จอมพล พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช (7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2419 - 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2457) เป็นหนึ่งในพระราชโอรสกลุ่มแรกในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ทรงไปศึกษาต่อในทวีปยุโรป เมื่อกลับมาประเทศไทยทรงเข้ารับราชการในกองทัพบกและกระทรวงกลาโหมในตำแหน่งต่าง ๆ และทรงเป็นจอมพลพระองค์ที่ 2 ของกองทัพบกสยาม พระองค์ทรงเป็นต้นราชสกุล ""
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช | |
---|---|
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 5 พระองค์เจ้าชั้นเอก | |
เสนาบดีกระทรวงกลาโหม | |
ดำรงตำแหน่ง | 11 ธันวาคม พ.ศ. 2453 - 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2456 |
รัชสมัย | พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว |
ก่อนหน้า | สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ |
ถัดไป | เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์อรุณ ฉัตรกุล) |
ประสูติ | 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2419 พระบรมมหาราชวัง ประเทศสยาม |
สิ้นพระชนม์ | 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2457 (37 ปี) วังมหานาค ประเทศสยาม |
ชายา | หม่อมเจ้าประวาศสวัสดี จิรประวัติ หม่อมเจ้าสุมนมาลย์ จิรประวัติ |
ราชสกุล | จิรประวัติ |
ราชวงศ์ | จักรี |
พระบิดา | พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
พระมารดา | เจ้าจอมมารดาทัพทิม พระสนมเอก |
ลายพระอภิไธย |
พระประวัติ
พระกำเนิด
จอมพล พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช มีพระนามเดิมว่า พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช เป็นพระราชบุตรลำดับที่ 18 ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาทับทิม พระสนมเอก (ธิดาของ) เมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2419 ในพระบรมมหาราชวัง ทรงมีพระกนิษฐาและพระกนิษฐภาดา ร่วมเจ้าจอมมารดาเดียวกัน 3 พระองค์ คือ
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช (พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช)
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประเวศวรสมัย
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร (พระองค์เจ้าวุฒิชัยเฉลิมลาภ)
การศึกษา
พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช ทรงสำเร็จการศึกษาชั้นต้นที่โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ เป็นพระราชโอรสกลุ่มแรกในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ทรงไปศึกษาต่อในทวีปยุโรป เมื่อ พ.ศ. 2428 พร้อมกัน 4 พระองค์ คือ
- พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์
- พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์
- พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าประวิตรวัฒโนดม
- พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช
พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช ทรงศึกษาวิชาทหาร ที่ประเทศเดนมาร์ก เมื่อ พ.ศ. 2434 - 2437 ได้รับพระราชทานพระยศเป็นนายร้อยตรีแห่งกองทัพบกเดนมาร์ก จากนั้นทรงเข้าศึกษาในโรงเรียนชั้นสูงสำหรับนายทหารทั่วไป เมื่อทรงสอบวิชาทหารปืนใหญ่ได้แล้ว ใน พ.ศ. ๒๔๓๙ จึงออกไปฝึกราชการอยู่ในกรมทหารปืนใหญ่สนามของประเทศเดนมาร์กในการนี้ได้โปรดเกล้าฯ พระราชทานพระยศ ร้อยเอก เมื่อวันที่ 3 เมษายน พ.ศ. 2439
รับราชการ
เสด็จกลับประเทศไทยเมื่อ พ.ศ. 2440 เข้ารับราชการในกองทัพบกและกระทรวงกลาโหม ทรงดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ, ปลัดกองทัพบก, เสนาธิการทหารบก และเสนาบดีกระทรวงกลาโหม ทรงเป็นจอมพลพระองค์ที่สองของกองทัพบกสยาม
นอกจากนี้ในวันที่ 10 เมษายน รัตนโกสินทรศก 131 หรือตรงกับปี พ.ศ. 2455 ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ทรงเป็นผู้บังคับการพิเศษเสือป่า กองมณฑลนครไชยศรี
ขณะดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหมได้ทรงปรึกษากับสมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าฯ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ เสนาธิการทหารบก ถึงความจำเป็นที่ประเทศไทยจะต้องมีเครื่องบินไว้ใช้ป้องกันประเทศ เหมือนอย่างอารยประเทศ และริเริ่มจัดตั้งกองบินทหารบก ซึ่งในเวลาต่อมาได้พัฒนาเป็นกองทัพอากาศไทย ถึงวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 โปรดให้เลื่อนเป็นพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช ทรงศักดินา 15000 และได้รับพระบรมราชานุญาตให้แต่งเครื่องยศขุนตำรวจเอก ในกรมพระตำรวจเป็นกรณีพิเศษเมื่อวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2456 หรือก่อนสิ้นพระชนม์เพียง 22 วัน
สิ้นพระชนม์
จอมพล พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช ได้กราบถวายบังคมลาไปรักษาพระองค์และได้เสด็จออกจากพระนครที่ท่าราชวรดิษฐ์เมื่อย่ำรุ่งของวันที่ 11 มกราคม รัตนโกสินทรศก 130 หรือตรงกับปี พ.ศ. 2454 จากนั้นเมื่อพระอาการดีขึ้นจึงได้เสด็จนิวัติพระนคร กระทั่งสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2457 เวลา 22:43 น. ที่ วังมหานาค สิริพระชันษา 37 ปี 89 วัน วันต่อมา เวลา 14:00 น. พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินโดยกระบวนรถม้าไป ณ วังพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช พระราชทานน้ำสรงพระศพ ทรงสวมพระชฎาพระราชทาน เจ้าพนักงานเชิญพระศพขึ้นประดิษฐานบนพระแท่นแว่นฟ้าสองชั้น ประกอบพระโกศกุดั่นใหญ่ (พระราชทานพระเกียรติยศเป็นกรณีพิเศษ) แวดล้อมด้วยเครื่องสูง 5 ชั้น แล้วทรงทอดผ้าไตร พระสงฆ์มีสมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (ยัง เขมาภิรโต) เป็นประธานสวดสดับปกรณ์ พระราชทานเครื่องประโคมประจำพระศพ พระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมมีกำหนด 3 เดือน
พระโอรส-พระธิดา
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช ทรงได้รับพระราชทานวังมหานาคจากสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงให้เป็นที่ประทับของพระองค์และเจ้าจอมมารดาทับทิมสืบมา ทรงเป็นต้นราชสกุล จิรประวัติ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช เสกสมรสกับหม่อมเจ้าหญิงประวาศสวัสดี จิรประวัติ (ราชสกุลเดิม : โสณกุล ) (25 ธันวาคม พ.ศ. 2426 - 11 ธันวาคม พ.ศ. 2445) เมื่อวันที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2441 มีพระราชธิดา คือ
- หม่อมเจ้าหญิงวิมลปัทมราช จิรประวัติ (17 พฤษภาคม พ.ศ. 2442 - 3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2508)
- (16 กรกฎาคม พ.ศ. 2443 - 28 มีนาคม พ.ศ. 2519)
- หม่อมเจ้าประสบศรีจิรประวัติ จิรประวัติ (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2444 - 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2483)
- หม่อมเจ้าหญิงไม่ปรากฏพระนาม
และหลังจากที่ชายาพระองค์แรกได้สิ้นชีพตักษัยลง จึงทรงเสกสมรสใหม่กับหม่อมเจ้าหญิงสุมนมาลย์ จิรประวัติ (ราชสกุลเดิม : โสณกุล) เมื่อวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2447 ซึ่งหม่อมเจ้าหญิงสุมนมาลย์ (14 เมษายน พ.ศ. 2431 - 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2482) เป็นพระขนิษฐาร่วมพระบิดามารดาเดียวกันกับหม่อมเจ้าหญิงประวาศสวัสดี โดยเสด็จในกรมหลวงนครไชยศรีและหม่อมเจ้าหญิงสุมนมาลย์ทรงมีพระโอรสด้วยกัน 2 พระองค์ คือ
- หม่อมเจ้านิทัศนาธร จิรประวัติ (9 มกราคม พ.ศ. 2449 - 3 มีนาคม พ.ศ. 2506)
- หม่อมเจ้าขจรจิรพันธ์ จิรประวัติ (16 ตุลาคม พ.ศ. 2455 - 15 สิงหาคม พ.ศ. 2514) (เนื่องจากประสูติที่เมืองนอกจึงทรงมีพระนามลำลองว่าท่านชายนอก)
พระเกียรติยศ
ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช | |
---|---|
ธงประจำพระอิสริยยศ | |
ตราประจำพระองค์ | |
การทูล | ใต้ฝ่าพระบาท |
การแทนตน | ข้าพระพุทธเจ้า |
การขานรับ | พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ |
พระอิสริยยศ
- พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าจิรประวัติวรเดช (7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2419 – 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443)
- พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นนครไชยศรีสุรเดช (25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2443 – 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)
- พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหมื่นนครไชยศรีสุรเดช (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 – 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454)
- พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 – 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2457)
ภายหลังสิ้นพระชนม์
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช (10 กรกฎาคม พ.ศ. 2478)
พระยศ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช | |
---|---|
รับใช้ | ไทย |
แผนก/ | กองทัพบกสยาม กองเสือป่า |
ชั้นยศ | จอมพล นายกองตรี |
พระยศทหาร
- จอมพล
- 28 กันยายน พ.ศ. 2449 - นายพลเอก
- 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2446 - นายพลโท
- 3 เมษายน พ.ศ. 2444 - นายพลตรี
- 21 กันยายน พ.ศ. 2441 - นายพันเอก
- 3 เมษายน พ.ศ. 2439 - นายร้อยเอก
ทหารรักษาวัง
- 1 มกราคม พ.ศ. 2454 - พันโท ในกรมทหารรักษาวัง
พระยศกรมพระตำรวจ
- 12 มกราคม พ.ศ. 2456 - ขุนตำรวจเอก (ขณะนั้นทรงมีพระยศเป็นจอมพลในกองทัพบก)
พระยศเสือป่า
- 29 มิถุนายน พ.ศ. 2454 - นายกองตรี (ขณะนั้นทรงมีพระยศเป็นนายพลเอกในกองทัพบก)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พ.ศ. 2440 – เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) (ฝ่ายหน้า)
- พ.ศ. 2454 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (น.ร.) (ฝ่ายหน้า)
- พ.ศ. 2443 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้าวิเศษ (ป.จ.ว.)
- พ.ศ. 2454 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนวราภรณ์ (ร.ว.) (ฝ่ายหน้า)
- พ.ศ. 2444 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
- พ.ศ. 2443 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
- พ.ศ. 2440 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
- พ.ศ. 2452 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
- พ.ศ. 2444 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 2 (จ.ป.ร.2)
- พ.ศ. 2453 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 1 (ว.ป.ร.1)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ
- ญี่ปุ่น :
- พ.ศ. 2434 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์ดอกคิริ
- ปรัสเซีย :
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ – ชั้นที่ 1
- รัสเซีย :
- พ.ศ. 2440 – ชั้นที่ 1
- สหราชอาณาจักรสวีเดนและนอร์เวย์ :
- พ.ศ. 2440 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์นักบุญโอลาฟ ชั้นที่ 1
- เดนมาร์ก :
- พ.ศ. 2441 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์แดนเนอโบร ชั้นที่ 1
- เบราน์ชไวค์ :
- พ.ศ. 2452 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์สิงโตไฮน์ริช ชั้นที่ 1 (พิเศษ)
พระราชสมัญญานาม
- พระบิดาแห่งกองทัพบกไทย
พงศาวลี
พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
อ้างอิง
- เชิงอรรถ
- การดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-05-26. สืบค้นเมื่อ 2021-05-26.
- ส่งสัญญาบัตรไปพระราชทาน[]
- พระบรมราชโองการ ประกาศ เปลี่ยนตำแหน่งเสนาบดี (กระทรวงกลาโหม)
- แจ้งความเพิ่มเติมแจ้งความกองเสือป่า
- (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (0 ง): 1741–1743. 11 พฤศจิกายน ร.ศ. 130. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-14. สืบค้นเมื่อ 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2561.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
และ|date=
((help)) - ประกาศกระทรวงวัง
- กราบถวายบังคมลา
- "ข่าวสิ้นพระชนม์ จอมพล พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช เสนาบดี กระทรวงกลาโหม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 30 (ง): 2607–9. 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2456. สืบค้นเมื่อ 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2561.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
และ|date=
((help)) - . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-10-21. สืบค้นเมื่อ 2006-10-11.
- กิติวัฒนา (ไชยันต์) ปกมนตรี, หม่อมราชวงศ์. สายพระโลหิตในพระพุทธเจ้าหลวง. กรุงเทพฯ : ดีเอ็มดี, พ.ศ. 2551. 290 หน้า. ISBN
- พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก
- พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก
- พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก
- พระราชทานสัญญาบัตรทหาร
- แจ้งความกรมทหารรักษาวัง
- พระราชทานสัญญาบัตรกองเสือป่า
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ที่ประเทศยุโรป 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 14, ตอน 25, 19 กันยายน ร.ศ. 116, หน้า 327
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2015-10-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 28, ตอน 0 ง, 12 พฤศจิกายน ร.ศ. 131, หน้า 1791
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าฝ่ายหน้าและฝ่ายใน, เล่ม 17, ตอน 35, 25 พฤศจิกายน ร.ศ. 119, หน้า 501
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2019-05-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 18, ตอน 46, 16 กุมภาพันธ์ ร.ศ. 120, หน้า 873
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ช้างเผือกและมงกุฎสยาม, เล่ม 17, ตอน 28, 7 ตุลาคม ร.ศ. 119, หน้า 357
- จอมพล พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช 2011-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน จากเว็บไซต์กองทัพบก
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ ฝ่ายหน้า และฝ่ายใน 2015-09-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 18, ตอน 46, 16 กุมภาพันธ์ ร.ศ. 120, หน้า 874
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ 2015-09-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 27, ตอน 0 ง, 11 มกราคม ร.ศ. 129, หน้า 2409
- "พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 13 (ตอน 24): หน้า 250. 13 กันยายน 2440. สืบค้นเมื่อ 23 มิถุนายน 2562.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - "พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 14 (ตอน 26): หน้า 204. 13 กันยายน 2440. สืบค้นเมื่อ 23 มิถุนายน 2562.
{{}}
: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=
((help)) - ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์เฮนรีดีไลออนกรุงบรันสวิก, เล่ม ๒๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๕, ๑๐ เมษายน ๑๒๙
- พระบิดาแห่งกองทัพบก[]
- พระบิดาแห่งกองทัพบก
- บรรณานุกรม
- สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. ราชสกุลวงศ์. พิมพ์ครั้งที่ 14, กรุงเทพฯ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, 2554. 296 หน้า. หน้า 85. ISBN
- สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์. จุฬาลงกรณราชสันตติวงศ์ พระนามพระราชโอรส พระราชธิดา และพระราชนัดดา. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 4, พ.ศ. 2548. 136 หน้า. ISBN
- ณัฐวุฒิ สุทธิสงคราม,พระประวัติและงานสำคัญ ของ จอมพลกรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช, พระนคร, โรงพิมพ์แพร่การช่าง, 2514.
- จดหมายเหตุพระราชกิจรายวัน พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว พ.ศ. ๒๔๕๗ (เก็บรักษาไว้ที่ หอสมุดแห่งชาติและ หอวชิราวุธานุสรณ์)
แหล่งข้อมูลอื่น
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช 2009-01-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช 2007-10-21 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
ก่อนหน้า | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
สมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช | ผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ (8 สิงหาคม พ.ศ. 2444 – 11 ธันวาคม พ.ศ. 2453) | เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์ อรุณ ฉัตรกุล) | ||
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ | เสนาบดีกระทรวงกลาโหม (11 ธันวาคม พ.ศ. 2453 – 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2456) | เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์ อรุณ ฉัตรกุล) |
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
cxmphl phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch 7 phvscikayn ph s 2419 4 kumphaphnth ph s 2457 epnhnunginphrarachoxrsklumaerkinphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhwthithrngipsuksatxinthwipyuorp emuxklbmapraethsithythrngekharbrachkarinkxngthphbkaelakrathrwngklaohmintaaehnngtang aelathrngepncxmphlphraxngkhthi 2 khxngkxngthphbksyam phraxngkhthrngepntnrachskul cirprawti phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredchphraecabrmwngsethx chn 5 phraxngkhecachnexkesnabdikrathrwngklaohmdarngtaaehnng11 thnwakhm ph s 2453 4 kumphaphnth ph s 2456rchsmyphrabathsmedcphramngkudeklaecaxyuhwkxnhnasmedcphraecabrmwngsethx ecafakrmphrayanrisranuwdtiwngsthdipecaphrayabdinthredchanuchit hmxmrachwngsxrun chtrkul prasuti7 phvscikayn ph s 2419 phrabrmmharachwng praethssyamsinphrachnm4 kumphaphnth ph s 2457 37 pi wngmhanakh praethssyamchayahmxmecaprawasswsdi cirprawti hmxmecasumnmaly cirprawtirachskulcirprawtirachwngsckriphrabidaphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhwphramardaecacxmmardathphthim phrasnmexklayphraxphiithyphraprawtiphrakaenid cxmphl phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch miphranamedimwa phraecalukyaethx phraxngkhecacirprawtiwredch epnphrarachbutrladbthi 18 inphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw prasutiaetecacxmmardathbthim phrasnmexk thidakhxng emuxwnthi 7 phvscikayn ph s 2419 inphrabrmmharachwng thrngmiphraknisthaaelaphraknisthphada rwmecacxmmardaediywkn 3 phraxngkh khux phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch phraxngkhecacirprawtiwredch phraecabrmwngsethx phraxngkhecapraewswrsmy phraecabrmwngsethx krmhlwngsinghwikrmekriyngikr phraxngkhecawuthichyechlimlaph karsuksa phraecalukyaethx phraxngkhecacirprawtiwredch thrngsaerckarsuksachntnthiorngeriynphratahnkswnkuhlab epnphrarachoxrsklumaerkinphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw thithrngipsuksatxinthwipyuorp emux ph s 2428 phrxmkn 4 phraxngkh khux phraecalukyaethx phraxngkhecakitiyakrwrlksn phraecalukyaethx phraxngkhecarphiphthnskdi phraecalukyaethx phraxngkhecaprawitrwthondm phraecalukyaethx phraxngkhecacirprawtiwredch phraecalukyaethx phraxngkhecacirprawtiwredch thrngsuksawichathhar thipraethsednmark emux ph s 2434 2437 idrbphrarachthanphraysepnnayrxytriaehngkxngthphbkednmark caknnthrngekhasuksainorngeriynchnsungsahrbnaythharthwip emuxthrngsxbwichathharpunihyidaelw in ph s 2439 cungxxkipfukrachkarxyuinkrmthharpunihysnamkhxngpraethsednmarkinkarniidoprdekla phrarachthanphrays rxyexk emuxwnthi 3 emsayn ph s 2439 rbrachkar esdcklbpraethsithyemux ph s 2440 ekharbrachkarinkxngthphbkaelakrathrwngklaohm thrngdarngtaaehnngphubychakarkrmyuththnathikar pldkxngthphbk esnathikarthharbk aelaesnabdikrathrwngklaohm thrngepncxmphlphraxngkhthisxngkhxngkxngthphbksyam nxkcakniinwnthi 10 emsayn rtnoksinthrsk 131 hruxtrngkbpi ph s 2455 idmiphrabrmrachoxngkaroprdekla ihthrngepnphubngkhbkarphiessesuxpa kxngmnthlnkhrichysri khnadarngtaaehnngesnabdikrathrwngklaohmidthrngpruksakbsmedcphraxnuchathirach ecafa krmhlwngphisnuolkprachanath esnathikarthharbk thungkhwamcaepnthipraethsithycatxngmiekhruxngbiniwichpxngknpraeths ehmuxnxyangxarypraeths aelarierimcdtngkxngbinthharbk sunginewlatxmaidphthnaepnkxngthphxakasithy thungwnthi 11 phvscikayn ph s 2454 oprdiheluxnepnphraecaphiyaethx krmhlwngnkhrichysrisuredch thrngskdina 15000 aelaidrbphrabrmrachanuyatihaetngekhruxngyskhuntarwcexk inkrmphratarwcepnkrniphiessemuxwnthi 12 mkrakhm ph s 2456 hruxkxnsinphrachnmephiyng 22 wn sinphrachnm cxmphl phraecaphiyaethx krmhlwngnkhrichysrisuredch idkrabthwaybngkhmlaiprksaphraxngkhaelaidesdcxxkcakphrankhrthitharachwrdisthemuxyarungkhxngwnthi 11 mkrakhm rtnoksinthrsk 130 hruxtrngkbpi ph s 2454 caknnemuxphraxakardikhuncungidesdcniwtiphrankhr krathngsinphrachnmemuxwnthi 4 kumphaphnth ph s 2457 ewla 22 43 n thi wngmhanakh siriphrachnsa 37 pi 89 wn wntxma ewla 14 00 n phrabathsmedcphramngkudeklaecaxyuhw esdcphrarachdaeninodykrabwnrthmaip n wngphraecaphiyaethx krmhlwngnkhrichysrisuredch phrarachthannasrngphrasph thrngswmphrachdaphrarachthan ecaphnknganechiyphrasphkhunpradisthanbnphraaethnaewnfasxngchn prakxbphraokskudnihy phrarachthanphraekiyrtiysepnkrniphiess aewdlxmdwyekhruxngsung 5 chn aelwthrngthxdphaitr phrasngkhmismedcphramhawirwngs yng ekhmaphirot epnprathanswdsdbpkrn phrarachthanekhruxngpraokhmpracaphrasph phraphithithrrmswdphraxphithrrmmikahnd 3 eduxnphraoxrs phrathidatrapracarachskulcirprawti phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch thrngidrbphrarachthanwngmhanakhcaksmedcphraphuththecahlwngihepnthiprathbkhxngphraxngkhaelaecacxmmardathbthimsubma thrngepntnrachskul cirprawti phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch esksmrskbhmxmecahyingprawasswsdi cirprawti rachskuledim osnkul 25 thnwakhm ph s 2426 11 thnwakhm ph s 2445 emuxwnthi 12 singhakhm ph s 2441 miphrarachthida khux hmxmecahyingwimlpthmrach cirprawti 17 phvsphakhm ph s 2442 3 kumphaphnth ph s 2508 16 krkdakhm ph s 2443 28 minakhm ph s 2519 hmxmecaprasbsricirprawti cirprawti 8 phvscikayn ph s 2444 19 phvscikayn ph s 2483 hmxmecahyingimpraktphranam aelahlngcakthichayaphraxngkhaerkidsinchiphtksylng cungthrngesksmrsihmkbhmxmecahyingsumnmaly cirprawti rachskuledim osnkul emuxwnthi 28 emsayn ph s 2447 sunghmxmecahyingsumnmaly 14 emsayn ph s 2431 21 kumphaphnth ph s 2482 epnphrakhnistharwmphrabidamardaediywknkbhmxmecahyingprawasswsdi odyesdcinkrmhlwngnkhrichysriaelahmxmecahyingsumnmalythrngmiphraoxrsdwykn 2 phraxngkh khux hmxmecanithsnathr cirprawti 9 mkrakhm ph s 2449 3 minakhm ph s 2506 hmxmecakhcrcirphnth cirprawti 16 tulakhm ph s 2455 15 singhakhm ph s 2514 enuxngcakprasutithiemuxngnxkcungthrngmiphranamlalxngwathanchaynxk phraekiyrtiysthrrmeniymphrayskhxng phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredchthngpracaphraxisriyystrapracaphraxngkhkarthulitfaphrabathkaraethntnkhaphraphuththecakarkhanrbphayakha ephkhaphraxisriyys phraecalukyaethx phraxngkhecacirprawtiwredch 7 phvscikayn ph s 2419 25 phvscikayn ph s 2443 phraecalukyaethx krmhmunnkhrichysrisuredch 25 phvscikayn ph s 2443 23 tulakhm ph s 2453 phraecaphiyaethx krmhmunnkhrichysrisuredch 23 tulakhm ph s 2453 11 phvscikayn ph s 2454 phraecaphiyaethx krmhlwngnkhrichysrisuredch 11 phvscikayn ph s 2454 4 kumphaphnth ph s 2457 phayhlngsinphrachnm phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch 10 krkdakhm ph s 2478 phraysphraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredchrbich ithyaephnk wbr sngkdkxngthphbksyam kxngesuxpachnyscxmphl naykxngtriphraysthhar cxmphl 28 knyayn ph s 2449 nayphlexk 15 phvsphakhm ph s 2446 nayphloth 3 emsayn ph s 2444 nayphltri 21 knyayn ph s 2441 nayphnexk 3 emsayn ph s 2439 nayrxyexkthharrksawng 1 mkrakhm ph s 2454 phnoth inkrmthharrksawngphrayskrmphratarwc 12 mkrakhm ph s 2456 khuntarwcexk khnannthrngmiphraysepncxmphlinkxngthphbk phraysesuxpa 29 mithunayn ph s 2454 naykxngtri khnannthrngmiphraysepnnayphlexkinkxngthphbk ekhruxngrachxisriyaphrnph s 2440 ekhruxngkhttiyrachxisriyaphrnxnmiekiyrtikhunrungeruxngyingmhackribrmrachwngs m c k fayhna ph s 2454 ekhruxngrachxisriyaphrnxnepnobranmngkhlnphrtnrachwraphrn n r fayhna ph s 2443 ekhruxngrachxisriyaphrnculcxmekla chnthi 1 pthmculcxmeklawiess p c w ph s 2454 ekhruxngrachxisriyaphrnrtnwraphrn r w fayhna ph s 2444 ekhruxngrachxisriyaphrnxnepnthiechidchuyingchangephuxk chnthi 1 prathmaphrnchangephuxk p ch ph s 2443 ekhruxngrachxisriyaphrnxnmiekiyrtiysyingmngkudithy chnthi 1 prathmaphrnmngkudithy p m ph s 2440 ehriyydusdimala ekhmsilpwithya r d m s ph s 2452 ehriyyckrmala r c m ph s 2444 ehriyyrtnaphrn rchkalthi 5 chnthi 2 c p r 2 ph s 2453 ehriyyrtnaphrn rchkalthi 6 chnthi 1 w p r 1 ekhruxngrachxisriyaphrntangpraeths yipun ph s 2434 ekhruxngrachxisriyaphrndxkkhiri prsesiy ph s imprakt chnthi 1 rsesiy ph s 2440 chnthi 1 shrachxanackrswiednaelanxrewy ph s 2440 ekhruxngrachxisriyaphrnnkbuyoxlaf chnthi 1 ednmark ph s 2441 ekhruxngrachxisriyaphrnaednenxobr chnthi 1 ebranchiwkh ph s 2452 ekhruxngrachxisriyaphrnsingotihnrich chnthi 1 phiess phrarachsmyyanam phrabidaaehngkxngthphbkithyphngsawliphngsawlikhxngphraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch 16 phrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolkmharach 8 phrabathsmedcphraphuththelishlanphaly 17 smedcphraxmrinthrabrmrachini 4 phrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhw 18 engin aestn 9 smedcphrasrisurieynthrabrmrachini 19 smedcphraecaphinangethx ecafakrmphrasrisudarks 2 phrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw 20 phrabathsmedcphranngeklaecaxyuhw 10 smedcphrabrmrachmatamhykaethx krmhmunmatyaphithks 21 ecacxmmardathrphy inrchkalthi 3 5 smedcphraethphsirinthrabrmrachini 22 busy 11 hmxmnxy siriwngs n xyuthya 23 aecm 1 phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch 12 cmunxinthrpraphas eliyng 6 phrayaxphphntrikamaty dis orcndis 13 thawmngsi kha 3 ecacxmmardathbthim inrchkalthi 5 7 xim orcndis xangxingechingxrrthkardarngtaaehnngesnabdikrathrwngklaohm PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2021 05 26 subkhnemux 2021 05 26 sngsyyabtripphrarachthan lingkesiy phrabrmrachoxngkar prakas epliyntaaehnngesnabdi krathrwngklaohm aecngkhwamephimetimaecngkhwamkxngesuxpa PDF rachkiccanuebksa 28 0 ng 1741 1743 11 phvscikayn r s 130 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2011 11 14 subkhnemux 17 krkdakhm ph s 2561 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a trwcsxbkhawnthiin accessdate aela date help prakaskrathrwngwng krabthwaybngkhmla khawsinphrachnm cxmphl phraecaphiyaethx krmhlwngnkhrichysrisuredch esnabdi krathrwngklaohm PDF rachkiccanuebksa 30 ng 2607 9 8 kumphaphnth ph s 2456 subkhnemux 17 krkdakhm ph s 2561 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a trwcsxbkhawnthiin accessdate aela date help khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2007 10 21 subkhnemux 2006 10 11 kitiwthna ichynt pkmntri hmxmrachwngs sayphraolhitinphraphuththecahlwng krungethph diexmdi ph s 2551 290 hna ISBN 978 974 312 022 0 phrarachthansyyabtrthharbk phrarachthansyyabtrthharbk phrarachthansyyabtrthharbk phrarachthansyyabtrthhar aecngkhwamkrmthharrksawng phrarachthansyyabtrkxngesuxpa rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrnthipraethsyuorp 2016 03 04 thi ewyaebkaemchchin elm 14 txn 25 19 knyayn r s 116 hna 327 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn 2015 10 02 thi ewyaebkaemchchin elm 28 txn 0 ng 12 phvscikayn r s 131 hna 1791 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrnculcxmeklafayhnaaelafayin elm 17 txn 35 25 phvscikayn r s 119 hna 501 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn 2019 05 07 thi ewyaebkaemchchin elm 18 txn 46 16 kumphaphnth r s 120 hna 873 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrnchangephuxkaelamngkudsyam elm 17 txn 28 7 tulakhm r s 119 hna 357 cxmphl phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch 2011 09 29 thi ewyaebkaemchchin cakewbistkxngthphbk rachkiccanuebksa phrarachthanehriyyrtnaphrn fayhna aelafayin 2015 09 27 thi ewyaebkaemchchin elm 18 txn 46 16 kumphaphnth r s 120 hna 874 rachkiccanuebksa phrarachthanehriyyrtnaphrn 2015 09 27 thi ewyaebkaemchchin elm 27 txn 0 ng 11 mkrakhm r s 129 hna 2409 phrarachthanphrabrmrachanuyatekhruxngrachxisriyaphrntangpraeths PDF rachkiccanuebksa elm 13 txn 24 hna 250 13 knyayn 2440 subkhnemux 23 mithunayn 2562 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a trwcsxbkhawnthiin accessdate help phrarachthanphrabrmrachanuyatekhruxngrachxisriyaphrntangpraeths PDF rachkiccanuebksa elm 14 txn 26 hna 204 13 knyayn 2440 subkhnemux 23 mithunayn 2562 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a trwcsxbkhawnthiin accessdate help rachkiccanuebksa phrarachthanphrabrmrachanuyatekhruxngrachxisriyaphrnehnridiilxxnkrungbrnswik elm 27 txnthi 0 ng hna 45 10 emsayn 129 phrabidaaehngkxngthphbk lingkesiy phrabidaaehngkxngthphbk brrnanukrmsankwrrnkrrmaelaprawtisastr krmsilpakr rachskulwngs phimphkhrngthi 14 krungethph sankwrrnkrrmaelaprawtisastr krmsilpakr 2554 296 hna hna 85 ISBN 978 974 417 594 6 smedcphraecaphinangethx ecafaklyaniwthna krmhlwngnrathiwasrachnkhrinthr culalngkrnrachsnttiwngs phranamphrarachoxrs phrarachthida aelaphrarachndda krungethph sankphimphbrrnkic phimphkhrngthi 4 ph s 2548 136 hna ISBN 974 221 746 7 nthwuthi suththisngkhram phraprawtiaelangansakhy khxng cxmphlkrmhlwngnkhrichysrisuredch phrankhr orngphimphaephrkarchang 2514 cdhmayehtuphrarachkicraywn phrabathsmedcphramngkuteklaecaxyuhw ph s 2457 ekbrksaiwthi hxsmudaehngchatiaela hxwchirawuthanusrn aehlngkhxmulxunphraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch 2009 01 16 thi ewyaebkaemchchin phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch 2007 10 21 thi ewyaebkaemchchinwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch kxnhna phraecabrmwngsethx krmhlwngnkhrichysrisuredch thdipsmedcphrarachpitula brmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch phubychakarkrmyuththnathikar 8 singhakhm ph s 2444 11 thnwakhm ph s 2453 ecaphrayabdinthredchanuchit hmxmrachwngs xrun chtrkul smedcphraecabrmwngsethx ecafakrmphrayanrisranuwdtiwngs esnabdikrathrwngklaohm 11 thnwakhm ph s 2453 4 kumphaphnth ph s 2456 ecaphrayabdinthredchanuchit hmxmrachwngs xrun chtrkul