พระยาสิงห์เสนี (สอาด สิงหเสนี)
นายพลตรี พระยาสิงห์เสนี นามเดิม สอาด สกุลสิงหเสนี เป็นขุนนางชาวสยาม ผู้ดำรงตำแหน่งสำคัญหลายตำแหน่ง เช่น องคมนตรี อัครราชทูต เจ้ากรมคลังแสงสรรพาวุธ เป็นต้น
พระยาสิงห์เสนี (สอาด สิงหเสนี) | |
---|---|
อัครราชทูตสยาม ณ กรุงลอนดอน | |
ดำรงตำแหน่ง พ.ศ. 2442 – พ.ศ. 2445 | |
กษัตริย์ | พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว |
ก่อนหน้า | พระยาวิสุทธิสุริยศักดิ์ (ม.ร.ว.เปีย มาลากุล) |
ถัดไป | พระยาวิสูตรโกษา (ฟัก สาณะเสน) |
ข้อมูลส่วนบุคคล | |
เกิด | 7 ตุลาคม พ.ศ. 2402 |
เสียชีวิต | 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2474 (71 ปี 132 วัน) |
บิดา | พระยาเพ็ชรชฎา (ดิศ สิงหเสนี) |
มารดา | คุณหญิงนุ่ม |
คู่สมรส | คุณหญิงหงษ์ สิงหเสนี |
ศาสนา | พุทธ |
การเข้าเป็นทหาร | |
สังกัด | กองทัพบกไทย |
ยศ | พลตรี |
บังคับบัญชา | กองทัพบก |
ประวัติ
พระยาสิงห์เสนี มีนามเดิมว่าสอาด เกิดเมื่อวันศุกร์ขึ้น 11 ค่ำ เดือน 11 ปีมะแม ตรงกับวันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ. 2402 เป็นบุตรคนที่ 4 ของพระยาเพ็ชรชฎา (ดิศ สิงหเสนี) กับคุณหญิงนุ่ม ถึงปี พ.ศ. 2411 พระอินทรเทพ (ทับ ทรรพนันทน์) ขณะมีบรรดาศักดิ์เป็นหลวงสิทธิ์นายเวร ได้พาไปถวายตัวเป็นมหาดเล็กไล่กา
พ.ศ. 2423 ได้ลาอุปสมบท ณ วัดโสมนัสราชวรวิหาร โดยมีสมเด็จพระวันรัตน์ (ทับ พุทฺธสิริ) เป็นพระอุปัชฌาย์ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพระอรุณนิภาคุณากร และสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เขียว จนฺทสิริ) เป็นคู่พระกรรมวาจาจารย์ บวชอยู่ 9 เดือนจึงลาสิกขาบท แล้วกลับไปรับราชการ
เดือนสิงหาคม พ.ศ. 2426 ย้ายไปดำรงตำแหน่งผู้ช่วยทูตฝ่ายทหารเหล่าทัพประจำกรุงปารีส ต่อมาได้เยือนหลายประเทศและเข้าเฝ้าประมุขรัฐหลายท่าน เช่น สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียในระหว่างพระราชพิธีกาญจนาภิเษก สมเด็จพระเจ้าออสการ์ที่ 2 แห่งสวีเดน ประธานาธิบดีโกรเวอร์ คลีฟแลนด์ และจักรพรรดิเมจิ
เมื่อกลับมารับราชการในสยาม ท่านได้รับแต่งตั้งเป็นข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลนครราชสีมา ได้ถวายบังคมลาไปรับราชการในวันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2437
วันที่ 9 มกราคม พ.ศ. 2439 ได้รับแต่งตั้งเป็นองคมนตรี พ.ศ. 2442-2445 ไปดำรงตำแหน่งอัครราชทูตประจำกรุงลอนดอน พ.ศ. 2443-พ.ศ. 2444 เป็นอัครราชทูตประจำกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. แล้วกลับสยามในปี พ.ศ. 2445
ในปี พ.ศ. 2446 ได้ดำรงตำแหน่งปลัดทูลฉลองกระทรวงกลาโหม เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคต ท่านได้เข้าพิธีถือน้ำและรับแต่งตั้งเป็นองคมนตรี ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2453 พ.ศ. 2453 เป็นเจ้ากรมคลังแสงสรรพาวุธ และในปี พ.ศ. 2455 เป็นผู้ช่วยสมุหราชองครักษ์ ถึง พ.ศ. 2456 จึงเกษียณจากราชการ
ลำดับบรรดาศักดิ์
- 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2430 ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็น หลวงสาสตราธิกรณฤทธิ์ ถือศักดินา 800
- 5 กันยายน พ.ศ. 2434 เลื่อนเป็น พระประสิทธิ์ศัลการ ถือศักดินา 1000
- 4 เมษายน พ.ศ. 2437 เลื่อนเป็น พระยาประสิทธิ์ศัลการ ถือศักดินา 1,500
- 2 มกราคม พ.ศ. 2460 เลื่อนเป็น พระยาสิงห์เสนี ศรีสยาเมนทรสวามิภักดิ์ ถือศักดินา 1,500
ยศ
- 16 มิถุนายน พ.ศ. 2432 พันตรี
ครอบครัว
พระยาสิงห์เสนี มีบุตรธิดา 3 คนกับคุณหญิงหงษ์ สิงหเสนี (ธิดาของพระยาประชาชีพบริบาล (เหม สิงหเสนี) กับคุณหญิงเกด) ได้แก่
- พระยานครราชเสนี (สหัด สิงหเสนี)
- คุณหญิงเนื่อง บุรีนวราษฐ์ ภริยาพระยาบุรีนวราษฐ์ (ชวน สิงหเสนี)
- นางสาวสนิท สิงหเสนี (หม่อมสนิท กาญจนวิชัย ณ อยุธยา) หม่อมในหม่อมเจ้ารัตโนภาษ กาญจนวิชัย พระโอรสในพระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นชาญไชยบวรยศ
และมีบุตรธิดากับอนุภรรยาอีกหลายคน ได้แก่
- หลวงศรีสิงหนาท (วาด สิงหเสนี)
- หลวงวิเศษพจนการ (เตี้ยม สิงหเสนี)
- นายนิน สิงหเสนี
- นายโชติ สิงหเสนี
- เด็กหญิงสุภาพ สิงหเสนี
- เด็กหญิงปิ๋ว สิงหเสนี
อนิจกรรม
พระยาสิงห์เสนี ป่วยด้วยโรคไข้หวัดใหญ่และปอดอักเสบมาตั้งแต่วันที่ 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2474 นายแพทย์ หลวงประกิตเวชศักดิ์ และนายแพทย์ พระสุนทโรสถ จากโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ช่วยกันรักษา แต่อาการยังทรุดลงเนื่องจากท่านชราภาพ จนถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2474 ได้รับพระราชทานโกศโถประกอบศพ ชั้นรองโกศ 2 ชั้น ฉัตรเบญจาตั้ง 4 คัน เป็นเกียรติยศ และได้รับพระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2475 เวลา 17:30 น. ณ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
ไทย
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
- พ.ศ. 2438 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายหน้า)
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.)
- พ.ศ. 2447 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.)
- พ.ศ. 2454 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 3 (ว.ป.ร.3)
- พ.ศ. 2437 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
ต่างประเทศ
- เนเธอร์แลนด์ : พ.ศ. 2444 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์ออเรนจ์-นัสเซา ชั้น 3 Commander
อ้างอิง
- เชิงอรรถ
- สายสกุลสิงหเสนี, หน้า 141
- สายสกุลสิงหเสนี, หน้า 142
- สายสกุลสิงหเสนี, หน้า 143
- "ข้าราชการกราบถวายบังคมลา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 11 (6): 44. 6 พฤษภาคม 2437. สืบค้นเมื่อ 4 กรกฎาคม 2561. Check date values in:
|accessdate=, |date=
(help) - ราชกิจจานุเบกษา, ตั้งองคมนตรี, เล่ม 12, ตอน 41, 12 มกราคม ณ.ศ. 114, หน้า 386
- "List of Thai Ambassadors in UK". สถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงลอนดอน. สืบค้นเมื่อ 12 กรกฎาคม 2558. Check date values in:
|accessdate=
(help) - "List of Thai Ambassadors to the U.S." สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงวอชิงตัน. สืบค้นเมื่อ 12 กรกฎาคม 2558. Check date values in:
|accessdate=
(help) - ราชกิจจานุเบกษา, บัญชีพระนามและนามองคมนตรี ที่พระราชทานสัญญาบัตรแล้ว, เล่ม 27, ตอน 0 ง, 1 มกราคม ร.ศ. 129, หน้า 2,273-4
- พระราชทานสัญญาบัตร
- พระราชทานสัญญาบัตร
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตร, เล่ม 11, ตอน 3, 15 เมษายน ร.ศ. 113, หน้า 21
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตร์บรรดาศักดิ์, เล่ม 34, ตอน , 10 กุมภาพันธ์ 2460, หน้า 3327
- พระราชทานสัญญาบัตร์
- สายสกุลสิงหเสนี, หน้า 150
- ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวตาย, เล่ม 48, ตอน ง, 28 กุมภาพันธ์ 2474, หน้า 2447-8
- "หมายกำหนดการ ที่ 10/2475 พระราชทานเพลิงศพ พระภิกษุทรงสมณศักดิ์ และ ข้าทูลละอองธุลีพระบาท ณ เมรุวัดเทพศิรินทราวาส พุทธศักราช 2476" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 49 (0 ง): 4287. 12 มีนาคม 2475. Check date values in:
|date=
(help) - พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเครื่องยศ
- พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ (หน้า 803)
- พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัจจุบัน
- นายทหารที่ได้รับพระราชทานเหรียญจักรมาลาในศก 113
- "พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 18 (40): 786. 5 มกราคม ร.ศ. 120. สืบค้นเมื่อ 22 มีนาคม พ.ศ. 2563. Check date values in:
|accessdate=, |date=
(help)
- บรรณานุกรม
- คำให้การเรื่องทัพญวนในรัชกาลที่ 3. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์สยามบรรณกิจ, 2460. 91 หน้า. หน้า (1)-(16). [พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ นายพลตรี พระยาสิงหเสนี (สอาด สิงหเสนี)]
- สายสกุลสิงหเสนี. กรุงเทพฯ : ประยูรวงศ์พริ้นท์ติ้ง, 2541. หน้า 141-150. [วัดเทพลีลา พิมพ์เป็นบรรณาการในงานพระราชทานเพลิงศพนางสาวจวงจันทร์ สิงหเสนี]