พระยาศรีสุริยวงศ์ หรือเจ้าหลวงนครไชยวงศา หรือพระเมืองไชย ในพงศาวดารไทยเรียก พญามังไชย ทรงเป็นเจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 21 ได้รับการสถาปนาจากกษัตริย์พม่าในยุคพม่าปกครอง ภายหลังได้เข้าสวามิภักดิ์ต่อพระเจ้ากรุงธนบุรีในปี พ.ศ. 2313 พระเจ้ากรุงธนบุรีโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งยศตามแบบสยามเป็น “พระยาศรีสุริยวงศ์”
| พระยาศรีสุริยวงศ์ (เมืองไชย) |
|---|
|
| พระนาม | พระเมืองไชย |
|---|
| พระนามเต็ม | พระบาทศรีสุริยวงศ์ |
|---|
| พระอิสริยยศ | เจ้าผู้ครองนครแพร่
เจ้าผู้ครองนครแพร่จางวาง |
|---|
| ฐานันดร | พระยาประเทศราช |
|---|
| ราชวงศ์ | ราชวงศ์เมืองไชย |
|---|
| ครองราชย์ | ก่อน พ.ศ. 2309-2330
จางวาง พ.ศ. 2330-พ.ศ. 2348 |
|---|
| รัชกาลถัดไป | พระยาแสนซ้าย |
|---|
| ข้อมูลส่วนพระองค์ |
|---|
| พิราลัย | พ.ศ. 2348 |
|---|
| พระชายา | แม่เจ้าบุษบาราชเทวี |
|---|
| พระบุตร | เจ้านางสุชาดา |
|---|
พระเมืองไชย หรือ เจ้ามังไชย (คำว่ามังไชยมาจากตำแหน่งพระเมืองไชย ทำให้มีความเข้าใจคลาดเคลื่อนว่าเจ้าเมืองแพร่องค์นี้เป็นพม่า ที่มังมีความหมายว่าเจ้า) เชื้อสายและบรรพบุรุษนั้นไม่ปรากฏหลักฐาน แต่มีการเสนอว่าพญาเชียงเลือ (เชียงเลอ) ผู้ถูกส่งมาปกครองเมืองแพร่เมื่อ พ.ศ. 2106 เป็นต้นตระกูลของเจ้าผู้ครองนครแพร่ ไม่ปรากฏหลักฐานว่าเป็นเชื้อสายเจ้านายในราชวงศ์มังรายแต่อย่างใด เดิมอาจเป็นเพียงขุนนางระดับ “เจ้าเมือง” หรือ “เจ้าพันนา” ที่ปกครองพันนาหนึ่งของเมืองเชียงใหม่เท่านั้น อีกทั้งในยุคพม่าปกครองมีการสับเปลี่ยนเจ้าเมืองหัวเมืองสำคัญต่าง ๆ อยู่เสมอเพื่อป้องกันการสั่งสมอำนาจ จึงเป็นไปได้น้อยมากที่พม่าจะปล่อยให้เชื้อสายของพญาเชียงเลือสืบทอดอำนาจกันปกครองเมืองแพร่มาจนถึงพระเมืองไชยกว่า 200 ปี และที่กล่าวว่าพระเมืองไชยเป็นเชื้อสายพม่า แต่จากเอกสารบันทึกฝ่ายสยามระบุว่าพระเมืองไชยเป็น “คนลาว” (คนล้านนา, ไทยวน) อีกทั้งคัมภีร์ใบลานที่จารขึ้นโดยพระเมืองไชยก็เป็นอักษรธรรมล้านนา พระเมืองไชยจึงเป็นขุนนางเชื้อสายไทยวน ที่กษัตริย์พม่าสถาปนาขึ้นเป็นเจ้าผู้ครองนครแพร่มาตั้งแต่ก่อน พ.ศ. 2309
ภายหลังพระเมืองไชยได้เข้าสวามิภักดิ์ต่อพระเจ้ากรุงธนบุรีใน พ.ศ. 2313 พระเจ้ากรุงธนบุรีโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งยศตามแบบสยามเป็น “พระยาศรีสุริยวงศ์”
พ.ศ. 2330 พระเมืองไชยได้ถูกนำตัวลงไปเฝ้ากษัตริย์สยามรัชกาลที่ 1 แห่งราชวงศ์จักรี จึงถูกกักตัวไว้ให้อยู่ที่กรุงเทพมหานคร เนื่องจากพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ทรงไม่ไว้วางพระทัยต่อพระเมืองไชยที่เคยเป็นข้าเก่าผู้สวามิภักดิ์ต่อพระเจ้ากรุงธนบุรีที่พระองค์เพิ่งได้ปราบดาภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์แทน และพระเมืองไชยเคยยกกองทัพเมืองแพร่เข้าร่วมกับพม่ามาตีกรุงศรีอยุธยาเมื่อ พ.ศ. 2310 อีกทั้งพระเมืองไชยพร้อมครอบครัวเคยไปอยู่เมืองอังวะกับกษัตริย์พม่าเป็นเวลานาน
ในจารึกท้ายคัมภีร์ใบลานภวิรัตติ ซึ่งจารโดยพระเมืองไชย เรียกนามตนเองว่าขณะที่อยู่กรุงเทพมหานคร ว่า "พระเมืองไชย" และคัมภีร์ใบลานเรื่องภิกขุปาฏิโมกข์ เรียกนามตนเองว่า "พระยานครไชยวงศา" แทน "พระยาศรีสุริยวงศ์" ที่พระเจ้ากรุงธนบุรีทรงแต่งตั้ง
ภายหลังพระเมืองไชยได้กลับมาอยู่เมืองนครแพร่ ในตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครแพร่จางวาง เนื่องจากพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ทรงได้แต่งตั้งพระยาแสนซ้ายเป็นพระยาแพร่องค์ถัดมาแล้ว
พระเมืองไชย ถึงแก่พิราลัยประมาณปี พ.ศ. 2348 จากหลักฐานใบลานวัดหลวงที่แม่เจ้าบุษบาราชเทวีทำบุญในช่วงปี พ.ศ. 2348
ราชกรณียกิจ ด้านปกครอง
- เมื่อพระเจ้ากรุงธนบุรียกทัพไปตีเชียงใหม่ พ.ศ. 2314 พระเมืองไชยเจ้าผู้ครองนครแพร่มาสวามิภักดิ์จึงโปรดตั้งให้เป็นพระยาศรีสุริยวงศ์แล้วเกณฑ์ไปตีเมืองเชียงใหม่ด้วย
- พ.ศ. 2330 พระเมืองไชย ทรงร่วมกับเจ้าฟ้ากอง เจ้าฟ้าเมืองยอง ยกกองทัพไปตีพม่าที่ปกครองเมืองเชียงแสนจนได้รับชัยชนะ สามารถจับตัว อาปรกามณี (พะแพหวุ่น) เมียวหวุ่นเมืองเชียงแสน ส่งตัวไปถวายให้ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
- พระเมืองไชย ทรงรวบรวมไพร่พลคนเมืองแพร่ช่วยกองทัพจากกรุงเทพฯขับไล่ข้าศึกชาวพม่าในเขตล้านนา ได้แก่นครลำปาง นครลำพูน นครเชียงใหม่ เมืองเชียงราย นครแพร่ นครน่าน เมืองพะเยา จนหมดสิ้น พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกโปรดให้พระเมืองไชยไปช่วยราชการที่ เมืองนครลำปาง
- พระเมืองไชย ทรงอาสานำทัพจากลำปาง พ.ศ. 2352 ขึ้นไปตีเมืองเชียงตุงและสามารถตีจนได้ชัยชนะ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชจึงโปรดให้พระเมืองไชยกลับไปเมืองแพร่
ด้านศาสนา
- พระเมืองไชย ทรงบูรณปฏิสังขรณ์องค์พระธาตุช่อแฮ และทรงอุปถัมภ์พระพุทธศาสนา ตลอดพระชนชีพ
- พระเมืองไชย ทรงจารคัมภีร์ธรรมภิกขุปาฏิโมกข์ ถวายวัดศรีชุม เมืองนครแพร่ พ.ศ. 2343
ราชโอรส-ธิดา พระเมืองไชยมีราชเทวีคือแม่เจ้าบุษบา มีราชธิดาปรากฏนามองค์หนึ่งชื่อ "เจ้านางสุชาดา" ต่อมาได้เสกสมรสกับพระยาเทพวงศ์ เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 23 และสถาปนาเป็นแม่เจ้าสุชาดาราชเทวี
อ้างอิง - จังหวัดแพร่ .เจ้าผู้ครองนคร เจ้ามังไชย(พระยาศรีสุริยวงศ์)
- ภูเดช แสนสา.เจ้าผู้ครองนครแพร่ยุคประเทศราชของสยาม ใน หมุดหมายประวัติศาสตร์ล้านนา: รวมบทความวิชาการในวาระครบรอบ 6 ทศวรรษ ศาสตราจารย์สรัสวดี-รองศาสตราจารย์สมโชติ อ๋องสกุล, พ.ศ. 2556.
- วัดพระธาตุช่อแฮ .ประวัติและความเป็นมา
พระยาศร, ยวงศ, พระเม, องไชย, บทความน, ไม, การอ, างอ, งจากแหล, งท, มาใดกร, ณาช, วยปร, บปร, งบทความน, โดยเพ, มการอ, างอ, งแหล, งท, มาท, าเช, อถ, เน, อความท, ไม, แหล, งท, มาอาจถ, กค, ดค, านหร, อลบออก, เร, ยนร, าจะนำสารแม, แบบน, ออกได, อย, างไรและเม, อไร, พระยาศร,. bthkhwamniimmikarxangxingcakaehlngthimaidkrunachwyprbprungbthkhwamni odyephimkarxangxingaehlngthimathinaechuxthux enuxkhwamthiimmiaehlngthimaxacthukkhdkhanhruxlbxxk eriynruwacanasaraemaebbnixxkidxyangiraelaemuxir phrayasrisuriywngs hruxecahlwngnkhrichywngsa hruxphraemuxngichy inphngsawdarithyeriyk phyamngichy thrngepnecaphukhrxngnkhraephr xngkhthi 21 idrbkarsthapnacakkstriyphmainyukhphmapkkhrxng phayhlngidekhaswamiphkditxphraecakrungthnburiinpi ph s 2313 phraecakrungthnburioprdekla aetngtngystamaebbsyamepn phrayasrisuriywngs 1 phrayasrisuriywngs emuxngichy phranamphraemuxngichyphranametmphrabathsrisuriywngsphraxisriyysecaphukhrxngnkhraephrecaphukhrxngnkhraephrcangwangthanndrphrayapraethsrachrachwngsrachwngsemuxngichykhrxngrachykxn ph s 2309 2330 cangwang ph s 2330 ph s 2348rchkalthdipphrayaaesnsaykhxmulswnphraxngkhphiralyph s 2348phrachayaaemecabusbarachethwiphrabutrecanangsuchada enuxha 1 phraprawti 2 rachkrniykic 2 1 danpkkhrxng 2 2 dansasna 3 rachoxrs thida 4 xangxingphraprawti aekikhphraemuxngichy hrux ecamngichy khawamngichymacaktaaehnngphraemuxngichy thaihmikhwamekhaickhladekhluxnwaecaemuxngaephrxngkhniepnphma thimngmikhwamhmaywaeca echuxsayaelabrrphburusnnimprakthlkthan aetmikaresnxwaphyaechiyngelux echiyngelx phuthuksngmapkkhrxngemuxngaephremux ph s 2106 epntntrakulkhxngecaphukhrxngnkhraephr imprakthlkthanwaepnechuxsayecanayinrachwngsmngrayaetxyangid edimxacepnephiyngkhunnangradb ecaemuxng hrux ecaphnna thipkkhrxngphnnahnungkhxngemuxngechiyngihmethann xikthnginyukhphmapkkhrxngmikarsbepliynecaemuxnghwemuxngsakhytang xyuesmxephuxpxngknkarsngsmxanac cungepnipidnxymakthiphmacaplxyihechuxsaykhxngphyaechiyngeluxsubthxdxanacknpkkhrxngemuxngaephrmacnthungphraemuxngichykwa 200 pi aelathiklawwaphraemuxngichyepnechuxsayphma aetcakexksarbnthukfaysyamrabuwaphraemuxngichyepn khnlaw khnlanna ithywn xikthngkhmphiriblanthicarkhunodyphraemuxngichykepnxksrthrrmlanna phraemuxngichycungepnkhunnangechuxsayithywn thikstriyphmasthapnakhunepnecaphukhrxngnkhraephrmatngaetkxn ph s 2309phayhlngphraemuxngichyidekhaswamiphkditxphraecakrungthnburiin ph s 2313 phraecakrungthnburioprdekla aetngtngystamaebbsyamepn phrayasrisuriywngs ph s 2330 phraemuxngichyidthuknatwlngipefakstriysyamrchkalthi 1 aehngrachwngsckri cungthukkktwiwihxyuthikrungethphmhankhr enuxngcakphrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolk thrngimiwwangphrathytxphraemuxngichythiekhyepnkhaekaphuswamiphkditxphraecakrungthnburithiphraxngkhephingidprabdaphieskkhunepnkstriyaethn aelaphraemuxngichyekhyykkxngthphemuxngaephrekharwmkbphmamatikrungsrixyuthyaemux ph s 2310 xikthngphraemuxngichyphrxmkhrxbkhrwekhyipxyuemuxngxngwakbkstriyphmaepnewlananincarukthaykhmphiriblanphwirtti sungcarodyphraemuxngichy eriyknamtnexngwakhnathixyukrungethphmhankhr wa phraemuxngichy aelakhmphiriblaneruxngphikkhupatiomkkh eriyknamtnexngwa phrayankhrichywngsa aethn phrayasrisuriywngs thiphraecakrungthnburithrngaetngtngphayhlngphraemuxngichyidklbmaxyuemuxngnkhraephr intaaehnngecaphukhrxngnkhraephrcangwang enuxngcakphrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolk thrngidaetngtngphrayaaesnsayepnphrayaaephrxngkhthdmaaelw 2 phraemuxngichy thungaekphiralypramanpi ph s 2348 cakhlkthaniblanwdhlwngthiaemecabusbarachethwithabuyinchwngpi ph s 2348rachkrniykic aekikhdanpkkhrxng aekikh emuxphraecakrungthnburiykthphiptiechiyngihm ph s 2314 phraemuxngichyecaphukhrxngnkhraephrmaswamiphkdicungoprdtngihepnphrayasrisuriywngsaelweknthiptiemuxngechiyngihmdwy ph s 2330 phraemuxngichy thrngrwmkbecafakxng ecafaemuxngyxng ykkxngthphiptiphmathipkkhrxngemuxngechiyngaesncnidrbchychna samarthcbtw xaprkamni phaaephhwun emiywhwunemuxngechiyngaesn sngtwipthwayih phrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolkmharach phraemuxngichy thrngrwbrwmiphrphlkhnemuxngaephrchwykxngthphcakkrungethphkhbilkhasukchawphmainekhtlanna idaeknkhrlapang nkhrlaphun nkhrechiyngihm emuxngechiyngray nkhraephr nkhrnan emuxngphaeya cnhmdsin phrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolkoprdihphraemuxngichyipchwyrachkarthi emuxngnkhrlapang phraemuxngichy thrngxasanathphcaklapang ph s 2352 khuniptiemuxngechiyngtungaelasamarthticnidchychna phrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolkmharachcungoprdihphraemuxngichyklbipemuxngaephrdansasna aekikh phraemuxngichy thrngburnptisngkhrnxngkhphrathatuchxaeh aelathrngxupthmphphraphuththsasna tlxdphrachnchiph 3 phraemuxngichy thrngcarkhmphirthrrmphikkhupatiomkkh thwaywdsrichum emuxngnkhraephr ph s 2343rachoxrs thida aekikhphraemuxngichymirachethwikhuxaemecabusba mirachthidapraktnamxngkhhnungchux ecanangsuchada txmaidesksmrskbphrayaethphwngs ecaphukhrxngnkhraephr xngkhthi 23 aelasthapnaepnaemecasuchadarachethwixangxing aekikh cnghwdaephr ecaphukhrxngnkhr ecamngichy phrayasrisuriywngs phuedch aesnsa ecaphukhrxngnkhraephryukhpraethsrachkhxngsyam in hmudhmayprawtisastrlanna rwmbthkhwamwichakarinwarakhrbrxb 6 thswrrs sastracarysrswdi rxngsastracarysmochti xxngskul ph s 2556 wdphrathatuchxaeh prawtiaelakhwamepnmaekhathungcak https th wikipedia org w index php title phrayasrisuriywngs phraemuxngichy amp oldid 9208429, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
.jpg.html){kind=link}