วงศ์ลิงลม

วงศ์ลิงลม ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ต้นยุคอีโอซีน-ปัจจุบัน, 50.0–0Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
ลิงลมแคระ หรือ นางอายแคระ (Nycticebus pygmaeus) จัดเป็นลิงลมที่มีขนาดเล็กที่สุด พบได้ในพรมแดนระหว่างลาวและเวียดนาม โดยไม่พบในประเทศไทย
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Mammalia
อันดับ:	Primates
อันดับย่อย:	Strepsirrhini
อันดับฐาน:	Lemuriformes
วงศ์ใหญ่:	Lorisoidea
วงศ์:	Lorisidae Gray, 1821
สกุลต้นแบบ
Loris
สกุล
Arctocebus Perodicticus Pseudopotto Loris Nycticebus
ชื่อพ้อง
Loridae Jenkins, 1987

วงศ์ลิงลม (อังกฤษ: Lorisid; อินโดนีเซีย: Kukang) เป็นวงศ์ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ในอันดับไพรเมตวงศ์หนึ่ง ใช้ชื่อวงศ์ว่า Lorisidae (หรือ Loridae) สมาชิกในวงศ์นี้ที่เป็นที่รู้จักกันดี ประกอบไปด้วย ลิงลม หรือ นางอาย, ลิงลมเรียว, พอตโต, อังวานติโบ

ลักษณะ

ลักษณะของสัตว์ในวงศ์นี้ ถือเป็นไพรเมตขนาดเล็ก ลำตัวขนาดเท่าแมวบ้านหรือเล็กกว่า สีขนโดยปกติจะเป็นสีเทาหรือสีน้ำตาล สีเข้มที่ด้านข้างและด้านบนลำตัว มีดวงตากลมโตขนาดใหญ่ ใช้ประโยชน์ในการหากินในเวลากลางคืน ใบหน้ากลมแบน ใบหูมีขนาดเล็กและมักจะซ่อนอยู่ในขน นิ้วหัวแม่มือและนิ้วต่าง ๆ สั้น นิ้วเท้าที่สองของขาหลังมีกรงเล็บที่เหมาะสำหรับการทำความสะอาดขน หางสั้นหรือจะหายไปอย่างสมบูรณ์ เมื่อโตเต็มที่มีความยาวประมาณ 17-40 เซนติเมตร และมีน้ำหนักระหว่าง 0.3-2 กิโลกรัม ขึ้นอยู่กับชนิด มีฟันที่เขียนเป็นสูตรได้ คล้ายคลึงกับลีเมอร์: ${\displaystyle {\tfrac {2.1.3.3}{2.1.3.3}}}$ 

วงจรชีวิต

มีระยะเวลาการตั้งท้องนานสี่ถึงหกเดือนและให้ลูกเต็มที่สองตัว ลูกอ่อนจะเกาะอยู่กับหน้าท้องของแม่หรือรอในรังขณะที่แม่ไปหาอาหาร ใช้เวลาประมาณ 3-9 เดือนขึ้นอยู่กับชนิด หย่านมและโตเต็มวัยภายใน 10-18 เดือน มีอายุยืนได้ถึง 20 ปี

พฤติกรรม

เป็นสัตว์ที่ทรงตัวได้ดีบนต้นไม้ เป็นสัตว์ที่หากินในเวลากลางคืน ปกติจะเคลื่อนไหวเชื่องช้า แต่จะเคลื่อนไหวได้เร็วมากในเวลากลางคืนเมื่อจะจับอาหาร ปกติเป็นสัตว์กินเนื้อเป็นหลัก โดยจับสัตว์เล็ก ๆ กินเป็นอาหารได้หลากหลาย ทั้งแมงและแมลงต่าง ๆ, นก, ไข่นกและลูกนก หรือแม้กระทั่งค้างคาว อาจมีกินยอดใบอ่อนของพืชหรือผลไม้ต่าง ๆ เป็นอาหารรองลงไปได้ด้วย โดยปกติเป็นสัตว์ที่หากินและอาศัยอยู่ตามลำพัง

พบกระจายพันธุ์ในป่าดิบ หรือป่าเสื่อมโทรมของทวีปแอฟริกาตอนกลาง และในภูมิภาคเอเชียใต้จนถึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในทวีปเอเชีย ในลิงลม หรือนางอาย ซึ่งพบในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ยังมีน้ำลายที่มีพิษร้ายแรงอีกต่างหาก โดยถือว่าเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมเพียงจำพวกเดียวที่มีพิษ โดยพิษนี้มีลักษณะคล้ายน้ำมันที่ผลิตออกมาจากข้อศอก ลิงลมจะผสมน้ำมันนี้กับน้ำลายตัวเองเพื่อใช้ในการกัด ปัจจุบัน นักวิทยาศาสตร์ยังไม่ทราบถึงสาเหตุที่แท้จริงของการพิษนี้ ซึ่งเป็นไปได้ทั้งใช้เพื่อการป้องกันตัว, แย่งชิงคู่และอาณาเขต, ล่าอาหาร รวมถึงมีไว้เพื่อกำจัดปรสิตสิ่งรบกวนตามร่างกายอีกด้วย

การจำแนก

ปัจจุบันแบ่งออกได้เป็น 5 สกุล 11 ชนิด (พบในประเทศไทย 2 ชนิด)

• อันดับ Primates
  • อันดับย่อย Strepsirrhini: ไพรเมตที่ไม่ใช่ทาร์เซียร์
    • อันดับฐาน Lemuriformes
      • วงศ์ใหญ่ Lemuroidea
      • วงศ์ใหญ่ Lorisoidea
        • วงศ์ Lorisidae
          • วงศ์ย่อย Perodicticinae
            • สกุล Arctocebus
              • อังวานติโบคาลาบาร์, Arctocebus calabarensis
              • อังวานติโบสีทอง, Arctocebus aureus
            • สกุล Perodicticus
              • พอตโต, Perodicticus potto
            • สกุล Pseudopotto
              • พอตโตแปลง, Pseudopotto martini
          • วงศ์ย่อย Lorinae
            • สกุล Loris
              • ลิงลมเรียวแดง, Loris tardigradus
              • ลิงลมเรียวเทา, Loris lydekkerianus
            • สกุล Nycticebus
              • Nycticebus bancanus
              • ลิงลมเหนือ, ลิงลมเบงกอล, Nycticebus bengalensis
              • Nycticebus borneanus
              • ลิงลมใต้, Nycticebus coucang
              • ลิงลมชวา, Nycticebus javanicus
              • Nycticebus kayan
              • †? Nycticebus linglom
              • ลิงลมบอร์เนียว, Nycticebus menagensis
              • ลิงลมแคระ, Nycticebus pygmaeus
        • วงศ์ Galagidae: กาลาโก
  • อันดับย่อย Haplorrhini: ทาร์เซียร์, ลิง และเอป

อ้างอิง

1. Lorisidae "Family: Lorisidae" Check |url= value (help). สยามเอนซิส. 9 October 2010. สืบค้นเมื่อ 28 May 2014.
2. "จอมซนแห่งเกาะชวา". ไทยพีบีเอส. 26 May 2014. สืบค้นเมื่อ 26 May 2014.
3. กองทุนสัตว์ป่าโลก สำนักงานประเทศไทย. สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในประเทศไทยและภูมิภาคอินโดจีน. กรุงเทพฯ : ไซรัสการพิมพ์, 2543. 256 หน้า. ISBN 978-9749-906-651
4. Groves, C. (2005-11-16). Wilson, D. E., and Reeder, D. M. (eds) (บ.ก.). Mammal Species of the World (3rd edition ed.). Johns Hopkins University Press. pp. 121–123. ISBN 0-801-88221-4.CS1 maint: multiple names: editors list (link) CS1 maint: extra text: editors list (link) CS1 maint: extra text (link)
5. Brandon-Jones, D.; Eudey, A. A.; Geissmann, T.; Groves, C. P.; Melnick, D. J.; Morales, J. C.; Shekelle, M.; Stewart, C.-B. (2004). "Asian Primate Classification" (PDF). International Journal of Primatology. 25 (1): 100.

แหล่งข้อมูลอื่น