ประพจน์

ในตรรกศาสตร์และปรัชญา ประพจน์ (อังกฤษ: proposition) หมายถึงประโยคบอกเล่า (หรือประโยคปฏิเสธเชิงบอกเล่า) ที่มีเนื้อหาหรือความหมาย หรือหมายถึงรูปแบบของสัญลักษณ์ เครื่องหมาย หรือเสียงที่ทำให้เกิดประโยคบอกเล่าที่มีความหมาย ความหมายของประพจน์รวมไปถึงสมบัติที่บอกได้ว่าเป็นความจริงหรือความเท็จ (ตีความด้วยค่าความจริง) และประพจน์เช่นนั้นถือว่าเป็น truthbearer ส่วนประโยคคำถาม คำสั่ง ขอร้อง คำอุทาน หรือประโยคที่ไม่สามารถระบุค่าความจริงได้ ไม่เป็นประพจน์

ตัวอย่าง

• "3.14159…", "การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย" — ไม่เป็นประพจน์ เนื่องจากไม่เป็นประโยค
• "1 + 3 = 5" — เป็นประพจน์ มีค่าความจริงเป็นเท็จ
• "x + 7 = 5" — ไม่เป็นประพจน์ เนื่องจาก x เป็นตัวแปร จึงไม่สามารถระบุค่าความจริงได้ (ถึงแม้จะสามารถแก้สมการได้ก็ตาม)
• "ประเทศไทยเป็นประเทศหนึ่งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้" — เป็นประพจน์ มีค่าความจริงเป็นจริง
• "นายกรัฐมนตรีของประเทศออสเตรเลียคือใคร" — ไม่เป็นประพจน์ เนื่องจากเป็นประโยคคำถาม
• "เขาเป็นนักเรียนทุนเล่าเรียนหลวง" — ไม่เป็นประพจน์ เนื่องจากไม่ทราบว่า เขา คือใคร จึงไม่สามารถระบุค่าความจริงได้