ไทยเชื้อสายจาม

ชาวไทยเชื้อสายจาม เป็นชื่อเรียกกลุ่มชาติพันธุ์กลุ่มหนึ่งในตระกูลมาลาโย-โพลินีเชียนหรือชนชาติมลายู อาณาจักรจามอยู่ระหว่าง ญวนกับเขมร ส่วนใหญ่นับถือ ศาสนาอิสลามเรียกกันว่าแขกจาม มีภาษาพูดที่สื่อสารกันคือ ภาษามลายู เป็นกลุ่มภาษาออสโตรนีเชียน เข้ามาในประเทศไทยด้วยสาเหตุต่าง ๆ ในช่วงหลังจากเสียกรุงวิชัย เมืองหลวงของจามปาให้แก่เวียดนาม คือ

1. ชาวจามกลุ่มแรก มีหลักฐานปรากฏช่วงตอนต้นกรุงศรีอยุธยา ในปี พ.ศ. 1991 จากการอพยพมาจากตอนเหนือของลาวและเวียดนาม หรือ อาจจะมาจากเกาะบอร์เนียว เข้าอยู่เมืองชุมพร ก่อนปี พ.ศ. 1997 ในแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ชาวจาม เป็นทหารชั้นดี ราชสำนักอยุธยาใช้ในการรบ การเดินเรือ และการค้าทางน้ำทางทะเล หรือการขยายพระราชอาณาเขตของอาณาจักรอยุธยาลงทางใต้ ชาวจามเข้าตีเมืองชุมพร จากราชอาณาจักรนครศรีธรรมราชได้ จึงได้ปกครองดินแดนแทบนี้ เมืองชุมพร และเมืองไชยา ([คอคอดกระ]) (ปัจจุบันเป็นหนึ่งในพื้นที่ของจังหวัดสุราษฎร์ธานี) และกวาดต้อนชาวเมืองพงสาลี และชาวเมืองแถง (เดียนเบียนฟู) เป็นพลเมือง ประกอบอาชีพเกษตรกรรม และเป็นเมืองท่าค้าขายสำคัญตั้งแต่นั้นมา
2. ในช่วงรัชกาลที่3 ระหว่าง พ.ศ. 2376-2390 (โดยอ้างอิงศักราชมาจากช่วงเวลาที่ไทยทำสงครามกับเวียดนาม)ชาวจามหรือแขกจามที่นับถือศาสนาอิสลามได้ถูกกวาดต้อนออกมาจากกัมพูชา(ขณะนั้นเป็นดินแดนประเทศราชของสยาม) เข้ามาในสยาม ในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่3) ช่วงที่ญวนทำสงครามกับเขมร เข้ามาอยู่ครั้งแรกที่ ตำบลน้ำเชี่ยว แห่งเดียว
3. ในช่วงรัชกาลที่5 ได้อพยพหนีการบีบบังคับทางด้านศาสนาและการปกครองของฝรั่งเศสที่ยึดเมืองเขมรในขณะนั้น ในสมัยต้นพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่5) เรียกตัวเองว่า แขกจาม หรือ จามปา แขกจามกลุ่มนี้เดินทางด้วยเรือมาเป็นกลุ่ม ต่อมาแยกไปตั้งถิ่นฐานเป็นสามแห่ง

• กลุ่มที่หนึ่ง เดินทางลัดเลาะชายฝั่งจนถึงบริเวณปากอ่าวลำคลองท่าตะเภาและปากอ่าวคลองน้ำเชี่ยว แยกเข้าสู่คลองน้ำเชี่ยว ได้แก่ชาวไทยมุสลิม ตำบลน้ำเชี่ยว อำเภอแหลมงอบ จังหวัดตราดในปัจจุบัน
• กลุ่มที่สอง เดินทางไปจนถึงปากน้ำและขึ้นสู่แผ่นดินที่จังหวัดระยอง
• กลุ่มที่สาม ล่องเรือไปถึงกรุงเทพฯ กลุ่มนี้ รัชกาลที่ 5 ทรงทราบ โปรดให้จัดที่พระราชทานให้อยู่ที่บ้านครัวโดยรวมกับชาวจามที่มีอยู่แล้ว เรียกว่า กลุ่มบ้านครัว หรือ แขกบ้านครัว ในปัจจุบันนี้ โดยมีชุมชนเป็นหลักเป็นแหล่งอยู่ที่ชุมชนบ้านครัว เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร

ชาวมุสลิมที่เข้ามาตามลำคลองน้ำเชี่ยว ได้มาตั้งบ้านเรือนอยู่บริเวณป่าชายเลน ซึ่งมีชาวไทยอาศัยอยู่ก่อนแล้ว ได้สร้างบ้านเรือนขึ้นง่าย ๆ เมื่อสร้างที่พักแล้วได้ร่วมกันสร้างสุเหร่าเพื่อใช้ประกอบพิธีทางศาสนา โดยใช้ไม้โกงกาง มาปักเป็นเขต 4 ต้น หลังคามุงด้วยใบปรงนำมาสานเป็นตับเหมือนตับจาก มุงกันแดดกันฝน ต่อมาเมื่อตั้งหลักแหล่งแน่นอนแล้วได้ต่อเติมสุเหร่าให้มีสภาพดีขึ้นจนถึงปัจจุบัน โดยมิได้เคลื่อนย้ายจากที่ตั้งเดิมแต่อย่างใด ส่วนมุสลิมที่บ้านเนินตาแมว บ้านปลายคลอง อำเภอเมือง จังหวัดตราด นั้น เป็นมุสลิมที่เกิดจากการแต่งงานกับคนไทยและได้มีการย้ายข้ามศาสนากลายเป็นกลุ่มมุสลิมที่ใหญ่ขึ้น

ชาวไทยเชื้อสายจามที่มีชื่อเสียงและเป็นแม่ทัพเรือ

• หลวงปรีชาชาญสมุทร (ซอ โสตะจินดา) - อดีตผู้บังคับการเรือรบหลวงมกุฎราชกุมาร
• พระพลสิทธิ์ธวาณัฐ (แอ ไอศะนาวิน) - ต้นตระกูลไอศะนาวิน
• หลวงสาครยุทธวิชัย (หมัด หัสตานนท์) - ต้นตระกูลหัสตานนท์
• หลวงสมบูรณ์ยุทธวิชา

อ้างอิง

• คณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารและจดหมายเหตุ, 2542:24-25

แหล่งข้อมูลอื่น

• รายการแสงเดือนเสี้ยว ตอน มุสลิมไทยเชื้อสาย เขมร กองอาสาจาม บ้านครัว