การเสียดินแดนของไทย เป็นแนวคิดทางประวัติศาสตร์นิพนธ์ไทยที่อ้างถึงเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์ไทยสมัยรัตนโกสินทร์ เมื่อประเทศไทย (หรือสยาม) ถูกบีบบังคับให้สละดินแดนแก่ต่างชาติ โดยเฉพาะการสูญเสียให้แก่ประเทศมหาอำนาจตะวันตกอันได้แก่ฝรั่งเศสและอังกฤษในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5)
แนวคิดดังกล่าวแพร่หลายเป็นครั้งแรกในช่วงพุทธทศวรรษ 2480 โดยเป็นส่วนหนึ่งของอุดมการณ์ที่ส่งเสริมโดยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงครามในสมัยนั้น ความคิดนี้ถูกเผยแพร่ผ่านชุดแผนที่ชื่อ แผนที่ประวัติศาสตร์ไทย และ แผนที่ประวัติอาณาเขตไทย ซึ่งระบุว่าแสดงอาณาเขตของอาณาจักรไทยต่างๆ ในอดีต และดินแดนที่สูญเสียไปในภายหลัง แผนที่เหล่านี้ได้ถูกเผยแพร่อย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะในหนังสือ แผนที่ภูมิศาสตร์ของทองใบ แตงน้อย ซึ่งเป็นหนังสือเรียนที่ใช้เป็นมาตรฐานในโรงเรียนมาตั้งแต่ พ.ศ. 2506
แม้ว่านักประวัติศาสตร์ยุคหลังได้โต้แย้งว่าข้อมูลในแผนที่เหล่านี้ไม่สะท้อนความเป็นจริงทางประวัติศาสตร์ แต่แนวคิดเรื่องการเสียดินแดนก็ยังคงเป็นวาทกรรมสำคัญในขบวนการชาตินิยมของไทย และยังถูกนำมาทำซ้ำเรื่อยๆ โดยเฉพาะในช่วงคดีพิพาทปราสาทพระวิหารกับกัมพูชา
ต้นกำเนิด
แนวคิดเรื่องการเสียดินแดนของไทยเริ่มแพร่หลายเป็นครั้งแรกในช่วงพุทธทศวรรษ 2480 โดยเป็นส่วนหนึ่งของอุดมการณ์ต่อต้านตะวันตก ซึ่งส่งเสริมโดยรัฐบาลของจอมพล ป. พิบูลสงคราม ในสมัยนั้น การสูญเสียดินแดนในอดีตถูกหยิบยกมาเป็นหัวข้อสำคัญใน "วาทกรรมความอัปยศอดสูของชาติ" (ตามที่เรียกโดย เชน สเตรท (Shane Strate) นักประวัติศาสตร์ไทยชาวอเมริกัน) ซึ่งถูกนำมาอ้างเพื่อสนับสนุนรัฐบาลและอุดมการณ์การขยายดินแดนเพื่อก่อตั้ง
แนวคิดดังกล่าวถูกเผยแพร่ผ่านชุดแผนที่ชื่อ แผนที่ประวัติศาสตร์ไทย และแผนที่อีกแผ่นหนึ่งชื่อ แผนที่ประวัติอาณาเขตไทย โดยแผนที่ประวัติศาสตร์ไทยเป็นชุดแผนที่หกแผ่น แผ่นแรกแสดงการอพยพของคนไท/ไทยจากเทือกเขาอัลไต (ซึ่งเป็นทฤษฎีที่แพร่หลายในขณะนั้น) และแผ่นอื่นๆ แสดงอาณาเขตของอาณาจักรไทยต่างๆ ในอดีต ได้แก่ อาณาจักรน่านเจ้า (ซึ่งทฤษฎีดังกล่าวเชื่อว่าเป็นไทย) อาณาจักรสุโขทัยสมัยพ่อขุนรามคำแหง อาณาจักรอยุธยาสมัยสมเด็จพระนเรศวร อาณาจักรธนบุรีสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสิน และอาณาจักรรัตนโกสินทร์สมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
ส่วนแผนที่ประวัติอาณาเขตไทยเป็นแผนที่แผ่นเดียว ระบุดินแดนที่ประเทศไทยสูญเสียไปในคราวต่างๆ จนเหลือเป็นอาณาเขตของประเทศไทยในปัจจุบัน แผนที่นี้ถูกทำขึ้นหลายแบบหลายรุ่น โดยต่างก็นับการสูญเสียแตกต่างกันไป แต่ทุกแบบล้วนระบุถึงการสละดินแดนประเทศลาวและกัมพูชาในปัจจุบันแก่ฝรั่งเศสในปี พ.ศ. 2436, 2447 และ 2450 และหัวเมืองมลายูทั้งสี่แก่อังกฤษในปี พ.ศ. 2452
ประวัติการตีพิมพ์
ชุดแผนที่ประวัติศาสตร์ไทย จัดพิมพ์ครั้งแรกโดยกรมแผนที่ทหารเมื่อประมาณ พ.ศ. 2478-2479 ส่วนแผนที่ประวัติอาณาเขตไทยก็พิมพ์ขึ้นครั้งแรกใน พ.ศ. 2478 เช่นกัน แต่ฉบับที่แพร่หลายเป็นอีกฉบับหนึ่งซึ่งตีพิมพ์ใน พ.ศ. 2483 ในช่วงที่อุดมการณ์มหาอาณาจักรไทยที่สนับสนุนโดยรัฐบาลจอมพล ป. กำลังแพร่หลาย และมีกระแสเรียกร้องดินแดนคืนจากฝรั่งเศส แผนที่นี้ถูกแจกจ่ายไปยังโรงเรียนและหน่วยงานของรัฐเป็นวงกว้าง จนทูตของอังกฤษและฝรั่งเศสออกมาคัดค้าน รัฐบาลจึงได้ปฏิเสธความเกี่ยวข้องกับการพิมพ์แผนที่ดังกล่าว แต่หลังจากนั้นลูกน้องคนสนิทของจอมพล ป. คนหนึ่งก็เข้ามาจัดการแจกจ่ายแผนที่แทน
ขบวนการเรียกร้องดังกล่าวได้รับการสนับสนุนจากภาคประชาชนอย่างกว้างขวาง และประเทศไทยภายใต้รัฐบาลจอมพล ป. ก็ได้ส่งทหารเข้าสู้รบในกรณีพิพาทอินโดจีนใน พ.ศ. 2483 เพื่อยึดดินแดนที่เสียไปคืน ประเทศไทยได้ประโยชน์จากการเป็นพันธมิตรกับญี่ปุ่นในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง โดยได้ผนวกดินแดนดังกล่าวบางส่วน แต่ก็ต้องสละการอ้างสิทธิ์ไปหลังญี่ปุ่นแพ้สงคราม แม้บรรยากาศทางการเมืองจะเปลี่ยนแปลงไป แต่แผนที่เหล่านี้ก็ยังคงอยู่ได้จากการนำมาเผยแพร่ผ่านสื่อการสอนในโรงเรียน
ใน พ.ศ. 2500 พ.อ.พูนพล อาสนจินดา อดีตเจ้าหน้าที่กรมแผนที่ทหารและศาสตราจารย์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้จัดทำชุดแผนที่ที่คล้ายกัน (ซึ่งรวมทั้งชุดแผนที่ประวัติศาสตร์ไทย และแผนที่ประวัติอาณาเขตไทย) ให้กับสำนักพิมพ์ โดยใช้ชื่อว่า บันไดประวัติศาสตร์ไทยแต่โบราณ แผนที่ชุดนี้ถูกพิมพ์ขายเป็นแผ่นขนาดประมาณหน้าหนังสือพิมพ์ และถูกนำไปใช้ตามโรงเรียนอย่างแพร่หลาย
ใน พ.ศ. 2506 แผนที่ชุดนี้ถูกทำขึ้นอีกแบบหนึ่ง เป็นส่วนหนึ่งของหนังสือเรียนแผนที่ภูมิศาสตร์ที่วาดโดยนายทองใบ แตงน้อย ครูใหญ่โรงเรียนจากปราจีนบุรี แผนที่ของทองใบถูกจัดพิมพ์โดยไทยวัฒนาพานิชเช่นกัน และเป็นแบบเรียนที่ได้รับความนิยมอย่างมากและถูกใช้อย่างแพร่หลายในโรงเรียนทั่วประเทศมาหลายสิบปี โดยพิมพ์ครั้งที่ 45 ซึ่งเป็นการตีพิมพ์ครั้งล่าสุดไปใน พ.ศ. 2559 คนไทยส่วนใหญ่ทุกวันนี้ต่างคุ้นเคยกับแผนที่ชุดนี้จากหนังสือของนายทองใบ
หลังจากนั้นแผนที่ชุดนี้ โดยเฉพาะแผนที่ประวัติอาณาเขตไทย ก็ยังถูกทำขึ้นใหม่อีกหลายแบบหลายครั้ง บางฉบับทำขึ้นโดยนักประวัติศาสตร์เพื่อกล่าวถึงประเด็นทางประวัติศาสตร์ บางฉบับก็ทำขึ้นโดยองค์กรหรือกลุ่มที่นำมาใช้ในทางการเมือง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงที่มีข้อพิพาทด้านดินแดนกับกัมพูชา ใน พ.ศ. 2546 หลังเกิดเหตุโจมตีสถานทูตไทยในการจลาจลในพนมเปญ กรมแผนที่ทหารได้จัดทำแผนที่แสดงการเสียดินแดนของสยามขึ้นมาใหม่ ซึ่งอ้างเหตุการณ์สูญเสียดินแดนถึง 13 ครั้ง เพิ่มขึ้นจากแผนที่ก่อนๆ หน้าที่มักระบุประมาณ 8 ครั้ง และเมื่อเหตุพิพาทปราสาทพระวิหารปะทุขึ้นอีกใน พ.ศ. 2551 ก็มีวิดีโอที่ไม่ระบุผู้จัดทำถูกเผยแพร่อย่างกว้างขวางบนอินเทอร์เน็ต ซึ่งนำเสนอแผนที่อีกแบบหนึ่งที่นับการสูญเสียดินแดนถึงสิบสี่ครั้ง
ปัญหา
แผนที่เหล่านี้ไม่สอดคล้องกับข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์ ชุดแผนที่ประวัติศาสตร์ไทยต่างระบุขอบเขตดินแดนภายใต้การควบคุมของสยามมากเกินจริง และเลือกเฉพาะช่วงเวลาที่อาณาเขตขยายไปกว้างที่สุดมาแสดง โดยไม่กล่าวถึงการเปลี่ยนแปลงเพิ่มลดระหว่างนั้น นอกจากนี้การใช้แผนที่ระบุเขตแดนก็นับว่าผิดยุคสมัย เนื่องจากแนวคิดเรื่องเขตแดนทางภูมิศาสตร์ยังไม่เป็นที่รู้จักในสมัยนั้น และไม่สะท้อนถึงระบบประเทศราชแบบมณฑลของภูมิภาคนี้ การแสดงถิ่นกำเนิดของคนไทยตามทฤษฎีเทือกเขาอัลไตสะท้อนให้เห็นว่าชุดแผนที่ประวัติศาสตร์ไทยใช้ข้อมูลอิงจากหนังสือของขุนวิจิตรมาตรา ซึ่งเป็นงานเขียนสมัยนิยมที่กลายมาเป็นงานเขียนประวัติศาสตร์ตามแบบฉบับสมัยต่อมา แนวคิดในหลักไทยนั้นอิงมาจากทฤษฎีที่ว่าน่านเจ้าเป็นรัฐของชาวไท ซึ่งนักประวัติศาสตร์ต่างปฏิเสธไปแล้วตั้งแต่พุทธทศวรรษ 2520 แต่ยังคงถูกทำซ้ำผ่านหนังสือแผนที่ของทองใบ
ในทำนองเดียวกัน แผนที่ประวัติอาณาเขตไทยก็ไม่มีหลักเกณฑ์รองรับว่าใช้อะไรตัดสินให้พื้นที่ใดนับเป็นเขตแดนของสยาม และชวนให้เข้าใจผิดว่าสยามเคยมีรูปร่างทางภูมิศาสตร์ที่ชัดเจนก่อนที่จะสูญเสียดินแดนเหล่านั้นไป ขณะที่ในความเป็นจริงแล้วเขตแดนเหล่านั้นต่างไม่เคยมีการปักปันอย่างชัดเจน
นักประวัติศาสตร์รุ่นหลัง เริ่มจากธงชัย วินิจจะกูลใน พ.ศ. 2537 มองว่าแผนที่เหล่านี้เป็นเครื่องมือทางการเมืองที่ใช้สนับสนุนมุมมองประวัติศาสตร์ตามคติชาตินิยมไทย โดยธงชัยระบุว่า "แผนที่เหล่านี้มิได้มีไว้สำหรับศึกษาภูมิศาสตร์ในอดีต แต่มีไว้สำหรับสร้างสำนึกทางประวัติศาสตร์เกี่ยวกับชีวิตของชาติ"ชาญวิทย์ เกษตรศิริ กล่าวถึงแผนที่ของทองใบว่าเป็นตัวอย่างของแนวคิดที่ล้าสมัยไปแล้วแต่ยังคงถูกผลิตซ้ำในตำราเรียน เป็นการสร้างอคติให้กลุ่มการเมืองสามารถปลุกกระแสชาตินิยมขึ้นได้อยู่เรื่อยๆ
แนวคิดเรื่องการเสียดินแดนยังคงเป็นหัวข้อสำคัญในวาทกรรมชาตินิยมไทย และยังคงปรากฏให้เห็นโดยเฉพาะในช่วงกรณีพิพาทปราสาทพระวิหาร ซึ่งกรณีนั้นเองก็ถูกระบุเป็นการเสียดินแดนครั้งล่าสุดในแผนที่แบบล่าสุดที่ปรากฏขึ้นหลัง พ.ศ. 2550
เปรียบเทียบการเสียดินแดนที่ระบุในแผนที่ต่างๆ
พ.ศ. | พื้นที่ | เสียให้ | เหตุการณ์ | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2329–2343 | เกาะปีนัง | อังกฤษ | พระยาไทรบุรีเสียให้บริษัทอินเดียตะวันออก | 1 | ไม่ | 1 | 1 | 2 | 1 | 1 |
2336 | ชายฝั่งตะนาวศรี | พม่า | ยุทธการที่ทวาย | 2 | ใช่ | 2 | ไม่ | 1 | 2 | 2 |
2353 | ราชรัฐห่าเตียน | เวียดนาม | ไม่ | ไม่ | ไม่ | ไม่ | ไม่ | 3 | 3 | |
2359 | แสนหวี | พม่า | ไม่ | ไม่ | ไม่ | ใช่ | 3 | 4 | 4 | |
2369 | รัฐเประ (และ เซอลาโงร์) | อังกฤษ | ไม่ | ไม่ | ไม่ | ไม่ | 4 | 5 | 5 | |
2393 | สิบสองปันนา | จีน | ไม่ | ไม่ | ไม่ | ใช่ | 5 | 6 | 6 | |
2410 | กัมพูชาตะวันออกเฉียงใต้ | ฝรั่งเศส | ซึ่งให้การรับรองกัมพูชาในอารักขาของฝรั่งเศส แลกกับให้สยามปกครองกัมพูชาตะวันตกเฉียงเหนือ | 3 | ใช่ | 3 | 2 | 6 | 7 | 7 |
2431 | สิบสองจุไทย | ฝรั่งเศส | ฝรั่งเศสเข้าปกครอง | 4 | ใช่ | 4 | 3 | ไม่ | 8 | 8 |
2435 | ฝั่งซ้ายแม่น้ำสาละวิน | อังกฤษ | ไม่ | ไม่ | ไม่ | ไม่ | 8 | 9 | 9 | |
2436 | ฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง | ฝรั่งเศส | วิกฤตการณ์ ร.ศ. 112 วิกฤตการณ์ปากน้ำ และ สนธิสัญญา ร.ศ. 112 | 5 | ใช่ | 5 | 4 | 7 | 10 | 10 |
2438 | รัฐปะหัง | อังกฤษ | ไม่ | ไม่ | ไม่ | ไม่ | 9 | ไม่ | ไม่ | |
2447 | ฝั่งขวาแม่น้ำโขง | ฝรั่งเศส | สนธิสัญญาสยาม–ฝรั่งเศส ร.ศ. 122 แลกกับเมืองจันทบุรีและตราด ซึ่งฝรั่งเศสยึดครองมาตั้งแต่ พ.ศ. 2436 | 6 | ใช่ | 6 | 5 | 10 | 11 | 11 |
2450 | พระตะบอง เสียมราฐ และศรีโสภณ | ฝรั่งเศส | สนธิสัญญาสยาม–ฝรั่งเศส ร.ศ. 125 แลกกับการยกเลิกสิทธิสภาพนอกอาณาเขตสำหรับคนเอเชียในปกครองฝรั่งเศส | 7 | ใช่ | 7 | 6 | 11 | 12 | 12 |
2452 | รัฐเกอดะฮ์ (ไทรบุรี) ปะลิส กลันตัน และตรังกานู | อังกฤษ | สนธิสัญญาอังกฤษ–สยาม พ.ศ. 2452 แลกกับการยกเลิกสิทธิสภาพนอกอาณาเขตสำหรับคนเอเชียในปกครองอังกฤษ และเงินกู้สำหรับสร้างทางรถไฟสายใต้ | 8 | ใช่ | 8 | 7 | 12 | 13 | 13 |
2505 | ปราสาทพระวิหาร | กัมพูชา | การตัดสินคดีปราสาทพระวิหารโดยศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ | — | — | — | ไม่ | 13 | 14 | 14 |
- กรมแผนที่ทหาร, แผนที่ประวัติอาณาเขตต์ไทย, ภาพ
- พูนพล อาสนจินดา, บันไดประวัติศาสตร์ไทยแต่โบราณ
- แผนที่ภูมิศาสตร์ของทองใบ แตงน้อย
- David K. Wyatt, Thailand: A Short History
- กรมแผนที่ทหาร, แผนที่แสดงการเสียดินแดนของสยาม
- วิดีโอออนไลน์ไม่ปรากฏชื่อผู้แต่ง รายการต่างๆ ไม่ระบุวันที่
- โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า, แผนที่แสดงการเสียดินแดนของไทย ๑๔ ครั้ง
- ระบุปี พ.ศ. 2369
- ระบุปี พ.ศ. 2368
- ระบุปี พ.ศ. 2334 เมื่อหัวเมืองแปรพักตร์
- วาดเส้นเขตแดนแต่ไม่ระบุข้อความ
- รวมเชียงตุงและหัวเมืองไทใหญ่
- ระบุปี พ.ศ. 2397
- ระบุปี พ.ศ. 2437
อ้างอิง
- Warren, James A. (2016). "The Lost Territories: Thailand's History of National Humiliation by Shane Strate". Journal of the Siam Society. 104: 323–326.
- Ivarsson, Søren (3 February 2018). "The Lost Territories: Thailand's History of National Humiliation | By Shane Strate". Pacific Affairs (UBC Journal) (ภาษาอังกฤษแบบแคนาดา). 90 (1): 196–198.
- Thongchai Winichakul (1994). Siam Mapped: A History of the Geo-body of a Nation. Chiang Mai: Silkworm Books. pp. 150–156. ISBN .
- Sternstein, Larry (1964). "An 'Historical Atlas of Thailand'" (PDF). Journal of the Siam Society. 52 (1): 7–20.
- Charnvit Kasetsiri (2012). "จินตกรรมประวัติศาสตร์นิพนธ์ไทยกับแผนที่ "เสียดินแดน" จากทศวรรษ 2470 ถึง พ.ศ. 2554" [Imagined Thai Historiography and Historical Maps from 1930s to the Present]. ใน Charnvit Kasetsiri (บ.ก.). Pramūan phǣnthī : prawattisāt-phūmisāt-kānmư̄ang kap latthi ʻānānikhom nai ʻĀsīan-ʻUsākhanē ประมวลแผนที่ : ประวัติศาสตร์-ภูมิศาสตร์-การเมือง กับลัทธิอาณานิคมในอาเซียน-อุษาคเนย์ [Collected maps : history-geography-politics and colonialism in Southeast Asia]. Foundation for the Promotion of Social Sciences and Humanities Textbooks Project. pp. 333–373. ISBN .
- ภูวเดช ธนิชานนท์ (2018). แผนที่ประวัติศาสตร์: การสร้างมโนภาพใหม่ทางประวัติศาสตร์แก่ประชาคมอาเซียน [Historical Maps : Creation of New Historical Conception for ASEAN Community] (PDF). ASEAN on the Path of Community. Ramkhamhaeng University. pp. 333–348.
- อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ (9 February 2018). "นักสร้างความเป็นไทยในแผนที่ "ทวี (ทองใบ) แตงน้อย"". Museum Siam. สืบค้นเมื่อ 2 April 2023.
- พงศ์พิพัฒน์ บัญชานนท์ (20 January 2011). "สัมภาษณ์ 'ชาญวิทย์ เกษตรศิริ'ปฐมบทความขัดแย้งไทย-กัมพูชา ในแบบเรียนภูมิศาสตร์ชั้นมัธยม". Isranews Agency. สืบค้นเมื่อ 2 April 2023.
- Wyatt, David K. (1984). Thailand: A Short History. Yale University Press. ISBN .
- อำนาจ ไกรสงคราม; บุญเอิบ เกิดพร; สัมพันธ์ แทนไธสง; ทศพร นุชอำพันธ์; จารีต สราญจิตต์ (26 June 2013). "เอกสารการจัดการความรู้ เรื่อง "การจัดทำแผนที่การเสียดินแดนของไทย ๑๔ ครั้ง"" (PDF). Chulachomklao Royal Military Academy.
อ่านเพิ่มเติม
- Strate, Shane (2015). The Lost Territories: Thailand's History of National Humiliation. University of Hawai'I Press.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
karesiydinaednkhxngithy epnaenwkhidthangprawtisastrniphnthithythixangthungehtukarninprawtisastrithysmyrtnoksinthr emuxpraethsithy hruxsyam thukbibbngkhbihsladinaednaektangchati odyechphaakarsuyesiyihaekpraethsmhaxanactawntkxnidaekfrngessaelaxngkvsinsmyphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw rchkalthi 5 aenwkhiddngklawaephrhlayepnkhrngaerkinchwngphuthththswrrs 2480 odyepnswnhnungkhxngxudmkarnthisngesrimodyrthbalcxmphl p phibulsngkhraminsmynn khwamkhidnithukephyaephrphanchudaephnthichux aephnthiprawtisastrithy aela aephnthiprawtixanaekhtithy sungrabuwaaesdngxanaekhtkhxngxanackrithytang inxdit aeladinaednthisuyesiyipinphayhlng aephnthiehlaniidthukephyaephrxyangkwangkhwang odyechphaainhnngsux aephnthiphumisastrkhxngthxngib aetngnxy sungepnhnngsuxeriynthiichepnmatrthaninorngeriynmatngaet ph s 2506 aemwankprawtisastryukhhlngidotaeyngwakhxmulinaephnthiehlaniimsathxnkhwamepncringthangprawtisastr aetaenwkhideruxngkaresiydinaednkyngkhngepnwathkrrmsakhyinkhbwnkarchatiniymkhxngithy aelayngthuknamathasaeruxy odyechphaainchwngkhdiphiphathprasathphrawiharkbkmphuchatnkaenidaenwkhideruxngkaresiydinaednkhxngithyerimaephrhlayepnkhrngaerkinchwngphuthththswrrs 2480 odyepnswnhnungkhxngxudmkarntxtantawntk sungsngesrimodyrthbalkhxngcxmphl p phibulsngkhram insmynn karsuyesiydinaedninxditthukhyibykmaepnhwkhxsakhyin wathkrrmkhwamxpysxdsukhxngchati tamthieriykody echn setrth Shane Strate nkprawtisastrithychawxemrikn sungthuknamaxangephuxsnbsnunrthbalaelaxudmkarnkarkhyaydinaednephuxkxtng aenwkhiddngklawthukephyaephrphanchudaephnthichux aephnthiprawtisastrithy aelaaephnthixikaephnhnungchux aephnthiprawtixanaekhtithy odyaephnthiprawtisastrithyepnchudaephnthihkaephn aephnaerkaesdngkarxphyphkhxngkhnith ithycakethuxkekhaxlit sungepnthvsdithiaephrhlayinkhnann aelaaephnxun aesdngxanaekhtkhxngxanackrithytang inxdit idaek xanackrnaneca sungthvsdidngklawechuxwaepnithy xanackrsuokhthysmyphxkhunramkhaaehng xanackrxyuthyasmysmedcphranerswr xanackrthnburismysmedcphraecataksin aelaxanackrrtnoksinthrsmyphrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolk swnaephnthiprawtixanaekhtithyepnaephnthiaephnediyw rabudinaednthipraethsithysuyesiyipinkhrawtang cnehluxepnxanaekhtkhxngpraethsithyinpccubn aephnthinithukthakhunhlayaebbhlayrun odytangknbkarsuyesiyaetktangknip aetthukaebblwnrabuthungkarsladinaednpraethslawaelakmphuchainpccubnaekfrngessinpi ph s 2436 2447 aela 2450 aelahwemuxngmlayuthngsiaekxngkvsinpi ph s 2452prawtikartiphimphaephnthiprawtixanaekhttithy phimphodykrmaephnthithharemux ph s 2483 chudaephnthiprawtisastrithy cdphimphkhrngaerkodykrmaephnthithharemuxpraman ph s 2478 2479 swnaephnthiprawtixanaekhtithykphimphkhunkhrngaerkin ph s 2478 echnkn aetchbbthiaephrhlayepnxikchbbhnungsungtiphimphin ph s 2483 inchwngthixudmkarnmhaxanackrithythisnbsnunodyrthbalcxmphl p kalngaephrhlay aelamikraaeseriykrxngdinaednkhuncakfrngess aephnthinithukaeckcayipyngorngeriynaelahnwyngankhxngrthepnwngkwang cnthutkhxngxngkvsaelafrngessxxkmakhdkhan rthbalcungidptiesthkhwamekiywkhxngkbkarphimphaephnthidngklaw aethlngcaknnluknxngkhnsnithkhxngcxmphl p khnhnungkekhamacdkaraeckcayaephnthiaethn khbwnkareriykrxngdngklawidrbkarsnbsnuncakphakhprachachnxyangkwangkhwang aelapraethsithyphayitrthbalcxmphl p kidsngthharekhasurbinkrniphiphathxinodcinin ph s 2483 ephuxyuddinaednthiesiyipkhun praethsithyidpraoychncakkarepnphnthmitrkbyipuninchwngsngkhramolkkhrngthisxng odyidphnwkdinaedndngklawbangswn aetktxngslakarxangsiththiiphlngyipunaephsngkhram aembrryakasthangkaremuxngcaepliynaeplngip aetaephnthiehlanikyngkhngxyuidcakkarnamaephyaephrphansuxkarsxninorngeriyn in ph s 2500 ph x phunphl xasncinda xditecahnathikrmaephnthithharaelasastracarymhawithyalyechiyngihm idcdthachudaephnthithikhlaykn sungrwmthngchudaephnthiprawtisastrithy aelaaephnthiprawtixanaekhtithy ihkbsankphimph odyichchuxwa bnidprawtisastrithyaetobran aephnthichudnithukphimphkhayepnaephnkhnadpramanhnahnngsuxphimph aelathuknaipichtamorngeriynxyangaephrhlay in ph s 2506 aephnthichudnithukthakhunxikaebbhnung epnswnhnungkhxnghnngsuxeriynaephnthiphumisastrthiwadodynaythxngib aetngnxy khruihyorngeriyncakpracinburi aephnthikhxngthxngibthukcdphimphodyithywthnaphanichechnkn aelaepnaebberiynthiidrbkhwamniymxyangmakaelathukichxyangaephrhlayinorngeriynthwpraethsmahlaysibpi odyphimphkhrngthi 45 sungepnkartiphimphkhrnglasudipin ph s 2559 khnithyswnihythukwnnitangkhunekhykbaephnthichudnicakhnngsuxkhxngnaythxngib hlngcaknnaephnthichudni odyechphaaaephnthiprawtixanaekhtithy kyngthukthakhunihmxikhlayaebbhlaykhrng bangchbbthakhunodynkprawtisastrephuxklawthungpraednthangprawtisastr bangchbbkthakhunodyxngkhkrhruxklumthinamaichinthangkaremuxng odyechphaaxyangyinginchwngthimikhxphiphathdandinaednkbkmphucha in ph s 2546 hlngekidehtuocmtisthanthutithyinkarclaclinphnmepy krmaephnthithharidcdthaaephnthiaesdngkaresiydinaednkhxngsyamkhunmaihm sungxangehtukarnsuyesiydinaednthung 13 khrng ephimkhuncakaephnthikxn hnathimkrabupraman 8 khrng aelaemuxehtuphiphathprasathphrawiharpathukhunxikin ph s 2551 kmiwidioxthiimrabuphucdthathukephyaephrxyangkwangkhwangbnxinethxrent sungnaesnxaephnthixikaebbhnungthinbkarsuyesiydinaednthungsibsikhrngpyhaaephnthiehlaniimsxdkhlxngkbkhxethccringthangprawtisastr chudaephnthiprawtisastrithytangrabukhxbekhtdinaednphayitkarkhwbkhumkhxngsyammakekincring aelaeluxkechphaachwngewlathixanaekhtkhyayipkwangthisudmaaesdng odyimklawthungkarepliynaeplngephimldrahwangnn nxkcaknikarichaephnthirabuekhtaednknbwaphidyukhsmy enuxngcakaenwkhideruxngekhtaednthangphumisastryngimepnthiruckinsmynn aelaimsathxnthungrabbpraethsrachaebbmnthlkhxngphumiphakhni karaesdngthinkaenidkhxngkhnithytamthvsdiethuxkekhaxlitsathxnihehnwachudaephnthiprawtisastrithyichkhxmulxingcakhnngsuxkhxngkhunwicitrmatra sungepnnganekhiynsmyniymthiklaymaepnnganekhiynprawtisastrtamaebbchbbsmytxma aenwkhidinhlkithynnxingmacakthvsdithiwananecaepnrthkhxngchawith sungnkprawtisastrtangptiesthipaelwtngaetphuthththswrrs 2520 aetyngkhngthukthasaphanhnngsuxaephnthikhxngthxngib inthanxngediywkn aephnthiprawtixanaekhtithykimmihlkeknthrxngrbwaichxairtdsinihphunthiidnbepnekhtaednkhxngsyam aelachwnihekhaicphidwasyamekhymiruprangthangphumisastrthichdecnkxnthicasuyesiydinaednehlannip khnathiinkhwamepncringaelwekhtaednehlanntangimekhymikarpkpnxyangchdecn nkprawtisastrrunhlng erimcakthngchy winiccakulin ph s 2537 mxngwaaephnthiehlaniepnekhruxngmuxthangkaremuxngthiichsnbsnunmummxngprawtisastrtamkhtichatiniymithy odythngchyrabuwa aephnthiehlanimiidmiiwsahrbsuksaphumisastrinxdit aetmiiwsahrbsrangsanukthangprawtisastrekiywkbchiwitkhxngchati chaywithy ekstrsiri klawthungaephnthikhxngthxngibwaepntwxyangkhxngaenwkhidthilasmyipaelwaetyngkhngthukphlitsaintaraeriyn epnkarsrangxkhtiihklumkaremuxngsamarthplukkraaeschatiniymkhunidxyueruxy aenwkhideruxngkaresiydinaednyngkhngepnhwkhxsakhyinwathkrrmchatiniymithy aelayngkhngpraktihehnodyechphaainchwngkrniphiphathprasathphrawihar sungkrninnexngkthukrabuepnkaresiydinaednkhrnglasudinaephnthiaebblasudthipraktkhunhlng ph s 2550epriybethiybkaresiydinaednthirabuinaephnthitangphaphcalxnginkarxthibayph s phunthi esiyih ehtukarn phth thhar 2483 phunphl 2500 thxngib 2506 wyxac 2527 phth thhar 2546 impraktchux 2551 rr cpr 25562329 2343 ekaapinng xngkvs phrayaithrburiesiyihbristhxinediytawnxxk 1 im 1 1 2 1 12336 chayfngtanawsri phma yuththkarthithway 2 ich 2 im 1 2 22353 rachrthhaetiyn ewiydnam im im im im im 3 32359 aesnhwi phma im im im ich 3 4 42369 rthepra aela esxlaongr xngkvs im im im im 4 5 52393 sibsxngpnna cin im im im ich 5 6 62410 kmphuchatawnxxkechiyngit frngess sungihkarrbrxngkmphuchainxarkkhakhxngfrngess aelkkbihsyampkkhrxngkmphuchatawntkechiyngehnux 3 ich 3 2 6 7 72431 sibsxngcuithy frngess frngessekhapkkhrxng 4 ich 4 3 im 8 82435 fngsayaemnasalawin xngkvs im im im im 8 9 92436 fngsayaemnaokhng frngess wikvtkarn r s 112 wikvtkarnpakna aela snthisyya r s 112 5 ich 5 4 7 10 102438 rthpahng xngkvs im im im im 9 im im2447 fngkhwaaemnaokhng frngess snthisyyasyam frngess r s 122 aelkkbemuxngcnthburiaelatrad sungfrngessyudkhrxngmatngaet ph s 2436 6 ich 6 5 10 11 112450 phratabxng esiymrath aelasriosphn frngess snthisyyasyam frngess r s 125 aelkkbkarykeliksiththisphaphnxkxanaekhtsahrbkhnexechiyinpkkhrxngfrngess 7 ich 7 6 11 12 122452 rthekxdah ithrburi palis klntn aelatrngkanu xngkvs snthisyyaxngkvs syam ph s 2452 aelkkbkarykeliksiththisphaphnxkxanaekhtsahrbkhnexechiyinpkkhrxngxngkvs aelaenginkusahrbsrangthangrthifsayit 8 ich 8 7 12 13 132505 prasathphrawihar kmphucha kartdsinkhdiprasathphrawiharodysalyutithrrmrahwangpraeths im 13 14 14krmaephnthithhar aephnthiprawtixanaekhttithy phaph phunphl xasncinda bnidprawtisastrithyaetobran aephnthiphumisastrkhxngthxngib aetngnxy David K Wyatt Thailand A Short History krmaephnthithhar aephnthiaesdngkaresiydinaednkhxngsyam widioxxxnilnimpraktchuxphuaetng raykartang imrabuwnthi orngeriynnayrxyphraculcxmekla aephnthiaesdngkaresiydinaednkhxngithy 14 khrng rabupi ph s 2369 rabupi ph s 2368 rabupi ph s 2334 emuxhwemuxngaeprphktr wadesnekhtaednaetimrabukhxkhwam rwmechiyngtungaelahwemuxngithihy rabupi ph s 2397 rabupi ph s 2437xangxingWarren James A 2016 The Lost Territories Thailand s History of National Humiliation by Shane Strate Journal of the Siam Society 104 323 326 Ivarsson Soren 3 February 2018 The Lost Territories Thailand s History of National Humiliation By Shane Strate Pacific Affairs UBC Journal phasaxngkvsaebbaekhnada 90 1 196 198 Thongchai Winichakul 1994 Siam Mapped A History of the Geo body of a Nation Chiang Mai Silkworm Books pp 150 156 ISBN 9789747100563 Sternstein Larry 1964 An Historical Atlas of Thailand PDF Journal of the Siam Society 52 1 7 20 Charnvit Kasetsiri 2012 cintkrrmprawtisastrniphnthithykbaephnthi esiydinaedn cakthswrrs 2470 thung ph s 2554 Imagined Thai Historiography and Historical Maps from 1930s to the Present in Charnvit Kasetsiri b k Pramuan phǣnthi prawattisat phumisat kanmư ang kap latthi ʻananikhom nai ʻAsian ʻUsakhane pramwlaephnthi prawtisastr phumisastr karemuxng kblththixananikhminxaesiyn xusakheny Collected maps history geography politics and colonialism in Southeast Asia Foundation for the Promotion of Social Sciences and Humanities Textbooks Project pp 333 373 ISBN 9786167202280 phuwedch thnichannth 2018 aephnthiprawtisastr karsrangmonphaphihmthangprawtisastraekprachakhmxaesiyn Historical Maps Creation of New Historical Conception for ASEAN Community PDF ASEAN on the Path of Community Ramkhamhaeng University pp 333 348 xachyasiththi srisuwrrn 9 February 2018 nksrangkhwamepnithyinaephnthi thwi thxngib aetngnxy Museum Siam subkhnemux 2 April 2023 phngsphiphthn bychannth 20 January 2011 smphasn chaywithy ekstrsiri pthmbthkhwamkhdaeyngithy kmphucha inaebberiynphumisastrchnmthym Isranews Agency subkhnemux 2 April 2023 Wyatt David K 1984 Thailand A Short History Yale University Press ISBN 9740753892 xanac ikrsngkhram buyexib ekidphr smphnth aethnithsng thsphr nuchxaphnth carit sraycitt 26 June 2013 exksarkarcdkarkhwamru eruxng karcdthaaephnthikaresiydinaednkhxngithy 14 khrng PDF Chulachomklao Royal Military Academy xanephimetimStrate Shane 2015 The Lost Territories Thailand s History of National Humiliation University of Hawai I Press