้านทาน ต่อพยาธิดังกล่าวอาจเป็นวิธีการที่ได้ผลดีเท่ากับ การตัดเนื้อออกตรวจ

การป้องกันและการรักษา

การป้องกันโรคพยาธิชนิดเม็ดสาคูหรือซิสต์นี้คือการรักษาสุนัขที่อาจติดเชื้อและการฉีดวัคซีนให้กับแกะ ทั้งนี้การรักษามักทำได้ยาก โดยอาจผ่าเอาถุงซิสต์ออกแล้วตามด้วยการให้ยา และบางครั้งโรคประเภทนี้สามารถทำได้แค่ตามดูอาการ ส่วนโรคประเภท alveolar มักจำเป็นต้องมีผ่าตัดแล้วตามด้วยการให้ยา ยาที่ใช้รักษาคือ อัลเบนดาโซล ซึ่งอาจต้องมีการรับประทานยาเป็นเวลาหลายปี โรคประเภท alveolar อาจเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตได้

ข้อมูลทางระบาดวิทยา

โรคนี้เกิดในหลายพื้นที่ของโลกและปัจจุบันพบผู้ติดเชื้อนี้ราวหนึ่งล้านคน ในบางพื้นที่ เช่น อเมริกาใต้ แอฟริกา และเอเชีย มีประชากรที่ติดเชื้อคิดเป็น 10% นับตั้งแต่ปี 2553 โรคนี้เป็นสาเหตุของการเสียชีวิตของผู้ป่วยประมาณ 1200 รายซึ่งลดลงจาก 2000 ราย ในปี 2533 ต้นทุนทางเศรษฐกิจของโรคนี้ประมาณการว่าราว 3 พันล้านเหรียญดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อปี โรคนี้อาจแพร่สู่สัตว์อื่นๆ เช่น หมู วัว และม้า

วงจรชีวิตของ Echinococcus

วงจรชีวิตของ Echinococcus- ดูกล่องข้อมูล

• Adult in small intestine = ตัวเต็มวัยในลำไส้เล็ก
• Embryonated egg is in feces = ไข่ที่มีตัวอ่อนปนออกมากับอุจจาระ
• Oncosphere hatches: penetrates intestine wall = ตัวอ่อนที่ฟักออกจากไข่: เกาะที่ผนังลำไส้
• Hydatid cyst in liver, lungs, etc = ซิสต์ของไฮดาติดในตับ ปอด เป็นต้น
• Protoscolex from cyst = ตัวอ่อนจากซิสต์ซึ่งหัวมีขอล้อมรอบ
• Acolex attachs to intestine = ตัวเต็มวัยเกาะที่ผนังลำไส้
• Definitive Host (dogs and other canivores) = โฮสต์ขั้นสุดท้าย (สุนัขและสัตว์กินเนื้อ)
• Intermediate Host (sheep, goats, swine. etc) = โฮสต์ขั้นกลาง (แกะ แพะ หมู เป็นต้น)
• Ingestion of eggs (in feces) = การกินไข่ (ในอุจจาระ)
• Ingestion of cysts (in organs) = การกินซิสต์ (ในอวัยวะ)

อ้างอิง

1. "Echinococcosis Fact sheet N°377". World Health Organization. March 2014. สืบค้นเมื่อ 19 March 2014.
2. "Echinococcosis [Echinococcus granulosus] [Echinococcus multilocularis] [Echinococcus oligarthrus] [Echinococcus vogeli]". CDC. November 29, 2013. สืบค้นเมื่อ 20 March 2014.
3. "Echinococcosis Treatment Information". CDC. November 29, 2013. สืบค้นเมื่อ 20 Mar 2014.
4. Lozano, R (Dec 15, 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859): 2095–128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. PMID 23245604.