fbpx
วิกิพีเดีย

การวางนัยทั่วไป

การวางนัยทั่วไป (อังกฤษ: Generalization) เป็นภาวะนามธรรมรูปแบบหนึ่งซึ่งเป็นการบัญญัติแนวความคิดหรือคำกล่าวอ้างทั่วไปจากคุณสมบัติร่วมที่กรณีเฉพาะมี การวางนัยทั่วไปวางหลักว่ามีขอบเขต (domain) หรือเซตของสมาชิกและมีคุณสมบัติร่วมหนึ่งประการหรือมากกว่าที่สมาชิกเหล่านั้นมี (แบบจำลองความคิดจึงถูกสร้างขึ้นมา) การวางนัยทั่วไปจึงเป็นรากฐานสำคัญของการให้เหตุผลแบบนิรนัยที่สมเหตุสมผลทุกอัน (โดยเฉพาะในวิชาตรรกศาสตร์ คณิตศาสตร์ และวิทยาศาสตร์) ซึ่งจำเป็นต้องใช้กระบวนการพิสูจน์ว่าเป็นเท็จเพื่อตัดสินว่านัยทั่วไปข้อหนึ่งเป็นจริงกับสถานการณ์ที่กำหนดหรือไม่

การวางนัยทั่วไปสามารถใช้เพื่อหมายถึงกระบวนการระบุส่วนหนึ่งของทั้งหมดว่าเป็นส่วนหนึ่งของทั้งหมด ส่วนต่าง ๆ เหล่านั้นซึ่งอาจไม่มีความสัมพันธ์กันเมื่อถูกปล่อยไว้ลำพังสามารถนำมารวมเป็นกลุ่มและกลายเป็นส่วนหนึ่งของทั้งหมดด้วยการแสดงความสัมพันธ์ที่ส่วนเหล่านั้นมีร่วมกัน

อย่างไรก็ตามส่วนต่าง ๆ ไม่สามารถถูกวางนัยทั่วไปเป็นทั้งหมดได้จนกว่าความสัมพันธ์ที่ส่วนทุกส่วนมีร่วมกันจะถูกแสดงให้เห็น นี่ไม่ได้หมายความว่าส่วนต่าง ๆ เหล่านั้นไม่มีความสัมพันธ์ต่อกันเพียงแต่ยังไม่มีการแสดงความสัมพันธ์ที่มีร่วมกันสำหรับการวางนัยทั่วไป

แนวความคิดนัยทั่วไปถูกประยุกต์ใช้ในหลายสาขาวิชาทึ่เชื่อมโยงกันและบางครั้งก็มีความหมายที่เฉพาะขึ้นในบริบทเฉพาะทาง (เช่น เรียกว่าการแผ่ขยายในจิตวิทยาและการเรียนรู้ (generalization (learning)))

โดยทั่วไปแล้วเมื่อมีมโนภาพ A และ B ที่เกี่ยวข้องกัน A เป็น "นัยทั่วไป" ของ B (สมมูลกับ B เป็นกรณีพิเศษ (Special case) ของ A) ก็ต่อเมื่อทั้งสองมีคุณสมบัติดังนี้:

  • กรณีของ B ทุกกรณีเป็นกรณีของ A ด้วย
  • มีกรณีของ A ที่ไม่ใช่กรณีของ B

ตัวอย่างเช่นมโนภาพ สัตว์ เป็นนัยทั่วไปของมโนภาพ สัตว์ปีก เพราะสัตว์ปีกทุกตัวเป็นสัตว์แต่สัตว์บางตัวไม่ใช่สัตว์ปีก (เช่นสุนัข) สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมอ่านเพิ่มได้ที่การชำนาญพิเศษของสปีชีส์ (Generalist and specialist species)

คำจ่ากลุ่มและคำลูกกลุ่ม

ดูเพิ่มเติมที่: การเปลี่ยนแปลงของความหมาย

ความเชื่อมโยงระหว่างการวางนัยทั่วไปและการวางนัยเฉพาะเจาะจง (specialization/particularization) ถูกสะท้อนไว้ในคำตรงข้ามกันคือคำว่าคำจ่ากลุ่มและคำลูกกลุ่ม (hypernym and hyponym) คำจ่ากลุ่มในฐานะสามัญ (generic antecedents) หมายถึงกลุ่มหรือคลาสของสิ่งที่ถูกจัดลำดับไว้ให้เท่ากันเช่นคำว่าต้นไม้ซึ่งหมายถึงสิ่งที่ถูกจัดลำดับไว้ให้เท่ากันเช่นต้นท้อกับต้นโอ๊ก และคำว่าเรือซึ่งหมายถึงสิ่งที่ถูกจัดลำดับไว้ให้เท่ากันเช่นเรือลาดตระเวนกับเรือเดินสมุทรไอน้ำ (Steamship) ในทางตรงกันข้ามคำลูกกลุ่มหมายถึงสิ่งที่มีอยู่ในสามัญเช่นต้นท้อกับต้นโอ๊กซึ่งมีอยู่ในต้นไม้ และเรือลาดตระเวนกับเรือจักรไอน้ำซึ่งมีอยู่ในเรือ คำจ่ากลุ่มอยู่เหนือกว่า (superordinate) คำลูกกลุ่มและคำลูกกลุ่มอยู่ใต้ (subordinate) คำจ่ากลุ่ม

ตัวอย่าง

การวางนัยทั่วไปทางชีววิทยา

 
เมื่อทำการวางนัยทั่วไป จิตสกัดเอามโนทัศน์ของความคล้ายคลึงกันของวัตถุแต่ละชิ้นด้วยการวิเคราะห์ ผลลัพธ์ซึ่งคือการถูกทำให้ง่ายลงทำให้สามารถคิดในระดับที่สูงกว่าได้

สัตว์คือนัยทั่วไปของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม สัตว์ปีก ปลา สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกและสัตว์เลื้อยคลาน

การวางนัยทั่วไปข้อมูลเชิงภูมิพื้นที่ของแผนที่

ดูบทความหลักที่: การลดรายละเอียดแผนที่

การวางนัยทั่วไปหรือการลดรายละเอียดมีประวัติในการทำแผนที่ที่ยาวนานในฐานะศิลปะของการทำแผนที่ซึ่งมีมาตราส่วนและหน้าที่ที่ต่างกัน การลดรายละเอียดแผนที่ (Cartographic generalization) เป็นกระบวนการเลือกและแทนสารสนเทศของแผนที่เพื่อปรับเปลี่ยนตามอัตราส่วนของสื่อกลางที่ใช้แสดงแผนที่ เพราะฉะนั้นแผนที่ทุกแผ่นถูกลดรายละเอียดในระดับใดระดับหนึ่งเพื่อให้เข้ากับเกณฑ์ของสื่อที่แสดง ซึ่งรวมไปถึงแผนที่มาตราส่วนเล็กที่ไม่สามารถถ่ายทอดรายละเอียดของโลกจริงได้ทั้งหมด ผลก็คือนักเขียนแผนที่จำเป็นต้องตัดสินใจและปรับเปลี่ยนเนื้อหาในแผนที่ของพวกเขาเพื่อเขียนแผนที่ที่เหมาะสมและเป็นประโยชน์สำหรับการถ่ายทอดภูมิสารสนเทศเชิงพื้นที่ (Geographic data and information) ภายในตัวแทนโลกจริงของพวกเขา

การลดรายละเอียดขึ้นอยู่กับบริบทเฉพาะ นั่นก็คือแผนที่ซึ่งถูกลดรายละเอียดอย่างถูกต้องเป็นแผนที่ที่ให้ความสำคัญกับองค์ประกอบของแผนที่ซึ่งสำคัญที่สุดและยังสามารถแทนโลกจริงในวิธีที่สัตย์ซื่อและสามารถจำได้มากที่สุดในเวลาเดียวกัน ระดับของรายละเอียดและความสำคัญของสิ่งที่หลงเหลืออยู่บนแผนที่จะต้องมีน้ำหนักมากกว่าสิ่งที่ถูกลดรายละเอียดไปเพื่อรักษาคุณลักษณะที่ทำให้แผนที่ยังมีประโยชน์และสำคัญอยู่

การวางนัยทั่วไปเชิงคณิตศาสตร์

  • ไฮเพอร์คิวบ์เป็นนัยทั่วไปของจตุรัสสองมิติ ทรงลูกบาศก์สามมิติ และต่อไปเรื่อย ๆ n มิติ
  • ผิวกำลังสองเช่นไฮเพอร์สเฟียร์ ทรงรี พาราโบลอยด์ (paraboloid) หรือไฮเพอร์โบลอยด์ (hyperboloid) เป็นนัยทั่วไปของภาคตัดกรวยในมิติที่สูงขึ้น
  • อนุกรมเทย์เลอร์ (Taylor series) เป็นนัยทั่วไปของอนุกรมแม็คคลอริน (MacLaurin series)
  • ทฤษฎีบททวินามเป็นนัยทั่วไปของสูตรสำหรับ  

ดูเพิ่ม

  • การบีบอีดความหมาย (Semantic compression)
  • การวางนัยเฉพาะเจาะจง กระบวนการตรงกันข้าม
  • การวางนัยทั่วไปบกพร่อง (Faulty generalization)
  • การวางนัยทั่วไปเร็วเกินไป
  • การสืบทอด (การเขียนโปรแกรมเชิงวัตถุ) (Inheritance (object-oriented programming))
  • ขั้นตอนวิธีราเมอร์-ดักลาส-พ็อยคเคอร์ (Ramer–Douglas–Peucker algorithm)
  • ความสมเหตุสมผลภายนอก
  • คำสั่งเด็ดขาด (Categorical imperative) (การวางนัยทั่วไปทางจริยธรรม)
  • โดยอนุโลม (Mutatis mutandis)
  • ปฏิทรรศน์ของนักประดิษฐ์ (Inventor's paradox)
  • แผนภาพคลาส (Class diagram)
  • รูปนำสามัญ (Generic antecedent)
  • สมมติว่าทุกอย่างคงที่ (Ceteris paribus)
  • -onym

อ้างอิง

  1. "ศัพท์บัญญัติอังกฤษ-ไทย, ไทย-อังกฤษ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน (คอมพิวเตอร์) รุ่น ๑.๑", ให้ความหมายของ generalization ว่า "การวางนัยทั่วไป"
  2. "The Definitive Glossary of Higher Mathematical Jargon — Generalization". Math Vault (ภาษาอังกฤษ). 2019-08-01. สืบค้นเมื่อ 2019-11-30.
  3. "Definition of generalization | Dictionary.com". www.dictionary.com (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2019-11-30.
  4. Nordquist, Richard. "Definition and Examples of Hypernyms in English". ThoughtCo (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2019-11-30.
  5. "Scale and Generalization". Axis Maps. 2019-10-14. สืบค้นเมื่อ 2019-11-30.

การวางน, ยท, วไป, พจนาน, กรม, ความหมายของคำว, งกฤษ, generalization, เป, นภาวะนามธรรมร, ปแบบหน, งซ, งเป, นการบ, ญญ, แนวความค, ดหร, อคำกล, าวอ, างท, วไปจากค, ณสมบ, วมท, กรณ, เฉพาะม, วางหล, กว, าม, ขอบเขต, domain, หร, อเซตของสมาช, กและม, ณสมบ, วมหน, งประการหร, อม. wikiphcnanukrm mikhwamhmaykhxngkhawa karwangnythwip karwangnythwip 1 xngkvs Generalization epnphawanamthrrmrupaebbhnungsungepnkarbyytiaenwkhwamkhidhruxkhaklawxangthwipcakkhunsmbtirwmthikrniechphaami 2 3 karwangnythwipwanghlkwamikhxbekht domain hruxestkhxngsmachikaelamikhunsmbtirwmhnungprakarhruxmakkwathismachikehlannmi aebbcalxngkhwamkhidcungthuksrangkhunma karwangnythwipcungepnrakthansakhykhxngkarihehtuphlaebbnirnythismehtusmphlthukxn odyechphaainwichatrrksastr khnitsastr aelawithyasastr sungcaepntxngichkrabwnkarphisucnwaepnethcephuxtdsinwanythwipkhxhnungepncringkbsthankarnthikahndhruximkarwangnythwipsamarthichephuxhmaythungkrabwnkarrabuswnhnungkhxngthnghmdwaepnswnhnungkhxngthnghmd swntang ehlannsungxacimmikhwamsmphnthknemuxthukplxyiwlaphngsamarthnamarwmepnklumaelaklayepnswnhnungkhxngthnghmddwykaraesdngkhwamsmphnththiswnehlannmirwmknxyangirktamswntang imsamarththukwangnythwipepnthnghmdidcnkwakhwamsmphnththiswnthukswnmirwmkncathukaesdngihehn niimidhmaykhwamwaswntang ehlannimmikhwamsmphnthtxknephiyngaetyngimmikaraesdngkhwamsmphnththimirwmknsahrbkarwangnythwipaenwkhwamkhidnythwipthukprayuktichinhlaysakhawichathuechuxmoyngknaelabangkhrngkmikhwamhmaythiechphaakhuninbribthechphaathang echn eriykwakaraephkhyayincitwithyaaelakareriynru generalization learning 3 odythwipaelwemuxmimonphaph A aela B thiekiywkhxngkn A epn nythwip khxng B smmulkb B epnkrniphiess Special case khxng A ktxemuxthngsxngmikhunsmbtidngni krnikhxng B thukkrniepnkrnikhxng A dwy mikrnikhxng A thiimichkrnikhxng Btwxyangechnmonphaph stw epnnythwipkhxngmonphaph stwpik ephraastwpikthuktwepnstwaetstwbangtwimichstwpik echnsunkh sahrbkhxmulephimetimxanephimidthikarchanayphiesskhxngspichis Generalist and specialist species enuxha 1 khacaklumaelakhalukklum 2 twxyang 2 1 karwangnythwipthangchiwwithya 2 2 karwangnythwipkhxmulechingphumiphunthikhxngaephnthi 2 3 karwangnythwipechingkhnitsastr 3 duephim 4 xangxingkhacaklumaelakhalukklum aekikhduephimetimthi karepliynaeplngkhxngkhwamhmay khwamechuxmoyngrahwangkarwangnythwipaelakarwangnyechphaaecaacng specialization particularization thuksathxniwinkhatrngkhamknkhuxkhawakhacaklumaelakhalukklum hypernym and hyponym khacakluminthanasamy generic antecedents hmaythungklumhruxkhlaskhxngsingthithukcdladbiwihethaknechnkhawatnimsunghmaythungsingthithukcdladbiwihethaknechntnthxkbtnoxk aelakhawaeruxsunghmaythungsingthithukcdladbiwihethaknechneruxladtraewnkberuxedinsmuthrixna Steamship inthangtrngknkhamkhalukklumhmaythungsingthimixyuinsamyechntnthxkbtnoxksungmixyuintnim aelaeruxladtraewnkberuxckrixnasungmixyuinerux khacaklumxyuehnuxkwa superordinate khalukklumaelakhalukklumxyuit subordinate khacaklum 4 twxyang aekikhkarwangnythwipthangchiwwithya aekikh emuxthakarwangnythwip citskdexamonthsnkhxngkhwamkhlaykhlungknkhxngwtthuaetlachindwykarwiekhraah phllphthsungkhuxkarthukthaihngaylngthaihsamarthkhidinradbthisungkwaid stwkhuxnythwipkhxngstweliynglukdwynanm stwpik pla stwsaethinnasaethinbkaelastweluxykhlan karwangnythwipkhxmulechingphumiphunthikhxngaephnthi aekikh dubthkhwamhlkthi karldraylaexiydaephnthi karwangnythwiphruxkarldraylaexiydmiprawtiinkarthaaephnthithiyawnaninthanasilpakhxngkarthaaephnthisungmimatraswnaelahnathithitangkn karldraylaexiydaephnthi Cartographic generalization epnkrabwnkareluxkaelaaethnsarsnethskhxngaephnthiephuxprbepliyntamxtraswnkhxngsuxklangthiichaesdngaephnthi ephraachannaephnthithukaephnthukldraylaexiydinradbidradbhnungephuxihekhakbeknthkhxngsuxthiaesdng sungrwmipthungaephnthimatraswnelkthiimsamarththaythxdraylaexiydkhxngolkcringidthnghmd phlkkhuxnkekhiynaephnthicaepntxngtdsinicaelaprbepliynenuxhainaephnthikhxngphwkekhaephuxekhiynaephnthithiehmaasmaelaepnpraoychnsahrbkarthaythxdphumisarsnethsechingphunthi Geographic data and information phayintwaethnolkcringkhxngphwkekha 5 karldraylaexiydkhunxyukbbribthechphaa nnkkhuxaephnthisungthukldraylaexiydxyangthuktxngepnaephnthithiihkhwamsakhykbxngkhprakxbkhxngaephnthisungsakhythisudaelayngsamarthaethnolkcringinwithithistysuxaelasamarthcaidmakthisudinewlaediywkn radbkhxngraylaexiydaelakhwamsakhykhxngsingthihlngehluxxyubnaephnthicatxngminahnkmakkwasingthithukldraylaexiydipephuxrksakhunlksnathithaihaephnthiyngmipraoychnaelasakhyxyu karwangnythwipechingkhnitsastr aekikh ruphlayehliymepnnythwipkhxngrupsamehliymsamdan rupsiehliymsidan aelatxiperuxy sahrbrupthimidan n danihephxrkhiwbepnnythwipkhxngcturssxngmiti thrnglukbasksammiti aelatxiperuxy n mitiphiwkalngsxngechnihephxrsefiyr thrngri pharaoblxyd paraboloid hruxihephxroblxyd hyperboloid epnnythwipkhxngphakhtdkrwyinmitithisungkhun xnukrmethyelxr Taylor series epnnythwipkhxngxnukrmaemkhkhlxrin MacLaurin series 2 thvsdibththwinamepnnythwipkhxngsutrsahrb 1 x n displaystyle 1 x n 2 duephim aekikh wikikhakhm mikhakhmphasaxngkvs thiklawodyhruxekiywkb generalization karbibxidkhwamhmay Semantic compression karwangnyechphaaecaacng krabwnkartrngknkham karwangnythwipbkphrxng Faulty generalization karwangnythwiperwekinip karsubthxd karekhiynopraekrmechingwtthu Inheritance object oriented programming khntxnwithiraemxr dklas phxykhekhxr Ramer Douglas Peucker algorithm khwamsmehtusmphlphaynxk khasngeddkhad Categorical imperative karwangnythwipthangcriythrrm odyxnuolm Mutatis mutandis ptithrrsnkhxngnkpradisth Inventor s paradox aephnphaphkhlas Class diagram rupnasamy Generic antecedent smmtiwathukxyangkhngthi Ceteris paribus onymxangxing aekikh sphthbyytixngkvs ithy ithy xngkvs chbbrachbnthitysthan khxmphiwetxr run 1 1 ihkhwamhmaykhxng generalization wa karwangnythwip 2 0 2 1 2 2 The Definitive Glossary of Higher Mathematical Jargon Generalization Math Vault phasaxngkvs 2019 08 01 subkhnemux 2019 11 30 3 0 3 1 Definition of generalization Dictionary com www dictionary com phasaxngkvs subkhnemux 2019 11 30 Nordquist Richard Definition and Examples of Hypernyms in English ThoughtCo phasaxngkvs subkhnemux 2019 11 30 Scale and Generalization Axis Maps 2019 10 14 subkhnemux 2019 11 30 ekhathungcak https th wikipedia org w index php title karwangnythwip amp oldid 9342540, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม