พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา 12 สิงหาคม 2565

พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา 12 สิงหาคม 2565 (อังกฤษ: Celebrations on the Auspicious Occasion of Her Majesty Queen Sirikit The Queen Mother’s 90th Birthday Anniversary 12th August 2022) เป็นงานฉลองที่ประกอบด้วยรัฐพิธี ราชพิธี และราษฎรพิธี เนื่องในโอกาสที่ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 90 พรรษา ในวันที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2565

พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา 12 สิงหาคม 2565
ธงตราสัญลักษณ์พระราชพิธีฯ
วันที่	1 มกราคม–31 ธันวาคม พ.ศ. 2565
ประเทศ	ประเทศไทย
เหตุการณ์ก่อนหน้า	พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 7 รอบ 12 สิงหาคม 2559
จัดโดย	รัฐบาลไทย

พระราชพิธี

วันศุกร์ที่ 12 สิงหาคม พุทธศักราช 2565

เวลาบ่าย สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี เสด็จออกในโอกาสที่สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลเป็นการส่วนพระองค์ เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ห้องรับรอง ชั้น 29 อาคารภูมิสิริมังคลานุสรณ์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ในโอกาสนี้ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา และสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา เสด็จออกด้วย

เวลา 17.55 น. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินไปในการพระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลเฉลิมพระชนมพรรษาสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ทรงรับการถวายพระพร สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง จาก บรรพชิตจีนและญวน ที่มุขหน้า พระอุโบสถ เสด็จเข้าพระอุโบสถ ทรงวางกระทงดอกไม้บนพานหน้าฐานชุกชี ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการท้ายที่นั่ง แล้วทรงจุดเทียนห่วงบูชาพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการท้ายที่นั่งบูชาพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกย์ และพระพุทธเลิศหล้านภาไลย แล้วทรงประเคนพัดรองที่ระลึกพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา 12 สิงหาคม 2565 แด่พระราชาคณะ 5 รูป ที่จะเจริญพระพุทธมนต์นวัคคหายุสมธัมม์ เสร็จแล้ว เสด็จพระราชดำเนินไปทรงจุดเทียนพระมหามงคล 1 คู่ ที่ธรรมาสน์ศิลา เทียนเท่าพระองค์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในตู้ข้างธรรมาสน์ศิลา ด้านพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกย์ และด้านพระพุทธเลิศหล้านภาไลย ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการทองใหญ่บูชาพระรัตนตรัย สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการทองทิศบูชาพระรัตนตรัย ต่อจากนั้น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินไปทรงจุดเทียนที่โต๊ะหน้าอาสน์สงฆ์ พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์นวัคคหายุสมธัมม์ และทรงจุดเทียนที่บัตรเทวดานพเคราะห์บนแท่นพระทวารกลาง โหรหลวงบูชาเทวดานพเคราะห์ จากนั้น เสด็จพระราชดำเนินไปยัง พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ทรงประเคนพัดรองที่ระลึกพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา 12 สิงหาคม 2565 แด่สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก และสมเด็จพระราชาคณะ ทรงยืนประเคนพัดรองที่ระลึกพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา 12 สิงหาคม 2565 แด่พระราชาคณะเจ้าคณะรอง และพระราชาคณะ ซึ่งจนครบ 91 รูป เสร็จแล้ว ทรงรับการถวายความเคารพของผู้มาเฝ้า ประทับพระราชอาสน์ทรงศีล พระสงฆ์ 91 รูป เจริญพระพุทธมนต์ เมื่อถึงบททำน้ำพระพุทธมนต์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงจุดเทียนที่ฝาพระครอบพระกริ่งอุบาเก็ง จากนั้น เสด็จฯ ไปทรงประเคนพระครอบพระกริ่งอุบาเก็งแด่สมเด็จพระอริยวงศคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ประทับพระราชอาสน์ พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ จบแล้ว ถวายอดิเรก ถวายพระพรลาออกจากพระที่นั่ง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีเสด็จฯ ไปทรงกราบที่เครื่องนมัสการหน้าพระแท่นพระนพปฎลมหาเศวตฉัตรทรงรับการถวายความเคารพของผู้มาเฝ้าฯ เสด็จออกจากพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัยไปประทับรถยนต์พระที่นั่ง ที่พระทวารเทเวศรรักษาเสด็จพระราชดำเนินกลับ

วันเสาร์ที่ 13 สิงหาคม พุทธศักราช 2565

เวลา 10.16 น. พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินไปในการพระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลเฉลิมพระชนมพรรษาสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ณ พระที่นั่งไพศาลทักษิณ เมื่อเสด็จพระราชดำเนินถึง เสด็จขึ้นหอพระสุราลัยพิมาน ทั้งสองพระองค์ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการทองทิศบูชาพระพุทธรูปสำคัญ พระบรมสารีริกธาตุ ทรงกราบ จากนั้น เสด็จพระราชดำเนินไปยังพระที่นั่งไพศาลทักษิณ พระราชทานเงินแก่ข้าราชบริพารผู้ทำหน้าที่โหรหลวงบูชาเทวดานพเคราะห์ จากนั้น เสด็จพระราชดำเนินไปยังหอพระธาตุมณเฑียร พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการทองทิศ กราบถวายบังคมพระบรมอัฐิ สมเด็จพระบูรพมหากษัตริยาธิราช พระอัฐิพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ พระอัฐิพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ พระอัฐิหม่อมเจ้าอัปษรสมาน กิติยากร และอัฐิหม่อมหลวงบัว กิติยากร ทรงกราบ เสร็จแล้ว เสด็จพระราชดำเนินไปยังพระวิมานพระสยามเทวาธิราช ทั้งสองพระองค์ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการท้ายที่นั่งบูชาพระสยามเทวาธิราช ทรงกราบ จากนั้น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินไปทรงจุดธูปเทียนที่โต๊ะหมู่บูชาพระพุทธรูป เทวรูปเทวดานพเคราะห์ จากนั้นเสด็จลงพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการพานทองสองชั้นบูชาพระพุทธปฏิมาชัยวัฒน์ รัชกาลที่ 9 และพระพุทธรูปประจำพระชนมวารของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ที่หน้าพระแท่นพระนพปฎลมหาเศวตฉัตร ทรงกราบ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการทองทิศ ทรงกราบ พระสงฆ์ที่เจริญพระพุทธมนต์การพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา จำนวน 91 รูป และพระสงฆ์ที่เจริญพระพุทธมนต์นวัคคหายุสมธัมม์ในวันก่อนหน้า จำนวน 5 รูป รวมจำนวน 96 รูป ถวายพรพระ จบแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงประเคนปิ่นโตภัตตาหารแด่สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก และสมเด็จพระราชาคณะ  นอกนั้น ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้พระราชวงศ์ องคมนตรี และข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ ประเคนจนครบ 96 รูป เสร็จแล้วพระมงคลสุทธิวงศ์ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศวิหาร ขึ้นนั่งยังธรรมาสน์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงจุดเทียนดูหนังสือเทศน์ พระราชทานเจ้าพนักงานพระราชพิธีเชิญไปปักที่จงกลธรรมาสน์ จากนั้น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี ทรงจุดธูปเทียนเครื่องทรงธรรม  พระมงคลสุทธิวงศ์  ถวายศีลและถวายพระธรรมเทศนา เรื่อง สังคหวัตถุกถา จบแล้ว สมเด็จพระราชาคณะ นำถวายพระพรคาถาพิเศษ เนื่องในพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา 12 สิงหาคม 2565 เสร็จแล้ว  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินไปทรงประเคนจตุปัจจัยไทยธรรมบูชากัณฑ์เทศน์ แด่พระมงคลสุทธิวงศ์ และทรงประเคนผ้าไตร ย่ามที่ระลึกพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา 12 สิงหาคม 2565 พร้อมจตุปัจจัยไทยธรรมแด่สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก และสมเด็จพระราชาคณะ ต่อจากนั้น ทรงประเคนผ้าไตร ย่ามที่ระลึกฯ และจตุปัจจัยไทยธรรมแด่พระราชาคณะเจ้าคณะรอง และพระราชาคณะ จนครบ 96 รูป ทรงหลั่งทักษิโณทก พระสงฆ์ถวายอนุโมทนา ถวายอดิเรก ถวายพระพรลา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงกราบที่เครื่องนมัสการหน้าพระแท่นพระนพปฎลมหาเศวตฉัตร ทรงรับการถวายความเคารพของผู้มาเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท แล้วเสด็จออกจากพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ประทับรถยนต์พระที่นั่ง เสด็จพระราชดำเนินกลับ

รัฐพิธี

รัฐบาลไทยได้เตรียมการจัดรัฐพิธี เนื่องในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา 12 สิงหาคม 2565 โดยมีรายละเอียด ดังต่อไปนี้

• วันศุกร์ที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2565 พิธีถวายเครื่องราชสักการะและจุดเทียนถวายพระพรชัยมงคล ซึ่งกำหนดจัดที่ มณฑลพิธี ท้องสนามหลวง และ ศาลากลางจังหวัดทุกจังหวัด

กิจกรรมเฉลิมพระเกียรติ

สำหรับภาคประชาชน รัฐบาลไทยได้กำหนดขอบเขตการจัดงานเฉลิมพระเกียรติฯ ตลอดปี พ.ศ. 2565 โดยมีกิจกรรมสำคัญ เช่น

• นิทรรศการเฉลิมพระเกียรติฯ "ด้วยรักแห่งแผ่นดิน" ระหว่างวันที่ 1–15 สิงหาคม พ.ศ. 2565 ณ บริเวณถนนราชดำเนินกลางตั้งแต่สะพานผ่านฟ้าลีลาศถึงอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย
• มหกรรมผ้าไทย ณ ศูนย์การค้าสยามพารากอน
• การจัดทำสารคดีเฉลิมพระเกียรติโดยคณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติ
• พิธีทางศาสนา
• กิจกรรมจิตอาสาบำเพ็ญสาธารณประโยชน์และสาธารณกุศล

ตราสัญลักษณ์

ตราสัญลักษณ์พระราชพิธีฯ ออกแบบโดย นายเกียรติศักดิ์ สุวรรณพงศ์ จิตรกรชำนาญการพิเศษ ผู้อำนวยการกลุ่มจิตรกรรม สำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร ประกอบด้วยอักษรพระนามาภิไธย ส.ก. อยู่ภายในกรอบรูปหัวใจพื้นสีฟ้า อักษร "ส" สีฟ้าเป็นสีประจำวันพระราชสมภพ อักษร "ก" สีขาว เป็นสีเดชของวันพระราชสมภพ อักษรทั้งสองอยู่ในกรอบมาลัยเกลียวร้อยดอกมะลิเป็นรูปหัวใจ สื่อถึงการร้อยเรียงดวงใจอย่างแน่นแฟ้นกลมเกลียว ถวายพระผู้ทรงเป็นศูนย์รวมดวงใจพสกนิกรไทยทั้งชาติ และผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐต่อลูก คือ ชาวไทยทุกหมู่เหล่าให้พ้นทุกข์ยาก พื้นกรอบเป็นสีชมพู ซึ่งเป็นสีแห่งศรีของวันพระราชสมภพ การให้สีดูละมุนละไม สื่อความเป็นผู้หญิงและพระเมตตา

ส่วนด้านบนของตราเป็นพระมหามงกุฎภายในประดิษฐานพระแสงจักรและพระแสงตรี สื่อถึงทรงอยู่ในพระบรมราชจักรีวงศ์ ขนาบด้วยพระสัปตปฎลเศวตฉัตร ซึ่งเป็นเครื่องประกอบพระราชอิสริยยศของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง รูปลายหงส์ประคองฉัตร หมายถึง พระสิริโฉมสง่างามสูงค่าดังหงส์ ลวดลายไทย สื่อให้เห็นพระปรีชาด้านศิลปวัฒนธรรม พระราชทานกำเนิดศิลปาชีพ และทรงส่งเสริมเอกลักษณ์ชาติไทยให้แพร่หลายในไทยและต่างประเทศ เลขไทย ๙๐ ภายใต้มาลัยหัวใจ สื่อถึงเลขมงคลที่ทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 90 พรรษา

สิ่งที่ระลึก

สถานที่

 

สวนป่าเบญจกิติ

• สวนป่าเบญจกิติ สวนสาธารณะที่เป็นสวนป่าแห่งแรกในกรุงเทพมหานคร สร้างบนพื้นที่เดิมของโรงงานยาสูบ เขตคลองเตย โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดสวนป่าเบญจกิติอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 3 สิงหาคม พ.ศ. 2565

เหรียญและเข็ม

 

แพรแถบเหรียญราชอิสริยาภรณ์

• เหรียญราชอิสริยาภรณ์ ลักษณะเป็นเหรียญกลม ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 32 มิลลิเมตร ทำด้วยเงิน ด้านหน้ากลางเหรียญมีพระรูปสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงกุณฑลเพชร ฉลองพระองค์ชุดไทย ทรงผ้าทรงสะพักประจำเครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ เฉวียงพระอังสา ทรงสายสร้อยมหาจักรี ดาราจักรี และสายสะพายจักรี พระอังสาเบื้องซ้ายประดับดวงตราปฐมจุลจอมเกล้า และเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 1 ภายในวงขอบเหรียญเบื้องล่างมีข้อความพระนามาภิไธยด้านหลังกลางเหรียญมีอักษรพระนามาภิไธย 'ส.ก.' อยู่ภายใต้พระมหามงกุฎ ภายในวงขอบเหรียญเบื้องล่างมีข้อความว่า 'เฉลิมพระชนมพรรษา ๙๐ พรรษา ๑๒ สิงหาคม ๒๕๖๕' ด้านหน้าขอบนอกเหรียญเบื้องบนมีอักษรพระนามาภิไธย 'ส.ก.' อยู่ภายใต้พระมหามงกุฎ สำหรับแพรแถบมีสีพื้นหลักเป็นสีฟ้า ขนาบด้วยริ้วสีขาวและริ้วสีน้ำเงิน
• เหรียญกษาปณ์ที่ระลึก จัดทำโดยกระทรวงการคลัง มี 4 ชนิด ได้แก่ ทองคำ, เงิน, ทองแดงผสมนิกเกิลขัดเงา และทองแดงผสมนิกเกิลไม่ขัดเงา
• เข็มที่ระลึก จัดทำโดยสำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี พื้นเข็มทำด้วยทองเหลือง ด้านหน้าและหลังเป็นลายรัศมี ขอบสีทอง ด้านหน้ามีตราสัญลักษณ์พระราชพิธีฯ ลงยาสีฟ้า, ขาว, แดง และน้ำเงิน

ดูเพิ่ม

• พระราชพิธีฉลองพระชนมายุ 90 พรรษา 21 ตุลาคม 2533

อ้างอิง

1. nachapa (2022-08-13). "สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินี เสด็จออกในโอกาสที่สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงบำเพ็ญพระราชกุศล เป็นการส่วนพระองค์ เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา วันที่ 12 สิงหาคม 2565". หน่วยราชการในพระองค์.
2. หมายกำหนดการพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๙๐ พรรษา สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง สิงหาคม พุทธศักราช ๒๕๖๕
3. "นายกฯ-ภริยา นำจุดเทียนชัยถวายพระพร "พระพันปีหลวง"". thansettakij. 2022-08-12.
4. "กทม.ชวนเยี่ยมชมนิทรรศการ ด้วยรักแห่งแผ่นดิน ตั้งแต่บัดนี้ถึงวันที่ 15 สิงหาคม 2565". mgronline.com. 2022-08-06.
5. วธ.เปิดแถลงข่าวงานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา 12 สิงหาคม 2565
6. "รัฐบาลเตรียมจัดงานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา 12 สิงหาคม 2565". www.thaigov.go.th.
7. "เผยความหมาย ตราสัญลักษณ์พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง". bangkokbiznews. 2022-06-14.
8. matichon (2022-08-03). "ในหลวง-พระราชินี ทรงเปิดสวนป่าเบญจกิติระยะ 2-3 เมืองแห่งความสุข". มติชนออนไลน์.
9. isranew01 (2022-07-14). "แพร่ พ.ร.ฎ.เหรียญเฉลิมพระเกียรติพระพันปีหลวง 90 พรรษา". สำนักข่าวอิศรา.
10. ""เหรียญกษาปณ์" ที่ระลึกสมเด็จพระพันปีหลวง เฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา". คมชัดลึกออนไลน์. 2022-05-24.
11. "เปิดจำหน่ายเข็มที่ระลึกตราสัญลักษณ์พระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 90 พรรษา สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง". bangkokbiznews. 2022-06-24.