การข้ามฝั่ง (บันเทิงคดี)

การข้ามฝั่ง (อังกฤษ: crossover หรือ fictional crossover) เป็นการนำสิ่งต่าง ๆ ในเรื่องแต่ง เช่นตัวละคร สถานที่ หรือจักรวาลของเรื่องแต่งสองเรื่องเป็นอย่างน้อยที่แตกต่างกันมารวมอยู่ในบริบทของเรื่องแต่งเรี่องเดียว ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้จากการทำความตกลงระหว่างผู้ถือลิขสิทธิ์ การพยายามข้ามฝั่งของผู้ติดตาม หรืออาจเป็นในกรณีที่เรื่องแต่งดังกล่าวมีผู้ถือลิขสิทธิ์ร่วมกันอยู่

การข้ามฝั่งที่เป็นทางการมักเกิดจากการที่ผู้ถือลิขสิทธิ์หาโอกาสในการทำรายได้โดยการผสมผสานเรื่องแต่งที่ได้รับความนิยมและมีผู้ติดตามอย่างเหนียวแน่น หรืออาจเป็นการแนะนำแนวคิดใหม่ ๆ จากอิทธิพลของแนวคิดเดิม ส่วนมากมักจะเกิดจากการที่ผู้ถือลิขสิทธิ์ในเรื่องแต่งที่ข้ามกันเป็นคนเดียวกัน แต่ในบางกรณีอาจเป็นการร่วมมือกันของผู้ถือลิขสิทธิ์ต่างรายกันก็ได้หากตกลงกันได้ หรือในบางกรณีนำตัวละครที่ตกเป็นสาธารณสมบัติมาคู่กับตัวละครที่อยู่ภายใต้ลิขสิทธิ์อยู่ก็ได้ เรื่องที่แต่งโดยข้ามฝั่งนั้นมักจะมีการแสดงเหตุผลว่าเหตุใดถึงข้ามฝั่งกันได้ เช่น เป็นเพื่อนบ้านกัน (ตัวละครจากเรื่อง Golden Girls และ Empty Nest) หรือใช้วิธีข้ามมิติกัน (เช่นในรูปแบบที่ปรากฎในเรื่องแต่งแนวไซไฟ) แต่บางเรื่องก็ไม่อธิบายเลย หรือไม่สามารถอธิบายได้โดยอาศัยจักรวาลของตน ทำให้แต่ละจักรวาลจำเป็นต้องไม่กล่าวถึงเพื่อให้เรื่องของตนเองเกิดความต่อเนื่อง อย่างไรก็ดีบางเรื่องก็จงใจทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างจักรวาลทั้งหมดซับซ้อน เช่นในกรณีของเดอะซิมป์สันส์และ Futurama ซึ่งแต่ละเรื่องเป็นเรื่องแต่งซึ่งกันและกันในอีกเรื่องหนึ่ง