ไข่ฟาแบร์เช

ไข่ฟาแบร์เช (รัสเซีย: яйца Фаберже; อังกฤษ: Fabergé egg) คือหนึ่งในงานตกแต่งอัญมณีรูปไข่ที่สร้างโดยห้องงานอัญมณีฟาแบร์เช (House of Fabergé) ระหว่างปี ค.ศ. 1885 จนถึงปี ค.ศ. 1917 งานส่วนใหญ่เป็นงานชิ้นเล็กที่เหมาะกับการให้เป็นของขวัญสำหรับเทศกาลอีสเตอร์

ไข่เครมลินแห่งมอสโก ค.ศ. 1906.

นาฬิกาช่อลิลลี

แต่ไข่ฟาแบร์เชที่มีชื่อเสียงที่สุดที่สร้างโดยห้องงานอัญมณีเป็นงานชิ้นใหญ่ที่สร้างให้แก่ซาร์อเล็กซานเดอร์ที่ 3 และ ซาร์นิโคลัสที่ 2 แห่งรัสเซีย ที่มีด้วยกันทั้งหมด 50 ชิ้น และ 43 ชิ้นได้ค้นพบแล้ว อีกสองชิ้นสร้างแล้วเสร็จ 1 ใบ อีกใบยังไม่เสร็จ ได้แก่ กลุ่มดาวสีน้ำเงินแห่งซาเรวิช และ คาเรเลียนเบิร์ช สำหรับปี ค.ศ. 1917

ไข่ใบใหญ่เจ็ดใบสร้างให้แก่นักอุตสาหกรรมอเล็กซานเดอร์ เคลช์แห่งมอสโก

ไข่ทำจากโลหะมีค่าหรือหินแข็งตกแต่งด้วยอัญมณีและการลงยา คำว่า “ไข่ฟาแบร์เช” มีความหมายเดียวกับความหรูหรา และถือกันว่าเป็นงานอัญมณีชั้นหนึ่ง “ไข่ฟาแบร์เช” ของราชวงศ์รัสเซียถือว่าเป็นกลุ่มงานศิลปะชิ้นเอก (objets d'art) ที่ได้รับการจ้างชิ้นสุดท้าย

ประวัติ

การสร้าง “ไข่ฟาแบร์เช” เริ่มขึ้นเมื่อซาร์อเล็กซานเดอร์ที่ 3 มีพระราชประสงค์ที่มอบไข่อีสเตอร์ให้แก่จักรพรรดินีมาเรีย เฟโดโรฟนา (Empress Maria Fedorovna) ในปี ค.ศ. 1885 เพื่ออาจจะในพระราชวโรกาสฉลองครอบรอบ 20 ปีของการเสกสมรสระหว่างทั้งสองพระองค์ เชื่อกันว่าซาร์อเล็กซานเดอร์ทรงได้ความคิดมาจากไข่ที่เป็นของเจ้าหญิงวิลเฮลมีน มารี แห่งเดนมาร์กผู้เป็นพระปิตุจฉาของพระจักรพรรดินี ที่เป็นวัตถุที่ต้องพระทัยจักรพรรดินีมาเรียมาตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์

ไข่ใบแรกที่สร้างที่เรียกกันว่า “ไข่ไก่” ทำด้วยทอง โดยมีเปลือกเป็นทองคำเคลือบเอนนาเมลขาวใสที่เปิดขึ้นมาเป็นสิ่งที่ทำให้ประหลาดใจสิ่งแรกที่เป็นไข่แดงทองคำสีเหลืองนวล ที่เปิดออกมาเป็นไก่ทองคำระบายหลากสี ที่เปิดได้ ภายในเป็นมงกุฎจักรพรรดิเพชรขนาดเล็กที่ภายในบรรจุจี้ทับทิม แต่เป็นที่น่าเสียดายที่สองอย่างหลังนี้สูญหายไป

จักรพรรดินีมาเรียทรงพอพระทัยกับของขวัญเป็นอันมาก จนพระราชสวามีต้องมีพระบรมราชโองการแต่งตั้งให้ฟาแบร์เชเป็น ‘ช่างทองผู้ได้รับการแต่งตั้งเป็นพิเศษแห่งจักรวรรดิ’ ปีต่อมาพระองค์ก็ทรงจ้างให้ฟาแบร์เชสร้างไข่ให้อีกใบหนึ่ง แต่หลังจากนั้น ปีเตอร์ คาร์ล ฟาแบร์เชผู้เป็นเจ้าของกิจการก็ได้รับอภิสิทธิ์ในการไข่อีสเตอร์สำหรับพระจักรพรรดิต่อมา การออกแบบก็เพิ่มความซับซ้อนขึ้นทุกปี ตามธรรมเนียมของตระกูลฟาแบร์เช แม้แต่พระเจ้าซาร์ก็ไม่ทราบว่าไข่จะออกมาในรูปใด ข้อแม้อย่างเดียวของการสร้างงานคือต้องประกอบด้วยสิ่งที่สร้างความประหลาดใจแก่ผู้ดู หลังจากการเสด็จสวรรคตของซาร์อเล็กซานเดอร์ที่ 3 ในปี ค.ศ. 1894 แล้ว ซาร์นิโคลัสที่ 2 พระราชโอรสก็ทรงมอบไข่ให้แก่ทั้งพระอัครมเหสีและพระราชชนนี

ในช่วงนี้ก็มิได้มีการสร้างไข่อยู่สองปี ในปี ค.ศ. 1904 และในปี ค.ศ. 1905 เพราะสงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่น เมื่อแบบได้รับการอนุมัติจากฟาแบร์เชแล้ว ทีมช่างก็จะเริ่มทำงานประกอบไข่ขึ้น

ไข่อีสเตอร์สำหรับพระจักรพรรดิสร้างชื่อเสียงเป็นที่เลื่องลือให้แก่ฟาแบร์เช ผู้รับงานสร้างไข่ให้แก่ลูกค้าส่วนตัวที่เลือกสรรบ้างไม่กี่คน ที่รวมทั้งดัชเชสแห่งมาร์ลบะระห์, ตระกูลโนเบล, ตระกูลรอธไชลด์ และตระกูลยูซูพอฟ

รายชื่อไข่อีสเตอร์สำหรับพระจักรพรรดิ

ปีที่สร้าง	ชื่อ	ภาพ	รายละเอียด	เจ้าของปัจจุบัน
1885	Hen		Also known as the Jeweled Hen Egg, it was the first in a series of 54 jeweled eggs made for the Russian Imperial family under Peter Carl Fabergé's supervision. It was delivered to Tsar Alexander III in 1885. The tsarina and the tsar enjoyed the egg so much that Alexander III ordered a new egg from Fabergé for his wife every Easter thereafter.	Viktor Vekselberg
1886	Hen with Sapphire Pendant		Also known as the Egg with Hen in Basket, it was made in 1886 for Alexander III, who presented it to his wife, the Empress Maria Feodorovna.	LOST
1887	Third Imperial Egg		A jewelled and ridged yellow gold Egg stands on its original tripod pedestal, which has chased lion paw feet and is encircled by coloured gold garlands suspended from cabochon blue sapphires topped with rose diamond set bows. In 2014 purchased by London-based jeweler Wartski on behalf of an unidentified private collector.	Private Collection
1888	Cherub with Chariot		Also known as the Angel with Egg in Chariot, crafted and delivered in 1888 to Alexander III. This is one of the lost Imperial eggs, so few details are known about it.	LOST
1889	Nécessaire		Crafted and delivered to Alexander III, who presented it to his wife, Maria Feodorovna, on Easter 1889.	LOST
1890	Danish Palaces		Crafted and delivered to Alexander III, who presented it to his wife, Maria Feodorovna, on Easter 1890.	Matilda Geddings Gray Foundation and housed in the Metropolitan Museum of Art in New York City, New York.
1891	Memory of Azov			Kremlin Armoury, Moscow, Russia
1892	Diamond Trellis			Private Collection
1893	Caucasus			Matilda Geddings Gray Foundation. Displayed in the Metropolitan Museum of Art in New York City, New York.
1894	Renaissance			Viktor Vekselberg
1895	Rosebud			Viktor Vekselberg
1895	Blue Serpent Clock		Before March 2014 mistaken for the third imperial egg	Albert II of Monaco collection, Monte-Carlo, Monaco
1896	Rock Crystal		Also known as Revolving Miniatures Egg	Virginia Museum of Fine Arts
1896	Alexander III Portraits		Previously identified as the Twelve Monograms egg of 1895. Surprise is missing.	Hillwood Museum, Washington, D.C., USA
1897	Imperial Coronation Egg			Viktor Vekselberg
1897	Mauve			LOST
1898	Lilies-of-the-Valley		Made under the supervision of the Russian jeweler Peter Carl Fabergé in 1898 by Fabergé ateliers. The supervising goldsmith was Michael Perchin. The egg is one of two in Art Nouveau style. It was presented on April 5 to Tsar Nicholas II, and was used as a gift to the tsaritsa, Empress Alexandra Fyodorovna.	Viktor Vekselberg
1898	Pelican			Virginia Museum of Fine Arts, Richmond, Virginia, USA
1899	Bouquet of Lilies Clock			Kremlin Armoury, Moscow, Russia
1899	Pansy			Private Collection
1900	Trans-Siberian Railway			Kremlin Armoury, Moscow, Russia
1900	Cockerel			Viktor Vekselberg
1901	Basket of Wild Flowers			The Royal Collection, London, United Kingdom
1901	Gatchina Palace			Walters Art Museum, Baltimore, Maryland, USA
1902	Clover Leaf			Kremlin Armoury, Moscow, Russia
1902	Empire Nephrite			Private Collection, USA
1903	Peter the Great			Virginia Museum of Fine Arts, Richmond, Virginia, USA
1903	Royal Danish			LOST
1904	No eggs made
1905	No eggs made
1906	Moscow Kremlin			Kremlin Armoury, Moscow, Russia
1906	Swan			Edouard and Maurice Sandoz Foundation, Switzerland
1907	Rose Trellis			Walters Art Museum, Baltimore, Maryland, USA
1907	Love Trophies			Private Collection
1908	Alexander Palace			Kremlin Armoury, Moscow, Russia
1908	Peacock			Edouard and Maurice Sandoz Foundation, Switzerland
1909	Standart Yacht			Kremlin Armoury, Moscow, Russia
1909	Alexander III Commemorative			LOST
1910	Colonnade			The Royal Collection, London, UK
1910	Alexander III Equestrian			Kremlin Armoury, Moscow, Russia
1911	Fifteenth Anniversary			Viktor Vekselberg
1911	Bay Tree			Viktor Vekselberg
1912	Czarevich or Tsarevich			Virginia Museum of Fine Arts, Richmond, Virginia, USA
1912	Napoleonic			Matilda Geddings Gray Foundation. Displayed at the Metropolitan Museum of Art, New York, USA
1913	Romanov Tercentenary			Kremlin Armoury, Moscow, Russia
1913	Winter			The State of Qatar
1914	Mosaic			The Royal Collection, London, UK
1914	Grisaille (also known as the Catherine the Great Egg)		The egg was made by Henrik Wigström, "Fabergé's last head workmaster". It was given to Maria Fedrovna by her son Nicholas II. Its surprise (now lost) was "a mechanical sedan chair, carried by two blackamoors, with Catherine the Great seated inside".	Hillwood Museum, Washington, D.C., USA
1915	Red Cross with Triptych			Cleveland Museum of Art, Cleveland, Ohio, USA
1915	Red Cross with Imperial Portraits			Virginia Museum of Fine Arts, Richmond, Virginia, USA
1916	Steel Military			Kremlin Armoury, Moscow, Russia
1916	Order of St. George		Made during World War I, the Order of St. George egg commemorates the Order of St. George that was awarded to Emperor Nicholas and his son, the Grand Duke Alexei Nikolaievich. The Order of St. George egg and its counterpart the Steel Military egg were given a modest design in keeping with the austerity of World War I, and Fabergé billed 13,347 rubles for the two. The Order of St. George egg left Bolshevik Russia with its original recipient, the Dowager Empress Maria Feodorovna.	Viktor Vekselberg
1917	Karelian Birch		Created in 1917, the egg was due to be completed and delivered to the tsar that Easter, as a present for his mother, the Empress Maria Feodorovna. But before the egg could be delivered, the February Revolution took place and Nicholas II was forced to abdicate on March 15. On April 25, Fabergé sent the Tsar an invoice for the egg, addressing Nicholas II not as "Tsar of all the Russians" but as "Mr. Romanov, Nikolai Aleksandrovich". Nicholas paid 12,500 rubles and the egg was sent to Grand Duke Michael Alexandrovich at his palace, for presentation to the empress, but the duke fled before it arrived. The egg remained in the palace until it was looted in the wake of the October Revolution later that year	Alexander Ivanov. Displayed at Ivanov's Fabergé Museum in Baden-Baden, Germany.
1917	Constellation (unfinished)		Because of the Russian Revolution of 1917, this egg was never finished or presented to Tsar Nicholas's wife, the Tsaritsa Alexandra Feodorovna. Two eggs have claims to be the Constellation egg: one held at Fersman Mineralogical Museum in Moscow and the other in the possession of Alexander Ivanov and displayed at Ivanov's Fabergé Museum in Baden-Baden, Germany.	Fersman Mineralogical Museum, Moscow or the Fabergé Museum in Baden-Baden.

อ้างอิง

1. Fabergé อ่านว่า /fabɛrˈʒeɪ/ (ฟาแบร์เช) สำหรับความหมายที่สองจาก reference.com
2. The Fabergé Imperial Easter Eggs,by Fabergé, Skurlov, Proler, London, 1997, page 90. ISBN 0-903432-48-X
3. http://www.mieks.com/Faberge2/Kelch-Eggs/Kelch-Eggs.htm 2008-10-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Story of the Kelch eggs from mieks.com
4. http://www.mieks.com/Faberge2/1885-Hen-Egg.htm 2008-10-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Article on the first Hen egg
5. Singh, Anita (18 March 2014). "The £20m Fabergé egg that was almost sold for scrap". The Telegraph. สืบค้นเมื่อ 19 March 2014.
6. Hillwood Museum have identified the twelve monograms Egg previously dated to 1895 as the Alexander III portraits egg of 1896, http://artdaily.com/index_iphone.asp?int_sec=2&int_new=69441#.U00JNu29LCQ
7. . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2013-12-04. สืบค้นเมื่อ 2014-05-04.
8. Faberge - Treasures of Imperial Russia
9. . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2008-10-16. สืบค้นเมื่อ 2014-05-04.
10. "Faberge". Treasures of Imperial Russia. สืบค้นเมื่อ 2012-03-26.

แหล่งข้อมูลอื่น

  วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ไข่ฟาแบร์เช

• Mieks; website on pictures, history, whereabouts... of Fabergé eggs
• Fabergé Research Site by Christel Ludewig McCanless 2009-04-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Details on each of the Fabergé Eggs
• BYU article on the eggs
• "Oval Objects of Desire," Wall Street Journal review of new history of Faberge eggs