สาธารณรัฐเปรู República del Perú (สเปน) ชื่อในภาษาราชการร่วม
| |||||
---|---|---|---|---|---|
(ธงชาติ) ( ตราแผ่นดิน) | |||||
(คำขวัญ): "มั่นคงและเป็นสุขจากการรวมเป็นหนึ่ง" (สเปน: Firme y feliz por la unión) | |||||
เพลงชาติ: "(เพลงชาติเปรู)" (มาร์ช): "(เพลงธงชาติเปรู)" | |||||
![]() | |||||
![]() ที่ตั้งของ ประเทศเปรู (เขียว) ในทวีปอเมริกาใต้ (เทา) | |||||
เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด | (ลิมา) 12°2.6′S 77°1.7′W / 12.0433°S 77.0283°W | ||||
ภาษาราชการ | |||||
กลุ่มชาติพันธุ์ (2017) |
| ||||
ศาสนา (2017) |
| ||||
การปกครอง | รัฐเดี่ยว (สาธารณรัฐ)(ระบบประธานาธิบดี) | ||||
• (ประธานาธิบดี) | |||||
• | ตำแหน่งว่าง | ||||
• | |||||
• | |||||
สภานิติบัญญัติ | |||||
จาก | |||||
• | 28 กรกฎาคม ค.ศ. 1821 | ||||
• | 9 ธันวาคม ค.ศ. 1824 | ||||
• ได้รับการยอมรับ | 14 สิงหาคม ค.ศ. 1879 | ||||
พื้นที่ | |||||
• รวม | 1,285,216 ตารางกิโลเมตร (496,225 ตารางไมล์) ((อันดับที่ 19)) | ||||
• (แหล่งน้ำ (%)) | 0.41 | ||||
ประชากร | |||||
• 2021 ประมาณ | |||||
• สำมะโนประชากร 2017 | 31,237,385 | ||||
• (ความหนาแน่น) | 23 ต่อตารางกิโลเมตร (59.6 ต่อตารางไมล์) ((อันดับที่ 198)) | ||||
(จีดีพี) ((อำนาจซื้อ)) | 2020 (ประมาณ) | ||||
• รวม | |||||
• ต่อหัว | |||||
(จีดีพี) (ราคาตลาด) | 2020 (ประมาณ) | ||||
• รวม | |||||
• ต่อหัว | |||||
(จีนี) (2019) | ![]() ปานกลาง | ||||
(เอชดีไอ) (2019) | สูง · (อันดับที่ 79) | ||||
สกุลเงิน | (PEN) | ||||
เขตเวลา | UTC−5 () | ||||
วว.ดด.ปปปป (ค.ศ.) | |||||
(ขับรถด้าน) | ขวา | ||||
(รหัสโทรศัพท์) | |||||
รหัส ISO 3166 | |||||
(โดเมนบนสุด) | (.pe) |
เปรู (สเปน: Perú [peˈɾu]; เกชัว: Piruw [pɪɾʊw];(ไอมารา): Piruw [pɪɾʊw]) มีชื่อทางการคือ สาธารณรัฐเปรู (สเปน: ) เป็นประเทศที่ตั้งอยู่ทางตะวันตกของทวีปอเมริกาใต้ มีพรมแดนทางทิศเหนือติดกับ(ประเทศเอกวาดอร์)และประเทศโคลอมเบีย ทิศตะวันออกติดกับประเทศบราซิลและ(ประเทศโบลิเวีย) ทางทิศใต้ติดกับประเทศชิลี และทิศตะวันตกติดกับมหาสมุทรแปซิฟิก
ประเทศเปรูเป็นที่ตั้งของ(อารยธรรมการัล) ซึ่งเป็นอารยธรรมเก่าแก่อันหนึ่งของโลก และ(อาณาจักรอินคา) จักรวรรดิที่ยิ่งใหญ่ที่สุดใน(ทวีปอเมริกา)ก่อนยุคโคลัมบัส ต่อมาภูมิภาคนี้ตกเป็นอาณานิคมของจักรวรรดิสเปน และได้รับเอกราชใน พ.ศ. 2364
ชื่อเปรูมาจากคำว่า "บิรู" (Birú) ซึ่งเป็นชื่อของผู้ปกครองท้องถิ่นบริเวณอ่าวซานมีเกลในปานามา โดยบริเวณนี้เป็นจุดใต้สุดที่ชาวยุโรปรู้จักเมื่อครั้งนักสำรวจชาวสเปนมาถึงในปี พ.ศ. 2065 ดังนั้นเมื่อ(ฟรันซิสโก ปิซาร์โร)เดินทางสำรวจต่อไปทางใต้ จึงเรียกภูมิภาคเหล่านั้นว่าบิรูหรือเปรูด้วย จักรวรรดิสเปนรับรองชื่อนี้ในปี พ.ศ. 2072 ในเอกสาร กาปิตูลาซิออนเดโตเลโด ซึ่งตั้งจังหวัดเปรูบริเวณจักรวรรดิอินคาเดิม
รัฐอธิปไตยของเปรูเป็นตัวแทนของสาธารณรัฐประชาธิปไตยที่แบ่งการปกครองออกเป็น 25 ภูมิภาค ปัจจุบันเปรูเป็นประเทศที่กำลังพัฒนา โดยอยู่ในอันดับที่ 82 ในดัชนีการพัฒนามนุษย์ของโลกและมีแนวโน้มการพัฒนาคุณภาพมนุษย์อยู่ในระดับสูง ประชากรเปรูมีรายได้ในระดับปานกลางและยังคงมีอัตรา(ความยากจน)อยู่ราว 19 เปอร์เซ็นต์ อย่างไรก็ตาม ตลอดหลายปีที่ผ่านมาเปรูถือเป็นประเทศที่มีความมั่งคั่งทางเศรษฐกิจมากที่สุดแห่งหนึ่งของภูมิภาคอเมริกาใต้ด้วยอัตราการเติบโตเฉลี่ย 5.9% รวมทั้งมีอัตราการเติบโตทางอุตสาหกรรมที่เร็วที่สุดแห่งหนึ่งของโลกที่อัตราเฉลี่ย 9.6% กิจกรรมทางเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศได้แก่ การขุดเจาะ (การทำเหมือง) การผลิต (เกษตรกรรม) และ(การประมง) พร้อมกับกิจกรรมภาคเศรษฐกิจส่วนอื่น ๆ ที่กำลังเติบโต เช่น โทรคมนาคมและ(เทคโนโลยีชีวภาพ) ประเทศเปรูเป็นส่วนหนึ่งของ The Pacific Pumas ซึ่งเป็นกลุ่มประเทศทางการเมืองและเศรษฐกิจตามแนวชายฝั่งแปซิฟิกของ(ลาตินอเมริกา)ที่มีแนวโน้มร่วมกันของการเติบโตในเชิงบวก ประชากรของเปรูมียังเสรีภาพทางสังคมและการดำรงชีวิตสูง
เปรูถือเป็นหนึ่งในประเทศที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์สูงโดยมีประชากรจากหลายภูมิภาค เช่น ชาว(อินเดียน)-อเมริกัน ชาวยุโรป ชาวแอฟริกา รวมถึงชาวเอเชีย ภาษาหลักที่ใช้ในการสื่อสารโดยทั่วไปคือภาษาสเปน และยังมีภาษาท้องถิ่นอีกมากมายตามแถบชนบทของประเทศ เช่น ภาษาไอมารา ภาษาเกชัว ความหลากหลายทางวัฒนธรรมดังกล่าวนี้สะท้อนให้เห็นผ่านวิถีชีวิตของชาวเปรูในหลายแง่มุม เช่น สถานที่ท่องเที่ยว ดนตรี อาหาร การแต่งกาย เป็นต้น
ภูมิศาสตร์
![image](https://www.wiki3.th-th.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraTMudGgtdGgubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpOWpMMk5sTDFCbGNuVmZkbVZuWHpFNU56QXVjRzVuTHpJeU1IQjRMVkJsY25WZmRtVm5YekU1TnpBdWNHNW4ucG5n.png)
เปรูมีพื้นที่ 1,285,220 ตารางกิโลเมตร มีพรมแดนติดกับ(เอกวาดอร์)และโคลอมเบียทางเหนือ บราซิลทางตะวันออก (โบลิเวีย)ทางตะวันออกเฉียงใต้ ชิลีทางใต้ และมหาสมุทรแปซิฟิกทางตะวันตก ประเทศเปรูมีเทือกเขาแอนดีสพาด ผ่านขนานกับชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิก แบ่งประเทศออกเป็นสามภูมิภาคทางภูมิศาสตร์ ได้แก่ พื้นที่ชายฝั่งหรือ โกสตา (costa) ทางตะวันตก เป็นที่ราบแคบและแห้งแล้งยกเว้นบริเวณหุบเขาซึ่งเกิดจากแม่น้ำตามฤดูกาล เขตที่สูงหรือ ซิเอร์รา (sierra) เป็นภูมิภาคบนเทือกเขาแอนดีส ซึ่งเป็นที่ตั้งของที่ราบสูงอัลติปลาโน (Altiplano) เช่นเดียวกับวัสการัน (Huascarán) จุดที่สูงที่สุดของประเทศ 6,768 เมตร ส่วนที่สามคือเขตป่ารกทึบหรือ เซลบา (selva) เป็นที่ราบกว้างขวาง ปกคลุมด้วย(ป่าดิบชื้นแอมะซอน) เกือบร้อยละ 60 ของพื้นที่ประเทศอยู่ในส่วนนี้
แม่น้ำส่วนใหญ่มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาแอนดีส และไหลลงสู่เขตลุ่มน้ำสามแห่งของเปรู แม่น้ำที่ไหลไปทางมหาสมุทรแปซิฟิกนั้นสูงชันและสั้น ไหลอย่างไม่สม่ำเสมอ ในขณะที่สายที่ไหลไปทาง(แม่น้ำแอมะซอน)นั้นยาวกว่า มีกระแสน้ำมากกว่า และสูงชันน้อยกว่าเมื่อไหลออกจากเขตที่สูง ส่วนแม่น้ำที่ไหลไปยัง(ทะเลสาบติติกากา)ส่วนใหญ่จะสั้นและมีกระแสน้ำมาก แม่น้ำสายที่ยาวเป็นอันดับต้น ๆ ของเปรูได้แก่ แม่น้ำอูกายาลิ แม่น้ำมารัญญอน แม่น้ำปูตูมาโย แม่น้ำยาบารี แม่น้ำวายากา แม่น้ำอูรูบัมบา แม่น้ำมันตาโร และ(แม่น้ำแอมะซอน)
เปรูไม่ได้มีเฉพาะภูมิอากาศแบบเขตร้อนเหมือนประเทศแถบเส้นศูนย์สูตรทั่วไป อิทธิพลของเทือกเขาแอนดีสและกระแสน้ำฮุมบ็อลท์ทำ ให้เปรูมีความหลากหลายทางภูมิอากาศ เขตชายฝั่งมีอากาศอบอุ่น ปริมาณน้ำฝนต่ำ และความชื้นสูง ยกเว้นส่วนเหนือสุดที่ร้อนกว่าและฝนตกมากกว่า โดยเฉพาะในช่วงที่เกิดปรากฏการณ์(เอลนีโญ) บริเวณชายฝั่งตอนเหนือจะมีฝนตกหนักมาก เขตที่สูง มีฝนตกบ่อยในฤดูร้อน อุณหภูมิและความชื้นลดลงตามความสูง ส่วนเขตป่ารกทึบมีจุดสำคัญที่ฝนตกหนักและอุณหภูมิสูง ยกเว้นส่วนใต้สุดที่มีฤดูหนาวที่หนาวเย็นและฝนตกตามฤดูกาล จากภูมิประเทศและภูมิอากาศที่หลากหลาย ทำให้เปรูมีความหลากหลายทางชีวภาพสูง โดยจนถึงปี พ.ศ. 2546 พบพืชและสัตว์แล้วถึง 21,462 ชนิด ในจำนวนนั้น 5,855 เป็นสปีชีส์เฉพาะถิ่น
ประวัติศาสตร์
ยุคก่อนอินคา
![image](https://www.wiki3.th-th.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraTMudGgtdGgubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpOHpMek5pTDA1aGVtTmhYMjF2Ym10bGVTNXFjR2N2TWpJd2NIZ3RUbUY2WTJGZmJXOXVhMlY1TG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
ปรากฏร่องรอยของมนุษย์กลุ่มแรกในบริเวณประเทศเปรูตั้งแต่ประมาณ 10,000 ปีก่อนพุทธศักราช(อารยธรรมการัล)ซึ่งเป็นสังคมที่เก่าแก่ที่สุดในเปรูเจริญขึ้นบริเวณชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิกในระหว่าง 2,500 ถึง 1,300 ปีก่อนพุทธศักราช
จาก หลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่หลงเหลืออยู่มากมายในประเทศเปรู แสดงให้เห็นว่ามีอารยธรรมต่าง ๆ เกิดขึ้นในทวีปอเมริกาใต้ในยุคก่อนอินคา อารยธรรมชาบินเป็นอารยธรรมที่เก่าแก่ที่สุดอารยธรรมหนึ่งในทวีปอเมริกาใต้ ศูนย์กลางอยู่บริเวณชายฝั่งตอนกลางของเปรู โบราณสถานที่สำคัญคือ ชาบินเดวันตาร์ ซึ่งอยู่ทางตอนเหนือของ(กรุงลิมา)
ในยุคต่อมา อารยธรรมโมเชพัฒนาขึ้นบริเวณชายฝั่งตอนเหนือของเปรู และภายหลังพัฒนากลายเป็นอารยธรรมชีมู ส่วนทางตอนใต้ของเปรู อารยธรรมนัซกาได้ถือกำเนิดขึ้นบริเวณชายฝั่งในช่วงระยะเวลาเดียวกับอารยธรรมโมเช ร่องรอยอารยธรรมที่สำคัญคือ(เส้นนัซกา) นอกจากนี้ ยังมีอารยธรรมตีวานากู ซึ่งมีศูนย์กลางอยู่ใกล้กรุง(ลาปาซ)ในประเทศโบลิเวีย และอารยธรรมอัวรีซึ่งมีศูนย์กลางอยู่บริเวณ(แคว้นไออากูโช)ทางตอนใต้ของเปรู
ยุคอินคา
อาณาจักรอินคาก่อตั้งขึ้นตั้งแต่ประมาณกลางพุทธศตวรรษที่ 18 แต่เริ่มมีอำนาจขึ้นเมื่อประมาณปี (พ.ศ. 1981) ในสมัยของปาชากูตี กษัตริย์องค์ที่ 9 อินคาค่อย ๆ ขยายอาณาเขตออกไปจากศูนย์กลางที่เมือง(กุสโก)ทั้ง โดยวิธีทางการทูตและการสู้รบ จักรวรรดิขยายใหญ่จนถึงที่สุดในยุคของไวนา กาปัก กษัตริย์องค์ที่ 11 ครอบคลุมบริเวณชายฝั่งตะวันตกของทวีปอเมริกาใต้ ตั้งแต่บริเวณตอนใต้ของประเทศโคลอมเบียไปจนถึงตอนกลางของประเทศชิลี รวมทั้งบริเวณ(ประเทศโบลิเวีย) และตอนเหนือของประเทศอาร์เจนตินา
ก่อนที่ไวนา กาปักจะสวรรคต ได้ทรงแบ่งดินแดนอินคาให้แก่อาตาวัลปาและวัสการ์ พระราชโอรสทั้งสอง แต่พระราชโอรสทั้งสองไม่พอพระทัย ต้องการปกครองแผ่นดินแต่เพียงพระองค์เดียว จึงเกิดการสู้รบเพื่อแย่งแผ่นดินกันขึ้น ในที่สุดอาตาวัลปาก็เป็นฝ่ายชนะ
ในขณะที่ดินแดนอินคากำลังวุ่นวายด้วยสงครามแย่งชิงอำนาจและ(โรคระบาด) (ฟรันซิสโก ปิซาร์โร) นักสำรวจชาวสเปนกับ กำลังพลเพียง 167 คน ได้เดินทางมาเข้าพบอาตาอวลปาขณะที่กำลังพักผ่อนหลังเสร็จสงครามและจับพระองค์เป็นตัวประกัน ชาวอินคามอบทองคำและเงินเป็นจำนวนมากให้แก่ปิซาร์โรเพื่อเป็นค่าไถ่ให้ปล่อย ตัวจักรพรรดิของตน แต่ปิซาร์โรกลับไม่ยอมรักษาคำพูดและประหารพระองค์ในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2075
การปกครองของสเปน
![image](https://www.wiki3.th-th.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraTMudGgtdGgubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpODJMell5THpnd1h5MWZUV0ZqYUhWZlVHbGpZMmgxWHkxZlNuVnBibDh5TURBNVh5MWZaV1JwZEM1cWNHY3ZNakl3Y0hndE9EQmZMVjlOWVdOb2RWOVFhV05qYUhWZkxWOUtkV2x1WHpJd01EbGZMVjlsWkdsMExtcHdadz09LmpwZw==.jpg)
ในปี พ.ศ. 2075 กองทัพผู้พิชิตของสเปนนำโดย(ฟรันซิสโก ปิซาร์โร) เอาชนะจักรพรรดิอินคาอาตาอวลปา และผนวกเข้าอยู่ใต้การปกครองของสเปน ปิซาร์โรตั้งเมืองหลวงใหม่ที่(ลิมา)ซึ่งกลายเป็นเมืองหลวงของประเทศเปรูในปัจจุบัน สิบปีถัดมา จักรวรรดิสเปนภายใต้การปกครองของราชวงศ์ฮาพส์บวร์คได้ตั้ง(เขตอุปราชแห่งเปรู) ซึ่งครอบคลุมอาณานิคมในอเมริกาใต้เกือบทั้งหมด ประมาณสามสิบปีถัดมา อุปราชฟรันซิสโก เด โตเลโด จัดระเบียบดินแดนในปกครองของตนใหม่ ด้วยการทำเหมืองแร่เงินเป็นกิจกรรมทางเศรษฐกิจหลักและใช้แรงงานชาวพื้นเมือง ทองแท่งจากเปรูเป็นแหล่งรายได้ของเจ้าสเปนและส่งเสริมเครือข่ายการค้าที่ซับซ้อนที่ไปไกลถึงยุโรปและฟิลิปปินส์ อย่างไรก็ตาม ในอีกสองศตวรรษต่อมา การผลิตแร่เงินและการกระจายของเศรษฐกิจที่ลดลงทำให้รายได้ของเจ้าสเปนลดลง จึงทำให้สำนักเจ้าของสเปนประกาศการปฏิรูปบูร์บง ซึ่งประกอบด้วยพระราชกฤษฎีกาเพิ่มภาษีและแยกส่วนเขตอุปราชแห่งเปรู กฎหมายใหม่นี้กระตุ้นให้เกิดการกบฏของตูปัก อามารูที่ 2 และความพยายามปฏิวัติอื่น ๆ ซึ่งพ่ายแพ้ทั้งหมด ในช่วงสงครามประกาศเอกราชในอเมริกาใต้ เปรูยังคงเป็นฐานที่มั่นของฝ่ายสนับสนุนกษัตริย์ แต่เปรูก็กลายเป็นประเทศเอกราชจากการต่อสู้ของ(โฆเซ เด ซาน มาร์ติน) และ(ซิมอน โบลิบาร์)
สาธารณรัฐเปรู
ในช่วงแรกของการเป็นสาธารณรัฐ การแก่งแย่งชิงอำนาจของผู้นำทางทหารก่อให้เกิดความไร้เสถียรภาพทางการเมือง อัตลักษณ์ของชาติถูกสร้างขึ้นในยุคนี้ จากการที่แนวความคิดสหพันธ์อเมริกาใต้ของโบลิบาร์และสหภาพกับโบลิเวียไม่ประสบความสำเร็จ ช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 24 เปรูมีเสถียรภาพภายใต้การนำของประธานาธิบดีรามอน กัสติยา ด้วยรายได้ที่เพิ่มขึ้นจากการส่งออก(ปุ๋ยขี้นก) (guano) อย่างไรก็ตาม ทรัพยากรเหล่านี้ถูกใช้หมดไปอย่างรวดเร็ว เปรูมีหนี้สินอย่างหนัก และการต่อสู้ทางการเมืองก็ปะทุขึ้นอีกครั้ง
เปรูพ่ายแพ้ต่อชิลีใน(สงครามมหาสมุทรแปซิฟิก)ที่เกิดขึ้นระหว่าง พ.ศ. 2422 ถึง 2427 เสียดินแดนจังหวัดอาริกาและ(ตาราปากา)ในสนธิสัญญาอังกอนและลิมา หลังจากปัญหาภายในประเทศหลังสงคราม เปรูกลับมามีเสถียรภาพภายใต้การนำของพรรคซิบิล ซึ่งสิ้นสุดลงหลังเอากุสโต เบ. เลกิอา ขึ้นเป็นผู้นำประเทศ เศรษฐกิจตกต่ำครั้งใหญ่ทำให้เลกิอาถูกล้มจากอำนาจ และกำเนิด(พันธมิตรประชาชนปฏิวัติอเมริกา) (Alianza Popular Revolucionaria Americana) การแข่งขันระหว่างกลุ่มนี้กับกลุ่มชนชั้นสูงและกองทัพเป็นส่วนสำคัญของการเมืองเปรูในอีกสามทศวรรษถัดมา
ในปี พ.ศ. 2511 กองทัพเปรูนำโดยนายพลฆวน เบลัสโก อัลบาราโด ทำรัฐประหารยึดอำนาจจากประธานาธิบดีเฟร์นันโด เบลาอุนเด รัฐบาลใหม่ทำการปฏิรูปครั้งใหญ่ แต่ไม่ได้รับการสนับสนุนมากเท่าไรนัก ในปี พ.ศ. 2518 นายพลฟรันซิสโก โมราเลส เบร์มูเดซ ขึ้นดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีแทนเบลัสโก ยุติการปฏิรูปและนำประเทศเข้าสู่ประชาธิปไตยอีกครั้ง หลังยุคของโมราเลสในปี 2523 เปรูประสบปัญหาหนี้ต่างประเทศสูง เงินเฟ้อที่สูงขึ้นเรื่อย ๆ การขนส่งยาเสพติดอย่างต่อเนื่อง และปัญหาการเมืองที่การใช้กำลังอย่างรุนแรง ภายใต้การนำของประธานาธิบดี(อัลเบร์โต ฟูฆิโมริ) พ.ศ. 2533-2543 ประเทศเปรูก็เริ่มฟื้นตัวด้วยการปฏิรูปทางการเมืองและการปราบปรามกลุ่มผู้ก่อการร้าย แต่ฟูฆิโมริก็ถูกกล่าวหาเรื่องอำนาจนิยม การทุจริตในตำแหน่งหน้าที่ และการละเมิดสิทธิมนุษยชน ทำให้เขาต้องลาออกและหนีออกนอกประเทศหลังจากการเลือกตั้งครั้งปัญหาในปี พ.ศ. 2543 ประชาธิปไตยกลับคืนสู่เปรูอีกครั้งในสมัยของประธานาธิบดีอาเลฆันโดร โตเลโด ซึ่งนับแต่นั้นเป็นต้นมา เปรูพยายามกำจัดการทุจริตในตำแหน่งหน้าที่และสามารถรักษาสภาพทางเศรษฐกิจที่ดีไว้ได้
การปกครอง
![image](https://www.wiki3.th-th.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraTMudGgtdGgubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpOWpMMk01TDFCbGNuVmZUR2x0WVY5RGIyNW5jbVZ6YjE5RVpYUmhhV3hmWTJWdWRISmxMbXB3Wnk4eU1qQndlQzFRWlhKMVgweHBiV0ZmUTI5dVozSmxjMjlmUkdWMFlXbHNYMk5sYm5SeVpTNXFjR2M9LmpwZw==.jpg)
เปรูเป็น(สาธารณรัฐ)ประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน ใช้(ระบอบประธานาธิบดี) ภายใต้รัฐธรรมนูญปัจจุบัน ประธานาธิบดีทำหน้าที่เป็นประมุขแห่งรัฐและหัวหน้ารัฐบาล โดยได้รับเลือกตั้งเข้ามาอยู่ในตำแหน่งห้าปี และไม่สามารถได้รับเลือกอีกในสมัยถัดไปทันทีได้ ประธานาธิบดีแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรีที่เหลือตามคำแนะนำของนายกรัฐมนตรี รัฐสภาของเปรูเป็นแบบสภาเดียว มีสมาชิก 120 คน ได้รับเลือกตั้งเข้ามาอยู่ในตำแหน่งเป็นเวลาห้าปี ทั้งฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหารสามารถเริ่มเสนอร่างกฎหมายได้ โดยร่างกฎหมายจะต้องผ่านความเห็นชอบจากสภาและประกาศใช้โดยประธานาธิบดี สถาบันตุลาการเป็นอิสระตามรัฐธรรมนูญ แต่มีการแทรกแซงฝ่ายตุลาการบ่อยครั้งตลอดประวัติศาสตร์
รัฐบาลเปรูได้รับการเลือกตั้งโดยตรง และการเลือกตั้งเป็นหน้าที่ของประชาชนอายุตั้งแต่ 18 ปีจนถึง 70 ปี ในการเลือกตั้งทั่วไปในปี พ.ศ. 2549 (อาลัน การ์ซิอา) จาก(พรรคอาปริสตาเปรู) ชนะการเลือกตั้งประธานาธิบดีเหนือโอยันตา อูมาลา จากสหภาพเพื่อเปรู สภาปัจจุบันประกอบด้วยสมาชิกจาก(พรรคอาปริสตาเปรู) 36 คน พรรคชาตินิยมเปรู 23 คน พรรคสหภาพเพื่อเปรู 19 คน (พรรคเอกภาพแห่งชาติ) 15 คน พันธมิตรเพื่ออนาคต 13 คน พันธมิตรรัฐสภา 9 คน และกลุ่มรัฐสภาพิเศษ 5 คน
ความ สัมพันธ์กับต่างประเทศของเปรูที่ผ่านมามักเกี่ยวพันกับปัญหาข้อพิพาทพรมแดนกับประเทศเพื่อนบ้าน ซึ่งส่วนใหญ่ตกลงกันได้ในคริสต์ศตวรรษที่ 20 ปัจจุบันเปรูมีข้อพิพาทกับชิลีเรื่องน่านน้ำในมหาสมุทรแปซิฟิก เปรูเป็นสมาชิกของกลุ่มในภูมิภาคหลายกลุ่ม เป็นสมาชิกก่อตั้งของ(ประชาคมแอนดีส) และเป็นสมาชิกขององค์กรรัฐอเมริกา
การแบ่งเขตการปกครอง
ประเทศเปรูแบ่งการปกครองออกเป็น 25 (แคว้น) (región) แต่ละแคว้นแบ่งออกเป็นจังหวัด (provincia) และเขต (distrito) ย่อยลงมาตามลำดับ (ยกเว้น(จังหวัดลิมา)ซึ่งเป็นเอกเทศไม่อยู่ในแคว้นใด) แต่ละแคว้นเลือกรัฐบาลท้องถิ่นซึ่งประกอบด้วยประธานและสภา มีวาระ 4 ปี รัฐบาลท้องถิ่นดูแลเรื่องการพัฒนาภูมิภาค โครงการลงทุนสาธารณะ ส่งเสริมกิจกรรมทางเศรษฐกิจ และการจัดการทรัพย์สินสาธารณะ จังหวัดลิมาบริหารโดยเทศบาลมหานครลิมา
แคว้นต่าง ๆ ของเปรู และเมืองหลักของแคว้นได้แก่
|
|
และ(จังหวัดลิมา) มีเมืองหลักคือ(ลิมา) เมืองหลวงของประเทศ
กองทัพ
กองทัพเปรูประกอบด้วยกองทัพบก กองทัพเรือ และกองทัพอากาศ มีหน้าที่หลักคือดูแลความปลอดภัยของอิสรภาพ เอกราช และบูรณภาพดินแดนของประเทศ กองกำลังของเปรูอยู่ภายใต้การดูแลของกระทรวงกลาโหม และประธานาธิบดีในฐานะผู้บัญชาการสูงสุด การเกณฑ์ทหารถูกยกเลิกในปี พ.ศ. 2542 และเปลี่ยนมาใช้การเป็นทหารโดยสมัครใจแทน
เศรษฐกิจ
![image](https://www.wiki3.th-th.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraTMudGgtdGgubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpODFMelZrTDFCbGNuVmZaV052Ymw4eE9UY3dMbXB3Wnk4eU1qQndlQzFRWlhKMVgyVmpiMjVmTVRrM01DNXFjR2M9LmpwZw==.jpg)
เปรู เป็นประเทศที่มีความหลากหลายทางด้านเศรษฐกิจเนื่องจากสภาพภูมิศาสตร์ เขตภูเขาอุดมไปด้วยทรัพยากรแร่ธาตุสำคัญหลายชนิด เปรูจึงเป็นผู้ผลิตแร่ธาตุรายใหญ่ของโลก เช่นทองแดง (อันดับ 3 ของโลก) ตะกั่ว (อันดับ 4 ของโลก) เงิน (อันดับ 1 ของโลก) สังกะสี (อันดับ 3 ของโลก) ดีบุก (อันดับ 3 ของโลก) น้ำมันและก๊าซธรรมชาติ ส่วนทางชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิกมีสภาพเอื้ออำนวยต่อการประมง ผลิตภัณฑ์การเกษตรที่สำคัญ ได้แก่ มันฝรั่ง ข้าวโพด ผลไม้ ต้นโคคา และการปศุสัตว์ นอกจากนี้ ทรัพยากรการท่องเที่ยวของเปรู เช่น มาชูปิกชู (เมืองกุสโก) และป่าดิบชื้นบริเวณ(แม่น้ำแอมะซอน)สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวได้เป็นจำนวนมาก
เปรู มีรายได้ต่อประชากรปี (พ.ศ. 2549) อยู่ที่ 3,374 ดอลลาร์สหรัฐ ร้อยละ 39.3 ของประชากรเป็นคนจน รวมถึงร้อยละ 13.7 ที่อยู่ในระดับจนมาก การบริการมีส่วนร้อยละ 52.9 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ ปี พ.ศ. 2550 ตามด้วยอุตสาหกรรมขั้นทุติยภูมิร้อยละ 23.2 อุตสาหกรรมขั้นปฐมภูมิร้อยละ 14.2 และภาษีร้อยละ 9.7 สินค้าส่งออกที่สำคัญของเปรู ได้แก่ ทองแดง (ทอง) สังกะสี (ปิโตรเลียม) กาแฟ และ(สิ่งทอ) ส่วนการนำเข้าส่วนใหญ่เป็นวัตถุดิบและสินค้าทุนสำหรับอุตสาหกรรม ประเทศคู่ค้าหลักของเปรูได้แก่สหรัฐอเมริกา จีน บราซิล ชิลี แคนาดา สวิตเซอร์แลนด์ ญี่ปุ่น โคลอมเบีย และ(เอกวาดอร์)
นโยบายเศรษฐกิจของเปรูมีการเปลี่ยนแปลงเป็นอย่างมากในช่วงหลายสิบปีที่ผ่านมา ในช่วงปี พ.ศ. 2511-2518 รัฐบาลฆวน เบลัสโก อัลบาราโด มีการปฏิรูปหลายอย่างเช่น การปฏิรูปที่ดินทางการเกษตร ยึดบริษัทต่างชาติหลายแห่งมาเป็นของรัฐบาล การใช้ระบบเศรษฐกิจแบบวางแผนและการขยายภาครัฐบาล ถึงแม้การปฏิรูปเหล่านี้ไม่สามารถบรรลุเป้าหมายที่จะปรับการกระจายรายได้และยุติการพึ่งพิงทางเศรษฐกิจจาก(ประเทศที่พัฒนาแล้ว)ได้ก็ตาม แต่นโยบายปฏิรูปเหล่านี้ส่วนใหญ่ก็คงอยู่จนปี พ.ศ. 2533 เมื่อรัฐบาล(อัลเบร์โต ฟูฆิโมริ) ยกเลิกการควบคุมราคา การแทรกแซงทางการค้า การควบคุมการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ และดำเนินการแปรรูปหน่วยงานรัฐวิสาหกิจส่วนใหญ่ การปฏิรูปเสรีนี้เหล่านี้ทำให้เศรษฐกิจเปรูมีการเติบโตอย่างมั่นคงตั้งแต่ปี พ.ศ. 2536 ยกเว้นแต่ช่วงวิกฤตการณ์ทางการเงินในเอเชีย พ.ศ. 2540
ในปี พ.ศ. 2550 เปรูมีสภาพเศรษฐกิจดีที่สุดในรอบ 40 ปี และเป็นประเทศที่มีอัตราการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจสูงที่สุดในทวีป (ประมาณร้อยละ 9.2 ใน พ.ศ. 2550) ซึ่งเป็นผลจากการที่ราคาแร่ธาตุสูงขึ้นเป็นประวัติการณ์ นอกจากนี้ การลงทุนของภาคเอกชนและการบริโภคภายในประเทศยังเติบโตสูงขึ้นอย่างมาก แต่อย่างไรก็ตาม ความร่ำรวยและความเจริญกลับกระจายไม่ทั่วถึงประชากรทั้งประเทศ ในขณะที่เมืองที่ตั้งอยู่บริเวณริมฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิกและทางตอนเหนือของ ประเทศมีเศรษฐกิจที่เจริญเติบโต เมืองทางตอนใต้แถบเทือกเขาแอนดีสซึ่งส่วนใหญ่ประกอบการเกษตรในพื้นที่ขนาดเล็กกลับมีอัตราประชากรยากจนสูงถึงร้อยละ 70
ประชากร
เปรูมีประชากรประมาณ 28 ล้านคน เป็นประเทศที่มีประชากรมากที่สุดเป็นอันดับสี่ของทวีปอเมริกาใต้จากข้อมูลปี พ.ศ. 2550 โดยการเติบโตของจำนวนประชากรลดลงจากร้อยละ 2.6 เหลือร้อยละ 1.6 ในช่วงปี พ.ศ. 2493 ถึง 2543 โดยคาดการณ์ว่าจะมีประชากรประมาณ 42 ล้านคนในปี พ.ศ. 2593 จากข้อมูลปี พ.ศ. 2548 ร้อยละ 72.6 ของประชากรอาศัยอยู่ในเขตเมือง และร้อยละ 27.4 ในเขตชนบท เมืองหลักของเปรูได้แก่ (ลิมา) (อาเรกิปา) ตรูฆิโย ชิกลาโย (ปิวรา) (อิกิโตส) ชิมโบเต (กุสโก) และ(อวงกาโย) ซึ่งมีประชากรมากกว่าสองแสนคนในการสำรวจปี พ.ศ. 2536
เปรูเป็นสังคมพหุชาติพันธุ์ที่เกิดจากการรวมตัวของหลายเชื้อชาติตลอดช่วงห้าศตวรรษ โดยชนพื้นเมืองเปรูอาศัยอยู่ในเปรูเป็นเวลานับพันปีก่อนที่สเปนจะเข้าครอบครองใน(พุทธศตวรรษที่ 21) ประชากรพื้นเมืองลดลงในช่วงประมาณร้อยปี จากเก้าล้านคนเหลือเพียงประมาณหกแสนคนจาก(โรคติดต่อ) ชาวสเปนและชาวแอฟริกาจำนวนมากเข้ามาในยุคอาณานิคม หลังได้รับเอกราช มีชาวยุโรปอพยพเพิ่มขึ้น จากอังกฤษ ฝรั่งเศส เยอรมนี อิตาลี และสเปน ชาวจีนเข้ามาในช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 24 ทดแทนแรงงานทาส และได้กลายมาเป็นส่วนสำคัญของสังคมเปรู
ภาษาทางการของเปรูคือ ภาษาสเปน ซึ่งเป็นภาษาแม่ของชาวเปรูที่มีอายุตั้งแต่ 5 ปีขึ้นไปร้อยละ 80.3 (พ.ศ. 2536) และภาษาเกชัวซึ่งมีประชากรร้อยละ 16.5 พูดภาษานี้ (พ.ศ. 2536) มีผู้พูดภาษาท้องถิ่นอื่น ๆ และภาษาต่างประเทศร้อยละ 3 และร้อยละ 0.2 ของประชากรตามลำดับ จากการสำรวจในปี พ.ศ. 2549 ประชากรร้อยละ 85 ระบุว่าตัวเองนับถือนิกายโรมันคาทอลิก และร้อยละ 11 นับถือ(นิกายโปรเตสแตนต์) อัตราการรู้หนังสืออยู่ที่ร้อยละ 88.9 โดยอัตราในชนบท (ร้อยละ 76.1) ต่ำกว่าในเมือง (ร้อยละ 94.8) การศึกษาขั้นประถมและมัธยมเป็นการศึกษาบังคับและบริการแบบให้เปล่า (ฟรี) ในโรงเรียนของรัฐ
วัฒนธรรม
![image](https://www.wiki3.th-th.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraTMudGgtdGgubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpOW1MMlpqTDBObGRtbGphR1ZmWkdWc1gxQmxjaVZETXlWQ1FTNXFjR2N2TWpJd2NIZ3RRMlYyYVdOb1pWOWtaV3hmVUdWeUpVTXpKVUpCTG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
![image](https://www.wiki3.th-th.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraTMudGgtdGgubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpOW1MMlpqTDBsdWRHbGZVbUY1YldsZk1qQXdOMTlEZFhwamJ5NXFjR2N2TWpJd2NIZ3RTVzUwYVY5U1lYbHRhVjh5TURBM1gwTjFlbU52TG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
วัฒนธรรมเปรูมีรากฐานอยู่บนวัฒนธรรมพื้นเมืองและวัฒนธรรมสเปน ศิลปะของเปรูย้อนกลับไปได้ถึงเครื่องปั้นเดิมเผา สิ่งทอ เพชรพลอย และการแกะสลักของวัฒนธรรมยุคก่อนอินคา ชาวอินคายังคงรักษารูปแบบงานเหล่านี้และยังบรรลุผลในด้านสถาปัตยกรรมโดยได้สร้างมาชูปิกชูในยุคอาณานิคม ศิลปะได้รับอิทธิพลแบบ(บาโรก) โดยผสมเข้ากับวัฒนธรรมท้องถิ่น ในยุคนี้ ศิลปะส่วนใหญ่จะเกี่ยวข้องกับศาสนา ตัวอย่างเช่นโบสถ์จำนวนมากและจิตรกรรมแบบสำนักกุสโก ศิลปะในเปรูซบเซาลงหลังได้รับเอกราช จนมาถึงยุคศิลปะแบบอินดิเฆนิสโม ซึ่งนำเสนอความเชื่อและวิถีชีวิตของชาวพื้นเมืองอเมริกาใต้ วัฒนธรรมโบราณของชาวอินคายังคงอยู่ในเปรูในปัจจุบัน ชาวเปรูยังคงใช้ชีวิตตามแบบบรรพบุรุษ เช่น การใช้ภาษาเกชัว การประกอบพิธีกรรมทางศาสนา
อาหาร
อาหาร จานหลักของเปรูมีความหลากหลายเพราะมีส่วนผสมที่สามารถหาได้ในประเทศ หลายอย่าง เช่น อาหารทะเล เนื้อสัตว์ต่าง ๆ เช่น เนื้อวัว เนื้อไก่ เนื้อ(อัลปากา) และเนื้อ(หนูตะเภา) นิยมรับประทานอาหารจานหลักกับมันฝรั่ง (ซึ่งกล่าวกันว่ามีมากถึง 3,500 ชนิด) ข้าวโพด หรือข้าว ในเขตเทือกเขาชาวเปรูมักจะกินซุปเพื่ออบอุ่นร่างกายก่อนออกไปเผชิญความหนาวเย็น อาหารเปรูที่มีชื่อเสียงคือ (เซบิเช) ซึ่งมีลักษณะคล้ายยำทะเล โดยนำเนื้อปลาสดหรือกุ้งสดที่หมักในน้ำมะนาวและพริกไทย มาผสมกับหัวหอมซอย
เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ของเปรูคือ ปิสโกซาวร์ (pisco sour) ซึ่งมีส่วนผสมของเหล้าปิสโก (บรั่นดีที่ทำจากองุ่น) น้ำมะนาว น้ำแข็ง ไข่ขาว และน้ำหวาน ชาวเปรูยังนิยมดื่มเครื่องดื่มจากข้าวโพดสีม่วงที่เรียกว่า ชิชาโมราดา (chicha morada) อีกด้วย
ชาวพื้นเมืองนิยมเคี้ยวใบโคคาตากแห้งและดื่มชาโคคามาตั้งแต่สมัยโบราณ แต่ปัจจุบันกำลังประสบปัญหาถูกต่อต้านจากนานาชาติ เนื่องจากใบโคคา (ซึ่งเป็นวัตถุดิบในการผลิต(โคเคน)) ถูกสหประชาชาติกำหนดให้เป็นยาเสพติดตั้งแต่ พ.ศ. 2504
ดนตรีและการเต้นรำ
ดนตรีของเปรูมีพื้นฐานจากดนตรีพื้นเมือง และได้รับอิทธิพลจากสเปนและแอฟริกาในภายหลัง ในยุคก่อนถูกสเปนครอบครองดนตรีก็มีความหลากหลายแตกต่างกันไปตามพื้นที่ เครื่องดนตรีพื้นเมืองที่แพร่หลายที่สุดคือขลุ่ยเกนาและกลองตินยา เมื่ออารยธรรมสเปนเข้ามากีตาร์ก็เป็นที่รู้จักและกลายเป็นเครื่องดนตรีที่เป็นที่นิยมมากที่สุดอย่างหนึ่งในเปรู นอกจากนี้ กีตาร์ยังเป็นจุดกำเนิดให้แก่เครื่องดนตรีชนิดใหม่คือชารังโก อิทธิพลของดนตรีแบบแอฟริกาปรากฏให้เห็นในทั้งในจังหวะของเพลงและเครื่องดนตรี เช่น กลอง(กาฆอน)
การเต้นรำพื้นเมืองของเปรูนอกจากการเต้นรำของคู่หญิงชายอย่างมาริเนรา ตอนเดโร และไวโนแล้ว ยังมีระบำกรรไกร ซึ่งชาวเปรูถือว่าเป็นการแสดงที่เป็นพิธีการ ผู้เต้นจะถือกรรไกรไว้ขณะเต้นด้วยท่าที่โลดโผน
เทศกาล
เปรูมีเทศกาลมากมายตลอดทั้งปี ซึ่งมีทั้งเทศกาลทางศาสนา เทศกาลเกี่ยวกับประเพณีของอินคา เทศกาลเกี่ยวกับการเกษตร และเทศกาลเพื่อเฉลิมฉลอง เช่น คาร์นิวาลที่มีจุดเด่นที่การละเล่นสาดน้ำ อินตีไรมีหรือพิธีเพื่อบูชาพระอาทิตย์ซึ่งสืบทอดมาตั้งแต่สมัยอินคา เซญญอร์เดโลสมิลาโกรส (ลอร์ดออฟมิราเคิลส์) ซึ่งเป็นพาเหรดทางศาสนาคริสต์ที่ใหญ่ที่สุดในทวีปอเมริกาใต้ เป็นต้น
กองทัพ
![image](https://www.wiki3.th-th.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraTMudGgtdGgubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpODRMemd6TDFCbGNuVjJhV0Z1WDAxaGNtbHVaWE5mTWpBeE9TNXFjR2N2TWpnMGNIZ3RVR1Z5ZFhacFlXNWZUV0Z5YVc1bGMxOHlNREU1TG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
ประเทศเปรูมีกองกำลังทหารที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 4 ในแถบลาตินอเมริกา โดยมีกองทัพทั้ง 3 เหล่าทัพ ได้แก่ กองทัพบก (Ejército del Perú, EP) กองทัพเรือ (Marina de Guerra del Perú, MGP) และกองทัพอากาศ (Fuerza Aérea del Perú, FAP) ทั้งสามเหล่าทัพมีทหารร่วม 400,000 นาย และขึ้นตรงต่อกองบัญชาการกองทัพของเปรู (ควบคุมและสั่งการโดยประธานาธิบดี) มีภารกิจหลักคือรักษาความสงบเรียบร้อยในประเทศและป้องกันตนเองจากการรุกรานของประเทศเพื่อนบ้าน
หมายเหตุและอ้างอิง
หมายเหตุ
- รวมครั้งแรกใน สำหรับผู้ที่มีอายุ 12 ขึ้นไป ซึ่งรวมองค์ประกอบอื่น ๆ อย่างบรรพบุรุษ, ประเพณี และต้นกำเนิดครอบครัวเพื่อให้เห็นภาพและเข้าใจความเป็นจริงทางวัฒนธรรมของประเทศได้ดีขึ้น
- คำถามศาสนาถูกรวมใน สำหรับผู้ที่มีอายุ 12 ขึ้นไป
อ้างอิง
- "Perú: Perfil Sociodemográfico" (PDF). Instituto Nacional de Estadística e Informática. p. 231. (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 11 February 2020. สืบค้นเมื่อ 27 September 2018.
- Shugart, Matthew Søberg (September 2005). (PDF). Graduate School of International Relations and Pacific Studies. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 19 August 2008. สืบค้นเมื่อ 31 August 2017.
{{}}
: ระบุ|accessdate=
และ|access-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archivedate=
และ|archive-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archiveurl=
และ|archive-url=
มากกว่าหนึ่งรายการ () - (December 2005). "Semi-Presidential Systems: Dual Executive And Mixed Authority Patterns". French Politics. 3 (3): 323–351. doi:10.1057/palgrave.fp.8200087. ISSN 1476-3427. (OCLC) 6895745903.
Only in Latin America have all new democracies retained a pure presidential form, except for Peru (president-parliamentary) and Bolivia (assembly-independent).
- https://www.bbc.com/news/world-latin-america-63895505
- "Perú: Estimaciones y Proyecciones de Población Total, por Años Calendario y Edades Simples, 1950–2050" [Peru: Estimates and Projections of Total Population, by Calendar Years and Simple Ages, 1950–2050] (PDF) (ภาษาสเปน). National Institute of Statistics and Informatics. September 2009. (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 18 September 2018. สืบค้นเมื่อ 18 September 2018.
- "Peru". International Monetary Fund. จากแหล่งเดิมเมื่อ 17 January 2021. สืบค้นเมื่อ 18 January 2020.
- "Gini Index". (World Bank). จากแหล่งเดิมเมื่อ 7 May 2020. สืบค้นเมื่อ 14 July 2021.
- Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN . (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 15 December 2020. สืบค้นเมื่อ 16 December 2020.
- รัฐบาลเปรูใช้ชื่อภาษาเกชัวเป็น Perú (ดูรัฐสภาเปรูฉบับภาษาเกชัว website 30 กรกฎาคม 2010 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน และรัฐธรรมนูญเปรูฉบับภาษาเกชัว
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-02-09. สืบค้นเมื่อ 2008-05-24.
{{}}
: ระบุ|accessdate=
และ|access-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archivedate=
และ|archive-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archiveurl=
และ|archive-url=
มากกว่าหนึ่งรายการ ()Washington State University (อังกฤษ) - Raúl Porras Barrenechea, El nombre del Perú, p. 83. (สเปน)
- Raúl Porras Barrenechea, El nombre del Perú, p. 84. (สเปน)
- Raúl Porras Barrenechea, El nombre del Perú, p. 86. (สเปน)
- Raúl Porras Barrenechea, El nombre del Perú, p. 87. (สเปน)
- "| Human Development Reports". hdr.undp.org.
- "Overview". World Bank (ภาษาอังกฤษ).
- (PDF). web.archive.org. 2018-04-24. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2018-04-24. สืบค้นเมื่อ 2021-06-23.
{{}}
: ระบุ|accessdate=
และ|access-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archivedate=
และ|archive-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archiveurl=
และ|archive-url=
มากกว่าหนึ่งรายการ () - writer, Staff. "Culture of Peru | Discover Peru" (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน).[]
- Fracolli, Britt (2020-01-31). "Peru's cultural traditions and habits". Peru For Less (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน).
- "Peru Culture". Machu Picchu (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2020-03-04.
- AndesHandbook, Huascarán 2016-10-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เรียกข้อมูลวันที่ 12 สิงหาคม 2550. (อังกฤษ)
- Instituto de Estudios Histórico-Marítimos del Perú, El Perú y sus recursos: Atlas geográfico y económico, p. 16. (สเปน)
- Instituto de Estudios Histórico-Marítimos del Perú, El Perú y sus recursos: Atlas geográfico y económico, p. 31. (สเปน)
- Instituto Nacional de Estadística e Informática, Perú: Compendio Estadístico 2005, p. 21. (สเปน)
- Instituto de Estudios Histórico-Marítimos del Perú, El Perú y sus recursos: Atlas geográfico y económico, pp. 24-25. (สเปน)
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-10-27. สืบค้นเมื่อ 2008-06-28.
{{}}
: ระบุ|accessdate=
และ|access-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archivedate=
และ|archive-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archiveurl=
และ|archive-url=
มากกว่าหนึ่งรายการ (). เรียกข้อมูลวันที่ 28 มิถุนายน 2551. (อังกฤษ) - Instituto de Estudios Histórico-Marítimos del Perú, El Perú y sus recursos: Atlas geográfico y económico, pp. 25-26. (สเปน)
- Instituto de Estudios Histórico-Marítimos del Perú, El Perú y sus recursos: Atlas geográfico y económico, pp. 26-27. (สเปน)
- Instituto Nacional de Estadística e Informática, Perú: Compendio Estadístico 2005, p. 50. (สเปน)
- et al, "The first settlers", p. 20.
- Jonathan Haas et al, "Dating the Late Archaic occupation of the Norte Chico region in Peru", p. 1021.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-06-02. สืบค้นเมื่อ 2008-05-26.
{{}}
: ระบุ|accessdate=
และ|access-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archivedate=
และ|archive-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archiveurl=
และ|archive-url=
มากกว่าหนึ่งรายการ () Minnesota State University Mankato (อังกฤษ) - Terence N. D'Altroy, The Incas, Blackwell Publishing, 2002
- Recopilación de leyes de los Reynos de las Indias, vol. II, pp. 12-13. (สเปน)
- Peter Bakewell, Miners of the Red Mountain, p. 181. (อังกฤษ)
- Margarita Suárez, Desafíos transatlánticos, pp. 252-253. (สเปน)
- Kenneth Andrien, Crisis and decline, pp. 200-202. (อังกฤษ)
- Mark Burkholder, From impotence to authority, pp. 83-87. (อังกฤษ)
- Scarlett O'Phelan, Rebellions and revolts in eighteenth century Peru and Upper Peru, p. 276. (อังกฤษ)
- Timothy Anna, The fall of the royal government in Peru, pp. 237-238. (อังกฤษ)
- Charles Walker, Smoldering ashes, pp. 124–125.(อังกฤษ)
- Paul Gootenberg, Between silver and guano, p. 12. (อังกฤษ)
- Paul Gootenberg, Imagining development, pp. 5–6. (อังกฤษ)
- Paul Gootenberg, Imagining development, p. 9. (อังกฤษ)
- Ulrich Mücke, Political culture in nineteenth-century Peru, pp. 193–194. (อังกฤษ)
- Peter Klarén, Peru, pp. 262–276. (อังกฤษ)
- David Palmer, Peru: the authoritarian tradition, p. 93. (อังกฤษ)
- George Philip, The rise and fall of the Peruvian military radicals, pp. 163–165. (อังกฤษ)
- Daniel Schydlowsky and Juan Julio Wicht, "Anatomy of an economic failure", pp. 106–107. (อังกฤษ)
- Peter Klarén, Peru, pp. 406–407. (อังกฤษ)
- BBC News, Fujimori: Decline and fall. 20 พ.ย. 2543 เรียกข้อมูลวันที่ 13 ก.ค. 2551. (อังกฤษ)
- . The Economist. 2005-01-09. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-03-19. สืบค้นเมื่อ 2008-07-31. (อังกฤษ)
- Constitución Política del Perú, Article N° 112.
- Constitución Política del Perú, Article N° 122.
- Constitución Política del Perú, Article N° 90.
- Constitución Política del Perú, Articles N° 107-108.
- Constitución Política del Perú, Articles N° 146.
- Jeffrey Clark, . Retrieved on July 24, 2007. (อังกฤษ)
- Constitución Política del Perú, Article N° 31.
- Oficina Nacional de Procesos Electorales, Segunda Elección Presidencial 2006. Retrieved on May 15, 2007. (สเปน)
- Congreso de la República del Perú, Grupos Parlamentarios 2019-10-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เรียกข้อมูลวันที่ 5 มกราคม 2551. (สเปน)
- Ronald Bruce St John, The foreign policy of Peru, pp. 223-224. (อังกฤษ)
- BBC News, Peru-Chile border row escalates. เรียกข้อมูลวันที่ 16 พฤษภาคม 2550. (อังกฤษ)
- Ley N° 27867, Ley Orgánica de Gobiernos Regionales, Article N° 11.
- Ley N° 27867, Ley Orgánica de Gobiernos Regionales, Article N° 10.
- Ley N° 27867, Ley Orgánica de Gobiernos Regionales, Article N° 66.
- Ministerio de Defensa, Libro Blanco de la Defensa Nacional, p. 90.
- Ley N° 27178, Ley del Servicio Militar, Articles N° 29, 42 and 45.
- The Economist, Pocket World in Figures 2007 Edition, 2549 (อังกฤษ)
- . CIA. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-11-05. สืบค้นเมื่อ 2008-05-21.
{{}}
: ระบุ|accessdate=
และ|access-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archivedate=
และ|archive-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archiveurl=
และ|archive-url=
มากกว่าหนึ่งรายการ (). เรียกข้อมูลวันที่ 21 พฤษภาคม 2551.(อังกฤษ) - "Llamas and mash" (ภาษาอังกฤษ). The Economist. 2008-02-28.
- "Ecotourism in Peru". The Economist. 2008-04-10. (อังกฤษ)
- "Tourism in Peru". The Economist. 2001-07-19.[](อังกฤษ)
- ข้อมูลปี พ.ศ. 2550. Instituto Nacional de Estadística e Informática, La pobreza en el Perú en el año 2007, p. 3. (สเปน)
- Banco Central de Reserva, Producto Bruto Interno por Sectores Productivos 1950 - 2007. (สเปน)
- ข้อมูลปี 2549. Banco Central de Reserva, Memoria 2006, pp. 60-61, 66. Retrieved on July 3, 2007. (สเปน)
- Rosemary Thorp and Geoffrey Bertram, Peru 1890–1977, pp. 318–319.
- John Sheahan, Searching for a better society, p. 157.
- Banco Central de Reserva, Producto bruto interno por sectores productivos 1951–2006. Retrieved on 2008-07-09. (สเปน)
- . The Economist. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-04-10. สืบค้นเมื่อ 2008-05-20.. เรียกข้อมูลวันที่ 20 พฤษภาคม 2551.(อังกฤษ)
- "Poverty amid progress". The Economist. 2008-05-08.. เรียกข้อมูลวันที่ 20 พฤษภาคม 2551. (อังกฤษ)
- United Nations, World Population Prospects(PDF) (2.74 MiB), pp. 44-48. Retrieved on July 29, 2007 (อังกฤษ)
- Instituto Nacional de Estadística e Informática, Perú: Estimaciones y Proyecciones de Población, 1950-2050, pp. 37-38, 40. (สเปน)
- Instituto Nacional de Estadística e Informática, Perú: Estimaciones y Proyecciones de Población, 1950-2050, p. 45. (สเปน)
- Instituto Nacional de Estadística e Informática, Migraciones Internas en el Perú 2012-06-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เรียกข้อมูลวันที่ 15 พฤษภาคม 2550. (สเปน)
- Noble David Cook, Demographic collapse: Indian Peru, 1520-1620, p. 114. (อังกฤษ)
- Mario Vázquez, "Immigration and mestizaje in nineteenth-century Peru", pp. 79-81. (อังกฤษ)
- Magnus Mörner, Race mixture in the history of Latin America, p. 131. (อังกฤษ)
- Instituto Nacional de Estadística e Informática, Perfil sociodemográfico del Perú 2007-05-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เรียกข้อมูลวันที่ 15 พฤษภาคม 2550. (สเปน)
- US Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor, International Religious Freedom Report 2007. เรียกข้อมูลวันที่ 14 มิถุนายน 2551. (อังกฤษ)
- Portal Educativo Huascarán, El analfabetismo en cifras 2007-06-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เรียกข้อมูลวันที่ 15 พฤษภาคม 2550. (สเปน)
- Constitución Política del Perú, Article N° 17.
- Víctor Andrés Belaunde, Peruanidad, p. 472. (สเปน)
- Gauvin Alexander Bailey, Art of colonial Latin America, pp. 72-74. (อังกฤษ)
- Gauvin Alexander Bailey, Art of colonial Latin America, p. 263. (อังกฤษ)
- Edward Lucie-Smith, Latin American art of the 20th century, pp. 76-77, 145-146. (อังกฤษ)
- Rob Rachowiecki and Charlotte Beech, Peru, Lonely Planet, 2004, หน้า 42-43 (อังกฤษ)
- . Time. 2008-03-17. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-05-23. สืบค้นเมื่อ 2008-05-22.
{{}}
: ระบุ|accessdate=
และ|access-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archivedate=
และ|archive-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archiveurl=
และ|archive-url=
มากกว่าหนึ่งรายการ () (อังกฤษ) - Raúl Romero, "Andean Peru", p. 385-386.
- Dale Olsen, Music of El Dorado, pp. 17-22.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-06-25. สืบค้นเมื่อ 2008-07-02.
{{}}
: ระบุ|accessdate=
และ|access-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archivedate=
และ|archive-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archiveurl=
และ|archive-url=
มากกว่าหนึ่งรายการ () (อังกฤษ) - Raúl Romero, "La música tradicional y popular", pp. 263-265.
- . Peru Tourism Bureau. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-06-15. สืบค้นเมื่อ 2008-05-31.
{{}}
: ระบุ|accessdate=
และ|access-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archivedate=
และ|archive-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archiveurl=
และ|archive-url=
มากกว่าหนึ่งรายการ () (อังกฤษ) - Cruz, Yohel (2017-07-29). "Ránking ubica al Perú como la cuarta Fuerza Armada más poderosa de Latinoamérica". RPP (ภาษาสเปน).
- "Military expenditure (% of GDP) - Peru | Data". data.worldbank.org.
บรรณานุกรม
- Bailey, Gauvin Alexander. Art of colonial Latin America. London: Phaidon, 2005, ISBN .
- . 29 December 1993.
- Custer, Tony. The Art of Peruvian Cuisine. Lima: Ediciones Ganesha, 2003, ISBN .
- . "Perú Siglo XXI", series of 11 working papers describing sectorial long-term forecasts, Grade, Lima, Peru, 1986–1987.
- Garland, Gonzalo. Peru in the 21st Century: Challenges and Possibilities in Futures: the Journal of Forecasting, Planning and Policy, Volume 22, No. 4, Butterworth-Heinemann, London, England, May 1990.
- Gootenberg, Paul. (1991) Between silver and guano: commercial policy and the state in postindependence Peru. Princeton: Princeton University Press ISBN .
- Gootenberg, Paul. (1993) Imagining development: economic ideas in Peru's "fictitious prosperity" of Guano, 1840–1880. Berkeley: University of California Press, 1993, 0520082907.
- Higgins, James (editor). The Emancipation of Peru: British Eyewitness Accounts, 2014. Online at jhemanperu 21 เมษายน 2020 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Instituto de Estudios Histórico–Marítimos del Perú. El Perú y sus recursos: Atlas geográfico y económico. Lima: Auge, 1996.
- Instituto Nacional de Estadística e Informática. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 7 March 2007. สืบค้นเมื่อ 2021-12-22.
{{}}
: ระบุ|archivedate=
และ|archive-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ (); ระบุ|archiveurl=
และ|archive-url=
มากกว่าหนึ่งรายการ () (8.31 MB). Lima: INEI, 2005. - Instituto Nacional de Estadística e Informática. Perfil sociodemográfico del Perú. Lima: INEI, 2008.
- Instituto Nacional de Estadística e Informática. Perú: Estimaciones y Proyecciones de Población, 1950–2050. Lima: INEI, 2001.
- . 28 September 1999.
- Ley N° 27867, . 16 November 2002.
- Martin, Gerald. "Literature, music and the visual arts, c. 1820–1870". In: Leslie Bethell (ed.), A cultural history of Latin America. Cambridge: University of Cambridge, 1998, pp. 3–45.
- Martin, Gerald. "Narrative since c. 1920". In: Leslie Bethell (ed.), A cultural history of Latin America. Cambridge: University of Cambridge, 1998, pp. 133–225.
- Porras Barrenechea, Raúl. El nombre del Perú. Lima: Talleres Gráficos P.L. Villanueva, 1968.
- Scheina, Robert (2003), Latin America's Wars: The Age of the Caudillo, 1791–1899, Brassey's, ISBN
- Thorp, Rosemary and Geoffrey Bertram. Peru 1890–1977: growth and policy in an open economy. New York: Columbia University Press, 1978, ISBN
อ่านเพิ่ม
- เศรษฐกิจ
- (ในภาษาสเปน) Banco Central de Reserva. Cuadros Anuales Históricos 1 พฤษภาคม 2011 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน.
- (ในภาษาสเปน) Instituto Nacional de Estadística e Informática. Perú: Perfil de la pobreza por departamentos, 2004–2008. Lima: INEI, 2009.
- Concha, Jaime. "Poetry, c. 1920–1950". In: Leslie Bethell (ed.), A cultural history of Latin America. Cambridge: University of Cambridge, 1998, pp. 227–260.
แหล่งข้อมูลอื่น
- Country Profile from (BBC News)
- Peru. (The World Factbook). (Central Intelligence Agency).
- Google search
- World Bank Summary Trade Statistics Peru
- PeruLinks 15 ตุลาคม 2008 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน web directory
Wikimedia Atlas of Peru
คู่มือการท่องเที่ยว Peru จากวิกิท่องเที่ยว (ในภาษาอังกฤษ)
- (ในภาษาสเปน) Web portal of the Peruvian Government
ดูข้อมูลทางภูมิศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับ ประเทศเปรู ที่(โอเพินสตรีตแมป)
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์