คาราวาน (วงดนตรี)

คาราวาน เป็นวงดนตรีในแนวเพลงเพื่อชีวิตที่มีชื่อเสียงของประเทศไทย และ เป็นวงดนตรีเพื่อชีวิตวงแรกในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

คาราวาน
ข้อมูลพื้นฐาน
ที่เกิด	ประเทศไทย
แนวเพลง	เพลงเพื่อชีวิต, ร็อก, โฟล์ค
ช่วงปี	พ.ศ. 2518 - ปัจจุบัน
ค่ายเพลง	อีเอ็มไอ อโซน่า ดี-เดย์ เอ็นเทอร์เทนเมนท์ วอร์นเนอร์ มิวสิก ไทยแลนด์ จีเอ็มเอ็ม แกรมมี่
สมาชิก	สุรชัย จันทิมาธร วีระศักดิ์ สุนทรศรี ทองกราน ทานา
อดีตสมาชิก	มงคล อุทก (เสียชีวิตแล้ว 15 กันยายน 2561 อายุ 67 ปี)

ประวัติ

คาราวานถือกำเนิดมาจากการรวมวงดนตรีสองวง คือ ท.เสนและสัญจร และ บังคลาเทศแบนด์ โดยมีอีพีชุดแรกออกมาในปี พ.ศ. 2517 เป็นแผ่นเสียง 7 นิ้ว มี 4 เพลง ออกจำหน่ายราว 500 แผ่น ราคาแผ่นละ 25 บาท ถือได้ว่าเป็นวงดนตรีเพื่อชีวิตวงแรก ๆ ของประเทศไทย (ปัจจุบันอีพีชุดดังกล่าว ที่ถือเป็นการบันทึกเสียงครั้งแรกของวงคาราวาน มีราคาซื้อขายกันหลักหมื่นบาท) หลังจากที่ทางวงทำแผ่นเสียงอีพีออกเผยแพร่แล้ว จึงได้ทำสตูดิโออัลบั้มเต็มชุดแรก ชื่ออัลบั้ม คนกับควาย วางจำหน่ายในปี พ.ศ. 2518

ในยุคมืดของสังคมไทย คือ เหตุการณ์ 14 ตุลา และ เหตุการณ์ 6 ตุลา นั้นคาราวานเป็นวงดนตรีที่แต่งเพลงออกมาเรียกร้องประชาธิปไตยอย่างจริงจัง และเป็นวงดนตรีวงเดียวจากเหตุการณ์สมัยนั้นที่ยังอยู่มาจนถึงทุกวันนี้

สมาชิกยุคแรกของวงคาราวานประกอบไปด้วย สุรชัย จันทิมาธร (หงา) ร้องนำ, วีระศักดิ์ สุนทรศรี (แดง) เล่นกีตาร์, ทองกราน ทานา (อืด) เล่นกีตาร์ลีด ฟลุต และร้องประสาน, มงคล อุทก (หว่อง) เป่าเมาท์ออร์แกน พิณ ซอ และร้องประสาน นอกจากนั้นยังมีสมาชิกชั่วคราวคนอื่น ๆ เช่น พงษ์เทพ กระโดนชำนาญ (หมู) อู๊ด ยานนาวา, ชัคกี้ ธัญญรัตน์

เพลงของคาราวานโดยส่วนใหญ่แต่งโดยสุรชัย ยกเว้นบางบทเพลงเช่น

• นกสีเหลือง และ บูบู โดย วินัย อุกฤษณ์
• คนกับควาย โดย สมคิด สิงสง
• อีสาน และ คิดถึงบ้าน (เดือนเพ็ญ) โดยอัศนี พลจันทร
• เปิบข้าว โดย จิตร ภูมิศักดิ์
• ลุกขึ้นสู้, คืนสู่รัง และ กุหลาบแดง โดย มงคล อุทก
• อเมริกันอันตราย โดย ทองกราน ทานา และ วีระศักดิ์ สุนทรศรี

ผลงานของคาราวาน

 

ชุด คนกับควาย (พ.ศ. 2518)

 

ชุด อเมริกันอันตราย (พ.ศ. 2519)

อัลบั้ม ในนาม คาราวาน

• คนกับควาย (2518)
• อเมริกันอันตราย (2519)
• บ้านนาสะเทือน (2526)
• คนตีเหล็ก (2526)
• 1985 (2528)
• คนไกลบ้าน (2529)
• ยูเอส เจแปน (2530)
• อานนท์ (2531)
• ตุลา–คม (2537)

อีพี

• คาราวาน (2518 ผลิตเป็นแผ่นเสียง 7 นิ้ว มี 4 เพลง)
• โลกร้อน คนละลาย (อีพี 4 เพลง ที่จัดทำขึ้นเพื่อแจกจ่ายในงานคอนเสิร์ต โลกร้อน คนละลาย)

อัลบั้มภาคพิเศษ

• มารครองเมือง (เป็นการทำงานร่วมกันกับ คุรุชน และ โคมฉาย ตั้งวงดนตรีชื่อ ภูซาง 60 อัลบั้มชุดนี้บันทึกเสียงกันในป่าภูซาง เมษายน 2520)
• Amerasia อัลบั้มเพลงประกอบภาพยนตร์ ที่ทำร่วมกับศิลปินระดับโลกอย่าง Terry Allen และวง The Panhandle Mystery (2526)
• กลับมาเถิด (2534) ร่วมกับ พงษ์เทพ กระโดนชำนาญ
• คาราวาน PIANO เป็นงานอัลบั้มที่ทำภายใต้ชื่อของ พีรภา อภิสุข
• เปิดกรุคาราวาน (เส้นเสียงเปล่า) ร่วมกับ บังคลาเทศแบนด์

อัลบั้มแสดงสด

• คอนเสิร์ต ฟอร์ ยูนิเซฟ (2525)
• คอนเสิร์ต กึ่งศตวรรษธรรมศาสตร์ (2527)
• บันทึก 12 ปี คาราวาน (2529)
• คอนเสิร์ต ไลฟ์ อิน แจแปน (2531)
• คอนเสิร์ต 15 ปี คาราวาน (2533)
• คอนเสิร์ต อคูสติก ไลฟ์ อิน แวนคูเวอร์ Vancouver Folk Music Festival
• คอนเสิร์ต คืนคน คาราวาน
• คอนเสิร์ต มินามาตะ
• คอนเสิร์ต เพลงนอกรอบ
• คอนเสิร์ต 20 ปี คาราวาน
• คอนเสิร์ต แจม อิน แจแปน
• คอนเสิร์ต 25 ปี คาราวาน
• คอนเสิร์ต ดนตรีสู่กระแสโลก
• คอนเสิร์ต ให้พ่อและเพื่อน
• คอนเสิร์ต ดนตรียอดหญ้าไหว
• คอนเสิร์ต มิตรภาพคาราวาน
• คอนเสิร์ต รอยเท้า วันเวลา 30 ปี คาราวาน
• คอนเสิร์ต เอาประเทศไทยของเราคืนมา
• คอนเสิร์ต ๒๕๔๙ สวัสดีประเทศไทย
• คอนเสิร์ต คิดถึงลันตา
• คอนเสิร์ต @FreeHand
• คอนเสิร์ต โลกร้อน คนละลาย (2551)
• คอนเสิร์ต โลกร้อน คนละลาย 2 ตอน หอมแผ่นดิน
• คอนเสิร์ต คาราวานออนซอน 37 ปี (2553)

อั้ลบั้มรวมเพลง

• บทเพลงจากราวไพร
• ชุดอมตะ
• สันติภาพ
• เสียบปลั้ก
• บันทึกวงคาราวาน 1
• บันทึกวงคาราวาน 2526 – 2544
• คีตนุกรม คาราวาน หมวด การเมือง
• คีตนุกรม คาราวาน หมวด ชีวิตสามัญชน
• คีตนุกรม คาราวาน หมวด นิราศ ลี้ภัยรอนแรม
• คีตนุกรม คาราวาน หมวด สงคราม หรือ สันติภาพ
• รวมเพลงเพื่อชีวิต สุรชัย-มงคล-พงษ์เทพ-ฅาราวาน
• กวี 4 ด้าน
• ประวัติศาสตร์ - 12 ขุนพล ฅ. เพื่อชีวิต
• 12 ชีวิต หัวใจสัมพันธ์
• 12 คน 12 แบบ ทั้งแสบทั้งคัน
• 13 ชีวัน มันกว่ากันเยอะ
• เหมันต์สะออน
• เพื่อชีวิตพันล้าน
• ฅ.ฅนดนตรี 2
• โรงเรียนเพื่อชีวิต
• เพื่อชีวิต ใจเกินร้อย 2
• หนึ่งก้าว ๖๐ เพื่อนพ้องร้องเพลงพงษ์เทพ
• บทเพลงจารึกประวัติศาสตร์ หลวงตามหาบัว มหัศจรรย์มหาบุรุษผู้ยิ่งใหญ่
• ผูกพัน
• ตุลาธาร
• ป่าตะโกน
• คาราวาน 20 ปี คนกับงาน
• รำลึกคาราวาน
• คาราวานมิตรภาพ
• คาราวาน WORLD WIDE
• คาราวาน 2517 – 2542
• ภูพาน ภูผา พงพนา
• ชุดพิเศษ
• รวมเพลงเพื่อชีวิต
• แฟนพันธุ์แท้ ฅ.คาราวาน
• บันทึก...เพลงเพื่อชีวิต
• รวมฮิต 30 ปี ย้อนรอย คาราวาน
• คีตนุกรม 30 ปี 14 ตุลา คาราวาน
• คีตนุกรม คาราวาน ตามรอยเกวียน (2517-2525)

ผลงานภาพยนตร์

• ทองปาน (2519)
• เสียงเพลงแห่งเสรีภาพ (2528)
• ช่างมันฉันไม่แคร์ (2529)
• สุริโยไท (2544)
• บอดี้การ์ดหน้าเหลี่ยม (2547)
• องค์บาก 2 (2551)
• ตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ภาค ๓ ยุทธนาวี (2554)
• คู่กรรม (2556)
• พันท้ายนรสิงห์ (2558)
• คืนรัง (2562)

ผลงานละครโทรทัศน์

• ตะกายดาว (2533) ช่อง 9
• พ่อ ตอน ความฝันอันสูงสุด (2542) ช่อง 5
• เก็บแผ่นดิน (2544) ช่อง 7 รับเชิญ
• น้ำพุ (2545) ช่อง 7 รับเชิญ
• แคนลำโขง (2549) ช่อง 7 รับเชิญ

เพลงปฏิวัติ

• ถั่งโถมโหมแรงไฟ

อ้างอิง

1. "ที่นี่หมอชิต". ที่นี่หมอชิต. January 11, 2016. สืบค้นเมื่อ June 18, 2016. Text " เปิดบ้าน ค้นชีวิต แอ๊ด คาราบาว 25 ส.ค. 56" ignored (help)
2. "คาราวาน ชุด คนตีเหล็ก " : สิงหาคม 2526(1983)
3. บทเพลงรัก(คุณภาพ) ในแบบฉบับ“หงา คาราวาน”ศิลปินแห่งชาติคนใหม่/บอน บอระเพ็ด
4. http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=street-fighting-man&month=19-01-2007&group=12&gblog=9

แหล่งข้อมูลอื่น

• caravannonzon.com เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ 2010-01-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• caravannonzon.net เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ