กิ้งก่าบาซิลิสก์

สำหรับสัตว์ประหลาดในเทพปกรณัมกรีก ดูที่: บาซิลิสก์

สำหรับจักรพรรดิโรมัน ดูที่: บาซิลิสคัส

กิ้งก่าบาซิลิสก์
กิ้งก่าบาซิลิสก์ธรรมดา (Basiliscus basiliscus) ที่คอสตาริกา
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ไฟลัมย่อย:	Vertebrata
ชั้น:	Reptilia
อันดับ:	Squamata
อันดับย่อย:	Iguania
วงศ์:	Corytophaninae
สกุล:	Basiliscus Laurenti, 1768
ชนิด
Basiliscus basiliscus Basiliscus galeritus Basiliscus plumifrons Basiliscus vittatus

กิ้งก่าบาซิลิสก์ หรือ กิ้งก่าพระเยซู (อังกฤษ: Basilisk lizard, Jesus lizard) เป็นสัตว์เลื้อยคลานประเภทกิ้งก่าสกุลหนึ่ง อยู่ในสกุล Basiliscus จัดให้อยู่ในวงศ์ Corytophanidae )

กิ้งก่าบาซิลิสก์ โดยรวมจะมีเกล็ดสีเขียว, ขาว และดำ มีครีบบนหลังขนาดใหญ่เหมือนปลา สำหรับตัวผู้จะมีหงอนขนาดใหญ่แลดูเด่นด้วย มีความยาวเฉลี่ยประมาณ 70-75 มิลลิเมตร (2.8–3.0 นิ้ว) และมีน้ำหนักประมาณ 80 กรัม (3.2 ออนซ์) และยาวได้เต็มที่ถึง 80 เซนติเมตร กิ้งก่าบาซิลิสก์ จะอาศัยและหากินบนพื้นดินใกล้ริมน้ำ จะขึ้นต้นไม้เพื่อหลบเลี่ยงศัตรู และมีความสามารถพิเศษคือ มีความว่องไวมากจนสามารถวิ่งได้บนผิวน้ำ โดยใช้ขาคู่หลัง โดยจังหวะเปลี่ยนก้าวของกิ้งก่าบาซิลิสก์ใช้เวลาเพียงแค่ 0.052 วินาที ซึ่งการเคลื่อนที่อันรวดเร็วนี้ อุ้งเท้าของกิ้งก่าบาซิลิสก์จะสร้างฟองอากาศลงไปในน้ำด้วย จากการวิเคราะห์จากภาพถ่ายสรุปได้ว่ามีพลังงาน 3 อย่างที่ช่วยพยุงตัวไม่ให้กิ้งก่าบาซิลลิสก์จมน้ำ คือ แรงบาซิลิสก์ ซึ่งเกิดจากเท้ากระทุ้งผิวน้ำทำให้เกิดแรงพยุงตัว แรงต้านทานและแรงลอยตัวจากอากาศที่ช่วยพยุงตัวไว้ไม่ให้จม โดยจะจุ่มเท้าอีกข้างก่อนที่แรงจะหมด คิดคำนวณแล้ว พบว่ากิ้งก่าบาซิลิสก์สามารถเคลื่อนที่บนผิวน้ำได้ถึง 5 ก้าว ภายในเวลาเพียง 0.25 วินาที อันเป็นความเร็วที่แม้แต่กล้องความเร็วสูงก็ไม่อาจจับภาพได้ทัน หากเปรียบเป็นมนุษย์ ที่มีน้ำหนัก 80 กิโลกรัมต้องไปวิ่งบนผิวน้ำด้วยความเร็ว 106 กิโลเมตรต่อชั่วโมง

นอกจากนี้แล้ว กิ้งก่าบาซิลิสก์ยังสามารถดำน้ำและซ่อนตัวในน้ำได้ด้วยชั่วระยะเวลาหนึ่งเพื่อหลบหลีกศัตรู

จากความสามารถพิเศษอันนี้ กอรปกับลักษณะของร่างกายที่ดูโดดเด่น ทำให้ได้ชื่อสามัญว่า "กิ้งก่าบาซิลิสก์" เหมือนกับ บาซิลิสก์ สัตว์ประหลาดคล้ายมังกรผสมไก่ตามเทพปกรณัมกรีก และ "กิ้งก่าพระเยซู" ที่เหมือนพระเยซูที่แสดงปาฏิหารย์เดินบนผิวน้ำได้ตามพระคัมภีร์ไบเบิล ในบทแมทธิวที่ 14:22-34

กิ้งก่าบาซิลิสก์ กระจายพันธุ์ตามป่าร้อนชื้นของภูมิภาคอเมริกากลาง เป็นกิ้งก่าที่ไม่ดูแลไข่และตัวอ่อน ซึ่งกิ้งก่าบาซิลิสก์วัยอ่อนก็สามารถวิ่งบนผิวน้ำได้แล้ว จำแนกออกได้เป็น 4 ชนิด (บางข้อมูลให้มี 2 ชนิด) ได้แก่

เล่นมีเดีย

ภาพกิ้งก่าบาซิลิสก์วิ่งบนผิวน้ำ

• กิ้งก่าบาซิลิสก์ธรรมดา (Basiliscus basiliscus) (Linnaeus, 1758)
• กิ้งก่าบาซิลิสก์หัวแดง (Basiliscus galeritus) A.M.C. Duméril & A. Duméril, 1851
• กิ้งก่าบาซิลิสก์ขนนก (Basiliscus plumifrons) Cope, 1876
• กิ้งก่าบาซิลิสก์สีน้ำตาล (Basiliscus vittatus) Wiegmann, 1828

อ้างอิง

1. จาก itis.gov
2. วีรยุทธ์ เลาหะจินดา, วิทยาสัตว์เลื้อยคลานและสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก. หน้า 375-376. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. ธันวาคม พ.ศ. 2552 ISBN 978-616-556-016-0
3. ไขปริศนา "กิ้งก่าบาซิลิสก์” วิ่งบนน้ำในเทศกาลหนังวิทย์ จากผู้จัดการออนไลน์
4. Robert George Sprackland (1992). Giant lizards. Neptune, NJ: T.F.H. Publications. ISBN 0-86622-634-6.
5. How "Jesus Lizards" Walk on Water จากเนชั่นแนลจีโอกราฟิก
6. The Reptile Database. www.reptile-database.org.

แหล่งข้อมูลอื่น

•   ข้อมูลเกี่ยวข้องกับ Basiliscus จากวิกิสปีชีส์