fbpx
วิกิพีเดีย

พระลักษมณ์พระราม

พระลักษมณ์พระราม (ลาว: ພະລັກພະລາມ, อักขรวิธีเดิม: ພຣະລັກພຣະຣາມ), พระรามชาดก (ພຣະຣາມຊາດົກ) หรือ รามเกียรติ์ (ລາມມະກຽນ, อักขรวิธีเดิม: ຣາມມະກຽນ) เป็นมหากาพย์ลาวที่ดัดแปลงมาจาก รามายณะ ของวาลมีกิ มีความใกล้เคียงกับ ฮิกายัตเซอรีรามา (มลายู: Hikayat Seri Rama) อันเป็นรามายณะฉบับมลายู มหากาพย์นี้เคยสูญหายไปพร้อมกับศาสนาฮินดู แต่ภายหลังได้กลับมาอีกครั้งในรูปแบบชาดกของพระพุทธศาสนา ซึ่งเคยแพร่หลายและเป็นที่นิยมในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทยด้วยเคยเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรล้านช้าง

นักแสดงสวมหัวโขนฝ่ายอสูรพงศ์จากเรื่องพระลักษมณ์พระราม

ศัพทมูล

ชื่อ "พระลักษมณ์พระราม" (ພຣະລັກພຣະຣາມ) มาจากชื่อตัวละครเอกสองตัวซึ่งเป็นพี่น้องกันคือ พระลักษมณ์ (ພຣະລັກ พระลัก) และพระราม (ພຣະຣາມ พระราม) เพราะพระรามเป็นตัวละครเอกจึงตั้งชื่อนี้เพื่อความคล้องจอง ส่วนที่นำชื่อพระลักษมณ์ขึ้นก่อนพระราม ก็เพราะว่าพระลักษมณ์เป็นผู้ประเสริฐคอยช่วยเหลือพระรามผู้เป็นพี่ชายโดยสมัครใจ เนื่องจากพระลักษมณ์พระรามเป็นชาดกเรื่องหนึ่งจึงถูกเรียกว่า "พระรามชาดก" (ພຣະຣາມຊາດົກ) บ้างก็เรียกว่า "รามเกียรติ์" (ຣາມມະກຽນ)

ประวัติ

ประวัติการแต่ง "พระลักษมณ์พระราม" ในตำนานลาวมักมุ่งไปในช่วงรัชกาลพระเจ้าฟ้างุ้ม ปฐมกษัตริย์ล้านช้างเป็นสำคัญ ที่เสด็จมาพร้อมกับทหาร กวี และศิลปินจากพระนครที่คุ้นเคยกับเรียมเกร์ (เขมร: រាមកេរ្តិ៍) หรือรามายณะฉบับเขมรมาก่อน ทว่าวัฒนธรรมอินเดียนั้นแพร่หลายบริเวณมณฑลยูนนาน ประเทศจีน ซึ่งในอดีตเรียกว่า "คันธาระ" (Gandhara) ตั้งแต่ 2 ปีก่อนคริสต์ศักราช วัฒนธรรมอินเดียแพร่หลายโดยจักรวรรดิสาตวาหนะ (230 ปีก่อนคริสต์ศักราช – ค.ศ. 200) แม้ไม่สามารถคาดการณ์ได้ว่าการอพยพของชนชาติไทเกิดขึ้นเมื่อใด แต่การรับและส่งต่อวัฒนธรรมน่าจะเกิดขึ้นเมื่อชาวไทลงหลักปักฐานในดินแดนแห่งใหม่ก็รับอิทธิพลอินเดียผ่านวัฒนธรรมมอญและเขมร ซึ่งในดินแดนลาวก็มีโบราณสถานคือวัดภูในจำปาศักดิ์ ที่ตกแต่งลวดลายด้วยภาพจากเรื่องรามายณะและมหาภารตะ เป็นหลักฐานเชิงประจักษ์ว่าลาวรับวรรณกรรมฮินดูแล้ว

แม้ชาวไทในลุ่มน้ำโขงจะรับอิทธิพลจากศาสนาพุทธนิกายเถรวาทมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 7–8 และกลายเป็นศาสนาหลักแทนศาสนาฮินดูและนิกายมหายานในศตวรรษที่ 15 หลังจากนั้นเป็นต้นมาจึงมีการดัดแปลงรามายณะเป็นภาษาท้องถิ่นในศตวรรษที่ 18 โดยนำทสรถชาดกเข้ามาในเรื่อง และดัดแปลงเข้ากับวัฒนธรรมลาวและนิกายเถรวาทอย่างสมบูรณ์

นัยทางศาสนา

แม้ศาสนาฮินดูจะสูญไปจากลาว แต่ยังหลงเหลือความเชื่อเทพเจ้าฮินดูปรากฏอยู่ในพระรามชาดก ทั้งได้รับอิทธิพลนาฏกรรมจากเขมร ไทย และชวาผสมกับการร่ายรำพื้นเมืองเล็กน้อย โดยเฉพาะโขนและละครมีลักษณะ การแต่งกาย และโครงเรื่องใกล้เคียงกับฉบับเขมร ไทย และชวา

พระลักษมณ์พระรามบางฉบับมีโครงเรื่องอย่างชาดก เพราะพระรามเป็นผู้เสียสละ มีจริยธรรม และประพฤติอยู่ในศีลธรรมอันดี เป็นอดีตชาติของพระพุทธเจ้า ต่างจากราพณาสูร (ຮາບມະນາສວນ ฮาบมะนาสวน) ที่ประพฤติตนชั่วร้าย เปรียบดั่งพระเทวทัต พระญาติของพระพุทธเจ้า ด้วยเหตุนี้พระลักษณ์พระรามจึงมีการสอดแทรกความรู้ทางศาสนาและแสดงให้เห็นว่าความดีย่อมดีกว่าความชั่ว ราพณาสูรเป็นมารผู้ล่อใจให้พระพุทธเจ้าขณะบำเพ็ญเพียร ระบบจักรวาลวิทยาของฮินดูก็อยู่ในพระไตรปิฎกและเทพเจ้าผู้มีบทบาทสำคัญในเรื่องคือ พระอินทร์ และพระอิศวร และยังปรากฏในชาดกช่วงอื่น ๆ

ส่วนร่องรอยการนับถือผีในพระลักษมณ์พระรามนี้มีแม่น้ำโขงเป็นองค์ประกอบแทนแม่น้ำคงคา รวมทั้งมีพญานาคมาบอกบิดาของพระรามว่าให้ย้ายราชธานีจากเมืองมหาธานีศรีพันพร้าว (ปัจจุบันคืออำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย) ไปยังเมืองจันทบุรีศรีสัตตนาค (ปัจจุบันคือนครหลวงเวียงจันทน์ ประเทศลาว) ซึ่งอยู่ฝั่งตรงข้ามแทน ซึ่งพญานาคยังได้รับการบูชาโดยชาวลาวและชาวอีสานมาจนถึงปัจจุบัน พระลักษมณ์พระรามยังเพิ่มเติมในเรื่อง "ควายทรพี" ซึ่งมุ่งไปที่การต่อสู้ของพาลี (ພະລີຈັນ พะลีจัน) สุครีพ (ສັງຄີບ สังคีบ) กับควายทรพี ซึ่งสื่อให้เห็นถึงศาสนาพุทธที่เข้ามาแทนที่การบูชาควายของชาวลาวในอดีต

ตัวละคร

อ้างอิง

  1. Jähnichen, G. (2009). Re-designing the role of phalak and pharam in modern Lao Ramayana. Wacana Seni Journal of Art Discourse, 8, p 3-4.
  2. Iyengar, K. R. S. (2006). Asian variations in ramayana. New Delhi: Sahitya Akademi. p. 247.
  3. Saveda, A. (1994). Laos: a country study. [Replaces 1971 version.]. Washington, D.C.: U.S. Library of Congress. Retrieved from http://countrystudies.us/laos/
  4. Charles, I. (2007). Buddhism, power and political order. New York: Routledge.
  5. Richman, P. (1991). p. 54.
  6. p. 18.
  7. Richman, P. (1991). Many rāmāyaṇas: the diversity of a narrative tradition in south asia. Berkeley, CA: University of California Press.
  8. Richman, P. (1991). pp. 62-73
  9. Holt, J. (2009). Spirits of the place: Buddhism and Lao religious culture. Honolulu: University of Hawaii Press. p. 267.
  10. Iyengar, K. R. S. (2006) pp. 237-8.

แหล่งข้อมูลอื่น

  • (อังกฤษ) (ฝรั่งเศส) Royal theatre of Luang Prabang
  • Phra Lak Phra Lam - A Previous Life of the Buddha
  • Characters of the Phra Lak Phra Lam

พระล, กษมณ, พระราม, ลาว, ພະລ, ກພະລາມ, กขรว, เด, ພຣະລ, ກພຣະຣາມ, พระรามชาดก, ພຣະຣາມຊາດ, หร, รามเก, ยรต, ລາມມະກຽນ, กขรว, เด, ຣາມມະກຽນ, เป, นมหากาพย, ลาวท, ดแปลงมาจาก, รามายณะ, ของวาลม, ความใกล, เค, ยงก, กาย, ตเซอร, รามา, มลาย, hikayat, seri, rama, นเป, นรามายณะฉบ. phralksmnphraram law ພະລ ກພະລາມ xkkhrwithiedim ພຣະລ ກພຣະຣາມ phraramchadk ພຣະຣາມຊາດ ກ hrux ramekiyrti ລາມມະກຽນ xkkhrwithiedim ຣາມມະກຽນ epnmhakaphylawthiddaeplngmacak ramayna khxngwalmiki mikhwamiklekhiyngkb hikaytesxrirama mlayu Hikayat Seri Rama xnepnramaynachbbmlayu mhakaphyniekhysuyhayipphrxmkbsasnahindu aetphayhlngidklbmaxikkhrnginrupaebbchadkkhxngphraphuththsasna sungekhyaephrhlayaelaepnthiniyminphakhtawnxxkechiyngehnuxkhxngithydwyekhyepnswnhnungkhxngxanackrlanchangnkaesdngswmhwokhnfayxsurphngscakeruxngphralksmnphraram enuxha 1 sphthmul 2 prawti 3 nythangsasna 4 twlakhr 5 xangxing 6 aehlngkhxmulxunsphthmul aekikhchux phralksmnphraram ພຣະລ ກພຣະຣາມ macakchuxtwlakhrexksxngtwsungepnphinxngknkhux phralksmn ພຣະລ ກ phralk aelaphraram ພຣະຣາມ phraram ephraaphraramepntwlakhrexkcungtngchuxniephuxkhwamkhlxngcxng swnthinachuxphralksmnkhunkxnphraram kephraawaphralksmnepnphupraesrithkhxychwyehluxphraramphuepnphichayodysmkhric 1 enuxngcakphralksmnphraramepnchadkeruxnghnungcungthukeriykwa phraramchadk ພຣະຣາມຊາດ ກ bangkeriykwa ramekiyrti ຣາມມະກຽນ prawti aekikhprawtikaraetng phralksmnphraram intananlawmkmungipinchwngrchkalphraecafangum pthmkstriylanchangepnsakhy thiesdcmaphrxmkbthhar kwi aelasilpincakphrankhrthikhunekhykberiymekr ekhmr រ មក រ ត hruxramaynachbbekhmrmakxn thwawthnthrrmxinediynnaephrhlaybriewnmnthlyunnan praethscin sunginxditeriykwa khnthara Gandhara tngaet 2 pikxnkhristskrach 2 wthnthrrmxinediyaephrhlayodyckrwrrdisatwahna 230 pikxnkhristskrach kh s 200 aemimsamarthkhadkarnidwakarxphyphkhxngchnchatiithekidkhunemuxid aetkarrbaelasngtxwthnthrrmnacaekidkhunemuxchawithlnghlkpkthanindinaednaehngihmkrbxiththiphlxinediyphanwthnthrrmmxyaelaekhmr sungindinaednlawkmiobransthankhuxwdphuincapaskdi thitkaetnglwdlaydwyphaphcakeruxngramaynaaelamhapharta epnhlkthanechingprackswalawrbwrrnkrrmhinduaelwaemchawithinlumnaokhngcarbxiththiphlcaksasnaphuththnikayethrwathmatngaetstwrrsthi 7 8 aelaklayepnsasnahlkaethnsasnahinduaelanikaymhayaninstwrrsthi 15 3 4 hlngcaknnepntnmacungmikarddaeplngramaynaepnphasathxngthininstwrrsthi 18 odynathsrthchadkekhamaineruxng 5 aeladdaeplngekhakbwthnthrrmlawaelanikayethrwathxyangsmburn 6 nythangsasna aekikhaemsasnahinducasuyipcaklaw aetynghlngehluxkhwamechuxethphecahindupraktxyuinphraramchadk thngidrbxiththiphlnatkrrmcakekhmr ithy aelachwaphsmkbkarrayraphunemuxngelknxy odyechphaaokhnaelalakhrmilksna karaetngkay aelaokhrngeruxngiklekhiyngkbchbbekhmr ithy aelachwaphralksmnphrarambangchbbmiokhrngeruxngxyangchadk ephraaphraramepnphuesiysla micriythrrm aelapraphvtixyuinsilthrrmxndi epnxditchatikhxngphraphuththeca tangcakraphnasur ຮາບມະນາສວນ habmanaswn thipraphvtitnchwray epriybdngphraethwtht phrayatikhxngphraphuththeca dwyehtuniphralksnphraramcungmikarsxdaethrkkhwamruthangsasnaaelaaesdngihehnwakhwamdiyxmdikwakhwamchw 7 raphnasurepnmarphulxicihphraphuththecakhnabaephyephiyr rabbckrwalwithyakhxnghindukxyuinphraitrpidkaelaethphecaphumibthbathsakhyineruxngkhux phraxinthr aelaphraxiswr 8 aelayngpraktinchadkchwngxun 9 swnrxngrxykarnbthuxphiinphralksmnphraramnimiaemnaokhngepnxngkhprakxbaethnaemnakhngkha rwmthngmiphyanakhmabxkbidakhxngphraramwaihyayrachthanicakemuxngmhathanisriphnphraw pccubnkhuxxaephxsriechiyngihm cnghwdhnxngkhay ipyngemuxngcnthburisristtnakh pccubnkhuxnkhrhlwngewiyngcnthn praethslaw sungxyufngtrngkhamaethn sungphyanakhyngidrbkarbuchaodychawlawaelachawxisanmacnthungpccubn phralksmnphraramyngephimetimineruxng khwaythrphi sungmungipthikartxsukhxngphali ພະລ ຈ ນ phalicn sukhriph ສ ງຄ ບ sngkhib kbkhwaythrphi sungsuxihehnthungsasnaphuthththiekhamaaethnthikarbuchakhwaykhxngchawlawinxdit 10 twlakhr aekikhtwlakhrhlkphraram ພຣະຣາມ phraram sida ນາງສ ດາ nangsida phralksmn ພຣະລ ກ phralk thsknth ທ ດສະກ ນ thdsakn hrux raphnasur ຮາບມະນາສວນ habmanaswn wanrphngshnuman ຫະນ ມານ hanuman hrux hunlaman ຫ ນລະມານ sukhriph ສ ງຄ ບ sngkhib phali ພະລ ຈ ນ phalicn swaha ນາງແພງສ nangaephngsi inkhwamechuxkhxnglaw swahaepnling ethphecaphraxinthr ພຣະອ ນ phraxin phraxiswr ພຣະອ ສວນ phraxiswn hrux tbbremswr ຕ ບບ ຣະເມສວນ tbbxraemswn phraphrhm ພຣະພຣ ມ phraphrm hrux phrhmckr ພຣ ມມະຈ ກ phrmmack suchada ນາງສ ດຊາດາ nangsudsada phraxathity ພຣະອາທ ດ phraxathid phyakhruth ພະຍາຄ ດ phayakhud mamnikab ມະນ ກາບ manikab phyanakh ພະຍານາກ phayanak xangxing aekikh Jahnichen G 2009 Re designing the role of phalak and pharam in modern Lao Ramayana Wacana Seni Journal of Art Discourse 8 p 3 4 Iyengar K R S 2006 Asian variations in ramayana New Delhi Sahitya Akademi p 247 Saveda A 1994 Laos a country study Replaces 1971 version Washington D C U S Library of Congress Retrieved from http countrystudies us laos Charles I 2007 Buddhism power and political order New York Routledge Richman P 1991 p 54 p 18 Richman P 1991 Many ramayaṇas the diversity of a narrative tradition in south asia Berkeley CA University of California Press Richman P 1991 pp 62 73 Holt J 2009 Spirits of the place Buddhism and Lao religious culture Honolulu University of Hawaii Press p 267 Iyengar K R S 2006 pp 237 8 aehlngkhxmulxun aekikh xngkvs frngess Royal theatre of Luang Prabang Phra Lak Phra Lam A Previous Life of the Buddha Characters of the Phra Lak Phra Lamekhathungcak https th wikipedia org w index php title phralksmnphraram amp oldid 8658341, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม