จักรพรรดินีญี่ปุ่น
จักรพรรดินีญี่ปุ่น คือพระอิสริยยศของอิสตรีผู้ครองราชย์เป็นจักรพรรดิญี่ปุ่น (ญี่ปุ่น: 女性天皇 โรมาจิ: josei tennō) และอาจหมายถึงจักรพรรดินีอัครมเหสีในจักรพรรดิญี่ปุ่น (ญี่ปุ่น: 皇后 โรมาจิ: kōgō) โดยจักรพรรดินีอัครมเหสีในรัชกาลปัจจุบันคือจักรพรรดินีมาซาโกะในจักรพรรดินารูฮิโตะ
| จักรพรรดินีญี่ปุ่น | |
|---|---|
| สมาชิกของ | ราชวงศ์ญี่ปุ่น |
| ที่พำนัก | พระราชวังหลวงโตเกียว |
| ผู้แต่งตั้ง | จักรพรรดิญี่ปุ่น |
| เว็บไซต์ | สำนักพระราชวังญี่ปุ่น |
gou_Flag.svg.html){kind=link}
จักรพรรดินีผู้ครองราชย์
ตามประวัติศาสตร์ ญี่ปุ่นเคยมีจักรพรรดินีขึ้นเสวยราชสมบัติแปดพระองค์ (หากนับจักรพรรดินีจิงงุ จะมีทั้งหมดเก้าพระองค์ ในจำนวนนี้มีสองพระองค์ครองราชย์สองครั้ง) ซึ่งทั้งหมดจะถูกคัดเลือกมาจากผู้ที่สืบสันดานจากพระราชวงศ์เมื่อนับจากฝ่ายบิดา ทั้งนี้นักวิชาการบางส่วนมองว่าการครองราชย์ของจักรพรรดินีของญี่ปุ่นนั้นเป็นการครองราชย์อย่างชั่วคราวเท่านั้น และสงวนพระราชบัลลังก์เอาไว้เฉพาะแก่เจ้านายบุรุษเพศเท่านั้น ครั้นหลายศตวรรษต่อมาได้มีกฎมณเฑียรบาล พ.ศ. 2432 ซึ่งออกมาพร้อมกับรัฐธรรมนูญเมจิระบุว่ามิให้เจ้านายเพศหญิงขึ้นครองราชสมบัติ แม้จะเคยมีความพยายามที่แก้ไขกฎมณเฑียรบาลเพื่อปูทางให้เจ้านายที่เป็นหญิงขึ้นเสวยราชย์ แต่ไม่เคยประสบความสำเร็จ
- จักรพรรดินีจิงงุ (ครองราชย์ พ.ศ. 744–812) ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ (ยังเป็นที่ถกเถียง)
- จักรพรรดินีซุอิโกะ (ครองราชย์ พ.ศ. 1136–1171) จักรพรรดินีผู้เสวยราชย์พระองค์แรก
- จักรพรรดินีโคเงียวกุ (ครองราชย์ครั้งแรก พ.ศ. 1185–1188) หรือจักรพรรดินีไซเม (ครองราชย์ที่สอง พ.ศ. 1198–1204)
- จักรพรรดินีจิโต (ครองราชย์ พ.ศ. 1233–1240)
- จักรพรรดินีเก็มเม (ครองราชย์ พ.ศ. 1250–1258)
- จักรพรรดินีเก็นโช (ครองราชย์ พ.ศ. 1258–1267)
- จักรพรรดินีโคเก็ง (ครองราชย์ครั้งแรก พ.ศ. 1292–1301) หรือจักรพรรดินีโชตะกุ (ครองราชย์ที่สอง พ.ศ. 1307–1313)
- จักรพรรดินีเมโช (ครองราชย์ พ.ศ. 2172–2186)
- จักรพรรดินีโกะ-ซะกุระมะชิ (ครองราชย์ พ.ศ. 2305–2314) จักรพรรดินีผู้เสวยราชย์พระองค์ล่าสุด
จักรพรรดินีอัครมเหสี
แต่เดิมตำแหน่งพระชายาในองค์จักรพรรดิญี่ปุ่นจะถูกเรียกว่าเจ้าหญิง เช่น เจ้าหญิงอิวะพระชายาในจักรพรรดินิมเมียว จนกระทั่งในรัชกาลจักรพรรดิโชมุได้สถาปนาพระอัครมเหสีคือโคเมียวผู้มาจากตระกูลฟุจิวะระเป็น โคโง (ญี่ปุ่น: 皇后 โรมาจิ: kōgō) พระองค์แรก แต่เดิมจะแบ่งพระอิสริยยศไว้ได้แก่ ชูงู (ญี่ปุ่น: 中宮 โรมาจิ: chūgū) สำหรับพระชายา, โคโง (ญี่ปุ่น: 皇后 โรมาจิ: kōgō) หรือ โคไตโง (ญี่ปุ่น: 皇太后 โรมาจิ: Kōtaigō) สำหรับพระราชชนนีหรือจักรพรรดินีวิธวา และ ไทโคไตโง (ญี่ปุ่น: 太皇太后 โรมาจิ: Tai-Kōtaigō) สำหรับพระอัยยิกาเจ้า กระทั่งกลางยุคเฮอัง มีพระราชธรรมเนียมมีพระชายาเพียงพระองค์เดียว เรียกว่าชูงู ครั้นในรัชสมัยจักรพรรดิอิจิโจมีพระราชธรรมเนียมมีพระชายาสองพระองค์ องค์แรกเรียกโคโงอีกองค์เรียกชูงู มีกรณีหนึ่งในรัชกาลจักรพรรดิโฮะริกะวะ ได้สถาปนาเจ้าหญิงยะซุโกะหรือเทชิพระวิมาดา (准母; พระมารดาเลี้ยง) ขึ้นเป็นโคโง
| พระนามาภิไธย | พระชนม์ชีพ | ดำรงตำแหน่ง | รัชกาล | หมายเหตุ |
|---|---|---|---|---|
| โอโตะโมะ โนะ โคะเตะโกะ (大伴小手子) | 1130–1135 | จักรพรรดิซุชุง | ||
| ยะมะโตะฮิเมะ โนะ โอกิมิ (倭姫王) | 1204–1214 | จักรพรรดิเท็นจิ | ||
| เจ้าหญิงโทชิ (十市皇女) | 1191–1221 | 1214–1215 | จักรพรรดิโคบุง | |
| จักรพรรดินีโคเมียว (光明皇后) | 1244–1303 | 1273–1292 | จักรพรรดิโชมุ | |
| เจ้าหญิงอิโนะเอะ (อิงะมิ) (井上内親王) | 1260–1318 | 1313–1315 | จักรพรรดิโคนิง | ถูกถอดจากพระราชอิสริยยศ |
| ฟุจิวะระ โนะ โอะโตะมุโระ (藤原乙牟漏) | 1303–1333 | 1326–1333 | จักรพรรดิคัมมุ | |
| ุฟุจิวะระ โนะ ไทชิ (ทะระชิโกะ) (藤原帯子) | ?–1337 | จักรพรรดิเฮเซ | สถาปนาเป็นจักรพรรดินีหลังสวรรคต เมื่อ พ.ศ. 1349 | |
| ทะชิบะนะ โนะ คะชิโกะ (橘嘉智子) | 1329–1393 | 1358–1366 | จักรพรรดิซะงะ | |
| เจ้าหญิงโคชิ (高志内親王) | 1332–1352 | จักรพรรดิจุนนะ | สถาปนาเป็นจักรพรรดินีหลังสวรรคต เมื่อ พ.ศ. 1366 | |
| เจ้าหญิงเซชิ (มะซะโกะ) (正子内親王) | 1353–1422 | 1370–1376 | ||
| ฟุจิวะระ โนะ องชิ (ยะซุโกะ) (藤原穏子) | 1428–1497 | 1466–1473 | จักรพรรดิไดโงะ | |
| ฟุจิวะระ โนะ อังชิ (ยะซุโกะ) (藤原安子) | 1470–1507 | 1501–1507 | จักรพรรดิมุระกะมิ | |
| เจ้าหญิงโชชิ (มะซะโกะ) (昌子内親王) | 1493–1543 | 1510–1516 | จักรพรรดิเรเซ | |
| ฟุจิวะระ โนะ โคชิ (เทะรุโกะ) (藤原媓子) | 1490–1522 | 1516–1522 | จักรพรรดิเอ็งยู | |
| ฟุจิวะระ โนะ จุนชิ (โนะบุโกะ) (藤原遵子) | 1500–1560 | 1525–1543 (ชูงู) | ||
| ฟุจิวะระ โนะ เทชิ (ซะดะโกะ) (藤原定子) | 1520–1544 | 1533–1543 (ชูงู) 1543–1544 (โคโง) | จักรพรรดิอิจิโจ | |
| ฟุจิวะระ โนะ โชชิ (อะกิโกะ) (藤原彰子) | 1431–1517 | 1543–1555 (ชูงู) | ||
| ฟุจิวะระ โนะ เค็นชิ (คิโยะโกะ) (藤原妍子) | 1537–1570 | 1555–1561 (ชูงู) | จักรพรรดิซันโจ | |
| ฟุจิวะระ โนะ เซชิ (ซุเกะโกะ) (藤原娍子) | 1515–1568 | 1555–1568 (โคโง) | ||
| ฟุจิวะระ โนะ อิชิ (ทะเกะโกะ) (藤原威子) | 1543–1579 | 1561–1579 (ชูงู) | จักรพรรดิโกะ-อิจิโจ | |
| เจ้าหญิงเทชิ (禎子内親王) | 1556–1637 | 1580 (ชูงู) 1580–1594 (โคโง) | จักรพรรดิโกะ-ซุซะกุ | |
| ฟุจิวะระ โนะ เก็นชิ (โมะโตะโกะ) (藤原げん子) | 1559–1582 | 1580–1582 (ชูงู) | ||
| เจ้าหญิงโชชิ (อะกิโกะ) (章子内親王) | 1570–1648 | 1589–1611 (ชูงู) | จักรพรรดิโกะ-เรเซ | |
| ฟุจิวะระ โนะ ฮิโระโกะ ((藤原寛子) | 1579–1670 | 1594–1611 (โคโง) 1611–1611 (ชูงู) | ||
| ฟุจิวะระ โนะ คังชิ (藤原歓子) | 1564–1645 | 1611–1617 (โคโง) | ||
| เจ้าหญิงคะโอะรุโกะ (เคชิ) (馨子内親王) | 1572–1636 | 1612–1617 (ชูงู) 1617–1636 (โคโง) | จักรพรรดิโกะ-ซังโจ | |
| ฟุจิวะระ โนะ เค็นชิ (คะไตโกะ) (藤原賢子) | 1600–1627 | 1617–1627 (ชูงู) | จักรพรรดิชิระกะวะ | |
| เจ้าหญิงยะซุโกะ (เทชิ) (媞子内親王) | 1619–1639 | 1614–1636 (ชูงู) | จักรพรรดิโฮะริกะวะ | พระวิมาดา |
| เจ้าหญิงโทะกุชิ (篤子内親王) | 1603–1657 | 1636–1657 (ชูงู) | ||
| เจ้าหญิงเรชิ (令子内親王) | 1621–1687 | 1651–1677 (โคโง) | จักรพรรดิโทะบะ | พระวิมาดา |
| ฟุจิวะระ โนะ ทะมะโกะ (โชชิ) (藤原璋子) | 1644–1688 | 1661–1667 (ชูงู) | ||
| ฟุจิวะระ โนะ คิโยะโกะ (藤原聖子) | 1665–1725 | 1673–1684 (ชูงู) | จักรพรรดิซุโตะกุ | |
| ฟุจิวะระ โนะ ยะซุโกะ (ไทชิ) (藤原泰子) | 1638– 1699 | 1677–1682 (โคโง) | จักรพรรดิโทะบะ | |
| ฟุจิวะระ โนะ นะริโกะ (藤原得子) | 1660–1703 | 1685–1692 (โคโง) | ||
| ฟุจิวะระ โนะ ทะชิ (มะซะรุโกะ) (藤原多子) | 1683–1745 | 1693–1699 (โคโง) | จักรพรรดิโคะโนะเอะ | |
| ฟุจิวะระ โนะ ชิเมะโกะ (เทชิ) (藤原呈子) | 1674–1719 | 1693–1699 (ชูงู) 1699–1701 (โคโง) | ||
| ฟุจิวะระ โนะ โยะชิโกะ (คินชิ) (藤原忻子) | 1677–1752 | 1699–1702 (ชูงู) 1702–1715 (โคโง) | จักรพรรดิโกะ-ชิระกะวะ | |
| เจ้าหญิงมุเนะโกะ (統子内親王) | 1669–1732 | 1701–1702 (โคโง) | สถาปนาเป็นกรณีพิเศษโดยที่มิได้เป็นพระชายา | |
| เจ้าหญิงชิยุชิ (โยะชิโกะ) (姝子内親王) | 1684–1719 | 1702–1705 (โคโง) | จักรพรรดินิโจ | พระวิมาดา |
| ฟุจิวะระ โนะ อิกุชิ (มุเนะโกะ) (藤原育子) | 1689–1716 | 1715–1716 (ชูงู) | ||
| ไทระ โนะ โทะกุชิ (โนะริโกะ) (平徳子) | 1698–1757 | 1715–1723 (ชูงู) | จักรพรรดิทะกะกุระ | |
| เจ้าหญิงเรียวชิ (อะกิโกะ) (亮子内親王) | 1690–1759 | 1725–1730 (โคโง) | จักรพรรดิอันโตะกุ | พระวิมาดา |
| คุโจ นินชิ (ทะเอะโกะ) (九条任子) | 1716–1782 | 1733–1743 (ชูงู) | จักรพรรดิโกะ-โทะบะ | |
| เจ้าหญิงฮันชิ (โนะริโกะ) (範子内親王) | 1720–1753 | 1741–1749 (โคโง) | จักรพรรดิสึชิมิกะโดะ | พระวิมาดา |
| โออิ โนะ มิกะโดะ (大炊御門麗子) | 1728–1786 | 1748–1753 (ชูงู) | ||
| เจ้าหญิงโชชิ (โนะโบะรุโกะ) (昇子内親王) | 1738–1754 | 1751–1752 (โคโง) | จักรพรรดิจุนโตะกุ | พระวิมาดา |
| คุโจ ริชิ (ทะสึโกะ) (九条立子) | 1735–1791 | 1754–1765 (ชูงู) | ||
| เจ้าหญิงคุนิโกะ (邦子内親王) | 1752–1826 | 1764–1767 (โคโง) | จักรพรรดิโกะ-โฮะริกะวะ | พระวิมาดา |
| ซันโจ ยูชิ (三条有子) | 1750–1829 | 1766–1769 (ชูงู) 1769–1770 (โคโง) | ||
| โคะโนะเอะ นะงะโกะ (近衛長子) | 1761–1818 | 1769–1772 (ชูงู) | ||
| คุโจ ชุนชิ (โยะชิโกะ) (九条竴子) | 1752–1776 | 1773–1776 (ชูงู) | ||
| เจ้าหญิงโทะชิโกะ (利子内親王) | 1740–1794 | 1776–1794 (โคโง) | จักรพรรดิชิโจ | พระวิมาดา |
| ไซอนจิ คิสึชิ (西園寺姞子) | 1768–1835 | 1785–1791 (ชูงู) | จักรพรรดิโกะ-ซะงะ | |
| เจ้าหญิงกิชิ (อะกิโกะ) (曦子内親王) | 1767–1805 | 1791–1794 (โคโง) | จักรพรรดิโกะ-ฟุกะกุซะ | สถาปนาเป็นกรณีพิเศษโดยที่มิได้เป็นพระชายา |
| ไซอนจิ คิมิโกะ (西園寺公子) | 1775–1847 | 1800–1802 (ชูงู) | ||
| ฟุจิวะระ โนะ คิตสึชิ (藤原佶子) | 1788–1815 | 1804 (ชูงู) 1804–1815 (โคโง) | จักรพรรดิคะเมะยะมะ | |
| ฟุจิวะระ โนะ คิชิ (藤原嬉子) | 1795–1861 | 1804–1811 (ชูงู) | ||
| เจ้าหญิงเรชิ (姈子内親王) | 1813–1850 | 1828–1834 (โคโง) | จักรพรรดิโกะ-อุดะ | สถาปนาเป็นกรณีพิเศษโดยที่มิได้เป็นพระชายา |
| ไซอนจิ โชชิ (西園寺鏱子) | 1814–1885 | 1831–1841 (ชูงู) | จักรพรรดิฟุชิมิ | |
| โทะกุไดจิ คินชิ (徳大寺忻子) | 1826–1895 | 1846–1853 (ชูงู) | จักรพรรดิโกะ-นิโจ | |
| เจ้าหญิงโชชิ (มะซะโกะ) (奨子内親王) | 1829–1891 | 1862 (โคโง) | จักรพรรดิโกะ-ฟุชิมิ | สถาปนาเป็นกรณีพิเศษโดยที่มิได้เป็นพระชายา |
| ไซอนจิ คิชิ (西園寺禧子) | 1846–1876 | 1862–1861 (ชูงู) | ||
| เจ้าหญิงจุนชิ (珣子内親王) | 1854–1880 | 1861–1882 (ชูงู) | ||
| ไม่ปรากฏพระนาม | ไม่ทราบ (ชูงู) | จักรพรรดิโชเก | ||
| โทะกุงะวะ มะซะโกะ (徳川和子) | 2150–2221 | 2163–2172 (ชูงู) | จักรพรรดิโกะ-โยเซ | |
| ทะกะสึกะซะ ฟุซะโกะ (鷹司房子) | 2196–2255 | 2226–2230 (ชูงู) | จักรพรรดิเรเง็ง | |
| เจ้าหญิงยุกิโกะแห่งอะริซุงะวะ (幸子女王) | 2223–2263 | 2251–2253 (ชูงู) | จักรพรรดิฮิงะชิยะมะ | |
| เจ้าหญิงโยะชิโกะ (欣子内親王) | 2322–2389 | 2323–2360 (ชูงู) | จักรพรรดิโคกะกุ | |
| ฟุจิวะระ โนะ สึนะโกะ (藤原繋子) | 2341–2366 | จักรพรรดินินโก | สถาปนาเป็นโคโงหลังสวรรคตเมื่อปี พ.ศ. 2367 | |
| พระพันปีเอโช (英照皇太后) | 2376–2441 | 2389–2410 (เนียวโง) | จักรพรรดิโคเม | |
| จักรพรรดินีโชเก็ง (昭憲皇后) | 2392–2457 | 2412–2455 (โคโง) | จักรพรรดิเมจิ | |
| จักรพรรดินีเทเม (貞明皇后) | 2427–2494 | 2455–2469 (โคโง) | จักรพรรดิไทโช | |
| จักรพรรดินีโคจุง (香淳皇后) | 2446–2543 | 2469–2532 (โคโง) | จักรพรรดิโชวะ | |
| จักรพรรดินีมิชิโกะ (上皇后美智子) | 2477–ปัจจุบัน | 2532–2562 (โคโง) | จักรพรรดิอะกิฮิโตะ | |
| จักรพรรดินีมาซาโกะ (皇后雅子) | 2506–ปัจจุบัน | 2562–ปัจจุบัน (โคโง) | จักรพรรดินารูฮิโตะ |
อ้างอิง
- "Life in the Cloudy Imperial Fishbowl", Japan Times. March 27, 2007.
- "เจ้าชายนารุฮิโตะ ว่าที่จักรพรรดิองค์ใหม่ของญี่ปุ่น". บีบีซีไทย. 10 มิถุนายน 2560. สืบค้นเมื่อ 24 มิถุนายน 2560. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - ↑ "ราชวงศ์ญี่ปุ่นเผชิญภาวะหดตัว เสี่ยงไร้รัชทายาทสำรองในอนาคต". บีบีซีไทย. 20 พฤษภาคม 2560. สืบค้นเมื่อ 24 มิถุนายน 2560. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help)