พระตีรณสารวิศวกรรม (ตรี ตีรณสาร)

พระตีรณสารวิศวกรรม (ตรี ตีรณสาร) (1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2440 - 8 เมษายน พ.ศ. 2516) ปลัดกระทรวงธรรมการและกระทรวงศึกษาธิการ ปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม รัฐมนตรี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ นายกสภาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย นายกสภามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ อุปนายกผู้อำนวยการสภากาชาดไทย และสมาชิกวุฒิสภา

พระตีรณสารวิศวกรรม (ตรี ตีรณสาร) ม.ว.ม., ป.ช., ท.จ.ว.
รัฐมนตรี
ดำรงตำแหน่ง 31 สิงหาคม พ.ศ. 2488 – 17 กันยายน พ.ศ. 2488
นายกรัฐมนตรี	ทวี บุณยเกตุ
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ
ดำรงตำแหน่ง 17 กันยายน พ.ศ. 2488 – 31 มกราคม พ.ศ. 2489
นายกรัฐมนตรี	หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช
ก่อนหน้า	ทวี บุณยเกตุ
ถัดไป	พระตีรณสารวิศวกรรม (ตรี ตีรณสาร)
ดำรงตำแหน่ง 31 มกราคม พ.ศ. 2489 – 24 มีนาคม พ.ศ. 2489
นายกรัฐมนตรี	พันตรี ควง อภัยวงศ์
ก่อนหน้า	พระตีรณสารวิศวกรรม (ตรี ตีรณสาร)
ถัดไป	เดือน บุนนาค
สมาชิกวุฒิสภา
ดำรงตำแหน่ง 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 – 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2494
ดำรงตำแหน่ง 4 กรกฎาคม พ.ศ. 2511 – 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2440 เขตสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร
เสียชีวิต	8 เมษายน พ.ศ. 2516
บิดา	หล่อ ศรีศุข
มารดา	พ่วง ศรีศุข
คู่สมรส	คุณหญิงตีรณสารวิศวกรรม (ประไพ วัชราภัย ตีรณสาร)
บุตร	กระมล ตีรณสาร นายชุมพล ตีรณสาร นายอรรถพล ตีรณสาร นายกุศล ตีรณสาร รศ.นิรมล ตีรณสาร สวัสดิบุตร นางอุบล ตีรณสาร เอกะหิตานนท์

ประวัติ

พระตีรณสารวิศวกรรม (ตรี ตีรณสาร) เดิมชื่อว่า "ตี๋ ศรีศุข" เกิดเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2440 ที่อำเภอสัมพันธวงศ์ กรุงเทพมหานคร เป็นบุตรของนายหล่อ และนางพ่วง ศรีศุข พระตีรณสารวิศวกรรม ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 8 เมษายน พ.ศ. 2516

การศึกษา

พระตีรณสารวิศวกรรมเริมการศึกษาขั้นต้นที่โรงเรียนวัดสัมพันธวงศ์ ต่อมาที่โรงเรียนวัดประทุมคงคา โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยตามลำดับ จนจบมัธยมปีที่ 8 เมื่อ พ.ศ. 2457 ก็เดินทางไปศึกษาต่อ ณ ประเทศอังกฤษ ที่ มหาวิทยาลัยแมนเชสเตอร์ ได้วุฒิทางวิศวกรรมศาสตร์ (เครื่องกล) ในพ.ศ. 2463

การทำงาน

งานราชการ

เริ่มรับราชการที่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สังกัดกระทรวงธรรมการ ตำแหน่งอาจารย์คณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นระยะเวลา 3 ปี คือ ตั้งแต่วันที่ 23 เมษายน พ.ศ. 2467 จนถึงวันที่ 9 มกราคม พ.ศ. 2470 โดยมีหน้าที่ความรับผิดชอบในด้านการสอน เป็นอนุศาสก(ตำแหน่งอาจารย์ผู้ควบคุมดูแลนิสิตในหอพัก) หอพักนิสิตชาย และเป็นบรรยเวกษก์ (ตำแหน่งอาจารย์ผู้มีหน้าที่ดูแลสโมสรนิสิตจุฬาฯ หรือ สจม.) แห่งสโมสรนิสิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ตั้งแต่ พ.ศ. 2468 จนถึง พ.ศ. 2470

ต่อมารับราชการที่โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย (สังกัดกระทรวงธรรมการ) ในตำแหน่งอาจารย์ ระยะเวลา 2 ปี ตั้งแต่ 10 มกราคม พ.ศ. 2470 ถึง 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2472 โดยมีหน้าที่ความรับผิดชอบในด้านการสอน และเป็นหัวหน้าคณะตีรณสาร (ปัจจุบันเรียกคณะพญาไท)

หลังจากนั้นได้รับราชการที่กระทรวงธรรมการ ตำแหน่งเลขานุการกระทรวง ระยะเวลา 4 ปี ตั้งแต่ 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2472 ถึง 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2476 โดยมีหน้าที่ความรับผิดชอบช่วยงานของเสนาบดี เช่น งานการประชุมผู้บริหารระดับสูงของกระทรวง งานประชาสัมพันธ์ งานติดต่อ ฯลฯ

รับราชการที่กระทรวงธรรมการ ตำแหน่งผู้ทำการแทนหัวหน้ากองสารบรรณ กรมปลัดกระทรวงระยะเวลา 1 ปี ตั้งแต่ 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2476 ถึง 10 เมษายน พ.ศ. 2477

รับราชการที่กระทรวงธรรมการและกระทรวงศึกษาธิการ ตำแหน่งปลัดกระทรวงระยะเวลา 10 ปี ตั้งแต่ 19 เมษายน พ.ศ. 2477 ถึง 2 กันยายน พ.ศ. 2486 และ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2487 ถึง 31 สิงหาคม พ.ศ. 2488

รับราชการที่กระทรวงอุตสาหกรรม ตำแหน่งปลัดกระทรวงระยะเวลา 1 ปี ตั้งแต่ 3 กันยายน พ.ศ. 2488 ถึง 10 มีนาคม พ.ศ. 2489

งานด้านการเมือง

พระตีรณสารวิศวกรรม ดำรงตำแหน่ง รัฐมนตรี ในพ.ศ. 2488 ในคณะรัฐมนตรี คณะที่ 12 สมัยทวี บุณยเกตุเป็นนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ระหว่างปี พ.ศ. 2488 - พ.ศ. 2489 ใน คณะรัฐมนตรี คณะที่ 13 สมัยหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมชเป็นนายกรัฐมนตรี และ คณะรัฐมนตรี คณะที่ 14 สมัยพันตรี ควง อภัยวงศ์เป็นนายกรัฐมนตรี

พระตีรณสารวิศวกรรม ยังดำรงตำแหน่งสมาชิกวุฒิสภา ชุดที่ 2 และ 3 ระหว่างปี พ.ศ. 2490 ถึง พ.ศ. 2515

ตำแหน่งพิเศษ

• อุปนายกผู้อำนวยการสภากาชาดไทย พ.ศ. 2507 - 2512
• นายกสภาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2488 - 2489
• นายกสภามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ พ.ศ. 2488 - 2489
• นายกสมาคมนักเรียนเก่าปทุมคงคา

ครอบครัว

ด้านครอบครัว พระตีรณสารวิศวกรรม ได้สมรสกับ นางสาวประไพ วัชราภัย (ต่อมาคือ คุณหญิงตีรณสารวิศวกรรม) ธิดาพระยาพิจารณาปฤชามาตย์ (สุหร่าย วัชราภัย) องคมนตรี เมื่อ พ.ศ. 2467 มีบุตรธิดารวม 6 คน ดังนี้

• นายกระมล ตีรณสาร สมรสกับ นางเฉลิมสุข (ภัทรนาวิก)
• นายชุมพล ตีรณสาร (ถึงแก่กรรม) สมรสกับ นางจิตราภา (อากาศฤกษ์)
• นายอรรถพล ตีรณสาร (ถึงแก่กรรม) สมรสกับ นางสมสิริ (กระแสสินธุ์)
• นายกุศล ตีรณสาร สมรสกับ นางโยโกะ (คาตาคีรี)
• รศ.นิรมล (ตีรณสาร) สมรสกับ ดร.เผด็จ สวัสดิบุตร
• นางอุบล (ตีรณสาร) สมรสกับ นายสุธรรม เอกะหิตานนท์

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2507 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
• พ.ศ. 2511 –   เหรียญลูกเสือสดุดี ชั้นที่ 1
• พ.ศ. ไม่ปรากฎ –   เหรียญกาชาดสรรเสริญ
• พ.ศ. ไม่ปรากฎ –   เหรียญกาชาดสมนาคุณ ชั้นที่ 1 (เหรียญทอง)

อ้างอิง

1. แนะนำกระทรวง - กระทรวงศึกษาธิการ
2. ทำเนียบนายกสภามหาวิทยาลัย - สภาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
3. ทำเนียบนายกสภามหาวิทยาลัย, อธิการบดี - สภามหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
4. อุปนายก - อุปนายิกา ผู้อำนวยการสภากาชาดสยาม - สภากาชาดไทย
5. วุฒิสภา ชุดที่ ๒ (สมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. ๒๔๘๙)
6. วุฒิสภา ชุดที่ ๓ (สมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. ๒๕๑๑)
7. มหาวิทยาลัยและคำขวัญ - หอประวัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
8. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๙ ราย)
9. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๒ ราย)
10. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๑ ราย)
11. ทำเนียบนายกสมาคมนักเรียนเก่าปทุมคงคา
12. ทำเนียบสายสกุล ณ สงขลา สายเจ้าพระยาวิเชียรคีรี (เม่น) - ชมรมสายสกุล ณ สงขลา
13. ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เล่ม 81 ตอนที่ 42 วันที่ 7 พฤษภาคม 2507
14. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง พระราชทานเหรียญลูกเสือสดุดี, เล่ม ๘๕ ตอนที่ ๖๓ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๓, ๑๒ กรกฎาคม ๒๕๑๑

• พระตีรณสารวิศวกรรม (ตรี ตีรณสาร) - พิพิธภัณฑ์มีชีวิต สภากาชาดไทย

ก่อนหน้า		พระตีรณสารวิศวกรรม (ตรี ตีรณสาร)		ถัดไป
ทวี บุณยเกตุ		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (17 กันยายน พ.ศ. 2488 - 31 มกราคม พ.ศ. 2489 31 มกราคม พ.ศ. 2489 - 24 มีนาคม พ.ศ. 2489)		ศาสตราจารย์ ดร.เดือน บุนนาค