ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด

ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด (อังกฤษ: postpartum depression), ภาวะซึมเศร้าหลังให้กำเนิด (อังกฤษ: postnatal depression) หรือโรคซึมเศร้าหลังคลอด เป็นโรคทางอารมณ์อย่างหนึ่งที่สัมพันธ์กับการคลอดบุตร ซึ่งอาจพบได้ทั้งในฝ่ายชายและฝ่ายหญิง อาการสำคัญเช่น มีอารมณ์เศร้าอย่างมาก รู้สึกไม่มีเรี่ยวแรง วิตกกังวล ร้องไห้บ่อย หงุดหงิด การนอนผิดปกติ (เช่น นอนไม่หลับ หรือนอนมากผิดปกติ) การกินผิดปกติ (เช่น กินไม่ลง หรือกินไม่หยุด) เป็นต้น ส่วนใหญ่มักพบที่เวลา 1 สัปดาห์ ถึง 1 เดือน หลังคลอด ภาวะนี้อาจส่งผลเสียต่อทารกได้

ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
ชื่ออื่น	ภาวะซึมเศร้าหลังให้กำเนิด, โรคซึมเศร้าหลังคลอด
สาขาวิชา	จิตเวชศาสตร์
อาการ	มีอารมณ์เศร้าอย่างรุนแรง, อ่อนเพลีย, วิตกกังวล, การกินและการนอนผิดปกติ, ร้องไห้บ่อย, หงุดงิด
การตั้งต้น	1 สัปดาห์ ถึง 1 เดือน หลังคลอด
สาเหตุ	ไม่ชัดเจน
ปัจจัยเสี่ยง	เคยเป็นภาวะซึมเศร้าหลังคลอดมาก่อน, โรคอารมณ์สองขั้ว, ประวัติครอบครัวมีผู้ป่วยโรคซึมเศร้า, ความเครียดทางจิตใจ, ภาวะแทรกซ้อนของการคลอด, การขาดคนช่วยเหลือ, การใช้ยาเสพติด
วิธีวินิจฉัย	วินิจฉัยจากอาการ
โรคอื่นที่คล้ายกัน	Baby blues
การรักษา	Counselling, medications
ความชุก	~15% of births

สาเหตุที่แน่ชัดของภาวะซึมเศร้าหลังคลอดนั้นยังไม่เป็นที่ทราบชัดเจน ปัจจุบันเชื่อกันว่าเป็นผลของปัจจัยหลายด้านทั้งทางร่างกายและทางจิตใจ เช่น การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในช่วงหลังคลอดบุตร การอดนอน เป็นต้น ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดภาวะนี้ได้แก่ การเคยเป็นภาวะซึมเศร้าหลังคลอดบุตรคนก่อน โรคอารมณ์สองขั้ว ประวัติโรคซึมเศร้าในครอบครัว ความเครียดทางจิตใจ การมีภาวะแทรกซ้อนระหว่างการคลอด การขาดคนช่วยเหลือดูแล หรือการใช้สารเสพติด การวินิจฉัยทำได้โดยดูจากอาการ แม้สตรีหลังคลอดส่วนใหญ่จะมีช่วงเวลาของความเศร้าและความกังวลหลังคลอด แต่หากอาการเหล่านี้ยังคงเป็นอยู่นานเกิน 2 สัปดาห์หรือเป็นรุนแรง จำเป็นจะต้องสงสัยว่าอาจมีภาวะซึมเศร้าหลังคลอดร่วมด้วย

ในผู้คลอดที่มีปัจจัยเสี่ยง การมีผู้ช่วยเหลือด้านจิตใจอาจเป็นปัจจัยบวกที่ช่วงป้องกันการเกิดภาวะซึมเศร้าหลังคลอดได้ การรักษาอาจใช้การทำจิตบำบัดร่วมกับการใช้ยา รูปแบบการทำจิตบำบัดที่ได้ผลได้แก่ จิตบําบัดสัมพันธภาพระหว่างบุคคล (IPT), การบำบัดโดยการปรับเปลี่ยนความคิดและพฤติกรรม (CBT) และ จิตบำบัดแบบจิตพลวัต (psychodynamic therapy) ปัจจุบันหลักฐานส่วนใหญ่สนับสนุนว่าการใช้ยาต้านซึมเศร้าในกลุ่ม SSRI จะได้ผล

ภาวะซึมเศร้าหลังคลอดพบได้ในหญิงช่วงคลอดประมาณ 15% และยังพบในฝ่ายชายได้ราว 1-26% แล้วแต่การศึกษา โรคจิตหลังคลอดซึ่งเป็นภาวะทางจิตเวชที่พบได้ในช่วงคลอดเช่นกันแต่มีความรุนแรงกว่ามากจะพบได้ในหญิงหลังคลอด 0.1-0.2% ซึ่งภาวะนี้เป็นสาเหตุที่พบบ่อยของการฆ่าทารกอายุน้อยกว่า 1 ปี ซึ่งพบได้ในอัตรา 8 ใน 100,000 การเกิดมีชีพในสหรัฐอเมริกา

อ้างอิง

1. . NIMH (ภาษาอังกฤษ). คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 21 June 2017. สืบค้นเมื่อ 11 June 2017. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
2. Pearlstein, T; Howard, M; Salisbury, A; Zlotnick, C (April 2009). "Postpartum depression". American Journal of Obstetrics and Gynecology. 200 (4): 357–64. PMID 19318144.
3. Paulson, James F. (2010). . Psychiatry Times. 27 (2). คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2012-08-05. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
4. . Agency for Health Care Research and Quality. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2013-11-11. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
5. Seyfried, LS; Marcus, SM (August 2003). "Postpartum mood disorders". International review of psychiatry (Abingdon, England). 15 (3): 231–42. PMID 15276962.
6. Spinelli, MG (September 2004). "Maternal infanticide associated with mental illness: prevention and the promise of saved lives". The American Journal of Psychiatry. 161 (9): 1548–57. doi:10.1176/appi.ajp.161.9.1548. PMID 15337641.

แหล่งข้อมูลอื่น

การจำแนกโรค	V · T · D ICD-10: F53.0 ICD-9-CM: 648.4 MeSH: D019052 DiseasesDB: 10921
ทรัพยากรภายนอก	MedlinePlus: 007215 eMedicine: med/3408

• ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด ที่เว็บไซต์ Curlie
• "Depression during and after pregnancy fact sheet". Womenshealth.gov. 6 March 2009.
• Postnatal Depression, information from the mental health charity The Royal College of Psychiatrists
• NHS Choices Health A-Z: Postnatal depression