ปลาข้าวเม่า

สำหรับปลาข้าวเม่าที่เป็นปลาซิวหรือปลาแปบ ดูที่: ปลาข้าวเม่า (ปลาซิว)

ปลาข้าวเม่า
ปลาแป้นรังกา (P. ranga)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Actinopterygii
อันดับ:	Perciformes
อันดับย่อย:	Percoidei
วงศ์ใหญ่:	Percoidea
วงศ์:	Ambassidae
สกุล:	Parambassis Bleeker, 1874
ชนิดต้นแบบ
Ambassis apogonoides Bleeker, 1851
ชนิด
ดูในเนื้อหา

ปลาข้าวเม่า (อังกฤษ: Asian glassfish) เป็นสกุลของปลาน้ำจืดในวงศ์ปลาแป้นแก้ว (Ambassidae) ใช้ชื่อสกุลว่า Parambassis (/พา-แรม-บาส-ซิส/) ปลาในสกุลนี้มีเกล็ดค่อนข้างเล็ก มีเกล็ดบนเส้นข้างลำตัวประมาณ 40-60 แถว บนกระดูกแก้มมีเกล็ด 4-7 แถว ไม่มีฟันที่ปลายลิ้น กระดูกแก้ม 2 ชิ้นที่อยู่ใกล้ตามีขอบจักเป็นฟันเลื่อย ลำตัวบางใส ครีบทุกครีบใส ในบางชนิดอาจมีตัวเป็นสีสันต่าง ๆ

ชอบอยู่รวมกันเป็นฝูง กิน แมลงและแพลงก์ตอนสัตว์ และสัตว์น้ำขนาดเล็กรวมทั้งตะไคร่น้ำเป็นอาหาร พบกระจายพันธุ์ตั้งแต่อนุทวีปอินเดีย, เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จนถึงอินโดนีเซีย และออสเตรเลีย มีขนาดโดยเฉลี่ยประมาณ 2-7 เซนติเมตร โดยชนิดที่ใหญ่ที่สุด พบในออสเตรเลีย คือ P. gulliveri ที่มีขนาดใหญ่ได้ถึงเกือบ 30 เซนติเมตร นิยมเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม

เป็นปลาที่ใช้บริโภคกันในท้องถิ่น ซึ่งชาวประมงจะนิยมจับกันในเวลากลางคืน โดยใช้แสงไฟจากนีออนล่อให้ขึ้นมากินแมลงที่มาเล่นไฟเหนือน้ำ โดยจะจับได้ทีละมาก ๆ โดยในภาษาไทยจะเรียกปลาในสกุลนี้รวม ๆ กันว่า "แป้น", "แป้นแก้ว", "แว่น", "คับข้อง" หรือ "ขี้ร่วง" ในบางท้องถิ่น

การจำแนก

พบทั้งหมด 17 ชนิด

• Parambassis alleni (Datta & Chaudhuri, 1993)
• Parambassis altipinnis Allen, 1982
• Parambassis apogonoides (Bleeker, 1851)
• Parambassis bistigmata Geetakumari, 2012
• Parambassis confinis (Weber, 1913)
• Parambassis dayi (Bleeker, 1874)
• Parambassis gulliveri (Castelnau, 1878)
• Parambassis lala (Hamilton, 1822)
• Parambassis macrolepis (Bleeker, 1856)
• Parambassis pulcinella Kottelat, 2003
• Parambassis ranga (Hamilton, 1822)
• Parambassis siamensis (Fowler, 1937)
• Parambassis tenasserimensis Roberts, 1994
• Parambassis thomasi (Day, 1870)
• Parambassis vollmeri Roberts, 1995
• Parambassis waikhomi Geetakumari & Basudha, 2012
• Parambassis wolffii (Bleeker, 1850)

และชนิดที่สูญพันธุ์ไปแล้วตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์

• Parambassis goliath †
• Parambasis paleosiamensis †

อ้างอิง

1. หน้า 128 หนังสือสาระน่ารู้ปลาน้ำจืดไทย เล่ม ๒ โดย สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์ พ.ศ. 2547 ISBN 974-00-8738-8
2. หนังสือปลาน้ำจืดไทย โดย ดร.ชวลิต วิทยานนท์ (กรุงเทพ, พ.ศ. 2544) ISBN 974-475-655-5
3. Geetakumari, K. & Basudha, C. (2012): Parambassis waikhomi, a new species of glassfish (Teleostei: Ambassidae) from Loktak Lake, northeastern India. Journal of Threatened Taxa, 4 (14): 3327–3332.
4. ปลาดึกดำบรรพ์จากอำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ ซึ่งมีลักษณะเดียวกับที่พบที่ ตำบลท่าพล อำเภอเมืองฯ

แหล่งข้อมูลอื่น

• จาก Fishbase.org