เดือน บุนนาค

ศาสตราจารย์ เดือน บุนนาค ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ อดีตรองนายกรัฐมนตรี อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์ อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ รองประธานสภาผู้แทนราษฎร ผู้ร่วมก่อตั้ง เลขาธิการ และรักษาการผู้ประศาสน์การมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง คณบดีคณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี และคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ หัวหน้าพรรคสหชีพ มีผลงานที่สำคัญระหว่างปี พ.ศ. 2485-2490 คือ ช่วยแก้ประกาศสงครามให้กลายเป็นโมฆะ

ศาสตราจารย์ เดือน บุนนาค ม.ว.ม., ป.ช.
รักษาการแทนผู้ประศาสน์การ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ดำรงตำแหน่ง 9 พฤศจิกายน 2492 – 12 สิงหาคม 2493
ก่อนหน้า	ศ.ดร.ปรีดี พนมยงค์
ถัดไป	พล.ต.หลวงวิจิตรวาทการ (วิจิตร วิจิตรวาทการ)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	5 กันยายน พ.ศ. 2448 จังหวัดพระนคร ประเทศสยาม
เสียชีวิต	15 กรกฎาคม พ.ศ. 2525 (76 ปี) กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
พรรคการเมือง	พรรคสหชีพ
คู่สมรส	คุณหญิง เยาวมาลย์ อมาตยกุล บุนนาค

ประวัติ

ชีวิตส่วนตัว

ศาสตราจารย์ เดือน บุนนาค หรือที่รู้จักกันในนาม ศาสตราจารย์ ดร.เดือน บุนนาค เกิดในตระกูลขุนนาง เมื่อวันที่ 5 กันยายน พ.ศ. 2448 ปีมะเส็ง บริเวณบ้านถนนสินค้า พระนคร เป็นบุตรพระยาประเสนชิตศรีพิลัย (ดัด บุนนาค) กับคุณหญิงทรัพย์ บุนนาค (สกุลเดิม จุลดุลย์) นับเป็นลำดับชั้นที่ 6 ของตระกูลบุนนาค

ด้านครอบครัวสมรสกับ คุณหญิงเยาวมาลย์ ธิดาพระยาอนุรักษ์โกษา (ประเวศ อมาตยกุล) และคุณหญิงแถม มีบุตรธิดา 4 คน คือ เดือนฉาย ธัลดล ดนุช และรัฐฎา

เสียชีวิตเมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2525 โดยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ ศ.สัญญา ธรรมศักดิ์ ประธานองคมนตรี เป็นผู้แทนพระองค์ ไปในการพระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส

การศึกษา

เริ่มต้นการศึกษาในปี พ.ศ. 2454 ที่โรงเรียนวัดราชบูรณะ จบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ในปี พ.ศ. 2455 และจบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่โรงเรียนอัสสัมชัญ ใน พ.ศ. 2459 พ.ศ. 2465 ได้ไปศึกษาต่อทีโรงเรียนลีเซ (Lycée) ณ เมืองเกรอนอเบลอ (Grenoble) ประเทศฝรั่งเศส และสามารถสอบ Equivalence de Baccalauréat ได้ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2468

จากนั้น ได้เข้าศึกษา ณ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกรอนอบ ได้ปริญญา Licencié en droit “Très bien” เมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2471

ต่อมาย้ายมาเรียนต่อที่ ณ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยปารีส จนได้รับ Diplôme d'Études Supérieures de droit privé และ Diplôme ď'Études Supérieures de l'Économie Politique ในเดือนพฤษภาคม 2472 และได้รับปริญญาเอก (Docteur en droit) จากมหาวิทยาลัยปารีส ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2473

ประสบการณ์การทำงาน

• รับราชการและการเมือง

เริ่มต้นฝึกราชการเมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2473 ณ ศาลฎีกา กระทรวงยุติธรรม และได้เป็นผู้พิพากษาเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2474 เมื่อเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ. 2475 ได้ร่วมจัดระเบียบราชการบริหารจากสมบูรณาญาสิทธิราช มาเป็นประชาธิปไตย โดยได้โอนจากกระทรวงยุติธรรมไปดำรงตำแหน่งเลขานุการ กรมร่าง กฎหมายคณะรัฐมนตรี จนในที่สุดได้เป็นเลขาธิการคณะกรรมการกฤษฎีกา เมื่อวันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2477

เมื่อวันที่ 17 กันยายน พ.ศ. 2488 ได้ลาออกจากเลขาธิการคณะกรรมการกฤษฎีกา และได้ดำรงตำแหน่งสำคัญ เช่น รัฐมนตรีที่ไม่ได้ประจำกระทรวง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์ รองนายกรัฐมนตรี ในรัฐบาลของนายกรัฐมนตรีหลายท่าน ได้แก่ จอมพล ป. พิบูลสงคราม พันตรีควง อภัยวงศ์ นายทวี บุณยเกตุ นายปรีดี พนมยงค์ และพลเรือตรีถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์

• วิชาการและบริหารมหาวิทยาลัย

เป็นผู้ร่วมก่อตั้งและเลขาธิการมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง เคยรักษาการในตำแหน่งผู้ประศาสน์การมหาวิทยาลัย และเมื่อมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ปิดตลาดวิชา ได้เป็นคณบดีคณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี และคณบดีของคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คนแรก นอกจากนี้ยังเป็นเป็นอาจารย์พิเศษ สอนวิชาความรู้เบื้องต้นของกฎหมาย และกฎหมายฝรั่งเศส และ ได้รับการแต่งตั้งเป็นศาสตราจารย์วิสามัญอีกด้วย

• งานด้านรัฐสภา

ได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรประเภท 2 ตั้งแต่วันที่ 8 ตุลาคม พ.ศ. 2478 จนถึงวันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2486 และได้เป็นรองประธานสภาผู้แทนราษฎร เมื่อวันที่ 24 มกราคม พ.ศ. 2489 เคยเป็นกรรมาธิการวิสามัญ เพื่อพิจารณาสังคายนารัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2475 และทำการร่างรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2489 นอกจากนี้ยังได้รับแต่งตั้งเป็นพฤฒสภาในปี พ.ศ. 2489

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2483 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์มงกุฎไทย (ท.ม.)
• พ.ศ. 2512 –   เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))

อ้างอิง

1. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์
2. ชมรมสายสกุลบุนนาค. (มปป.). ศาสตราจารย์เดือน บุนนาค. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก [1]. (เข้าถึงเมื่อ: 30 สิงหาคม 2553).
3. สำนักราชเลขานุการ. (มปป.). ประมวลเอกสารทั้งหมด. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก [2]. (เข้าถึงเมื่อ: 30 สิงหาคม 2553).
4. คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. (2552). ศาสตราจารย์ เดือน บุนนาค กับตำราเศรษฐศาสตร์ยุคแรก*. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก [3]. (เข้าถึงเมื่อ: 30 สิงหาคม 2553).
5. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๒ ราย)
6. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๑๖ ราย)
7. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๙ ราย)
8. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๒ ราย)
9. กระทรวงศึกษาธิการ. (มปป.). ทำเนียบรัฐมนตรี. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก [4]. (เข้าถึงเมื่อ: 30 สิงหาคม 2553).
10. สมาคมนักเรียนเก่าเทพศิรินทร์ ในพระบรมราชูปภัมภ์. (2553). นักเรียนเก่าเทพศิรินทร์ สกุลบุนนาค. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก [5]. (เข้าถึงเมื่อ: 30 สิงหาคม 2553).
11. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2493/D/047/3716.PDF
12. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, (ในงานพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา รัชกาลที่ 8) เล่ม 57, 1 ตุลาคม พ.ศ. 2483, หน้า 1897.
13. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา, เล่ม ๘๖, ตอน ๔๖ ง, ๒๗ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๑๒, หน้า ๑๘๓๕