จักรพรรดินีจิโต

จักรพรรดินีจิโต(持統天皇 จิโต-เทนโน, พ.ศ. 1188 - 13 มกราคม พ.ศ. 1246) เป็นสมเด็จพระจักรพรรดินีนาถแห่งญี่ปุ่นพระองค์ที่ 41 อันเนื่องมาจากการสืบราชสันตติวงศ์ตามโบราณราชประเพณี จักรพรรดินีจิโตครองราชย์ตั้งแต่ปีพ.ศ. 1229 จนกระทั่งพ.ศ. 1240 เป็นระยะเวลา 11 ปี

จักรพรรดินีจิโต
พระบรมสาทิสลักษณ์จักรพรรดินีจิโต ภาพจากบทกลอนเฮียคุนิน อิชชุ
จักรพรรดินีนาถแห่งญี่ปุ่น
1 ตุลาคม พ.ศ. 1229 - 22 สิงหาคม พ.ศ. 1240
พิธีราชาภิเษก	14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 1233
ยุค	ยุคอาซูกะ
รัชกาลก่อนหน้า	จักรพรรดิเท็มมุ
รัชกาลถัดไป	จักรพรรดิมมมุ
ประสูติ	พ.ศ. 1188
พระบรมนามาภิไธย	อุโน-โนะ-ซะระระ (鸕野讚良)
พระอิสริยยศ	เจ้าหญิงอุโน-โนะ-ซะระระ สมเด็จพระจักรพรรดินีนาถแห่งญี่ปุ่น สมเด็จพระจักรพรรดินี พระพันปีหลวง
สวรรคต	13 มกราคม พ.ศ. 1246 (58 พรรษา)
พระราชบิดา	สมเด็จพระจักรพรรดิเท็นจิ
พระราชมารดา	โซงะ โนะ โอจิ-โนะ-อิระสึเมะ
พระราชสวามี	สมเด็จพระจักรพรรดิเทงมุ
พระราชโอรส-ธิดา	เจ้าชายคุซะคะเบะ

ในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น จักรพรรดินีจิโตเป็นสตรีองค์ที่สามในแปดพระองค์ที่มีบทบาทในฐานะสมเด็จพระจักรพรรดินีนาถ จักรพรรดินีนาถ 2 พระองค์ก่อนรัชสมัยของพระนางคือ จักรพรรดินีซุอิโกะและจักรพรรดินีโคเงียวกุหรืออีกพระนามหนึ่งคือ จักรพรรดินีเซอิเม จักรพรรดินีนาถอีก 5 พระองค์หลังรัชสมัยของพระนางได้แก่ จักรพรรดินีเก็มเม, จักรพรรดินีเก็นโช, จักรพรรดินีโคเก็งหรืออีกพระนามหนึ่งคือ จักรพรรดินีโชโตะกุ, จักรพรรดินีเมโช และจักรพรรดินีโกะ-ซะกุระมะชิ

เรื่องราชประเพณี

จักรพรรดินีจิโตเป็นพระราชธิดาในสมเด็จพระจักรพรรดิเท็นจิ พระราชมารดาของพระนางคือ โซงะ โนะ โอจิ-โนะ-อิระสึเมะ ซึ่งเป็นธิดาของขุนนางที่มีชื่อว่า โอโอมิ โซงะ โนะ ยะมะดะ-โนะ อิชิกะวะ มาโระ พระนางเป็นพระมเหสีในสมเด็จพระจักรพรรดิเท็มมุ ผู้เป็นพระอนุชาในจักรพรรดิเท็นจิ พระบิดาของพระนาง หรือในทางเดียวกัน พระนางอภิเษกสมรสกับพระปิตุลาแท้ๆและทสืบราชสมบัติต่อจากพระสวามี

พระนามเดิมของจักรพรรดินีจิโตคือ เจ้าหญิงอุโน-โนะ-ซะระระ หรือ อุโน-โนะ-ซะซะระ(鸕野讚良) หรือ เจ้าหญิงอุโนะ

เหตุการณ์ในรัชสมัยของจักรพรรดินีจิโต

จักรพรรดินีจิโตต้องรับผิดชอบในการบริหารราชกิจทั้งหมดหลังจากการสวรรคตของจักรพรรดิเท็มมุ พระสวามี และมีศักดิ์เป็นพระปิตุลาของพระนางด้วย พระนางครองราชบัลลังก์ในปีพ.ศ. 1230 เพื่อที่จะแน่นอนพระทัยในสิทธิการสืบราชสมบัติของเจ้าชายคุซะคะเบะ พระโอรส ตลอดรัชสมัยนี้ จักรพรรดินีจิโตว่าราชการจากพระราชวังฟุจิวะระในยะมะโตะ

เจ้าชายคุซะคะเบะได้รับการสถาปนาเป็นมกุฎราชกุมารเพื่อครองราชบัลลังก์สืบต่อจากจักรพรรดินีจิโต แต่เจ้าชายกลับสิ้นพระชนม์ขณะมีพระชนมายุ 28 พรรษา เจ้าชายคะรุ-โนะ-โอะ พระโอรสของเจ้าชายคุซะคะเบะได้รับการสถาปนาให้เป็นรัชทายาทสืบต่อจากจักรพรรดินีจิโต ผู้เป็นพระอัยยิกา และต่อมาเจ้าชายครองราชสมบัติเป็น สมเด็จพระจักรพรรดิมงมุ

จักรพรรดินีจิโตครองราชย์เป็นระยะเวลา 11 ปี ถึงแม้ว่ามีจักรพรรดินีนาถพระองค์อื่น 7 พระองค์ รัชทายาทของแต่ละพระองค์มักเลือกจากสายสันตติวงศ์ที่เป็นบุรุษ ที่ซึ่งยังเป็นที่ถกเถียงจากนักปราชญ์สายอนุรักษนิยมเกี่ยวกับสิทธิของสตรีในการสืบราชสันตติวงศ์ และที่ซึ่งประเพณีในการสืบสันตติวงศ์ต้องเป็นบุรุษเท่านั้นยังคงมีการรักษาไว้ดังเดิมในศตวรรษที่ 21 จักรพรรดินีเก็มเม ผู้ซึ่งทรงให้พระราชธิดาครองราชสมบัติสืบต่อในพระนามว่า จักรพรรดินีเก็นโช ยังคงเป็นที่ยกเว้นจากการถกเถียงเรื่องสิทธิของสตรีนี้

ในปีพ.ศ. 1240 จักรพรรดินีจิโตสละราชสมบัติแก่เจ้าชายคะรุ-โนะ-โอะ พระนัดดาองค์โปรด ให้ครองราชย์เป็น สมเด็จพระจักรพรรดิมมมุ และพระนางดำรงพระยศไดโจเท็นโน (มหาจักรพรรดิ) มีพระราชอำนาจในราชสำนักเหนือองค์จักรพรรดิ หลังจากเหตุการณ์ครั้งนี้ จักรพรรดิพระองค์ต่อ ๆ มาทรงกระทำเช่นเดียวกับพระนาง และดำรงพระอิศริยยศนี้หลังสละราชบัลลังก์

ปัจจุบันสถานที่ฝังพระศพของจักรพรรดินีจิโตเป็นที่รู้จัก พระนางทรงได้รับการเคารพตามโบราณราชประเพณีที่ศาลเจ้าชินโตในเมืองนะระ

สำนักพระราชวังอิมพีเรียลได้จดทะเบียนสถานที่ฝังพระศพของจักรพรรดินีนาถจิโต และได้รับการตั้งชื่ออย่างเป็นทางการว่า โอะจิ-โนะ-โอะกะโนะเอะ โนะ มิซะซะกิ

ดูเพิ่ม

• จักรพรรดิญี่ปุ่น
• รายพระนามสมเด็จพระจักรพรรดินีแห่งญี่ปุ่น
• รายพระนามจักรพรรดิญี่ปุ่น

อ้างอิง

1. Imperial Household Agency (Kunaichō): 持統天皇 (41)
2. Ponsonby-Fane, Richard. (1959). The Imperial House of Japan, p. 54.
3. Titsingh, Isaac. (1834). Annales des empereurs du Japon, p. 59., p. 59, ที่ Google Books
4. Varley, H. Paul. Jinnō Shōtōki, p. 137.
5. Brown, D. (1979). Gukanshō, p. 270.
6. "Life in the Cloudy Imperial Fishbowl, " Japan Times. March 27, 2007.
7. Ponsonby-Fane, p. 420.

• Aston, William George. (1896). Nihongi: Chronicles of Japan from the Earliest Times to A.D. 697. London: Kegan Paul, Trench, Trubner. OCLC 448337491
• Brown, Delmer M. and Ichirō Ishida, eds. (1979). Gukanshō: The Future and the Past. Berkeley: University of California Press. 10-ISBN 0-520-03460-0; 13-ISBN 978-0-520-03460-0; OCLC 251325323
• MacCauley, Clay. (1900). "Hyakunin-Isshu: Single Songs of a Hundred Poets" in Transactions of the Asia Society of Japan. Tokyo: Asia Society of Japan. ...Click link for digitized, full-text copy (in English)
• __________. (1901). Kokka taikan. Tokyo: Teikoku Toshokan, Meiji 30–34 [1897–1901]. [reprinted Shinten kokka taikan (新編国歌大観), 10 vols. + 10 index vols., Kadokawa Shoten, Tokyo, 1983–1992. 10-ISBN 4-04-020142-6; 13-ISBN 978-4-04-020142-9]
• Nippon Gakujutsu Shinkōkai. (1940). Man'yōshū. Tokyo: Iwanami shoten. [reprinted by Columbia University Press, New York, 1965. 10-ISBN 0-231-08620-2]. Rprinted by Dover Publications, New York, 2005. 10-ISBN 0-486-43959-3; 13-ISBN 978-0-486-43959-4
• Ponsonby-Fane, Richard Arthur Brabazon. (1959). The Imperial House of Japan. Kyoto: Ponsonby Memorial Society. OCLC 194887
• Titsingh, Isaac. (1834). Nihon Odai Ichiran; ou, Annales des empereurs du Japon. Paris: Royal Asiatic Society, Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland. OCLC 5850691
• Varley, H. Paul. (1980). Jinnō Shōtōki: A Chronicle of Gods and Sovereigns. New York: Columbia University Press. 10-ISBN 0-231-04940-4; 13-ISBN 978-0-231-04940-5; OCLC 59145842

ก่อนหน้า		จักรพรรดินีจิโต		ถัดไป
สมเด็จพระจักรพรรดิเทงมุ		สมเด็จพระจักรพรรดินีแห่งญี่ปุ่น (พ.ศ. 1229 - พ.ศ. 1240)		สมเด็จพระจักรพรรดิมงมุ